Girifl
Antibiyotikler ülkemizde en çok kullan›lan ilaç grubudur. Antibiyotiklerin fazla ve uygunsuz kullan›m› mikroorganiz-malarda direnç geliflimine, yan etkilere ve maliyet art›fl›na neden olmaktad›r (1,3).
Hastanede yatmakta olan hastalarda ve özellikle yo¤un bak›m birimlerinde (YBB) antibiyotikler yayg›n olarak kul-lan›lmaktad›r ve YBB’lerde antibiyotik kullan›m oran› %60-70’e ulaflmaktad›r. YBB’lere kabul edilen hastalar da-ha a¤›r durumdad›rlar; dada-ha fazla invazif giriflime maruz kal›rlar ve nozokomiyal infeksiyonlar aç›s›ndan kliniklerde izlenen hastalara göre daha fazla risk alt›ndad›rlar. Bu
du-rum YBB’lerde daha fazla ve daha genifl spektdu-rumlu antibi-yotiklerin kullan›lmas›na yol açmaktad›r (4).
Bu çal›flma, Ankara Numune E¤itim ve Araflt›rma Has-tanesi (ANEAH) YBB’lerinde izlenen hastalarda kullan›lan antibiyotiklerin uygunlu¤unun araflt›r›lmas› amac›yla plan-land›.
Yöntemler
ANEAH 1100 yatakl› bir e¤itim hastanesidir. Yatarak izlenen hasta say›s› y›lda ortalama 38 000’dir. Toplam 70 yo¤un bak›m yata¤› bulunmakta ve y›lda ortalama 3700 hasta, YBB’lerde izlenmektedir.
ANEAH’de 1999 Ocak ay›ndan itibaren k›s›tl› antibi-yotik uygulamas›na geçilmifl olup, seftazidim, sefepim, imipenem, meropenem, tikarsilin-klavulanat, piperasilin-tazobaktam, vankomisin, teikoplanin ve kinolonlar›n ‹V formlar›n›n kullan›m› için ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji uzman› onay› zorunlu k›l›nm›flt›r.
Yo¤un Bak›m Birimlerinde Antibiyotik Kullan›m›n›n
De¤erlendirilmesi
Ayfle Erbay, Hürrem Bodur, Esragül Ak›nc›, Aylin Çolpan
Özet: Hastanede yatmakta olan hastalarda ve özellikle yo¤un bak›m birimlerinde (YBB) antibiyotikler yayg›n ola-rak kullan›lmaktad›r ve YBB’lerde antibiyotik kullan›m oran› % 60-70’e ulaflmaktad›r. Haziran-Ekim 2002 tarihleri aras›nda hastanemizin nöroloji, beyin cerrahisi ve iki ayr› cerrahi YBB’lerinde takip edilen hastalarda kullan›lan an-tibiyotiklerin uygunlu¤u günlük olarak de¤erlendirildi. 293 hastan›n 152 (%51.8)’sinde 338 farkl› antibiyotik kullan›-m› vard›. En s›k kullan›lan antibiyotikler, birinci kuflak sefalosporinler (%13), aminoglikozidler (%13), üçüncü kuflak sefalosporinler (% 12), karbapenemler (%11) ve ampisilin-sulbaktam (%10) idi. Uygun antibiyotik kullan›m› oran› %52.1 olarak belirlendi. Nöroloji YBB’de uygun kullan›m % 60.5, Cerrahi YBB’de %35 ve Beyin Cerrahisi YBB’de %16 bulundu (p<0.001). Uygun antibiyotik kullan›m› 1000 antibiyotik gününde 432 gündü. Uygunsuz antibiyotik kul-lan›m›n›n analizinde, antibiyoti¤in bir ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji uzman› taraf›ndan bafllanmam›fl olmas›n›n önemli bir faktör oldu¤u bulundu (OR:0.1, p<0.001, CI:0.04-0.15). Empirik olarak bafllanan antibiyotikler-de do¤ru kullan›m %31 iken, kültür sonucuna göre bafllananlarda oran %85.5 idi (OR:4.9, p<0.001, CI:2.5-9.5). So-nuç olarak, uygunsuz antibiyotik kullan›m› özellikle cerrahi branfllarda fazlad›r. K›s›tl› antibiyotik kullan›m›n›n yan› s›-ra antibiyotik kullan›m› konusunda e¤itim çal›flmalar›n›n yap›lmas›n›n yas›-rarl› olaca¤› görüflüne var›ld›.
