Yurt Dışında Yapılan Araştırmalar

Wahab, Hamid, Zainal ve Rafik (2013) yaptıkları "Resmi İlkokullardaki Okul Müdürlerinin Dağıtımcı Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Motivasyonları Arasındaki ilişki" adlı çalışmalarında Malezya'daki ilkokullarda görev yapan okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin motivasyon düzeylerini belirlemeyi ve bu değişkenler arsındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlamışlardır. Örneklem olarak 12 resmi okuldan 243 öğretmen belirlenmiştir. Araştırma verileri anket yoluyla elde edilmiştir. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik düzeyleri "yüksek", öğretmenlerin motivasyon düzeyleri "orta" seviyede bulunmuştur. Ayrıca araştırma sonucunda okul müdürlerinin dağıtımcı liderlikleri ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasında önemli bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir.

Hulpia, Devos ve Keer (2011) "Dağıtımcı Liderlik Bakış Açısıyla Okul Liderliği ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki: Liderlik Fonksiyonunun Kaynaklarının İncelenmesi" adlı araştırmalarında, dağıtımcı liderlik perspektifinden öğretmenlerin örgütsel bağlılığı ile dağıtımcı okul liderliği arasındaki ilişkiyi incelenmişlerdir. Araştırmada, öğretmenlerin algılarına göre, destekleyici ve denetleyici liderlik fonksiyonları, katılımcı karar verme, ve liderlik takımının işbirliği kaynakları ile öğretmen bağlılığı arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin bağlılığının destekleyici liderlik, liderlik takımının işbirliği ve katılımcı karar verme boyutları ile ilişkili olduğu, ancak denetleyici liderlik ve liderlik takımının rolleriyle ilişkili olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Chang (2011) "Tayvan İlkokullarında Dağıtımcı Liderlik, Öğretmenlerin Akademik İyimserlik ve Öğrencilerin Başarıları Arasındaki İlişki" adlı çalışmasında Tayvan'daki resmi ilkokullarda görev yapan 1500 öğretmen örneklem olarak belirlemiş, katılımcılara Dağıtımcı Liderlik Ölçeği ve İlkokul Öğretmenlerinin Akademik İyimserlik Ölçeği ve İlkokul Öğrenci Başarısı Ölçeği uygulamıştır. Araştırma sonucunda, dağıtımcı liderliğin öğretmenlerin akademik iyimserliğini direkt olarak, öğrenci başarısını ise dolaylı olarak etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, öğretmenlerin akademik iyimserliğinin öğrenci başarısını pozitif yönde etkilediği ortaya çıkmıştır.

Humphreys (2010: 66) "Dağıtımcı Liderlik ve Öğretme ve Öğrenme Üzerine Etkisi" adlı araştırma ile dağıtımcı liderlik kavramını açıklamayı ve dağıtımcı liderliğin öğretme ve öğrenme üzerine etkisini ortaya çıkartmayı amaçlamıştır. Araştırma üç okul üzerinde, karma yöntem anlayışına göre yapılmış; veri toplamak için okul evraklarından,

okula ilişkin demografik verilerden ve nitel boyut için de grup tartışmalarından faydalanılmıştır. Üç okuldan seçilen gruplar bir araya getirilerek dağıtımcı liderliğe ilişkin görüşlerine başvurulmuştur. Okullarında farklı roller üstleniyor olmalarına rağmen okul müdürleri, müdür yardımcıları ve öğretmenlerin benzer bir dağıtımcı liderlik anlayışına sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Yöneticilerin kendi rollerini, öğrenim sürecini yönetmek ve öğretmenlerin liderlik kapasitelerini arttırmak olduğunu belirttikleri, öğretmenlerin ise liderlik rollerini önemsediklerini, dağıtımcı liderlik uygulamalarının öğrenmeyi geliştirdiğini ve birbiriyle çalışan birden çok lideri gerektirdiğini, öğretmenler birlikte çalıştıklarında öğrencilerin öğrenmeleri üzerinde olumlu etki yaratmanın yanısıra, yönetim ve meslektaş desteğinin öğretme stratejileri üzerinde olumlu etki yapacağını ve dolayısı ile öğretmenler, yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarının öğretme ve öğrenmeyi olumlu yönde etkilediği yönünde görüş bildirmişlerdir.

