Termal yaralanmalarda pansumanın üç temel amacı vardır. Bunlar;drenajın absorbsiyonu, ağrının azaltılması ve yaranın çevreden izolasyonu ve korunmasıdır [30].
Birinci derece yanıklara genellikle kapalı pansuman yapılmaz, yara açık bırakılır. Yara bakımında analjezinin sağlanması oldukça önemlidir. Ayrıca güneş koruyucu kremler, nemlendiriciler, aloe vera içeren kremler ve antihistaminikler kullanılır [45]. Geniş birinci derece yanıklar bazen ağrı kontrolü ve hidrasyon amacıyla hastaneye yatırılarak tedavi edilirler [75].
Yüzeyel ikinci derece yanıklar, 2-3 hafta içersinde iyileşirler. Derin ikinci derece yanıklarda iyileşme birazdaha geç olur. İkinci derece yüzeyel yanıklar uygun krem ve sargı ile tedavi edilebilir. Cerrahi tedaviye gerek yoktur [44]. Parafinli kumaşlar yaraya yapışmadıklarından pansuman değişiminleri daha az ağrılı olacaktır. Küçük büller yerinde bırakılabilir. Büyük büllerin boşaltılması veya uzaklaştırılarak pansuman takibine alınması gerekir [75]. İkinci derece derin dermal yanıklarda; Gümüş sülfadiyazin, mupirosin, nitrofurazon gibi antibiyotikli kremler doğrudan veya parafinli tüllerin altına uygulanabilir. Yüzeyel yanıkların aksine daha az skar oluşması için cerrahi gereklidir [44].Uygun pansuman sonrası hastaların yanık ünite/merkezlerine geciktirilmeden, nakli uygundur [75].
Üçüncü derece yanıklarda tedavi cerrahidir. Ameliyata kadar geçen sürede eskar dokusunu infeksiyona karşı korumak ya da yerleşmiş infeksiyonu tedavi etmek amacı ile yanık yarasını örten materyaller kullanılır. Yapılacak cerrahi müdahale eskarların seri eksizyonlarını ve deri greftlemesini içerir [45].
Dördüncü derece yanıklarda, flep cerrahisi yada amputasyon gibi kapsamlı cerrahi grişimler gereklidir [84]. Göz, kulak, yüz, el, ayak ve genital bölge gibi özellikli yanıkların deneyimli bir yanık ünite/merkezinde tedavi edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır [75].
Yanık pansumanında en sıklıkla kullanılan materyaller; biyosentetik materyaller(biobrane, op-site, tegaderm, duoderm, omiderm, vb.), biyolojik materyaller(alogreft, amnion zarı, ksenogreft), konvansiyonel materyaller( gümüş nitrat, gümüş sulfadiazine, mafenid asetat, mupirosin, vb.) olarak karşımıza çıkar [85].
2.4.1 Biyosentetik Materyaller
Son yıllarda yanık tedavisinde, antibiyotikli kremlerin yerini ince film şeklindeki örtüler almıştır [85].
Biobrane; Bu pansuman malzemesi yüzeyel yaraları örtmek için uygulanır Bu şeffaf örtü uygulandıktan sonra yaraya yapışır ve yaranın dışardan rahatça gözlenmesini sağlar. Bioranenin yaraya yapışması için üzerine basınçlı pansuman yapmak gerekir. Sonrasında biobrane yerinde bırakılır ve epitelizasyon tamamlanana kadar yerinden çıkarılmaz. Yaranın iyileşmesiyle birlikte örtü yavaş yavaş yaradan ayrılır. Biobrane yaraya yapıştıktan sonra üzerindeki basınçlı pansuman sökülerek atılır, yatış gerekmiyorsa hasta bu şekilde taburcu edilebilir. Ancak derin ikinci derece yanıklarda tek uygulamayla örtü malzemesi yaraya yapışmayabilir, kadar bir kaç gün tekrarlayan uygulama yapılabilir. Materyalin yaraya yapışmaması yaranın tahmin edildiğinden daha derin olduğunu gösterir. Dolayısıyla bu sistem yaraların derinliğini ayırt etmemizi de sağlar [85].