Anahtar Sözcükler:Antibiyotik kullan›m›, yo¤un bak›m birimleri.
Summary: Evaluation of antibiotic use in intensive care units. Antibiotics are prescribed widely in hospitalized pati-ents especially in intensive care units (ICU), and in ICUs up to 60-70% of patipati-ents are on antibiotics. Appropriateness of antibiotics was evaluated daily between June-October 2002 in the neurology, neurosurgical and two different surgical ICU of our hospital. Of the 293 patients, 152 (51.8%) received 338 different antibiotics. The most frequently ordered antibiotics were 1st generation cephalosporins (13%), aminoglycosides (13%), 3rd generation cephalosporins (12%), carbapenems (11%) and ampicillin-sulbactam (10%). Antibiotic use was appropriate in 52.1% of antibiotic orders. Appropriate use was 60.5% in neurology ICU, 35% in surgical ICU and 16% in neurosurgical ICU (p<0.001). Appropriate antibiotic use was 432 days in 1000 patients day. In analysis of inappropriate use, order without an infectious disease and clinical microbi-ology consultation was an important reason (OR:0.1, p<0.001, CI:0.04-0.15). Antibiotics ordered with evidence of suscep-tibility results were found to be appropriate in 85.5% whereas ordered empirically in 31% (OR:4.9, p<0.001,CI:2.5-9.5). In conclusion, the inappropriate antibiotic use was high in surgical divisions. Besides restriction policies, educational programmes about antibiotic prescriptions could be beneficial.
Key Words: Antibiotic use, intensive care units.
Ankara Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, 2. ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobiyoloji Servisi, S›hhiye-Ankara XI. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Kongresi (30 Mart-3 Nisan 2003, ‹stanbul)’nde bildirilmifltir.
Bu çal›flma Haziran-Ekim 2002 tarihleri aras›nda ANE-AH’nin Nöroloji, Beyin Cerrahisi ve iki ayr› Cerrahi YBB’sinde, toplam 28 yo¤un bak›m yata¤›nda yap›ld›. Bu dönemde takip edilen hastalarda kullan›lan antibiyotiklerin uygunlu¤u, iki ‹nfeksiyon Hastal›klar› ve Klinik Mikrobi-yoloji uzman› (EHU) taraf›ndan, hastalar›n tan›, fizik mu-ayene, mikrobiyolojik, radyolojik ve laboratuvar bulgular› ile birlikte günlük olarak de¤erlendirildi. Oluflturulan form-lara hastalar›n demografik verileri, tan›lar›, mikrobiyolojik tetkik sonuçlar›, radyolojik bulgular›, fizik muayene bulgu-lar›, antibiyotik kullan›m›n›n detaylar› ve uygunlu¤u, gün-lük olarak kaydedildi. De¤erlendirme kriterleri Kunin ve arkadafllar› (5) taraf›ndan daha önce yay›mlanm›fl olan kri-terlerin modifikasyonu ile oluflturuldu (Tablo 1). ‹ki EHU aras›nda görüfl ayr›l›¤› olmas› durumunda, referans kitapla-ra, bas›l› antibiyotik kullan›m k›lavuzlar›na ve üçüncü bir EHU görüflüne baflvuruldu. Hastada herhangi bir infeksiyon bulgusunun ya da profilaksi indikasyonunun bulunmamas› durumunda, kullan›lan antibiyotik gereksiz olarak de¤er-lendirildi. Cerrahi profilaksinin referans kitaplarda önerilen süreyi aflmas› durumu, uzam›fl cerrahi profilaksi olarak ta-n›mland›. ‹nfeksiyon bulgusu olan hastalarda genifl spekt-rumlu antibiyotik tedavisi herhangi bir kültür sonucu yoksa uygun olarak de¤erlendirildi.
