ALLERJ‹K HASTALI⁄I OLAN HASTALARIMIZDA
DER‹ PR‹CK TEST‹ SONUÇLARININ DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹
EVALUATION OF RESULTS OF SKIN PRICK TESTS IN PATIENTS
WITH ALLERGIC DISEASES
Elif TORUN
1S›la fiEREMET
2Bingöl Devlet Hastanesi, Bingöl, 1Gö¤üs hastal›klar›, 2Dermatoloji
Anahtar sözcükler: Hipersensitivite, ast›m, allerjik rinit, atopik dermatit, ürtiker, cilt testi Key words: Hypersensitivity, asthma, allergic rhinitis, atopic dermatitis, urticaria, skin test
SUMMARY
Skin prick test (SPT) is a simple, quick, inexpensive, safe and widely used method showing specific IgE response to allergens.
We conducted a study evaluating the most frequent allergens in Bingöl,an eastern Anatolian city with an altitude of 1500m, mean annual temperature of 12°C and humidity less than 60%. A total of 211 patients (68 male and 143 female) applying with allergic diseases underwent SPTs between December 2008-September 2009. A total of 17 allegens, including positive and negative controls were applied.
Diagnosis were allergic rhinitis, asthma, atopic dermatitis and chronic urticaria. SPTs were positive in 113 cases (53.6%). Most frequently observed allergens were house dust mites(29.4%) (Dermatophagoides farinae 25.6%, Dermatopha-goides pteronysinus 20.9%). The allergens were categorised into indoor and outdoor groups, sensitivity to indoor allergens was 45% (n=95) and sensitivity to outdoor allergens was 30.8% (n=65).
ÖZET
Deri prick testi (DPT), c iltte allerjene karfl› spesifik IgE cevab›n› gösteren kolay, h›zl›, ucuz ve s›k kullan›lan bir tetkiktir. Rak›m› yaklafl›k 1500 m, y›ll›k ortalama s›cakl›k 12°C, nem oran› %60’›n alt›nda olan bir Do¤u Anadolu ili olan Bingöl’de s›k karfl›lafl›lan allerjenleri tespit etmeyi amaçlad›k. Aral›k 2008-Ekim 2009 aras›nda hastanemize baflvuran ve allerjik hastal›¤› olan ve DPT uygu-lanan 68 erkek, 143 kad›n toplam 211 hasta retrospektif olarak de¤erlendirildi. Toplam 15 allerjen ekstresi, pozitif ve negatif kontrol olmak üzere 17 allerjen uyguland›.
Hastalar›n tan›lar› allerjik rinit, ast›m, atopik dermatit ve kronik ürtikerdi, 113 (%53.6) hastada allerji testi pozitif saptand›. Çal›flmam›zda en fazla pozitif sonuç ev tozu akarlar›na karfl› sap-tand› (%29.4) Dermatophagoides (Dermatophagoides farinae %25.6, D Dermatophagoides pteronysinus %20.9). Allerjenler ev içi ve ev d›fl› fleklinde s›n›fland›r›ld›, ev içi allerjenler ile duyarl›l›k %45 (n=95), ev d›fl› allerjenler ile duyarl›l›k %30.8 (n=65) olarak bulundu.
olan h astalarda test stabil döneme kadar
ertelendi. Kortikosteroid ya da
immünsüp-resif kullanan hastalar çal›flmaya al›nmad›.
Gebelere test uygulanmad›.
Deri testleri ALK-Abello test solüsyonlar› ile
yap›ld›. Hastalar her iki ön kollar› dirseklere
kadar aç›k olacak flekilde haz›rland›.
Aller-jen ekstreleri ön kol volar yüzlerine
birbi-rine kar›flmayacak flekilde damlat›ld›. Her
bir allerjen için ayr› lanset kullan›larak dik
flekilde allerjen üzerine hafifçe bat›r›larak
epidermise s›zd›r›ld›. Toplam 15 allerjen
ekstresi, pozitif ve negatif kontrol olmak
üzere 17 allerjen uyguland›. Negatif kontrol
olarak serum fizyolojik, pozitif kontrol
ola-rak histamin (1 mg/ml) kullan›ld›. Sonuçlar
test uyguland›ktan 20 dakika sonra
de¤er-lendirildi. Oluflan papüler reaksiyon,
enduras-yonun çap›na göre negatif ve pozitif
kontrol-ler ile karfl›laflt›r›larak 0-4 aras›nda
derece-lendirildi.
