MART 1949
T 7 S T /L -3 9 Ô
5
kemerlerle, kubbe sekiz kemer üzerine oturtul muştur.
Asıl binanın son cemaat kısmı ve meş- ruteleri gibi tetümmatı 1660, 1680, 1731, 1865 deki Galata yangınlarından müteessir olduğu tahmin edilir. Yakın zamanlarda da müteaddit tamirler görmüştür. Cami avlusunun bahçesine “ İstanbulu Sevenler Grupu” itina etmektedir.
* ★
Camiin avlu kapısından girerken sağa düşen fevkani taş mektep ve altındaki çeşme, yazılı tarihine göre, hicri 1145, (Milâdî 1732) de, Kastamonunun Karayüzülü köyünden Ali Oğlu, Reisülküttap İsmail Efendi tarafından müceddeden veya tecdiden inşa edilmiştir. İh timal ki, yerinde eski Bizans, Ceneviz veya Os manlI eserlerinden bir bina vardı. Evliya Çe lebi, Galatada Kara Mustafa Paşanın bir Dar- ül-Kurası bulunduğunu kaydeder.
Entrée de la Bibliothèque par la cour de la mosquée
Bilâhare, Ahmed Resmî Efendi (Sefinet-ül- Rüesa — İstanbul 1269 — Sahife 66) Reisül Küttab İsmail Efendinin “ Kurşunlu mahzen kurbinde mektep ve çeşmesi” nden bahseder.
İki sıra tuğla ve bir sıra harç kullanılmak suretiyle, 18. inci asır Osmanlı mimarisi üslû bunda yapılmış olan bugünkü binaya, cami av lusundan, dik bir taş merdivenle çıkılır.
Merdivenin tam üstünde dört metre mu- rabbaında küçük bir oda, ve sofanın sağında 25 - 30 metre murabbaında büyücek bir ders odası
vardır. Odanın demir kafes parmaklıklı üç pen ceresi camiin avlusuna ve üçü de sokağa bakar. 1946 senesinde tamamen ha p, çökük ve metruk bir halde bulunan bu bina, Muhterem Fahreddin Kiper’in delâletiyle Türkiye Turiııg ve Otomobil Kurumu tarafından Vakıflar İda resinden kiralanarak içi, dışı, kubbesi, ceman 7000 lira kadar sarfiyle mükemmelen tamir et tirilmiş; devrinin üslûbuna göre eski ocak ihya
edilmiş; kapıları, pencereleri, dolapları, bölme
leri, rafları müceddeden yaptırılmış, tefriş
Taha Toros Arşivi
La belle fontaine située sous la bibliothèque, en bordure de la rue
geniş bir ahşap saçak bulunduğu anlaşılıyorsa da, bugün saçaktan kalan ağaç kiriş yuvalarını güvercinler doldurmaktadır.
Çeşmenin uzun senelerdenberi, kirden pas tutmuş yüzünü, T.T.O.K. nun “ İstanbulu Se venler Grupu” , 1946 da, Y.M. Saim Ülgen’in nezareti altında fennî usul dairesinde temizlet- miştir.
Suyunun akıttırılmasına, kaldırımın ve yo lun genişliği müsait olmadığından, yalağı ta mir edilerek saksı haline konulup içine büyük yapraklı nebatlar diktirilmiştir.
Reşit Saffet ATABİNEN Intérieur de la bibliothèque
miş ve içine T T.O.K. ile Başkanı tarafından ih- da edilen 300 J küsur kitap ve risale de konula rak Kurumun arşiv ve kitaplığı haline getiril miştir.
Mektep binasının altında, aynı hayır sa hibi İsmail Efendinin eseri olan ve vaktiyle ol dukça geniş bir meydana nazır iken, pek dar bir yol üzerinde kalan mermer kaplı çeşme yine 18 inci asrın çok kıymetli çeşme nümunelerin- dendir.
TÜRKİYE TURİNG ve OTOMOBİL KURUMU
Kesme taştan yapılı oldukça büyük bir hâ zinesi cami avlusunun içindedir.
Birinci Sultan Mahmud devrinde yapılan çeşmelerin bir çoğu gibi, geniş bir mihrabı an dıran ve kabartma çiçeklerle ve süslerle işlen miş ayna taşının yukarısı yelpaze veya istiridye kabuğu şeklindedir. Ayna taşının iki tarafında zeminden birkaç karış yüksekte birer hücre (niche) vardır.
Celi sülüsle yazılmış Kelimei-Tevhid’le mü- vaşşah kitabesinin etrafı zarif kabartmalarla çerçevelenmiştir.
1865 yangınında cephesi oldukça tahribat görmüş bu çeşmenin üzerinde, bina boyunca,