‹statistiksel analizler STATA 7.0 (College Station, TX) bilgisayar program› ile t testi, c 2testi ve çoklu de¤iflenlerde
lojistik regresyon testi kullan›larak yap›ld›. p<0.05 de¤eri anlaml› kabul edildi.
Sonuçlar
Haziran-Ekim 2002 tarihleri aras›nda toplam 293 hasta izlendi. Antibiyotik kullanan hastalar›n 88(%58)’i erkek, antibiyotik kullanmayan hastalar›n ise 62 (%44)’si erkekti (p>0.05). Antibiyotik kullanan hastalarda yafl ortalamas› 55.1±20.3 iken, antibiyotik kullanmayan hastalarda 58.6±17.4 bulundu (p>0.05).
293 hastan›n 152(% 51.8)’sinde 338 farkl› antibiyotik kul-lan›m› vard›. Nöroloji Yo¤un Bak›m Birimi’nde (NYBB) an-tibiyotik kullan›m oran›, %27 iken, Cerrahi Yo¤un Bak›m Bi-rimi’nde (CYBB) %96 ve Be-yin Cerrahisi Yo¤un Bak›m Birimi’nde (BCYBB) %83 ola-rak bulundu (p<0.001). Antibi-yotik kullan›m› 1000 hasta gü-nünde 811 gündü.
Antibiyotik kullanan has-talar›n YBB’de kal›fl süresi 15.5±17.2 gün, antibiyotik kul-lanmayanlar›n ise 7.1±4.8 gün-dü (p=0.0004).
En s›k kullan›lan antibiyo-tikler, birinci kuflak sefalospo-rinler (%13), aminoglikozidler (%13), üçüncü kuflak sefalos-porinler (%12), karbapenemler (%11) ve ampisilin-sulbaktam (%10) idi (Tablo 2).
Uygun antibiyotik kulla-n›m› oran› %52.1 olarak be-Tablo 1. Antibiyotik De¤erlendirme Kriterleri
Kriter
Antibiyotik uygun
Antibiyotik uygun/doz uygun de¤il
Antibiyotik uygun/yükleme dozu yap›lmam›fl Antibiyotik uygun/doz karaci¤er-böbrek
fonksiyonlar›na göre ayarlanmam›fl
Antibiyotik uygun/kullan›m süresi uygun de¤il (uzam›fl cerrahi profilaksi)
Antibiyotik uygun de¤il: izole edilen patojene etkisiz Antibiyotik uygun de¤il: toksisite/alerji mevcut Antibiyotik uygun de¤il: ayn› etkinlikte daha ucuzu var Antibiyotik uygun de¤il: klinik durumda
bozulma var
Antibiyotik uygun de¤il: spektrum dar Antibiyotik uygun de¤il: spektrum fazla genifl Antibiyotik uygun de¤il: ayn› spektrumda
>1 ajan kullan›m›
Antibiyotik kombinasyonu uygun de¤il Antibiyotik kullan›m› gereksiz
Tablo 2. Hastalarda Kullan›lan Antibiyotikler
Antibiyotik Say› (%)
Birinci kuflak sefalosporinler 45 (13.3)
Aminoglikozidler 43 (12.7) Üçüncü kuflak sefalosporinler 40 (11.8) Karbapenemler 37 (11) Ampisilin-sulbaktam 33 (9.8) Glikopeptidler 31 (9.2) Piperasilin-tazobaktam 28 (8.3) Metronidazol 26 (7.7) Kinolonlar 13 (3.9) Di¤er 42 (12.4) Toplam 338 (100)
Tablo 3. Antibiyotik Kullan›m›n›n De¤erlendirilmesi
De¤erlendirme Say› (%)
Antibiyotik uygun 176 (52.1)
Antibiyotik kullan›m› gereksiz 71 (21)
Antibiyotik uygun/kullan›m süresi uygun de¤il
(uzam›fl cerrahi profilaksi) 44 (13)
