Yemin Kullanarak İyi İnsan Yetiştirme

İslam eğitiminin hedeflerinin biri de dünyada ve ahirette mutlu insanlar yetiştirmektir. Yeminin gayelerinden biri de insanın şahsiyetini kuvvetlendirip verdiği sözleri tutan Allah’a ve kendine karşı samimi ve dürüst inşalar yetiştirmektir. Kur’an-ı Kerim’deki yemin ifadelerinin sonra nasıl insan yetiştirilmesi ile ilgili kurallar sunulmaktadır.380 377 Zariyat, 51/ 1,6. 378 Kıyamet, 75/1,4. 379 Teğabun, 64/7. 380 Jusufi, a,g,e, s.83.

“Tin ve zeytine andolsun. Sina dağına ve bu güvenli şehre andolsun ki biz insanı en güzel biçimde yarattık.”381

“Andolsun Tevrat’tan sonra Zebur’a da “Arza mutlaka iyi kullarım varis olacak (bu yer onların eline geçecek)” diye yazmıştık.”382

İyi insan, insanlara şerri dokunmayan ve güven veren, korkutmayan insandır. Hayrı dokunan ve şerrinden emin olunan insan iyi insandır.383

Ayetlerde de gördüğümüz gibi Allah Teâlâ insanı en güzel şekilde yaratmıştır ve bu insanlar başkalarına zarar vermeyen, kimseye kötülük düşünmeyen, emri bil maruf nehyi anıl münkeri tavsiye eden örnek insandır.

b) Şükreden İnsan

Şükür nedir? Yapılan iyiliğin karşılığında gösterilen tavırdır, şükür. Eğitimin amaçlarından biri de şükreden insanlar yetiştirmektir. Başkalarına teşekkür etmeyi bilmeyen insanlar Allaha da şükretmeyi bilmezler. Kuran-ı Kerim’de bizlere yemin ifadeleriyle birlikte şükrün gerekliliği anlatılmaktadır.

“Hani Rabbiniz şöyle duyurmuştur: Andolsun eğer şükrederseniz elbette size nimetimi arttırırım. Eğer nankörlük ederseniz hiç şüphesiz azabım çok şiddetlidir.”384

“Andolsun biz lokmana, Allah’a şükret diye hikmet verdik. Kim şükrederse ancak kendisi için şükretmiş olur. Kim de nankörlük ederse bilsin ki Allah her bakımdan sınırsız zengindir, övülmeye layıktır.”385

Hayat mücadelelerle dolu bir zaman dilimidir. Yaşadığımız şeyler ister olumlu ister olumsuz, doğru ya da yanlış, güzel ya da çirkin, iyi ya da kötü, mutlu ya da mutsuz, hoş ya da çirkin hepsi imtihandır. İyi şeyler karşısında nasıl ki şükredersek, üzücü,

381 Tin, 95/1,4. 382 Enbiya,21/ 105. 383 Özbek, a,g,e, s.98. 384 İbrahim, 14/7. 385 Lokman, 31/13.

istemediğimiz şeyler karşısında da şükür etmemiz gerekir. En güzel insanı davranış her hal ve durumda şükredebilmektir.386

c) Örnek Olacak İnsan Yetiştirebilme

İslam’ın örnek alınacak insanlara ihtiyacı vardır ve eğitimin amaçlarından biri de budur. Örnek alınacak insan söz, fiil ve davranışlarıyla örnek olmalıdır. Başkalarına model teşkil etmelidir. Bununla ilgili yeminin geçtiği ayetlere bakacak olursak:

“Andolsun onlar da İbrahim ve beraberindekilerde sizin için Allah’ı ve ahiret gününü arzu edenler için güzel bir örnek vardır. Kim yüz çevirirse bilsin ki Allah her bakımdan sınırsız zengindir. Övülmeye layıktır.”387_{“Andolsun Allah’ın resulünde}

sizin için Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok şükreden kimseler için güzel bir örnek vardır.”388

Bu ayeti kerimelerde de görüyoruz Allah Teâla Hz. Muhammed’i ve ayrıca öbür peygamberleri de bizlere örnek göstermekte ve onları örnek almamızı istemektedir. Evet, örnek alınacak kişilerin özelliklerine bakacak olursak:

