Yapılandırmacı ö÷renme yaklaúımında vurgunun, ö÷reticiden daha çok ö÷renen üzerinde olması ö÷renme sürecinde ö÷retmen ve ö÷renci arasındaki rolleri de de÷iútirmiú ve ö÷rencinin ö÷renme sürecinde daha aktif rol oynamasını gerektirmiútir (Kumar, 2006: 259; Özden, 2005: 54; Spigner-Littles ve Anderson, 1999: 205). Yapılandırmacı anlayıúta ö÷renciye, dinleyen, alıútırma yapan ve sorulara cevap veren bir rol yerine, sorular soran, problem kuran, problem çözen, tıpkı bir bilim insanı gibi gerekensinim duyulan bilgiyi ortaya çıkarmaya ve de÷erlendirmeye yönelik faaliyetlere giriúen, etkinlikler yoluyla kendi biliúsel yapısını oluúturan aktif bir rol öngörülmüútür. Ö÷renci, bilgiye nasıl ulaúması gerekti÷ini bilen, bilgiye ulaúarak bunu zihninde yeniden yapılandıran, sonunda da yeni bilgi üretebilen bireydir (E÷itim Reformu Giriúimi, 2005: 40).
Ö÷renciler sınıfa, benzersiz kiúisel deneyimlerine dayalı biliúsel yapıları ile gelirler (Colburn, 2000: 9). Kiúisel deneyimlerine dayalı olan biliúsel yapıları, onların bilgiyi ö÷renmelerinde ve kavramsal de÷iúikli÷in nasıl olaca÷ı konusunda önemli bir etkiye sahiptir (Applefield, Huber ve Moallem, 2001: 38). Bu biliúsel yapılar geçerli, geçersiz ya da eksik olabilir. Ö÷renci, ancak yeni bilgi ve deneyimleri öncekilerle bir iliúki kurarak biliúsel yapısını yeniden düzenler. Yeni bilgilerin ö÷rencinin hafızasının bütünleútirici ve yararlı bir parçası olması için ö÷rencinin hedefleri, deneyimleri, önceki bilgileri, de÷erleri sosyo kültürel faktörlerle iliúkisinin olması (Spigner-Littles ve Anderson, 1999: 205) ve eski anlayıúlarıyla yeni fikirler arasındaki çıkarımı, ayrıntı ve iliúkileri ö÷rencinin kendisinin oluúturması gerekir. Çünkü ö÷rencinin önceki deneyimleriyle iliúkilendirilemeyen ezberlenmiú bilgiler çok çabuk unutulacaktır. Kısaca, anlamlı bir ö÷renme olabilmesi için ö÷renci yeni bilgileri var olan zihinsel yapısı üzerine aktif bir biçimde yerleútirmelidir (Arslan, 2007: 46 ).
Yapılandırmacı yaklaúımda ö÷renci kendine aktarılan bilgileri pasif bir biçimde alarak zihnine yerleútirmez. Ö÷renci aktif çabası ve çevresi ile etkileúerek ö÷renir. Ö÷renci, araútırma, sorgulama, sorun çözme gibi etkinliklerle bilgiyi aktif bir biçimde alır, bu bilgileri iúler, ön bilgileriyle ba÷ kurar, kendi yorumlarını katar ve zihnine yerleútirir. Burada ö÷renen ö÷rencidir, kimse ona ö÷retemez, kimse onun yerini tutamaz. Ö÷renmenin kontrolü ö÷rencidedir. Ö÷renmeye iliúkin kararlarını kendisi alır ve ö÷renmeye ö÷retmeniyle birlikte yön verir (Basque,1999; Labédie ve Guy 2001; Güneú 2007 akt. Güneú 2010: 6).
Yapılandırmacı sınıfta ö÷renciler kavramları, onları uygularken yaptıkları araútırma ve incelemeler sayesinde ö÷renirler. Bu süreç boyunca ö÷renciler farklı çözümleri tartıúırlar ve keúfederek ö÷renirler. De÷erlendirme sürecinde ö÷renciler sürekli aktif rol oynarlar. Kendi ürünlerini de÷erlendirerek ne ö÷rendiklerinin ve hangi deneyimleri kazandıklarının farkına varırlar (Alesandirini ve Larson, 2002: 119).
Ö÷rencinin gerçek yaúamdaki karmaúıklıkla baúa çıkabilmesi için, ö÷renci karmaúık bir ortamda ö÷renme olana÷ına sahip olmalıdır. Ö÷renme görevleri basitleútirildi÷inde, ö÷rencilerin karmaúık problemleri nasıl çözeceklerini ö÷renmeleri engellenmektedir. Problem çözme becerisinin en üst düzeyde kullanılabilmesi için, ö÷renciler karmaúık durumların üstesinden gelebilmelidir (Bednar ve di÷erleri 1992 akt.