Antibiyotik uygun de¤il: ayn› spektrumda >1 ajan kullan›m› 10 (3) Antibiyotik uygun de¤il: izole edilen patojene etkisiz 9 (2.7)
Antibiyotik uygun de¤il: spektrum dar 8 (2.4)
Antibiyotik uygun: doz uygun de¤il 7 (2.1)
Antibiyotik uygun: doz karaci¤er-böbrek fonksiyonlar›na
göre ayarlanmam›fl 6 (1.8)
Antibiyotik uygun de¤il: klinik durumda bozulma var 4 (1.2)
Antibiyotik uygun de¤il: spektrum fazla genifl 2 (0.6)
Antibiyotik uygun de¤il: ayn› etkinlikte daha ucuzu var 1 (0.3)
lirlendi (Tablo 3). NYBB’de uygun antibiyotik kullan›m› %60.5, CYBB’de %35 ve BCYBB’de %16 bulundu (p<0.001). Uygun antibiyotik kullan›m› 1000 antibiyotik gününde 432 gündü.
159 (%47) antibiyotik EHU taraf›ndan baflland›. EHU taraf›ndan bafllanan antibiyotiklerin uygunlu¤unun %83, di-¤er klinik uzmanlar› taraf›ndan bafllananlar›n ise %18 oldu-¤u saptand›. EHU taraf›ndan gereksiz antibiyotik bafllanan hastalar›n tümünün APACHE II skorlar› 10’un üzerindey-ken, di¤er klinik uzmanlar›nca gereksiz antibiyotik baflla-nan hastalar›n sadece %40’›n›n APACHE II skorlar› 10’un üzerindeydi (p<0.001).
Uygunsuz antibiyotik kullan›m›n›n analizinde, antibi-yoti¤in EHU taraf›ndan bafllanmam›fl olmas›n›n önemli bir faktör oldu¤u bulundu (OR:0.1, p<0.001, CI:0.04-0.15).
Hastalarda en s›k izlenen infeksiyonlar, pnömoni, bak-teriyemi ve üriner sistem infeksiyonuydu (Tablo 4).
59 hastada 178 kültür pozitifli¤i saptand›. 135/178 (%76) kültür pozitifli¤i infeksiyon etkeni olarak kabul edil-di (Tablo 5). 59 (%38.8) hastaya 131 antibiyotik kültür so-nucuna göre baflland›. Empirik olarak bafllanan antibiyotik-lerde do¤ru kullan›m %31 (n=64) iken, kültür sonucuna gö-re bafllananlarda oran %85.5 (n=112) idi (OR:4.9, p<0.001, CI:2.5-9.5).
76 (%40) hastada ortalama 8.6±6. günde antibiyotik de-¤iflikli¤i yap›ld›. Antibiyotik de¤iflikliklerinin %85’i EHU taraf›ndan yap›ld›. Antibiyotik de¤iflim nedenleri; kültür so-nucu (%79), klinik durumda bozulma (%12), yan etki (%2), böbrek fonksiyon bozuklu¤u (%2), gereksiz de¤iflim (%2) ve ilaç temininde sorun yaflanmas› (%1) idi.
83 hastada 115 antibiyoti¤in infeksiyon bulgusu ya da profilaksi indikasyonu olmaks›z›n kullan›ld›¤› belirlendi. Uygunsuz antibiyotik kullan›m›n›n %54’ünü gereksiz anti-biyotik kullan›m› oluflturmaktayd›. Gereksiz antianti-biyotik kullan›m›n›n %38.3’ünün uzam›fl cerrahi profilaksi oldu¤u belirlendi. Gereksiz kullan›lan antibiyotiklerde ilk s›rada birinci kuflak sefalosporinler (%34), üçüncü kuflak sefalos-porinler (%21) ve ampisilin-sulbaktam (%10) yer almak-tayd› (Tablo 6). Bu dönemde gereksiz kullan›lan antibiyo-tiklerin maliyeti 17 693 $ olarak hesapland›.