Çal›flmam›zda flu allerjen ekstreleri
kulla-n›ld›: Dermatophagoides farinae,
Dermato-phagoides pteronysinus, Aspergillus
fumiga-tus, Blatella germanica (hamam böce¤i), tüy
kar›fl›m› (kümes hayvanlar›), köpek tüyü,
kedi tüyü, Alopecurus pratensis (çay›r tilki
kuyru¤u), ot polenleri (avena-yulaf,
hordeum-arpa, triticum-bu¤day, secale-çavdar), Triticum
sativum (bu¤day), a¤aç kar›fl›m› (k›z›la¤aç,
hufl a¤ac›, f›nd›k), çilek, yumurta, inek sütü,
The fact that house dust mites are the most frequent allergens is consistent with the literature. Atopy was detected to be less frequent than coastal areas and regions at sea level whereas it was similar to places with dry climate. Avoiding the allergen is an important factor in prevention and treatment of atopic diseases. This is the first study revealing the data concerning this city, therefore it is of importance in determining the prevalant allergens and education of patients accordingly.Ev tozu akarlar›n›n en s›k rastlanan alerjenler oluflu literatür ile uyumlu olup, pozitiflik oran› deniz seviyesinde ve k›y›s›nda olan yerlerden belirgin oranda düflük, karasal bölgelerdeki sonuçlarla benzer orandad›r. Atopik hastalarda alerjenden kaç›nma korunman›n ve tedavinin önemli basamaklar›ndan biridir. Bu ilin verile-rinin ilk kez sunuldu¤u bu çal›flma ile bölgede ço¤unlukla etken olan alerjenlerin saptanmas› ve hastalar›n bu konuda bilinçlendirilmesinin önemini vurgulamaktay›z.
G‹R‹fi
Allerjik hast al›klar›n tedavisinde birinci
basa-mak, sorumlu allerjenlerin tespit edilerek
bunlardan kaç›n›lmas›d›r. Allerjenler cilt
testleri yada serolojik testlerle saptanabilir.
Serolojik testler laboratuar ortam›nda özel
ekipman gerektirir.
Deri prick testi (DPT) ise ciltte allerjene karfl›
spesifik IgE cevab›n› gösteren kolay, h›zl›,
ucuz, güvenli ve s›k kullan›lan bir tetkiktir
(1-3).
Allerjik hastal›klarda genetik yatk›nl›¤›n
ya-n›nda iklim, bitki örtüsü, yükseklik ve nem
gibi bölgesel farkl›l›klar da önemlidir. Rak›m›
yaklafl›k 1500 m, y›ll›k ortalama s›cakl›k 12°C,
nem oran› %60’›n alt›nda olan bir Do¤u
Anadolu ili olan Bingöl’de s›k karfl›lafl›lan
allerjenleri tespit etmeye çal›flt›k. Bu ilde ilk
kez yap›lan bu çal›flma ile bölgedeki
allerjen-lerin yo¤unlu¤unu yans›tmay› amaçlayarak
verilerimizi sunmay› uygun bulduk.
GEREÇ VE YÖNTEM
Hastanemiz poliklinilerine baflvurarak ilgili
klinisyen taraf›ndan allerji cilt testi istenen
hastalar prospektif olarak incelendi. Ast›m,
allerjik rinit, kronik ürtiker, atopik dermatit
tan›s› alm›fl olan hastalara prick testi
uygu-land›. Antihistaminik kullan›m› olan
hasta-larda ilaç en az bir hafta önce kesildi. Aktif
enfeksiyonu ve aktif allerjik cilt hastal›¤›
Tablo 1. Hastalar›m›z›n tan›lar›n›n s›kl›k s›ras›na göre da¤›l›m›. Tan› Say› (n) % Kronik ürtiker 85 40.3 Allerjik rinit 48 22.7 Atopik dermatit 48 22.7 Ast›m+allerjik rinit 19 9 Ast›m 11 5.2
Tablo 2. Kullan›lan antijenler ve s›ras›yla pozitiflik oranlar›n›n da¤›l›m›.
