Yunanistan Örneğ

1974'de çoğulcu parlamenter demokratik cumhuriyete geçildikten kısa bir süre sonra Avrupa Topluluğu ile temas kuran ve 1981 yılında da Avrupa Birliği'ne tam üye olarak katılan Yunanistan, Birliğe katıldıktan sonra azınlıkların durumu, haklarının korunması açısından Birlik tarafından doğrudan bir hukuki veya siyasi yaptırımla karşılaşmamıştır.

Yunan kültüründe azınlıkların gelişimi 1920’lere kadar nispeten daha geniş haklara sahip olunan bir düzen içindeyken, 1930’ların sonundan itibaren gelen diktatör rejim azınlıkların varlığını kabul etmeye karşı çıkan ve farklılığı kabul etmeyen diktatör bir rejim haline dönüşmüştür. Bugün Yunanistan’da resmi olarak tanınan azınlık grupları Batı Trakya Türkleri, Yahudiler ve Katoliklerdir.129

127_{Keating, Micheal, “European Integration and the Nationalities Question” Politics&Society Cilt32,}

Sayı 3, Eylül 2004, s. 374.

128_{European Commission against Racism and Intolerence Report on Italy}

http://www.coe.int/T/E/human_rights/Ecri/1-ECRI/2-Country-by country_approach/Italy_CBC_3.asp 129 _{Theodories, N., Dimitrakopoulos Ioannis N. “Analytical Report on Legislation RAXEN National}

Yunanistan'ın kuzeydoğusunda yer alan Batı Trakya'da halen 150.000 dolayında Türk yaşamakta olup130, bu azınlığın statüsü esas itibariyle 1923 Lozan Barış Andlaşması'yla belirlenmiştir. Batı Trakya Türkleri özellikle XIV. yüzyıldan itibaren Osmanlı devletinin Balkan fetihleri sürecinde Anadolu'dan gelip bölgeye yerleşen ve yerlileşen Türklerin günümüze kadar aralıksız süregelen devamıdır.

Ülkede azınlıkların durumunu geliştirme amaçlı AB normlarına uygun olarak yürütülen politikalara fazla rastlanmamaktadır.

Yunanistan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Bildirgesi, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Hürriyetler Sözleşmesi ve Paris Şartı'nı imzalamıştır. Ulusal Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşmesi’ni 1997 yılında imzalamıştır, ama henüz Yunan Parlamentosu bu sözleşmeyi onaylamamıştır. Yunanistan Avrupa Temel Özgürlükleri ve İnsan Haklarını Koruma Sözleşmesini de imzalamıştır. Bu sözleşme azınlık haklarına ayrıca vurgu yapmamakta ancak azınlıkların da adı geçen temel haklardan yararlanabileceğini belirtmektedir (14. Madde). Yunanistan bu sözleşmeyi 1974'de onaylamıştır.131 Yunanistan anayasası dini özgürlüğü öngörmekle beraber, Ortodoks-Hıristiyanlık devletin resmi dinidir.

Eurobarometer tarafından 2003 yılında yapılan bir kamuoyu çalışması sonuçlarına göre Yunanistan’da yaşayan nüfusun %69 oranında çok kültürlülüğe karşı olduğu ortaya çıkmıştır.132

Lozan Barış Andlaşması'na, Yunanistan'ın imzaladığı birçok başka uluslararası belgelere ve Yunan anayasasına rağmen, Batı Trakya Türk azınlığı çeşitli alanlarda baskı ve ayrımcılığa maruz kalmaktadır. Bunlardan biri de Yunan Vatandaşlık Yasası'nın 19. Maddesi ile ilgili uygulamalar olmuştur; yasanın bu maddesi 1998 yılında kaldırılmış olmakla beraber, o yıla kadarki uygulamalar

130 _{Sitaropoulos, N. ‘Immigration Law and Management in Greece – Towards and exodus from}

underdevelopment and a comprehensive immigration policy’, Centre of International and European Economic Law, Working Paper 3, Athens, Thessaloniki: Sakkoulas, 2005.

131_{Theodories, Dimitrakopoulos, s. 34-36.}

132 _{Majorities Attitudes Towards Minorities: Key Findings from the Eurobarometer and the European}

sonucunda yaklaşık 60.000 Batı Trakya Türk azınlık mensubu Yunanistan vatandaşlığından çıkartılmıştır.133 1955 yılında yürürlüğe giren 3370 sayılı bu yasanın B-VI'ya 19. maddesinde134 "... kökeni Yunan olmayan bir Yunanistan vatandaşı, geri dönme niyeti olmaksızın ülke dışına çıktığında, Yunanistan vatandaşlığını kaybettiğine hükmedilebilir... Ana babasından her ikisi birden veya hayatta olanı da vatandaşlığını kaybetmişse, bunların reşid olmayan çocuklardan ülke dışında yaşayanları da vatandaşlıklarını kaybetmiş ilan edilebilirler..." denmektedir. Yani, Yunan makamları yurtdışına giden bir azınlık mensubu hakkında vardıkları kanaate göre, kendisini re'sen vatandaşlıktan atabilmişlerdir.