Hulpia ve Devos (2009) "Okul Liderlerinin Dağıtımcı Liderlik ve İş Doyumları Arasındaki İlişkinin Keşfi" adlı araştırmalarında, okul liderlerinin liderlik takımının işbirliği, liderlik fonksiyonunun dağıtımı ve katılımcı karar verme ile ilgili olarak algılarını ortaya çıkarma ve okul liderlerinin iş doyumunu belirleyerek, dağıtımcı liderlik ile iş doyumları arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmayı amaçlamışlardır. Araştırmanın örneklemini 46 büyük ortaokuldan 130 okul lideri oluşturuştur. Araştırma sonucunda okul liderlerinin yüksek düzeyde iş doyumuna sahip oldukları, çoklu regresyon analizi sonucunda da iş doyumunun liderlik takımının işbirliği ve okul tipiyle anlamlı bir ilişkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Liderlik fonksiyonunun formal dağıtımı ile katılımcı karar vermenin okul liderlerinin iş doyumu üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır.

Heck ve Hallinger (2009: 659) "Dağıtımcı Liderliğin Okul Gelişimine ve Matematik Başarısına Katkısının Değerlendirilmesi" adlı çalışmalarında dağıtımcı liderliğin okul gelişimine ve öğrencilerin matematik dersi başarılarındaki büyümeye etkisini araştırmışlardır. Dört yıllık süre içinde 195 ilköğretim okulundaki öğrencilerin matematik başarısı ile okul gelişimini incelemişler, sonuçta dağıtımcı liderliğin okulun akademik değişimi üzerinde önemli bir etkisi olduğu, öğrencilerin matematik başarılarında ise dolaylı bir etkisi olduğunu bulmuşlardır.

Chamberland (2009) "Dağıtımcı Liderlik: Yeni Bir Uygulama Bir Eylem Araştırması" adlı çalışmasında, ilkokullardaki öğretmen lider takımı ile yöneticileri arsındaki dağıtımcı liderlik uygulamasının gelişimini araştırmıştır. Görüşme, gözlem ve doküman analizi yöntemleri kullanılarak yapılan araştırmada, dağıtımcı liderliğin

öğretmenlerin öğretme ve öğrenmeye bağlı olarak anlamlı liderlik rolleri seçebildikleri işbirlikli bir okul ikliminde geliştiği sonucuna ulaşmıştır.

Engel-Silva (2009) "Kaliteli Eğitim Örgütlerinde Dağıtımcı Liderliğin Rolü" adlı araştırmada, Baldrige kalitesi uygulanan okullarda dağıtımcı liderliğin rolünü araştırmıştır. Nitel araştırma yöntemleri kullanılan çalışmada dağıtımcı liderlik yaklaşımı, okullarda uygulanan dağıtımcı liderlik düzeyleri ve dağıtımcı liderliğin olumlu ve olumsuz yönleri keşfedilmeye çalışılmıştır. Veriler yedi okul bölgesinin her birinden üç resmi ilköğretim okulu, iki özel ilköğretim okulu ve iki resmi liseden elde edilmiştir. Araştırmada görüşme, gözlem ve doküman taraması yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çok sayıda gizli liderlerin keşfi için dağıtımcı liderliğin kullanıldığı, bütün okullarda formal ve informal takımların oluşturulduğu, bazı bölgelerdeki okullarda dağıtımcı liderliğin gelişim aşamasında olduğu ve ayrıca paylaşılan vizyon ve misyon, takımların işbirlikli çabası, birlikte bir şeyler üretme açısından, dağıtımcı liderliğin bir takım avantajlara sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan dağıtımcı liderlik uygulamasının otorite eksikliği ve işbirlikli çabanın özünde olan rol karmaşıklığı şeklinde bazı olumsuz yönlerinin de bulunduğu sonucu elde edilmiştir.