Pozitiflik
Allerjen Say› (n) %
Dermatophagoides farinae 54 25.6
Blatella germanica(hamam böce¤i) 49 23.2
Dermatophagoides pteronysinus 44 20.9
Ot polenleri 39 18.5
Alopecurus pratensis (çay›r tilki kuyru¤u) 29 13.7
Triticum sativum (bu¤day) 24 11.4
Köpek tüyü 24 11.4
Tüy kar›fl›m› (kümes hayvanlar›) 21 10
Aspergillus fumigatus 20 9.5
Kedi tüyü 19 9
A¤aç kar›fl›m› (k›z›la¤aç, hufl a¤ac›, f›nd›k) 18 8.5
Çilek 13 6.2
Yumurta 11 5.2
‹nek sütü 11 5.2
Kakao 4 1.9
kakao. Bingöl’ün bitki örtüsünde bulunan
kavak, çam, mefle gibi a¤aç polenleri
hasta-nemizde bu allerjenler olmad›¤›ndan dolay›
bak›lamad›.
Ev tozu, kedi-köpek tüyü, hamam böce¤i ve
mantar sporlar› ev içi allerjenler, a¤aç ve ot
polenleri ev d›fl› allerjenler olarak
s›n›flan-d›r›ld›.
Sonuçlar SPSS 11.5 program› ile
de¤erlen-dirildi.
BULGULAR
Aral›k 2008-Ekim 2009 aras›nda hastanemize
baflvuran ve ilgili klinisyen taraf›ndan atopik
oldu¤u düflünülen 68 (32.2%) erkek, 143
(67.8%) kad›n toplam 211 hasta çal›flmaya
al›nd›. Yafl ortalamas› 30.04±14.20 idi (1-76).
Hastalar›n 48’i (%22.7) allerjik rinit, 11’i (%5.2)
ast›m, 48’i (%22.7) atopik dermatit, 85’i
(%40.3) kronik ürtiker, 19’u (%9.0) ast›m+
allerjik rinit tan›s› ile teste al›nd› (Tablo 1).
Hastalar›m›z›n 113’ünde (%53.6) en az bir
allerjene pozitif duyarl›kl›k saptand›. Erkek
hastalar›n 33’ünde (%48.5), kad›n
hastala-r›nsa 143’ünde (%55.9) alerji testi pozitifti.
Hastalar›m›z›n 110’u (%52.1) ev han›m›yd›.
Çal›flmam›zda en fazla pozitif sonuç ev tozu
akarlar›na karfl› saptand› (%29.4) (D.farinae
%25.6, D. pteronysinus %20.9). Hamam
böce-¤ine %23.2, polenlere %18.5 oran›nda
duyar-l›l›k saptand› Di¤er allerjenlere pozitiflik
oran-lar› Tablo 2’de gösterilmifltir.
Tablo 3. Hastalar›m›z›n yafl gruplar› ve pozitiflik oranlar›.
Yafl Hasta say›s› Pozitif hasta say›s› Pozitif hasta yüzdesi (%)
<10 15 10 66 10-19 28 14 50 20-29 68 36 53 30-39 49 24 49 40-49 33 20 60 50-59 12 8 66 60-69 4 1 25 >70 2 0 0
oran› %29.3-% 59.7 aras›nda de¤iflen
de¤er-lerde bulunmufltur (4-7). Yap›lan
araflt›rma-lar›n ço¤unda en yüksek oranda duyarl›l›k
saptanan oran›n ev tozu akarlar› oldu¤u
görülmüfltür (1,4,5,7-9). Bizim
araflt›rma-m›zda da duyarl›l›¤›n en yüksek oldu¤u ajan
ev tozu akarlar› olarak bulunmufltur.
Hasta-lar›m›z›n büyük ço¤unlu¤unun (%52) ev
han›-m› oldu¤u göz önüne al›n›nca, flikayetlerin
azalt›lmas›nda maruziyetin önlenmesinin
önemi ortaya ç›kmaktad›r. Hastalar akarlar
konusunda e¤itilmeli ve
bilinçlendirilmelidir-ler. Akarlar s›cak ve nemli ortamlarda daha
çok, kuru ve yüksek rak›ml› yerlerde daha
az bulunurlar, en iyi 25-30°C ›s› ve %75-80
relatif nem oran›nda yaflayabilmektedir (10).