Koç, 2002: 14). Ö÷retmenler, ö÷rencilerin önbilgilerini kullanmalarına ve bilgiyi yapılandırmalarına yardımcı olacak problem çözme yaúantıları düzenleyebilmelidir. Ö÷renci özerkli÷ini geliútirmenin en etkili yolu problem çözme gibi özgün görevler sunmaktır.
Yapılandırmacı ö÷renme ortamları, ö÷rencilerin ö÷renme sürecinde daha fazla sorumluluk almalarını ve etkin olmalarını gerektirir (Yaúar, 1998: 70). Yapılandırmacı ö÷renme ortamlarında ö÷rencilerin, giriúimci olma, kendini ifade etme, iletiúim kurma, eleútirel gözle bakma, plan yapma, ö÷rendiklerini yaúamda kullanma gibi özelliklere sahip olması beklenir (Marlowe ve Page, 1998: 32). Phillips (1995) yapılandırmacı ö÷renme ortamında ö÷rencilere üç rol tanımlamıútır. Bunlar; aktif ö÷renen; bilgi ve anlayıú aktif olarak elde edilir. Sosyal ö÷renen; bilgi ve anlayıú sosyal olarak yapılandırılır. Yaratıcı ö÷renen; bilgi ve anlayıú yaratılır veya tekrar yaratılır (akt.Perkins, 1999: 7-8)
Yapılandırmacı ö÷renme ortamının temel ögesi ö÷renendir. Ö÷renenler yaúam boyu kullanacakları bilgilerini, demokratik bir sınıf ortamında günlük yaúam problemlerinin karmaúıklı÷ını çözerek oluútururlar. Ö÷renme içeri÷i ile etkileúimde bulunarak bütünün parçalarını yorumlar, parçalardan anlamlı bilgiyi oluútururlar. Ö÷renenlerin derinlemesine araútırma ve soruúturma yaparak bilgiyi özümsemeleri önemlidir. Ö÷renenin ne ö÷renece÷inden çok neden ve nasıl ö÷renece÷i önemlidir. Ö÷renene kısa zamanda çok bilgi yüklemektense, az bilginin derinlemesine çalıúılması önemlidir (Erdem ve Demirel, 2002: 84).
Yapılandırmacı bir sınıfta ö÷renciler, ö÷retmen onlara bir úeyler sormadan kendi kendilerine düúüncelerini rahat bir úekilde ifade edebilirler. Baúka bir deyiúle ö÷renciler, ö÷retmene ba÷ımlı olmaktan kurtulup, kendi görüúlerini ifade ederler (Airasian ve Walsh, 1997: 448). Ayrıca ö÷renciler kendi paylarına düúen sorumlulukları yerine getirirler, de÷erlendirme sürecine katılırlar, eleútiriye ve etkileúime açıktırlar, ö÷rendiklerini yeni ortamlarda kullanmak ve uygulamak için her türlü fırsatı de÷erlendirirler (Yaúar, 1998: 72). Yapılandırmacı ö÷renme yaklaúımında, probleme dayalı ö÷renme, keúfetme yoluyla ö÷renme, aktif ö÷renme ve iúbirlikçi ö÷renme stratejilerinden a÷ırlıklı olarak yararlanılmaktadır. Böylelikle, ö÷renciler ö÷retmenin rehberli÷inde, kendi istedikleri do÷rultuda problemleri çözmeye çalıúırlar. Problemlerin
çözümü için ise gözlem, deney ve araútırmalar geliútirirler, hipotezlerini sınayacak deneyler yaparlar, teoriler geliútirirler, arkadaúlarınınkilerle ve bilimsel teorilerle karúılaútırırlar. Çünkü ö÷renciler gruplar halinde çalıúır ya da kendisinin ve onların çıkarımlarını arkadaúlarıyla paylaúıp onların çıkarımlarını duyarlarsa ve tartıúma ortamı yaratılırsa kendi çıkarımlarını sınayacaklardır ve e÷er di÷er gruplar da aynı çıkarımları yapmıúlarsa edindikleri bilgi ya da deneyimin geçerlili÷i kanıtlanmıú olacaktır. Böylece ö÷rencilerin bu çıkarımları benimseme olasılıkları artacaktır (Kılıç, 2001: 16).
Yapılandırmacı e÷itim ortamında ö÷renciler, ilerideki ö÷renmelerini kolaylaútıraca÷ı düúüncesinden hareketle, zihinsel yapılarının geliúmesine katkıda bulunabilecek çevredeki her tür fırsat ve olanaktan yararlanmaya çalıúırlar. Grup içinde, grup dinami÷inin sa÷lanabilmesi için kendi üzerlerine düúen sorumluluklarını etkili biçimde yerine getirmeye özen gösterirler. Çalıútıkları grubun üyelerini ve kendilerini nesnel olarak de÷erlendirirler. Grupta kendilerine yönelik her türlü eleútiriyi hoúgörülü bir biçimde karúılarlar (Alkove ve McCarty, 1992; Kindsvatter, Wilen ve Ishler, 1996, akt. Yaúar, 1998: 72).