Yatırımcıdan Kaynaklanan Riskler

Gemi yatırımlarında riske neden faktörlerin belli kısmı da yatırımcıdan kaynaklan- maktadır. Yatırımcı ile gemi yatırımı ayrı olarak düşünülemez. Yatırımcılar risklerini azalt- mak için yatırımlarını tek alandan ziyade, birden fazla alana yönlendirmek istemektedir. Alan sayısının arttırılmasının nedenlerinden biri de; yatırımcının fırsatları değerlendirme ve riski azaltma isteğinden kaynaklanmaktadır.

Küreselleşen Dünya da tek bir alanda yatırım yapılarak büyüme, istenilen kara olanak vermemektedir. Uluslararası şirketlerin yeni pazarlara ulaşma isteği ile hareket etmesi önüne yeni yatırım fırsatları sunmaktadır. Deniz taşımacılığının diğer sektörlerle iç içe olan yapısı da yatırım fırsatlarını arttırmaktadır.

Gemi yatırımının kaderi birçok noktada yatırımcıya bağlı bulunmaktadır. Yatırım ile ilgili kararlar yatırımcı tarafından verilmektedir. Yatırımcının diğer alanlardaki faaliyetlerin- den gemi yatırımları da etkilenebilmektedir. Yatırımcının kendi iç dinamiklerinden kaynakla- nan çeşitli faktörleri gemi yatırımlarından ayrı tutabilme ihtimali bulunmamaktadır.

2.1.1.3.1 Yönetim

Yatırıma finansman sağlanması ile yönetim hakkı da yatırımcıya geçmektedir. Yatı- rımların değerinin artması ile orantılı olarak yönetimi de güçleşmektedir. Varlıktan elde edi- lebilecek gelir üzerinde yönetimin büyük önemi bulunmaktadır.

Günümüz işletmelerinde yönetim mekanizmalarında profesyonelleşmeye önem veril- mektedir. Profesyonelleşme yatırımın yönetimini kolaylaştırmaktadır. Tüm kararların tek kişi tarafından alınması, hareket alanını kısıtladığı gibi gelir imkanlarının da azalmasına yol aç- maktadır.

Varlıkla ilgili riskler de yatırımcı tarafından yönetilmektedir. Oluşan risklerin değer- lendirilmesi ve öngörülmesi, yatırımcının yönetimine bağlı bulunmaktadır. Riskin azaltılabil- mesine yönelik alınabilecek önlemler için kararlara ihtiyaç duyulmaktadır. Kararlar da yatı- rımcı tarafından alınmaktadır.

Varlığın yönetiminden kaynaklanan riskler bulunmaktadır. Verilen kararlar neticesin- de yatırımın karlı olmaktan çıkma riski dahi bulunmaktadır. Yönetiminde hata yapılan yatırı- mın, beklenen getiriyi sunma ihtimali bulunmamaktadır.

2.1.1.3.2 Yatırımcının Diğer Faaliyetleri

Yatırımcıların çoğunluğu yatırımlarını birden fazla alanda gerçekleştirmektedir. Aynı yatırımcı tarafından farklı alanlarda gerçekleştirilen yatırımlar birbirinden bağımsız olarak

düşünülemez. Tüm yatırımların finansmanı ve giderleri yatırımcı tarafından karşılanmaktadır. Gelirler de yatırımcıda toplanmaktadır.

Diğer alanlarda gerçekleştirilen yatırımların gelir ve giderlerinden gemi yatırımları da etkilenmektedir. Özellikler diğer yatırımlardan zarara uğranılması halinde, gemiden elde edi- len gelir zararın finanse edilmesinde kullanılabilmektedir. Geminin gelirinin başka alanlara kaydırılması neticesinde, gemiyle ilgili giderler ertelenerek nakit yaratılmaya çalışılmaktadır. Gemilerin ikinci el değerinde ve çalışma şartlarında ertelemeler etkili olmaktadır.

Yatırımlardan kaynaklanan finansal sıkıntı, geminin bakımının düzenli yapılmaması- na, ucuz gemi adamı çalıştırılmasına, gemide malzeme sıkıntısı yaşanmasına ve emniyetin azalmasına yol açmaktadır. Gemi yatırımları açısından farklı alanlarda gerçekleştirilen yatı- rımlar risk yaratmaktadır.

2.1.1.3.3 Tazminat

Yatırımcılar tazminatla karşılaşma riski altında faaliyetlerini yürütmektedir. Yatırımcı- lar gerçekleştirdikleri yatırımlarla hem ekonomik hacim hem de istihdam yaratmaktadır. Gemi yatırımcılarının istihdam ettikleri personel; yönetim işlerinde çalışanlar ve gemi adamları ola- rak iki kısma ayrılmaktadır. Faaliyet yürütülen ülke mevzuatlarına bağlı olarak çalışanların tazminat hakları bulunmaktadır.

Yatırımların sahip olduğu risklerden biri de; istihdam edilen personelden kaynaklan- maktadır. İstihdam edilen personelin kaza sonucu ölümü veya yaralanması durumunda, işve- ren yüksek tazminatlarla karşı karşıya kalabilmektedir. Yaşanan iş kaybı yanında ödenen taz- minat nedeniyle yatırımın maliyeti yükselmektedir.

Gemiler yüksek tehlikeye sahip olan çalışma alanlarıdır. İş kazası yaşanması ihtimali yüksektir. Yüksek tehlike gemi adamları açısından riske neden olmaktadır. Gemi yatırımcıla- rının, gerçekleşen iş kazaları nedeniyle tazminat ödeme veya yüksek sigorta primleriyle karşı- laşma ihtimali yüksektir. Gemi yatırımcıları açısından riske neden olan diğer faktör; üçüncü şahıslara verilen zararlardır. Her ne kadar sigortaların kapsamı ve teminatları yüksek olsa da; teminat kapsamı dışında kalan durumların yaşanma ihtimali yüksektir.

2.1.1.3.4 Finansal Hedging Riski

Hedging işlemleri işletmelere riski azaltma fırsatı sunmaktadır. Hedging işlemleriyle riskin azaltılmasının işletmeye getirdiği ek maliyet bulunmaktadır. Hedging işlemiyle, kur, faiz oranı, petrol fiyatı gibi değerlerde yaşanabilecek değişimlerden kaynaklanan risklere karşı belli maliyete katlanılarak koruma sağlanmaktadır.

İleri dönemlere yönelik doğru öngörülerin yapılmaması durumunda, hedging işlemleri işletmeler açısından kayba neden olabilmektedir. Hedging işlemleri her ne kadar riski azaltsa da, işletme açısından kayıp yaratma riskine sahip bulunmaktadır.

2.1.1.3.5 Kurlarda Yaşanan Dalgalanma

Kur riski, yatırımcılar açısından her zaman riske neden olmaktadır. Yatırımların gele- ceği birçok noktada kurlarda yaşanan değişime bağlı bulunmaktadır. Gider ve gelirler kurlar- daki değişimlerden direk olarak etkilenmektedir. Kur, yatırımın kar veya zararını azaltabil- mekte ve arttırabilmektedir.

Kurlarda yaşanan değişimler riskin yanında fırsatlar da sunmaktadır. Fırsatların değer- lendirilmesi yatırımcıya bağlı bulunmaktadır. Değerlendirilen fırsatlar yatırımın karını arttır- maktadır. Değişimlerin sahip olduğu risklerin sonucunda yatırımdan zarar da edilebilmekte- dir. Kurlarda yaşanan dalgalanma yatırımın geleceğini yüksek oranda etkileme potansiyeline sahip bulunmaktadır.