Ülkemizde çeflitli bölgelerde yap›lan
çal›flma-larda farkl› oranda pozitiflik saptanm›flt›r.
Bizim çal›flmam›zda oran›n baflka bölgelere
göre düflük olmas› bölgede nem oran›n›n
düflük ve rak›m›n yüksek oluflu ile
aç›klana-bilir. Verilere göre ev tozu akarlar›
duyarl›-l›¤› Bursa’da %87 (9), Düzce’de %72.5 (2),
Eskiflehir’de %62.2 (1), Do¤u Karadeniz’de
%61.3 (11) gibi yüksek de¤erlerde
bulunur-ken, Elaz›¤’da %18.1 (5), Erzurum’da %32.1
(12), Gaziantep’te %13.2 (6), fianl›urfa’da
%22.1 ve %17.8 (13,14) olarak
saptanm›fl-t›r. Bizim çal›flmam›zda da ev tozu akar›
duyarl›l›¤› göreceli olarak düflük orandad›r.
Bu durum bölgenin denizden yüksekli¤i,
Allerjenler ev içi ve ev d›fl› fleklind e
s›n›flan-d›r›ld›¤›nda duyarl›l›k ev içi allerjenler ile
%45 (n=95), ev d›fl› allerjenler ile %30.8
(n=65) olarak bulundu. G›da allerjisi 25
has-tada (%11.8) saptand›.
Hastalar 12 yafl›n alt›ndakiler ve
üstündeki-ler olarak iki gruba ayr›ld›¤›nda, 12 yafl›ndan
küçük olan 23 hastan›n 11’inde (%47.8),
12 yafl›ndan büyük olan 188 hastan›n 102’
sinde (%54.2) allerji testi pozitifti. Hastalar›n
yafl gruplar›na göre da¤›l›m› ve allerji deri
testi pozitiflik oranlar› Tablo 3’te gösterilmifltir.
TARTIfiMA
Atopi gelifliminde genetik ve çevresel
faktör-ler suçlanmaktad›r. Atopik hastal›klar›n yafl,
›rk ve cinsiyete göre de¤iflti¤i bilinmektedir,
bunun yan›nda bu tür hastal›klar›n
insidans›-n›n bölgesel farkl›l›k göster mesi, iklim, bitki
örtüsü, nem, yükseklik gibi co¤rafi
faktörle-rin de etkili oldu¤u lehinedir (4).
Allerjik kiflilerde yak›nmalar s›kl›kla deriye
ve solunum sistemine aittir. Çal›flmam›za
bilinen allerjik cilt, üst ve alt solunum yolu
hastal›¤› olan hastalar dahil edildi.
Çal›flmam›zda prick test uygulanan atopik
hastalar›n %53.6’s›nda duyarl›l›k saptand›.
Ülkemizde çeflitli bölgelerde benzer hasta
gruplar› ile yap›lan çal›flmalarda duyarl›l›k
%31.5 (17), Kanada’da yap›lan bir çal›flmaya
göre ise kedi tüyüne %76.5, köpek tüyüne
%63 (18) oran›nda duyarl›l›k saptanm›flt›r.
Bu durum verilerimizin elde edildi¤i bölgede
düflük ev içi hayvan besleme oran› ile
uyumlu olarak de¤erlendirilmifltir.
Çal›flmam›zda g›da allerjisi %11.8
bulunmufl-tur. Bu düflük oran, hastalar›m›z›n büyük
ço¤unlu¤unun eriflkin yafl grubunda oluflu
ile aç›klanabilir. ‹lerleyen yaflla beraber g›da
allerjisi s›kl›¤›n›n azald›¤› bilinmektedir (3).