‹rdeleme
YBB’lerde nozokomiyal infeksiyonlar daha s›k görül-mektedir; infeksiyon etkenlerinde antibiyotik direnci daha yüksektir ve antibiyotik kullan›m› di¤er hastane birimlerine göre yaklafl›k 10 kat daha fazlad›r. YBB’lerde antibiyotik kullan›m› genellikle empiriktir. Bu birimlerde uygun antibi-yotik kullan›m›n›n amac›, sadece en iyi sonucu sa¤lamak de¤il, ayr›ca direnç geliflimini önlemek ve maliyeti de azalt-maya yönelik olmal›d›r (6,7).
Çal›flmam›zda YBB’lerde uygun antibiyotik kullan›m oran› %52 olarak bulunmufltur. Farkl› çal›flmalarda, hasta-nelerde uygunsuz antibiyotik kullan›m oran› %20-60 ara-s›nda de¤iflmektedir (8,9,10). Literatürde bildirilen uygun-suz kullan›m oranlar›ndaki bu farkl›l›k de¤erlendirme yön-temlerinin çeflitlili¤inden kaynaklanmaktad›r. Antibiyotik çal›flmalar›n›n de¤erlendirmesi son derece karmafl›k olup, uygunlu¤un de¤erlendirilmesi, retrospektif çal›flmalarda çok zordur (11). Bu nedenle çal›flmam›z, prospektif olarak planlanm›fl ve YBB’lerde izlenen hastalar›n antibiyotik kul-lan›mlar› günlük olarak de¤erlendirilmifltir.
Hastanelerde uygun olmayan antibiyotik kullan›m ne-denleri, s›kl›kla infeksiyon bulunmamas›, uygun olmayan antibiyotik seçimi, yüksek dozda antibiyotik kullan›m›, uzun süreli antibiyotik kullan›m› veya daha ucuz bir antibi-yoti¤in seçilebilirli¤idir. En fazla izlenen ve en kolay düzel-tilebilir durum ise cerrahi öncesi ve sonras› antibiyotiklerin profilaksi amac›yla gere¤inden fazla kullan›m›d›r (12). Cerrahi antibiyotik profilaksisi suiistimal edilerek uzun sü-reli kullan›lmakta, kullan›m amac› d›fl›na ç›kmakta ve ma-liyet art›fl›na neden olmaktad›r. Shapiro ve arkadafllar› (13), cerrahi profilaksinin hastanede antibiyotik kullan›m›n›n %30’unu oluflturdu¤unu ve cerrahlar›n profilaksi amaçl› an-tibiyotik kullan›m süresinin 24-48 saatle s›n›rl› kalmay›p, hastalar›n hastanede kal›fl süresi ile iliflkili oldu¤unu bildir-mifllerdir. Profilaktik antibiyotik kullan›m› ile erken dö-Tablo 4. Hastalarda ‹zlenen ‹nfeksiyonlar
‹nfeksiyon Say› (%)
Pnömoni 47 (35.9)
Bakteriyemi 30 (22.9)
Üriner infeksiyon 28 (21.4)
Cerrahi yara infeksiyonu 11 (8.4)
‹ntraabdominal infeksiyon 8 (6.1)
Di¤er 7 (5.3)
Toplam 131 (100)
Tablo 5. Hastalardan ‹zole Edilen ‹nfeksiyon Etkenleri Mikroorganizma Say› (%) Acinetobacter spp. 29 (21.5) MRSA 22 (16.3) Escherichia coli 17 (12.6) Pseudomonas aeruginosa 15 (11.1) Klebsiella spp. 12 (8.9) Proteus mirabilis 8 (5.9) Enterococcus spp. 7 (5.2) Enterobacter cloacae 5 (3.7) Di¤er 9 (6.7) Toplam 135 (100)
Tablo 6. ‹nfeksiyon Bulgusu ya da Profilaksi ‹ndikasyonu Bulunmaks›z›n Kullan›lan Antibiyotikler