 Söz ve davranışı birbirine uyması

 Bilgi ve davranış arasındaki uyum

 Putlara tapmayan

 Yanılgıya düşmeyen

 Yoldan sapmayan

 Yalan söylemeyen

 En yüksek ahlaka sahip

 İnsanlara karşı sabırlı

 Hoşgörülü, Bağışlayıcı

 Şefkat ve merhamet sahibi

 İnsanların sevinciyle sevinen, üzüntüsüyle üzülen insan örnek insan olabilir.389

386 Jusufi, a,g,e, s.85. 387 Mümtehine, 60/6. 388 Ahzab, 33/21. 389 Jusufi, a,g,e, s.82.

d) Şeytandan Etkilenmeyen İnsan

İnsanı kötülüğe sevk eden şeytandır ve bundan korunmak için eğitimin büyük rolü vardır.

“Andolsun iblis onlar hakkındaki zannını doğru çıkardı. İnanan bir bölükten başka (hepsi) ona uydular.”390

“İblis senin izzet ve şerefine andolsun ki onların tümünü azdıracağım, “yalnız onlardan ihlas sahibi kulların hariç” dedi.”391

Bu iki ayetten de anlıyoruz ki insanoğlu şeytanın tuzağına etkisine açık bir varlıktır. Ve böyle olunca da eğitilmeyecek şeytanın etkisinden kurtulmayacak insanlarla da karşı karşıya gelmemiz mümkündür ve şeytan da buna yemin etmektedir. Buna karşılık Allah Teâlâ kullarının hidayeti için göndermiş olduğu ilahi kitap şeytanın bu yaptığı yeminin etkisini biraz azaltmaktadır.392

e) Ahlaklı İnsan

Eğitim ve öğretimin en büyük hedeflerinden birisi de ahlaken olgun insanlar yetiştirmektir. Allah Teâla yemin ederek gerek Peygamber efendimizin gerekse bütün insanların güzel ahlaklı olmasını istemektedir. Dinin gayesinden biri de ahlaklı insan yetiştirmektir.393

“Nun, kaleme ve yazdıklarına andolsun ki sen rabbinin nimetleriyle mecnun değilsin. Senin için kesintisiz bir mükâfat vardır ve sen evrensel ahlak üzerindesin.”394

Ayette, Allah kalem ve yazıya yemin ederek Hz. Muhammed’in en yüce ahlak üzere olduğunu söylemektedir. Peygamberimiz gerek peygamberlikten önce gerek se sonra en önemli özelliği güzel ahlaklı olmasıdır. Bu ayeti kerime bizlere hitap ederken eğitimin ana hedefinin güzel ahlak olması gerektiğini bildirmektedir.

390 Sebe, 34/ 20. 391 Sad, 38/ 82,83. 392 Jusufi, a,g,e, s.83. 393 Jusufi, a,g,e, s 79 394 Kalem, 68/1-4.

Kalem ve yazıya yemin etmesinin amacı ahlaklı olmanın eğitimle mümkün olacağını bildirmektedir. Ancak eğitim aracılığıyla ahlaklı bireyler yetiştirebileceğimiz ifade edilmektedir.

Kur’an’ı Kerime evrensel bir kitap olduğuna göre İslam eğitimi de bu evrensel kitabın sunduğu evrensel ahlakı gerçekleştirmeyi hedef edinir. Her zaman her yerde İslam eğitiminin hedeflerinden biri İslam dinini tebliğ ederek evrensel ahlak kurallarını uygulayacak şahıslar yetiştirmektir. Davranışlar ahlakın yaygınlaşmasında en büyük role sahiptir.395

Aklın ve bilginin olmadığı zaman evrensel ahlaktan da söz edilemez. Kalem Suresi’nde de görüyoruz Kalem ve yazı bilgiyi, mecnun değilsin aklı, kesintisiz mükâfat da lütfu ve ihsanı ifade etmektedir. Ve böylece evrensel ahlakın bu şekilde elde edileceği bildirilmektedir. Ahlak en çok bu temeller üzerine inşa edilirse evrenselliği kazanmış olacaktır.396

2.5.3. Yemini Kullanarak İnsanı Doğru Yola Yönlendirme