Allerjenden kaç›nma atopik hastalarda en
gerekli tedavi ve korunma yöntemlerinden
oldu¤undan allerjen da¤›l›m›nda bölgesel
farkl›l›klar›n saptanmas› önemlidir. Sonuç
olarak hastalar›m›z›n allerjen duyarl›l›klar›
bölge co¤rafi koflullar› ile paralellik
göster-mektedir. Bu çal›flmam›z allerjen duyarl›l›¤›
konusunda bölge özelliklerini ortaya
koydu-¤undan allerjik hastal›klar›n tan› ve
tedavi-sine katk› sa¤layaca¤› kanaatindeyiz
düflük nem oran› ve ortala ma hava s›cakl›¤›
göz önüne al›nd›¤›nda mevcut veriler ile
uyumludur. Elaz›¤ ve Gaziantep gibi nem
oran› düflük di¤er illerde de benzer
sonuç-lar saptanm›flt›r. Bölgeler aras›nda ev tozu
akar yo¤unlu¤unun fark›n› inceleyen bir
araflt›rmada en az akar yo¤unlu¤una sahip
bölgenin Güneydo¤u Anadolu Bölgesi
oldu-¤u saptanm›flt›r (15).
Ayvaz ve ark. (11)’n›n çal›flmas›nda Do¤u
Karadeniz bölgesinde çay›r ve ot polenleri
%70 gibi yüksek oranda bulunurken, bizim
bölgemizde duyarl›l›k oran›n›n düflük oluflu
bitki örtüsü fark› ile aç›klanabilir.
Yurtd›fl›ndan bildirilen verilere göre
kedi-kö-pek tüylerinin en s›k karfl›lafl›lan
allerjen-lerden olmas›na karfl›n ülkemizde bu
duyar-l›l›k daha düflük oranlardad›r (16).
Çal›flma-m›zda da hayvan tüylerine karfl› duyarl›l›k
oranlar› düflük saptanm›flt›r. Oysa ABD’de
yap›lan bir çal›flmada evcil hayvan tüylerine
Semptomlarla Baflvuran Hastalarda Alerji Deri Testi Sonuçlar› [Skin Prick Test Results in Patients from Thrace Region Presenting with Pulmonary Symptoms] Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Dergisi 2007; 24(1): 12-6. 5. Çiçek D, Kandi B, Dertlio¤lu SB, Uçak H.
Elaz›¤ Yöresinde Allerjik Astma, Allerjik Rinit, Allerjik Konjunktivit, Kronik Ürtiker ve Atopik Dermatitli Olgularda Prick Test Sonuçlar›n›n De¤erlendirilmesi [Evaluation of Prick Test Results Which Were Made On Allergic Asthma, Allergic Rhinitis, Allergic Conjunctivitis, Chronic Urticaria And Atopic Dermatitis in Elazig District] FÜ Sa¤ Bil Derg; 2008; 22 (4): 193-6. 6. Bozkurt N, Bozkurt A‹, Filiz A, Ekinci E.
Gaziantep ‹l Merkezi'nde Atopi Prevalans› ve Astmatik ve Allerjik Öyküsü Olanlarda Prick Testi De¤erlendirilmesi. [Atopy prevalence of Gaziantep city center and the evaluation of prick skin tests of people has asthmatic and allergic history] T Klin Allerji Ast›m 2001; 3 (3):131-8.
KAYNAKLAR
1. Harmanc› E, Us T, Özdemir N, Akgün Y, Ayd›nl› A, Mutlu S. Solunum sistemi aller-jisini saptamada kullan›lan deri testleri ve kemiluminesans tekni¤i ile bak›lan serum spesifik IGE aras›ndaki iliflki [The relation-ship between skin prick tests and serum specific Ige which is determined by chemi-luminescence method in the diagnosis of respiratory system allergies] Solunum 2000; 2(1): 31-5.
2. Öztürk Ö, Tokmak A, Güçlü E, Y›ld›zbafl fi, Gültek›n E. Düzce’de Allerjik Rinitli Hasta-larda Prick Testi Sonuçlar›. [Skin Prick Test Results of Patients with Allergic Rhinitis in Düzce] Düzce T›p Fakültesi Dergisi 2005; 1: 11-14.
3. Ring J, Darsow U. Atopic dermatitis. Braun-Falco O, Plewing G, Wolff HH, Burgdorf WHC, eds. In: Dermatology. 3rd ed. Berlin: Springer-Verlag; 2009. p. 409-24
4. Edis EÇ, Tabako¤lu E, Ça¤lar T, Hatipo¤lu ON, Alt›ay G. Trakya Bölgesinde Pulmoner
14. Ceylan E, Gencer M, fian ‹, ‹yinen ‹, "Allerjik rinitli olgular›m›zda prick testlerde saptanan aeroallerjen da¤›l›m›", Türkiye Klinikleri T›p Bilimleri Dergisi 2006; 26: 370-4.