Antibiyotik Say› (%)
Birinci kuflak sefalosporinler 39 (34) Üçüncü kuflak sefalosporinler 24 (21)
Ampisilin-sulbaktam 12 (10.4)
Metronidazol 11 (9.6)
Di¤er 29 (25)
nemde infeksiyonlar önlenebilirken, uzun süreli kullan›mda dirençli mikroorganizmalarla geliflen infeksiyonlar görül-mektedir. Bu nedenle profilaksi optimum dozda yap›lmal› ve en k›sa sürede sonland›r›lmal›d›r (9). Operasyon sonras› dönemde uzun süreli antibiyotik kullan›m› yarar sa¤lama-maktad›r (11). ANEAH’de YBB’lerde de antibiyotik kulla-n›m›n›n %13’ünün, ve gereksiz antibiyotik kullakulla-n›m›n›n %38.3’ünün uzam›fl cerrahi profilaksi nedeniyle oldu¤u be-lirlenmifltir.
Çeflitli çal›flmalar infeksiyon bulgusu olmayan hastalar-da antibiyotik kullan›m›n›n, uygunsuz kullan›m›n %32-60’›n› oluflturdu¤unu göstermifltir (8,15). Çal›flmam›zda da uygunsuz antibiyotik kullan›m›n›n %54’ünü gereksiz anti-biyotik kullan›m› oluflturmaktayd›. Antianti-biyotiklerin gerek-siz kullan›m›nda ana etken, infeksiyon geliflmesi olas›l›¤›n-dan duyulan korku ve kayg›d›r. Antibiyotik kullanmaktan do¤acak zarar›n, antibiyotik kullan›lmad›¤›nda geliflebile-cek bakteriyel infeksiyonun getirece¤i zarardan daha az ol-du¤una inan›larak gereksiz yere antibiyotik kullan›lmakta ve bu durum dirençli mikroorganizmalar›n geliflimine ze-min haz›rlamaktad›r. Dirençli mikroorganizmalar›n neden oldu¤u infeksiyonlarla karfl›lafl›lmas› ise daha fazla korku ve kayg›ya, daha fazla ve daha genifl spektrumlu antibiyo-tik kullan›lmas›na neden olmakta ve bir k›s›r döngü olufltur-maktad›r.
‹nfeksiyon hastal›klar› konusunda e¤itim alm›fl doktor-lar›n, infekte hastalar› infekte olmayan hastalardan ay›rma-da ay›rma-daha baflar›l› olduklar›, ay›rma-daha erken ve ay›rma-daha yeterli empi-rik antibiyotik tedavisi bafllad›klar› gösterilmifltir. Byl ve ar-kadafllar› (16), YBB’lerde izlenen hastalarda EHU taraf›n-dan bafllanan antibiyotik tedavisi baflar›s›n› %74, di¤er dok-torlar›nkini ise %39 olarak bulmufllard›r.
Benzer flekilde çal›flmam›zda da uygunsuz antibiyotik kullan›m›n›n analizinde, antibiyoti¤in EHU taraf›ndan bafl-lanmam›fl olmas› önemli bir faktördü. EHU’nun bafllad›¤› antibiyotiklerin uygunlu¤u %83, di¤er klinik uzmanlar› ta-raf›ndan bafllananlar›n ise %18 oldu¤u saptand›. A¤›r hasta-larda infeksiyonu taklit eden birçok bulgu bulunabilmekte ve bu belirtileri infeksiyondan ay›rt etmek oldukça zor ol-du¤undan bu hastalara ço¤u zaman gereksiz antibiyotik bafllanmaktad›r (7). Çal›flmam›zda da EHU’larca gereksiz olarak antibiyotik bafllanan hastalar›n daha a¤›r durumda oldu¤u gözlendi. Bu hastalar›n tümünün APACHE II skor-lar›n›n 10’un üzerindeydi.
