Yardımcı teknikler

Logoterapinin ana tekniklerine ek olarak bazı yardımcı teknikler mevcuttur. Bu tekniklerin uygulamaları bazıları için birebirde bazıları içinse grup olarak mümkün olabilir (Welter, 2005). Bu tekniklerin bazılarına aşağıda yer verilmiştir.

2.1.1.4.5.1 Dağ sıralaması egzersizi (Mountain range exercise)

Frankl’ın ortaya koyduğu alıştırma 1990’da Florence Ernzen tarafından geliştirilmiştir (Welter, 2005). Bu alıştırma ile katılımcılara hayatlarına bir dağ sırasına bakar gibi dışarıdan bakma fırsatı verilir. Bir dağ çizmeleri ve bu dağa

27

önem sırasına göre hayatındaki insanları yerleştirmeleri istenir. Bu çalışma ile katılımcılar dışarıdan baktıklarında hayatlarında neyi gördükleri, dağlarının zirvesine kimi yerleştirdikleri, hayatlarını etkileyen insanlar, bu insanların ortak özellikleri ve kimin dağ sırasında zirvede yer alabileceklerine ilişkin düşünme fırsatı elde ederler. Aynı zamanda etkinlik esnasına katılımcıları en çok şaşırtan şeyin ne olduğuna ilişkin de katılımcıların görüşleri alınır (Ernzen, 1990; Welter, 2005). Grup ortamında yapılan uygulamalarda egzersizin bir skeç haline getirilmesi mümkündür. Bu şekilde alıştırma ile ilgili tartışma fırsatı yaratılabilir (Marshall, 2011). Bunun yanında Schulenberg, Schnetzer, Winters ve Hutzell (2010), bu alıştırmanın birbirlerinin anlam dünyasına tanıklık etme olanağı sağlayacağından çiftlerin ilişkilerine yardım edebileceğini belirtmiştir.

2.1.1.4.5.2 Hayatınızın filmi etkinliği (The movie of your life)

Danışana yaşadığı ana kadar hayatının ne derece anlamlı olduğunu sorgulama, aynı zamanda bazı anlamlı amaçlar belirlemeye imkân sağlayan bu etkinlik üç aşamadan oluşmaktadır; hayatınıza bakış, hayatınızın ön izlemesi ve ileriye sarma deneyimi. Hayatınıza bakış egzersizinde; danışana bir film yapımcısının şu ana kadar yaşamış olduğu hayata ilişkin bir film yapmak istediğini hayal etmesi istenir. Bu filmin bütçesi, türü ve oynayacak olan oyuncunun kim olacağına ilişkin sorular sorulur. Ancak kendine uzaktan bakmayı sağlamak için danışandan bu egzersizi gerçekleştirirken başkalarının gözünden (ailesi, yakınları, arkadaşları vb.) kendi hayatını yazması istenir. Hayatınızın ön izlemesi egzersizinde; ilk filmin çok beğenildiği ve bu filmin ikincisinin çekileceği söylenir. Danışandan bundan sonraki hayatına ilişkin bir senaryo oluşturması istenir. İleriye sarma deneyiminde ise; danışandan ölmeyi isteyebileceği yaşı düşünmesi ve o yaşta olduğunu düşünerek hayatına geri dönüp bakması, o anda hayatını anlamlı kılmış olabilmek için neleri yapmış olmayı isteyeceğini düşünmesi istenir. Bu egzersizin hedefleri arasında; gizlenmiş olan anlamları yüzeye çıkarmak ve zaman boyutunda kendine uzaktan bakabilmek yer almaktadır (Welter, 2005). Schulenberg ve diğerleri (2010), film egzersizinin bireysel uygulamanın yanında çiftlerde de başarı ile uygulanabileceğini belirtmiş, egzersiz ile kendisi hakkında farkındalık sağlamanın dışında kişinin partnerinin hayatına ilişkin de anlam içeren öğeleri fark edebileceğini dile getirmişlerdir.