15. Türktafl H. Etyoloji ve patogenez. Ed: Kalyoncu FA, Türktafl H. Ulusal verilerle astma. Ankara 1999; 39-89.
16. At›fl S, Öztürk C, Çal›ko¤lu M, Delialio¤lu N, Tümkaya M. Solunum Sistemi Allerjik Hasta-l›klar›n›n Tan›s›nda Mast-Cla, Deri Testleri ve Allerjik Semptomlar Aras›ndaki ‹liflki. [Rela-tionship between skin prick test, mast chemiluminescent assay and the clinical history for the diagnosis of allergic respira-tory diseases] Solunum Hastal›klar› 2000; 11(3): 251-5.
17. Montealegre F, Meyer B, Chardon D, Vargas W, Zavala D, Hart B, et al. Comparative pre-valence of sensitization to common animal, plant and mould allergens in subjects with asthma, or atopic dermatitis and/or allergic rhinitis living in a tropical environment. Clin Exp Allergy 2004; 34(1): 51-8.
18. Boulet LP, Turcotte H, Laprise C, Lavertu C, Bédard PM, Lavoie A, et al. Comparative degree and type of sensitization to common indoor and outdoor allergens in subjects with allergic rhinitis and/or asthma. Clin Exp Allergy 1997; 27(1): 52-9.
7. Ö¤retmen Z, Güven F, Ayd›n O, Bozda¤ KE. ‹zmir Atatürk E¤itim ve Araflt›rma hastanesi Dermatoloji klini¤i prick test sonuçlar›. [Prick test results of dermatology department of Izmir Atatürk training and research hospital] Türkiye Klinikleri J Dermatol 2005; 15:125-8. 8. Ungan M, Müderris S, Öztürkcan S, Kunt T.
Allerjik rinitli hastalarda nazal smear ve prick testi sonuçlar›n›n de¤erlendirilmesi. [Evaluation of prick test positivity and nasal smear in cases with allergic rhinitis] KBB ve Bafl Boyun Cerrahisi Dergisi 1996; 4: 3: 231-4.
9. Uzaslan EK, Yüksel EG, Özyard›mc› N. Astma Poliklini¤imizde ‹zlenmekte Olan Atopik Bron-fliyal Astmal› Olgularda Prick, ‹ntradermal Deri Testleri Rast Yöntemi Sonuçlar›n›n De¤er-lendirilmesi . [Evaluation of the prick test, intradermal test and RAST results of the atopic asthmatic patients followed-up in asthma outpatients clinic] Van T›p Dergisi [Van medical journal] 1999; 6(2): 13-8.
10. Turgut Cfi, Tezcan D, Uzuner N, Köse S, Karaman Ö. ‹zmir ili ve çevresinde allerjen duyarl›l›k oranlar›. [Sensization to allergens in Izmir and around the city]. ‹zmir SSK Tepecik Hastanesi Dergisi [Izmir SSK Tepecik Hospital Journal] 2003; 13(1): 19-24. 11. Ayvaz A, Baki A, Gedik Y. Do¤u Karadeniz
Bölgesindeki Çocuklarda allerji Deri Testi (skin Prick Test) Sonuçlar›. [Skin Prick Tests Results ‹n The Children From East Black Sea Region] Allerji Ast›m Dergisi 2003; 5(2): 80-4. 12. Mirici A, Girgiç M, Tutar Ü, Kaynar H, Sa¤lam L,
Görgüner M. Erzurum’da Ast›ml› Hastalarda Atopi S›kl›¤›. [Prevalence of Atopy in Patient With Asthma at Erzurum] Akci¤er Arflivi: 2001; 2(2): 64-8.
13. Ceylan E, Gencer M, "The aeroallergen sensi-tivity of asthmatic patients in Sanliurfa", Turkish Respiratory Journal 2006; 7: 48-51.
Yaz›flma Adresi:
Dr. Elif TORUN
Bingöl Devlet Hastanesi, B‹NGÖL e-posta: dreliftorun@yahoo.com