Gorozodis ve Papaioannou (2014) "Eğitime Katılmak ve Yenilikleri Uygulamada Öğretmen Motivasyonu" adlı çalışmalarında, öz yönetim teorisi temel olarak alınmıştır. Araştırmanın temel amacı, öğretmenlerin yeni konuları uygulamada ve eğitimle ilgili gelecekteki kararlara katılımlarında özerk ve kontrollü motivasyon etkisini ortaya çıkarmaktır. Yapısal eşitlik modeli ile yapılan araştırmada 218 öğretmen örneklem grubu olarak belirlenmiş ve araştırma sonucunda, öğretmenlerin özerk bir şekilde motive olduklarında, gelecekle ilgili kararlara ve yenilikleri uygulamaya daha çok katılma eğilimi içinde oldukları, ancak kontrollü motive olduklarında bu katılım eğilimini göstermedikleri ortaya çıkmıştır.

Mansfiel ve Baldman (2014) yaptıkları "Bir Hedef İçeriği Açısından Öğretmen Motivasyonu: Yeni Başlayan Öğretmenlerin Öğretim Hedefleri" adlı araştırmada, mezun ve kariyerinin başında olan öğretmenlerin mesleki hedefleri araştırılmıştır. Açık uçlu sorulardan oluşan anket, 332 mezun 162 aday öğretmene uygulanmıştır. Araştırma sonucunda 1633 hedef; kişisel, yerleşik ve kariyer hedefleri olarak gruplandırılan 18 çeşit mesleki hedef oluşturulmuştur. Mezun ve yeni başlayan öğretmenlerin görüşleri arasında anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır.

Lee ve Yuan (2014) "Hizmet Öncesi İngilizce Öğretmenlerinin Motivasyon Değişikliği: Hong Kong Örneği" adlı araştırmada, Hong Kong'daki hizmet öncesi kursta bulunan İngilizce öğretmenlerinin motivasyonlarını araştırmıştır. Araştırmada nitel bir araştırma yöntemi olan durum çalışması kullanılmıştır. Veriler kurs katılımcılarıyla kurs öncesi ve sonrası yapılan görüşmeler, kurs sonrası uygulanan anketler ve eğitimcilerle kurulan diyaloglar yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda bazı öğretmenlerin öğretimle ilgili motivasyonlarının kurs sonrasında değiştiği, bazılarının ise motivasyonlarının kurs sonrasında çok az değişiklik gösterdiği saptanmıştır. Çalışma, kurs içeriği ve tasarımının yanı sıra, hizmet öncesi öğretmen adayları için önceki deneyim ve kişisel inançlarının motivasyonlarını değiştirmede önemli bir rol oynadığını göstermiştir.

Liu ve Onwuegbuzie (2014) yaptıkları "İş Doyumu ve Mesleklerini Yapmaları Açısından Öğretmen Motivasyonu: Çin ve Diğer Ülkeler Arasında Çapraz Kültürel Karşılaştırma" adlı araştırmada öğretmenleri motive eden faktörleri araştırmak için kısmen karışık eşzamanlı eşit statü tasarımını kullanmışlardır. Araştırmada nitel ve nicel araştırma yöntemleri kullanılmış ve 510 öğretmene anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin hem içsel hem de dışsal faktörlerle motive oldukları, içsel açıdan daha fazla motive olan öğretmenlerin iş doyumlarının da yüksek düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Robertson ve Jones (2013) tarafından yapılan "Çin ve Amerikan Ortaokullarında Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Özerklikleri, Motivasyonları ve Eğitim Uygulamaları" adlı çalışmada anket kullanılmıştır. Öğretmenlerin motivasyonları, işteki kısıtlanmaları, öğrencilerin motivasyonları ve öğrencilerin özerkliğini destekleme düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Örneklem olarak 201 öğretmen seçilmiştir. Çinli öğretmenler ile Amerikan öğretmenlerin görüşleri arasında farklılıklar bulunmuştur. Çinli öğretmenlerin işteki baskı, iş motivasyonu ve öğrenci motivasyonu ile ilgili algıları, öğretmenlerin özerklik desteğini öngörmektedir. Amerikan öğretmenlere göre sadece öğretmen motivasyonu öğretmenlerin özerklik desteğini öngörmektedir. Bir alt örneklem grubuyla yapılan görüşmede her iki ülkenin öğretmenleri de motivasyonları için özerkliğin önemli olduğunu ve öğrencilere verdikleri fen bilimleri eğitiminin kaliteli olmasını sağladığı sonucuna ulaşılmıştır.

