Yatılı İlköğretim Bölge Okulları

2.6.1.1. Tanımı

Yatılı ilköğretim bölge okulları, yurdumuzda nüfusun az ve dağınık olduğu yerleĢim yerlerinde (köy, mezra, kom, oba) zorunlu eğitim çağına gelmiĢ çocukların sekiz yıllık eğitim ihtiyaçlarını karĢılamak amacıyla kurulmuĢ okullardır. Bu okullarda öğrencilere eğitim-öğretimin yanı sıra eğitimleri boyunca barınma, yeme, içme vs. imkânlar da sağlanmaktadır. 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu‟nun 25. maddesi gereğince “nüfusun az ve dağınık olduğu yerlerde köyler gruplaĢtırılır, merkezî durumda olan köylerde ilköğretim bölge okulları ve bunlara bağlı pansiyonlar, gruplaĢtırmanın mümkün olmadığı yerlerde yatılı ilköğretim bölge okulları kurulur” denilmektedir (MEB, 2008).

2.6.1.2. İlkeleri

Yatılı ilköğretim bölge okullarının bir yandan öğrencilerin kiĢisel geliĢimleri, diğer yandan da sosyal ve kültürel kalkınma adına önemli iĢlevleri vardır. Ġlköğretim Kurumları Yönetmeliği‟ne göre yatılı ilköğretim bölge okullarının eğitim ve öğretim uygulamalarında aĢağıdaki genel ilkeler göz önünde tutulmalıdır:

Ġlköğretimde sekiz yıllık kesintisiz eğitim, ilköğretim çağındaki her Türk vatandaĢının hakkıdır ve zorunludur.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında karma eğitim - öğretim yapılır.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında derslerde ve ders dıĢı etkinliklerde Türkçenin doğru, güzel ve etkili kullanılması temel hedeftir.

Okulda her fırsattan faydalanılarak öğrencilerin temizlik ve sağlık alıĢkanlıkları kazanarak sağlıklı yaĢamaları için gerekli önlemler alınır, spor etkinliklerine yeterince yer verilir.

Yatılı ilköğretim bölge okullarının kuruluĢ ve iĢleyiĢi ile her türlü eğitim – öğretim programlarının hazırlanması ve uygulanmasında Atatürk ilke ve inkılâplarına uyulur. Evrensel değerler içinde millî kültürün öğrenilmesine ve geliĢtirilmesine önem verilir.

Yatılı ilköğretim bölge okulları dil, ırk, cinsiyet, felsefî inanç ve din ayrımı gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kiĢi, zümre veya sınıfa ayrıcalık tanınamaz.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında eğitim - öğretim etkinlikleri; öğretim ilkeleri, öğrenci seviyesi, çevre özellikleri ve programda belirtilen esaslar dikkate alınarak Ġlköğretim Kurumları Yönetmeliği‟nin 5. maddesindeki amaçları gerçekleĢtirecek Ģekilde düzenlenir ve uygulanır.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında herkese imkân ve fırsat eĢitliği sağlanır. Ekonomik durumu iyi olmayan öğrenciler, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacıyla, parasız yatılılık imkânlarından yararlandırılır. Özel eğitim gerektiren ve korunmaya muhtaç çocukları yetiĢtirmek için özel önlemler alınır.

Okulun her yerinde ve her durumda temizlik ve düzenin sağlanmasının yanında derslik, laboratuvar, iĢlik, yemekhane ve yatakhane gibi yerlerde ısı, ıĢık ve havalandırmanın sağlık Ģartlarına uygun olması, öğrencilerin kılık kıyafetlerinin sağlıklı ve düzenli olması için gerekli önlemler alınır.

Eğitim-öğretim hizmetleri düzenlenirken öğrencilerin ilgi, istek ve yetenekleri ile toplumun ihtiyaçları dikkate alınır.

Demokrasi bilincinin geliĢtirilmesi amacı ile öğrenci, öğretmen, yönetici, personel ve velilerce kurumda iĢ birliği, iĢ bölümü, seçme, seçilme, katılma ve düĢüncelerini açıklayabilme gibi demokratik kuralların uygulandığı sevgi, saygı ve hoĢgörüye dayalı bir çalıĢma ortamı oluĢturulur.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında uygulanan program, yöntem ve teknikler ile kullanılan eğitim teknolojisi bilimsel ve teknolojik geliĢmelere göre yenilenerek okul, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli geliĢtirilir.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında açıklık ve Ģeffaflık ön planda tutularak eğitim-öğretim-yönetim etkinliklerinin kurul ve komisyonlarca yürütülmesi, öğrenci, öğretmen, veli ve çevrenin gözetim ve denetimine açık tutulması sağlanır.

