Zilyetlik Zamanaşımı Süresi Boyunca Aralıksız Devam Etmesi

Olağanüstü zamanaşımı ile taşınmaz mülkiyetinin kazanımının şartlarında biri de taşınmaza zilyet olan kişinin yirmi yıllık zamanaşımı süresi boyunca taşınmazı

270 _{Sirmen, s. 378.}

271 _{Külahçı, s.95.}

272 _{Oktay, Türk Hukukunda, s.85.}

273 _{Düzceer, s. 216; Yargıtay bu konuda bir kararında; “… 3091 sayılı Kanundan önce o tarihte}

yürürlükte bulunan 5917 sayılı Kanun gereğince verilmiş idari men kararının EMK. M. 639 anlamında niza anlamına gelmeyecektir.” Bkz. 8. HD., 12.11.1980 T., 1980/10584 E, 1980/10394 K., Karahasan C. II, s. 165.

274_{Sungurbey, İktisabı Müruruzaman, s.54.}

aralıksız zilyedinde bulundurması gerekir.276 _{Taşınmaza malik sıfatıyla zilyet olan}

kişinin zamanaşımı süresi boyunca bu zilyetliğini kaybetmemiş olması gerekir.277 _Bu

halde taşınmaza malik sıfatıyla zilyet olunduğu andan itibaren zamanaşımı süresi boyunca fiili hâkimiyeti sekteye uğratacak bir olayın meydana gelmemesi gerekir.278

Zilyedin aralıksız olarak taşınmaza zilyet olma hali taşınmaz üzerinde sürekli bir faaliyet göstermesi anlamına gelmez. Yani malik sıfatıyla zilyet taşınmaz üzerinde dolaysız zilyet olması gerekmez, dolaylı olarak da zilyet olabilir başkası adına taşınmaz üzerinde fer’ i zilyetlik kurmasına imkân verebilir.279

Türk Medeni Kanunu ‘ nun 976’ ıncı maddesine göre şey üzerindeki fiili hâkimiyetin geçici olarak kaybedilmesi zilyetliği tamamen ortadan kalkmayacağını belirtmiştir; ancak fiili hâkimiyetin kesin olarak kaybedilmesi durumunda sürenin kısa veya uzun olmasına bakılmaksızın artık zilyet ortadan kalkmış olur. Bu halde taşınmazı olağanüstü zamanaşımı ile kazanılmasında belirtilen aralıksız zilyet olma şartı yerine getirilmemiş olur ve taşınmaz olağanüstü zamanaşımı ile iktisap edilemez. Yeniden o taşınmaz üzerinde asli zilyetliğin kurulması ile olağanüstü zamanaşımı yirmi yıllık süre yeniden işlemeye başlar.280 _{Taşınmaz üzerindeki fiili hâkimiyetin}

geçici olarak kaybedilmesi durumunda zilyetlik kaybedilmediği için zilyetliğin aralıksız devam etmesi şartı mevcuttur ve bu nedenle yirmi yıllık zamanaşımı süresi de işlemeye devam eder. Olağanüstü zamanaşımı ile kazanılmak istenilen taşınmaza bir başkasının el atması halinde zilyet TMK m. 984 ve KK m.4’ e göre, zilyetliğine dayanarak geri alma davası veya zilyetliğin idari yoldan geri alma imkânı bulunmaktadır. Bu süre içinde zilyet taşınmazı geçici olarak kaybetmiş sayılır.281 _Eğer

açmış olduğu zilyet davalarında lehe hüküm elde edip taşınmaz üzerinde tekrardan hâkimiyetini sağlarsa, zilyetliği kesintiye uğramamış sayılır. Ancak zilyetlik davası açma veya idari yola başvurma süresinin geçmesi ile artık zilyet taşınmazı kesin olarak kaybetmiş olur ve olağanüstü zamanaşımı süresinin kesilmesi ile artık taşınmazı

276_{Gürsoy/Eren/Cansel, s.536; Esmer, s.513; Akipek/Akıntürk/Ateş, s. 498; Düzceer, s.208; Eren,}

Mülkiyet, s. 298; Külahçı Serengil, s.236.

277 _{Sungurbey, s.40; Ayiter, s.117; Düzceer, s.208; Gürsoy/Eren/Cansel, s.536, Oğuzman/Seliçi/Oktay-}

Özdemir, s. 449; Eren, Mülkiyet, s.298; Külahçı Serengil, s.236.