Çal›flmam›zda, antibiyotiklerin %3.9’unun uygun olma-yan dozda kullan›ld›¤› saptand›. Antibiyotiklerin %1.8’inin dozu böbrek fonksiyonlar›na göre ayarlanmam›flt›. Bu du-rum morbiditede artmaya, hastanede kal›fl süresinde uzama-ya ve ciddi uzama-yan etkilere yol açabilece¤inden, antibiyotik dozlar› konusunda e¤itim çal›flmalar›na gereksinim vard›r. Do¤ru antibiyotik kullan›m›n› sa¤lamak için, e¤itim programlar›, antibiyotik kullan›m k›lavuzlar› oluflturulmas›, direnç paternlerinin izlenmesi, duyarl›l›k testlerinin bildiri-minde k›s›tlama, ilaç firmalar›n›n tan›t›m elemanlar›na k›-s›tlama konulmas› ve k›s›tl› antibiyotik kullan›m› gibi çeflit-li yöntemler denenmifltir (17-21). E¤itim programlar› do¤ru antibiyotik kullan›m› sa¤lamada baflar›l› olmakla birlikte, sürekli bir e¤itim olmad›kça uygun olmayan antibiyotik kullan›m› yeniden ortaya ç›kmaktad›r (22). Antibiyotik kul-lan›m› öncesinde EHU onay› istenmesi (k›s›tl› antibiyotik
uygulamas›), uygun olmayan antibiyotik kullan›m›n› önle-mek için en yayg›n kullan›lan ve en baflar›l› yöntemdir (1,23).
Çal›flmam›zda en s›k gereksiz kullan›lan antibiyotikler birinci ve üçüncü kuflak sefalosporinler ve ampisilin-sul-baktam idi. Hastanemizde uygulanmakta olan k›s›tl› antibi-yotik politikas› gereksiz antibiantibi-yotik kullan›lmas›n› engelle-yememifl, di¤er klinik doktorlar›n› k›s›tl› olmayan antibiyo-tiklere yöneltmifltir. Uygun antibiyotik kullan›m›n› sa¤la-mak için tüm antibiyotiklerin k›s›tlanmas› mümkün olama-yaca¤›ndan, klinisyenleri daha fazla EHU konsültasyonu is-temeye teflvik etmek, antibiyotik kullan›m k›lavuzlar› haz›r-lamak ve antibiyotik kullan›m› ile ilgili sürekli e¤itim çal›fl-malar› yapmak yararl› olacakt›r. Öncelikle cerrahi bölüm doktorlar›na yönelik olarak cerrahi profilaksi konusunda e¤itim çal›flmalar›na ve protokoller oluflturulmas›na gerek-sinim duyuldu¤u görülmektedir.
Sonuç olarak, uygunsuz antibiyotik kullan›m›, özellikle cerrahi dallarda fazlad›r. K›s›tl› antibiyotik kullan›m›n›n ya-n› s›ra antibiyotik kullaya-n›m› konusunda e¤itim çal›flmalar›-n›n yap›lmas›çal›flmalar›-n›n yararl› olaca¤› görüflüne var›ld›.
Kaynaklar
1. Ma M, Rho JP. Considerations in antimicrobial prescribing. Med Clin North Am 1995; 79(3): 537-49
2. Thuong M, Shortgen F, Zazempa V, Girou E, Soussy CJ, Brun-Buisson C. Appropriate use of restricted antimicrobial agents in hospitals: the importance of empirical therapy and assisted re-evaluation. J Antimicrob Chemother 2000; 46(3):501-8 3. Couper MR. Strategies for the rational use of antimicrobials.