Kaynakların etkili ve verimli olarak kullanılması, eğitim-öğretimin kalitesinin arttırılması ve kurumun rekabet gücünün geliĢtirilmesi sağlanır.

Okul ile aile ve çevrenin iĢ birliği sağlanır.

Öğrencilere temel bilgi, beceri ve değerleri kazandırmak; öğrencilerin davranıĢ, ilgi ve yeteneklerini belirlemek, programlar doğrultusunda baĢarılarını bir bütün olarak değerlendirmek, meslek alanlarını tanıtmak ve yönlendirmek için gerekli önlemler alınır.

Öğrencilerin beden, ruh ve sosyal bakımdan sağlıklı olarak geliĢmeleri için önlemler alınır, beslenme ile ilgili gerekli bilgi, beceri ve alıĢkanlıklar kazandırılır.

Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin akranlarıyla kaynaĢtırma uygulamaları ile eğitimlerini sürdürmeleri esastır. Bu öğrenciler eğitimlerini diğer öğrencilerle aynı sınıfta sürdürebilirler. KaynaĢtırma yoluyla eğitim uygulamalarında özel eğitimle ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

Yatılı ilköğretim bölge okullarında ayrıca hiç okulu olmayan veya birinci kademesi olup da ikinci kademesi olmayan ilköğretim çağındaki öğrencilerin sekiz yıllık kesintisiz eğitimi sağlanır (MEB, 2008).

2.6.1.3. Tarihçesi

1942 yılına kadar köylerde açılmıĢ olan okulların yaklaĢık yarısına yakını üç sınıflı ve eğitmenli, geri kalanı da beĢ sınıflı, öğretmenli veya eğitmenli okullardır. Üç sınıflı okulları bitirenlere dördüncü ve beĢinci sınıflarda okuma imkânı verebilmek için özellikle üç sınıflı okulların çoğunlukta bulunduğu bölgelerde pansiyonlu veya pansiyonsuz “köy bölge okulları” açılmasının faydalı olacağı düĢünülmüĢtür. Bu okullar tek eğitmenli, öğretmenli veya öğretmenli eğitmenli olabilmekteydi. Bu okullar

Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulması istenen yatılı mekteplerin devamıdır. Ceyhan Mustafabeyli‟de 1958 yılında “bölge yatılı erkek okulu” olarak inĢa edilen ve 1963- 1964 öğretim yılında yatılı kız öğrencilere de hizmet veren ilk yatılı bölge okuludur. Yatılı ilköğretim bölge okulları; 1962 yılında 222 Sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu‟na göre hazırlanmıĢ “Bölge Okulları Yönetmeliği”nin 1. maddesindeki “ÇeĢitli sebeplerle henüz bir ilkokul açılmamıĢ olup birbirlerine yakın birkaç köyün bulunduğu yerlerde veya evleri ve ev grupları dağınık olan köylerde, yatılı ilköğretim okulları açılır.” hükmü gereğince planlanarak açılmaya baĢlamıĢtır. (MEB, 2008)

Ayrıca yatılı ilkokuldan 1926'da çıkarılan 789 sayılı Maarif TeĢkilatına Dair Kanun'da söz edilmektedir. Ġlköğretim, 1961 yılında çıkarılan 222 sayılı Ġlköğretim ve Eğitim Kanunu ile sekiz yıla çıkarıldı ve "temel eğitim" sıfatını aldı. Uzmanlardan oluĢan bir çalıĢma grubu kurularak Temel Eğitim Modeli geliĢtirildi. Temel eğitim modeli, 1971-1972 öğretim yılında denenmek üzere 16 yatılı bölge okulunda ve 2 ilkokulda uygulanmaya konuldu. Uygulamanın baĢarılı olduğu değerlendirme araĢtırmalarıyla saptanınca, 1976 yılına kadar, tüm yatılı bölge okullarında Temel Eğitim Modeli'nin uygulanmasına geçildi. 1983'te temel eğitim okullarının adı ilköğretim okulu, yatılı bölge okullarının adı da "Yatılı ilköğretim bölge okulu" haline getirilmiĢtir. (MEB, 2002).

Yatılı ilköğretim bölge okullarında öğrenim gören 6-14 yaĢ arasındaki öğrenciler, devlet denetimi ve gözetimi altında eğitimde fırsat eĢitliğinden faydalanmakta ve bulundukları yörenin geliĢimine katkıda bulunmaktadırlar. 1997-1998 öğretim yılında sekiz yıllık zorunlu eğitim uygulamasının baĢlatılması ile birlikte bu okullar daha da önem kazanmıĢ ve sayılarının hızla artırılarak yaygınlaĢtırılması yoluna gidilmiĢtir.