278 _{Ayiter, s.117; Feyzioğlu/Doğanay/Aybay, s.120; Eren, Mülkiyet, s.298.}

279 _{Eren, Mülkiyet, s.298; Külahçı Serengil, s.236.}

280 _{Gürsoy/Eren/Cansel, s. 536; Eren, Mülkiyet, s.298; Arkan Serim, s.34; Külahçı Serengil, 236.}

iktisap edemez. Kaybedilen zilyetlik tekrardan kazanılması durumunda yirmi yıllık zamanaşımı süresi yeniden başlar.

Zilyetliği ortadan kaldıran haller zilyedin kendi iradesiyle söz konusu olabileceği gibi zilyedin iradesi dışında da olabilir.282 _{Örneğin, taşınmazı bir başkasına devretme}

durumu taşınmaza malik sıfatıyla zilyet olan kişinin iradesi mevcuttur. Doğal afetin yaşanması mesela sel felaketi, deprem gibi irade dışı zilyetlik kaybedilmektedir.283

Taşınmaz olan tarlanın uzun süre ekilmemesi terk olarak değerlendirilebilir ve bu halde olağanüstü zamanaşımı süresi kesilmiş kabul edilir.284 _{Bu durun somut olayın}

özelliğine göre değerlendirilmesi gerekir örneğin, tarla bir yıl boyunca ekilmeyip nadasa bırakılmış ise burada terkten söz edilemeyecektir, bu halde zilyetliğin ortadan kalkmaması ve aralıksız zilyet olma hali devam ettiğinden zamanaşımı süresi işlemeye devam edecektir.285

Taşınmaza malik sıfatıyla zilyet olan kişinin olağanüstü zamanaşımı süresinin başlaması anında ve sürenin sonunda taşınmaza zilyet olduğunu ispatlaması ile zilyedin süre boyunca taşınmaza aralıksız zilyet olduğu kabul edilir.286 _{Bu durum}

karine teşkil eder. Yani taşınmaza süre boyunca aralıksız zilyet olunmadı iddia edilmesi ile iddianın sahibi bunu ispatlamakla yükümlüdür.287

Olağanüstü zamanaşımı ile taşınmazın mülkiyetinin kazanılmasında kanunun aradığı tüm şartların yerine gelmesi ile artık taşınmaza malik sıfatıyla zilyet olan kişi taşınmazı kazanabilir. Gereken tüm şartların yerine geldikten sonra taşınmazın üzerindeki fiili hâkimiyetini kaybetse dahi artık olağanüstü zamanaşımı ile taşınmazı kazanma hakkına engel olmaz.288 _{Zamanaşımı süresinin dolmasından sonra taşınmazın}

gerçek maliki veya üçüncü kişiler zilyet aleyhine dava açsalar dahi artık zilyedin

282 _{Oktay Saibe, Türk Hukukunda, s.84; Akipek/Akıntürk/Ateş, s.498; Esmer, s.514; Güven/Esener, s.}

244; Karahasan, C. II, s.700; Albaş, s.8-9; Külahçı Serengil, s.236.

283 _{Sapanoğlu, C.1, s.833-834; Külahçı Serengil, s.236.}

284 _{YHGK, 21.05.1997 T., 1997/8-184 E., 1997/448 K., bkz. Sapanoğlu, C.1, s.833-834.}

285 _{Eren, Mülkiyet, s.290.}

286 _{Gürsoy/Eren/Cansel, s.537; Oktay, Türk Hukukunda, s.85; Düzceer, s.208; Eren, Mülkiyet, s.299;}

Sapanoğlu, Tapulu Taşınmaz, s.243; Karahasan, s. 701.

287 _{Oktay, Türk Hukukunda, s.85;; Karahasan, C. II, 701; Eren, Mülkiyet, s.299; Külahçı Serengil, s.}

237.

288 _{Olgaç Senai/Karahasan Mustafa R., Gayrımenkullerin Zilyetlik Esasına Dayanan İktisap ve}

olağanüstü zamanaşımı ile elde ettiği taşınmazın malik olma hakkı bu durumdan etkilenmeyecektir.289

Olağanüstü zamanaşımında TMK m. 714, sürenin hesaplanması, durması veya kesilmesine ilişkin kıyas yoluyla Borçlar Kanunu’ nun zamanaşımı hükümlerine yollama yapmıştır. Olağanüstü zamanaşımında iyi niyet unsuru aranmaması ile burada gerçek malik tarafından açılacak istihkak davası dışındaki uyuşmazlıklar olağanüstü zamanaşımı süresini kesmez.290