Clin Infect Dis 1997; 24 (Suppl 1):S154-6
4. Emmerson M. Antibiotic usage and prescribing policies in the intensive care unit. Intensive Care Med 2000;26 Suppl 1:S26-30
5. Kunin CM, Tupasi T, Craig WA. Use of antibiotics. A brief exposition of the problem and some tentative solutions. Ann Intern Med 1973; 79(4):555-60
6. Singh N, Yu VL. Rational empiric antibiotic prescription in the ICU. Chest 2000; 117(5):1496-9
7. Bergmans DC, Bonten MJ, Gaillard CA, van Tiel FH, van der Geest S, de Leeuw PW, Stobberingh EE. Indications for antibiotic use in ICU patients: a one-year prospective surveil-lance. J Antimicrob Chemother 1997; 39(4):527-35
8. Tünger Ö, Dinç G, Özbakkaloglu B, Atman UC, Algun U. Evaluation of rational antibiotic use. Int J Antimicrob Agents 2000; 15(2):131-5
9. Maki DG, Schuna AA. A study of antimicrobial misuse in an university hospital. Am J Med Sci 1978; 275(3):271-82 10. Dunagan WC, Woodward RS, Medoff G, Gray JL 3rd,
Casabar E, Smith MD, Lawrenz CA, Spitznagel E. Antimicrobial misuse in patients with positive blood cultures. Am J Med 1989; 87(3):253-9
11. Thomas M, Govil S, Moses BV, Joseph A. Monitoring of antibiotic use in a primary and tertiary care hospital. J Clin Epidemiol 1996; 49(2):251-4
12. Kunin CM. The responsibility of the Infectious Disease Community for the optimal use of antimicrobial agents. J Infect Dis 1985; 151(3):388-98
13. Shapiro M, Townsend TR, Rosner B, Kass EH. Use of antimi-crobial drugs in general hospitals: patterns of prophylaxis. N Engl J Med 1979; 301(7):351-5
14. Thompson RL, Wright AJ. General principles of antimicrobial therapy. Mayo Clin Proc 1998; 73(10):995-1006
15. Dunagan WC, Woodward RS, Medoff G, Gray JL, Casabar E, Lawrenz C, Spitznagel E, Smith MD. Antibiotic misuse in two
clinical situations: positive blood culture and administration of aminoglycosides. Rev Infect Dis 1991; 13(3):405-12 16. Byl B, Clevenbergh P, Jacobs F, Struelens MJ, Zech F, Kentos
A, Thys JP. Impact of infectious diseases specialists and microbiological data on the appropriateness of antimicrobial therapy for bacteremia. Clin Infect Dis 1999; 29(1):60-6 17. Thuong M, Shortgen F, Zazempa V, Girou E, Soussy CJ,
Brun-Buisson C. Appropriate use of restricted antimicrobial agents in hospitals: the importance of empirical therapy and assisted re-evaluation. J Antimicrob Chemother 2000; 46(3):501-8 18. Nathwani D. How do you measure the impact of an antibiotic
policy? J Hosp Infect 1999; 43 (Suppl): S265-8
19. Vlahovic-Palcevski V, Morovic M, Palcevski G. Antibiotic utilization at the university hospital after introducing an
antibi-otic policy. Eur J Clin Pharmacol 2000; 56 : 97-101 20. Crowe HM, Quintiliani R. Antibiotic formulary selection. Med
Clin North Am 1995; 79(3): 463-76
21. Marr JJ, Moffet HL, Kunin CM. Guidelines for improving the use of antimicrobial agents in hospitals. A statement by the Infectious Diseases Society of America. J Infect Dis 1987; 157(5): 869-76
22. Gross PA. The potential for clinical guidelines to impact appropriate antimicrobial agent use. Infect Dis Clin North Am 1997; 11(4):803-12
23. Hirschman SZ, Meyers BR, Bradbury K, Mehl B, Gendelman S, Kimelblatt B. Use of antimicrobial agents in a university teaching hospital. Evolution of a comprehensive control pro-gram. Arch Intern Med 1988; 148(9):2001-7