2.4.2 Biyolojik Materyaller
Biyolojik materyaller yanık yarası kapama tekniklerinin bir diğeridir. Biyolojik materyaller genellikle ücüncü derece yanıklarda otojen otogreft uygulaması geçiktirilmiş hastalarda eskar eksizyonundan sonra kullanılır. Geçici pansumanlardır ve mutlaka daha sonra bu alanların otogreftlerle kapatılması gereklidir. Bazen ikinci derece yanıklarda epitelizasyon tamamlanana kadar kullanılabilirler [85].
2.4.3 Topikal Antibiyotikli Kremler
Topikal antimikrobial ajanlar profilaktik olarak kullanılır ve kullanımlarındaki temel amaç bakteri kolonizasyonunu önlemektir [86]. Profilaksinin başarısı invaziv yanık enfeksiyon sıklığının azalmasıyla paralellik gösterir [87]. Profilaktik tedavide sıklıkla kullanılan topikal antibiyotikler şunlardır: %1 lik Gümüş Sulfadiazin, mafenide asetat, %0.5 lik gümüş nitrat, mupirosin, polimiksin vb. dir. Serum fizyolojikle temizlenen yaranın üstüne bu kremlerden biri uygulanır.
Gümüş Nitrat Solüsyonu: Yanık hastalarında topical gümüş nitrat kullanımı 1960’lı yılların ortasında tanımlanmıştır ve hala bazı merkezlerde kullanılmaktadır. Antimikrobial etkisi oldukça güçlüdür ve günümüze kadar direnç gelişimi göstermemiştir [46]. Skar dokusuna penetrasyonu azdır bu nedenle sistemik geçiş ve sistemik toksisite sıklıkla gözlenmez. Uzun sure kullanılmasında elektrolit kaybına yol açması en önemli dezavantajlarındandır. Özellikle major yanıklarda ve çocuklarda hiponetremi yapabilir. Nadiren methemoglabinemiye yol açabilir [88].
Gümüş Sülfadiazin (Silverdin, Silvaden, Sülfadiazin krem):. Tüm dünyada en sık kullanılan profilaktik topikal antimikrobial ajandır. %1’lik ticari formları vardır Sodyum sulfadiazine ve gümüş nitrattan sentezlenir [89]. Direnç gelişmediği için tercih edilen bu ajan, gram pozitiflere, gram negatiflerin çoğuna ve bazı mantarlara karşı etkilidir [46]. Uygulaması ve kullanımı kolay olup yarada ağrıya neden olmaz. Uzun süreli kullanımında tedavinin 2-3. günlerinde görülen geçici lökopeni'ye yol açabilir [90].
Mafenide Asetat (Sulfamylon krem): Daha geniş spektrumlu bir antimikrobialdir, Pseudomonas ve Enterococcus'lara karşı da etkilidir. Türkiye’de kullanılmamaktadır. Uygulaması ağrılıdır [46]. Skar dokusunu penetre edip daha derin dokulara ulaşabilir. Buda sistemik yan etkilere ve intoksikasyonlara neden olur. Geniş yanıklı hastalarda karbonik anhidraz inhibisyonuna bağlı olarak hiperkloremik metabolik asidoz yapar [91].
Seryum Nitrat-Gümüş Sülfadiazin: Yapılan bazı çalışmalarda hayatı tehdit eden derin yanıklarda seryum nitrat-gümüş sülfadiazin kombinasyonunun yanlız gümüş sülfadiazin kullanımına göre mortalite ve morbiditeyi azalttığı gösterilmiştir. Ancak, yine de evrensel kabul görmüş değildir. Kullanımı ile ilgili kanıtlar gözden geçirilmektedir. Methemoglobinemi ve elektrolit bozuklukları bilinen yan etkileridir [92].
Polymyksin B ve Bacitrasin: Küçük kısmi kalınlıktaki yanık alanlarda sıklıkla kullanılan bir antimikrobialdir. Uygulaması temiz ve ağrısızdır, yarayı gözlemeye olanak verir [46].
Mupirosin(bactroban): Başta metisiline dirençli Staphylococcus Aureus olmak üzere gram pozitif ve bazı gram negatif bakterilere karşı etkili bir ajandır. Kültür sonucuna göre tercih edilir [46].