Yunanistan’daki diğer azınlık grupları135;

Makedonlar; Ege Makedonları olarak da anılan bu Slav kökenli topluluk

Makedon milletinin bir parçası olup ülkede yaşayan nüfuslarının 270.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Kuzey Yunanistan'da, Pindus dağları, Rodop dağları ve Ege denizi ile çevrili olan bölgede, kendilerini Makedon kökenli olarak tanımlayan ve diğer Yunan vatandaşlarından farklı bir etnik kökene sahip olduklarını, bu nedenle bir azınlık teşkil ettiklerini savunan bir topluluk vardır.

Yunan hükümeti "Makedon" sözcüğünü Kuzey Yunanistan'da yasayan bütün Yunan vatandaşlarını tanımlayan coğrafi bir tabir olarak görmekte, Yunanistan'daki Makedonların bir azınlık grubu olduğuna ilişkin iddiaları reddetmekte ve bu azınlık grubunu "Slav-Yunanlar" veya "çift dilliler" olarak tanımlamaktadır.

Makedon azınlığın 1990'da kurmak istediği, ancak Florina (Lerin)'daki bölge mahkemesinin kararıyla açılamayan "Makedon Kültür Merkezi (Makedonya Medeniyet Evi)" ile ilgili hukuki süreç Yunanistan'da tamamlanıp izin çıkmayınca, kurucuları konuyu Strasburg-Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne götürmüş, 24 Mart 1998'de başlayan dava süreci 10 Haziran 1998'de sonuçlanmıştır. Buna göre AIHM

133 _{Oran, Baskın, "Balkan Müslümanlarında Dinsel ve Ulusal Kimlik -Yunanistan, Bulgaristan,}

Makedonya ve Kosova Üzerine Karşılaştırrmalı Bir İnceleme", SBF Dergisi, Cilt 48, No.1-4, (Ocak- Aralık 1998), s.109-120.

134_{Sitaropoulos, s.76.} 135_{Sitaropoulos, s.78.}

Yunanistan’ı Avrupa Sözleşmesi’nin 11. maddesi ile AGIK İnsani Boyut Kopenhag toplantısında alınan kararlar doğrultusunda mahkum etmiştir. Ne yazık ki, Atina yönetimi halen bu merkezin açılmasına yasadışı bir tutumla izin vermemekte direnmektedir.136

Arnavutlar; ülkede 150-200.000 civarında Arnavut nüfus yaşamaktadır. 1944

ile Mart 1945 arasında Yunanlılar Çamerya’da sivil halktan kişileri katletmiş, köyler yağmalanmış, ibadethaneler tahrip edilmiştir. Bütün bu olayların ardından, hayatta kalabilen Çamerya Arnavutları anayurtlarını terk etmek zorunda kalmışlardır. Kalanlar ise Ortodoks kimliğinin dışında Arnavut etnik kimliğini inkar eden Atina’nın bu politikası sonucunda ana vatanlarında kendi dillerini konuşamaz olmuşlardır. Sınır dışı edilen ve kaçan Arnavutların malları-mülkleri bölgeye getirilen yerleşimcilere dağıtılmış, bölgedeki bütün yer adları Yunanca’ya çevrilmiştir.137

Günümüzde Çamerya Siyasi Yurtsever Derneği’nin çabalarıyla "Çamerya soykırımı" konusu uluslar arası platformda da ses getirmeye başlamıştır: Buna göre; ABD Senatosu'nun 20.08.2002 tarihinde yaptığı özel oturumda çam sorunu görüşülmüş138 ve Arnavutluk basın yayın organlarında; çözüm için ABD Senatosu'nda yeşil ışığın yandığı, ABD'nin Balkanlar için önemli bir sorun olan çam konusunu ele almasıyla birlikte uluslar arası bir zemin oluştuğu ve ilk zaferin kazanıldığı, Kongrede yapılan görüşmelere katılan Yunanistan Temsilcisi'nin cevabi açıklamalarının ise Kongre üyelerince tatminkar bulunmadığı yorumlara yer verilmiştir.

Ulahlar139; Balkan yarımadasının yerli unsurları arasında yer alan ve

bölgenin tarihen en eski topluluklarından sayılan Ulahlar da Yunanistan'da yaşayan ve 'Yunanlı olmayan' azınlıklardan biridir.

136 _{Theodories, Dimitrakopoulos, s. 44.} 137_{Sitaropoulos, s.80.}

138_{Sitaropoulos, s.85.} 139_{Sitaropoulos, s.88.}

Yahudiler; Günümüz Yunanistan’ında 5000 ila 6000 civarında Yahudi

yaşamaktadır140; bir cemaat yapısında olan Yahudilerin Merkezi Yahudi Heyeti adlı bir kuruluşları bulunmaktadır. Yunanistan’daki Yahudiler’in sayıları ve varlıkları, bu ülkedeki diğer azınlık toplulukları kadar dikkat çekmemekle beraber, gerek din, gerek eğitim ve gerekse siyaset alanlarında görülen ve boyutları zaman zaman taşkınlıklara varan antisemitizm (Yahudi düşmanlığı) açısından önem taşımaktadır.

Avrupa Konseyi'nin Irkçılığı ve Hoşgörüsüzlüğü Önleme Heyeti (ECRI)141’nin yayınladığı 2004 yılı raporunda, Yunanistan'da 'anti-semitik' eylemlerin arttığı yönünde tespitte bulunulmuştur.

Yunanistan “Avrupa Azınlık ve Bölgesel Dillere İlişkin Şartı”nı imzalamamış, “Ulusal Azınlıkların Korunmasına İlişkin Çerçeve Sözleşmeyi” ise imzalamış henüz onaylamamıştır.