28 2.1.1.4.5.3 Alternatif liste (Alternatif list)

Lukas’ın ortaya koyduğu; düşünce odağını değiştirmek için uygulanan yardımcı bir tekniktir. Danışanlardan yapmak istedikleri etkinliklerin bir listesini oluşturmaları istenir. Danışanlar bu etkinlikleri test ederken tedavi süreci başlamış olur (Welter, 2005).

2.1.1.4.5.4 Semboller ve metaforlar (Symbols and metaphors)

Metaforlar alternatif bakış açıları oluşturmak, kişinin kendisine ve dünyaya farklı açılardan bakabilmesini sağlamak için bir aracı görevi görmektedir. Aynı zamanda birçok terapi stilinde ve birçok durumda kullanılabildiği için psikoloji dünyası için etkileyici bir hal almıştır (Moore, 1989). Kullanımının kolay olması, kolayca hatırlanabilmesi ve benzer durumlarda kolayca kullanılabildiği için logoterapide de sembol ve metaforların kullanımına sıkça yer verilmektedir (Marshall, 2011).

2.1.1.4.5.5 Logoanaliz

Kişi anlamsızlıktan kaynaklı varoluşsal umutsuzluğa düştüğünde uygulanabilecek bir diğer tekniktir. Logoanaliz kişinin hayatına yön vermesi ve hayatlarındaki kişisel anlamı bulmak için yardımcı hedefler belirlemesi için sistematik bir süreci içerir (Schulenberg ve diğerleri, 2008).

2.1.1.4.5.6 Logodrama

Grup uygulaması için uygun olan logodrama aslında psikodramaya benzemekle birlikte, anlama odaklanması nedeniyle psikodramadan ayrılmaktadır (Welter, 2005). Logoterapide danışman danışana hayatın anlamının ne olduğunu söylemez, bunu danışanın bulması için çabalar. Logodramanın genel felsefesi de buna dayanmaktadır. Logodramada danışanlardan biraz hayal güçlerini kullanmaları istenmektedir. Terapist danışanlardan ölmek üzere oldukları zamanı düşünmelerini isteyerek, geride kalan hayatlarına bakarken ne düşündüklerini sorar (Marshall, 2011).

29 2.1.1.4.5.7 Temel liste (Basic list)

Tutumların biçimlendirilmesi için kullanılan Fabry’nin ortaya koyduğu bir yöntemdir. Kişinin olasılıklar listesi hazırlayarak seçenekleri olduğunun farkına varması amaçlanır. Oluşturdukları listeden kişiler kendileri için en anlamlı olanı seçebilirler (Welter, 2005).

2.1.1.4.5.8 Yönlendirilmiş otobiyografi (Guided autobiography)

Lukas’ın ortaya koymuş olduğu bu yöntemde kişinin ebeveynleri, okul öncesi yılları, okul yılları, erken yetişkinliği, yaşadığı an, yakın geleceği, uzak geleceği, ölümü ve dünyada bırakmak istedikleri açısından bir değerlendirme yapması beklenmektedir. Tüm bu aşamalarda da kişinin anlamla karşılaşması hedeflenmektedir (Marshall, 2011).

2.1.1.4.5.9 Logoanchor tekniği (Anlam sığınağı)

Geçmişteki yaşantıların şu an için kullanılabileceğini danışana fark ettirmeyi amaçlayan, Graber tarafından geliştirilmiş bir tekniktir (Marshall, 2011). Frankl’ın dayanılmaz bir durumda, istenen olası duruma dikkati yönlendirme deneyiminden esinlenilerek oluşturulmuştur. Korkmuş bir çocuğu rahatlatmak, kendisini yalnız hisseden bireyi daha az dışlanmış hissettirmek gibi birçok durumda etkili bir biçimde kullanılabilen bu teknikte; kişinin daha önceki deneyimlerinde anlamı hissettiği zamanlara yönlendirilmesi söz konusudur (Graber, 2004).