Maktabi, Hanifi ve Feizabadi (2014) yaptıkları "Kendi İdealist Gerçekçi Tutumlarıyla 2010-2011 Öğretim Yılında Gorgan'daki Lise Öğretmenlerinin Yaratıcılıkları Arasındaki İlişki" adlı araştırmada, Gorgan'daki lise öğretmenlerinin yaratıcılıkları ile idealist ve realist yaklaşımları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Gorgan'daki tüm liselerde

uygulanan araştırma, betimsel bir araştırmadır. Örneklem grubunu 262 kişi oluşturmuştur. Bulguların analizi sonucunda, öğretmenlerin yaratıcılıkları ile idealist ve realist yaklaşımları arasında önemli farklar ortaya çıkmıştır. İdealist ve realist yaklaşıma sahip olan öğretmenlerin bu yaklaşımları benimsemeyen öğretmenlere oranla daha yaratıcı oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca idealist öğretmenlerin de realist öğretmenlerden daha çok yaratıcı olduğu saptanmıştır. Son olarak öğretmenlerin cinsiyetleri ile idealist ve realist yaklaşımlar arasında da anlamlı bir farklılık belirlenmiştir.

Karasneh ve Jubran (2013) tarafından yapılan "Sınıf Liderliği ve Yaratıcılık: Ürdün'deki Sosyal Bilgiler ve Din Eğitimi Öğretmenleri (İslamic Education Teacher)" adlı çalışmada Ürdün'deki Sosyal Bilimler ve Din Eğitimi Öğretmenleri tarafından algılanan liderlik uygulamaları ile yaratıcılık özellikleri araştırılmıştır. Örneklem grubu olarak 289 Sosyal Bilimler ve Din Eğitimi öğretmeni seçilmiş, veriler nicel araştırma yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenler tüm boyutlarda kendilerini olumlu değerlendirmişlerdir. Bağımlı değişkenler (cinsiyet, uzmanlaşma, eğitim deneyimi) bağımsız değişkenler (sekiz yaratıcılık özelliği ve on liderlik boyutu) üzerinde anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Ayrıca araştırma sonucunda Din Eğitimi öğretmenlerinin bağımsızlık, esneklik ve motivasyon dışında Sosyal Bilimler öğretmenlerinden daha iyi yaratıcılık özellikleri gösterdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

An (2011) "İngilizce Öğretmenlerinin Eğitim ve Yaratıcılıkları" adlı çalışmada "öğretmen" kavramı ile ilgili yorumları, ders içeriği ve tasarımının yanısıra, bir öğretmen için uygun olduğu düşünülen nitelikler açısından ve Çin'deki İngilizce öğretmenlerinin yaşadıkları bazı problemler kapsamında tartışmayı amaçlamıştır. Çalışma tartışma şeklinde yazılmıştır. Öncelikle İngilizce öğrenmedeki öğretmen rolünün önemine değinilmiş, daha sonra da İngilizce öğretiminde yaratıcı uygulamaların önemi ele alınmıştır. Bu bağlamda, öğretmenlerin öğrencilerin ilgisini çekmeleri için yaratıcılıklarını kullanmalarının gerekliliğine değinilmiştir.

Yurt içinde ve yurt dışında yapılan araştırmalar bir bütün olarak değerlendirildiğinde, yurt içinde yapılan araştırmaların bir kısmının dağıtımcı liderliği kuramsal açıdan açıklamaya ve tanımlamaya yönelik olduğu, diğer bir kısmının ise dağıtımcı liderlikle ilgili ölçek geliştirme ya da ölçek uyarlamadan ibaret olduğu görülmektedir. Yurt dışında yapılan araştırmaların ise çoğunlukla dağıtımcı liderliğin farklı değişkenlerle ilişkisine yönelik olduğu anlaşılmaktadır.

Öğretmen motivasyonuna yönelik yapılan araştırmalarda, öğretmenlerin motivasyon durumları ve öğretmen motivasyonunun farklı değişkenlerle ilişkileri ele alınmıştır. Öğretmen yaratıcılığı ile ilgili yapılan araştırmalarda ise öğretmenlerin yaratıcılıkları araştırılmış ve öğretmen yaratıcılığı ile farklı değişkenler arasındaki ilişkiye değinilmiştir. Alanyazında dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi birlikte ele alan herhangi bir araştırmaya rastlanamamıştır.