PERFORMANS HEDEFİ AÇIKLAMALARI
PH 13. Yapı denetim sisteminin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması sağlanacaktır
a- Performans Hedefinin Belirlenme Nedenleri, Temel Politika ve Önceliklerle İlişkisi
Ülkemizin can ve mal güvenliği ile milli servetlerimizi koruyabilmek için yerleşme ve yapılaşmaların ilgili mevzuata uygun olarak gerçekleşmesini sağlamak, Devletin anayasal görevlerindendir. Vatandaşların sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşamalarını sağlayıp konut gereksinimlerini karşılayacak önlemleri almak bakımından devlete düşen ödevler, Anayasanın 56’ncı ve 57’nci maddelerinde belirtilmiştir. Bunu sağlamanın en temel kuralı bireylerin, can ve mal güvenliğinin sağlanmış olduğu yapılarda yaşamasını sağlamaktır.
3194 sayılı İmar Kanunu ile yapılaşmalar için öngörülen denetim prensiplerinin yetersiz olduğu gerçeğinden hareketle bahse konu Kanun ile ikincil mevzuatının ve yapı denetim sisteminin yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. İmarsız ve denetimsiz yerleşme ve yapılaşmaların yol açabileceği zararların büyüklüğü, 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 tarihlerinde yaşanan depremlerde meydana gelen büyük boyutlardaki can ve mal kayıpları ile bir kez daha anlaşılmıştır.
Ülkemiz topraklarının büyük bir bölümünün birinci derece deprem kuşağında yer alması, başka bir ifadeyle, aralarında nüfusu 1 milyonun üzerinde olan 11 büyük şehrimizin (ülke nüfusunun
%70’inin) büyük bir deprem riski taşıması nedeniyle, daha kaliteli ve depreme dayanıklı sağlam yapı üretiminin sağlanması ile etkin, sürekli ve sürecin her aşamasında izlenebilir bir yapı denetim sisteminin oluşturulması kaçınılmaz olmuştur.
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar planına, fen ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapının denetimini sağlamaktır. Bu Kanun, yapıların denetiminin, konusunda uzman personele sahip ve kurumsallaşmış firmalar eliyle yürütülmesini öngörmektedir. Uluslararası örneklerle konu incelendiğinde, birtakım revize ihtiyaçları olsa da Ülkemiz için oldukça uygun ve geçmiş deneyimlerimizle karşılaştırıldığında son derece nitelikli bir düzenlemedir. Bakanlığımızın yoğun denetim ve eğitim faaliyetleri sonucu, 19 pilot ildeki yapıların özellikle taşıyıcı sistemlerini ilgilendiren imalat ve malzemeler ile yapım tekniğinde önemli oranda iyileşme sağlandığı gözlenmektedir.
E-devlet prensipleriyle ortaya konulan Ulusal Yapı Denetim Sistemi Projesinin temel amacı, denetimde etkinliğin sağlanması olup, bu projenin devreye alınması ile denetim sürecini oluşturan işlemler daha hızlı yapılmakta olup, taraflar sürecin her aşamasında bilgi sahibi olabilmektedir. Bu hedef kapsamında, yapı denetim sistemi bütün illere yaygınlaştırılarak merkez ve illerdeki fiziki ve beşeri alt yapı oluşturulacak, sistemin aksayan yönlerinin giderilmesi ve geliştirilmesi için mevzuat çalışmaları yapılacaktır. Ayrıca yapı malzemeleri, zemin ve enerji verimliliği laboratuar hizmetleri tüm illere yaygınlaştırılarak, aynı konularda bölgesel olarak hakem ve ihtisas laboratuarlarının işlevsel hale getirilmesi hedeflenmektedir.
Yapı denetim sisteminin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması ile doğal afetlere karşı yapı emniyeti ve can güvenliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Bu performans hedefi kapsamında gerçekleştirilecek faaliyet ve projelerle, Dokuzuncu Kalkınma Planının; 7.1 Rekabet Gücünün Artırılması, 7.1.2 İş Ortamının İyileştirilmesi, 7.1.8 Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Yaygınlaştırılması, 7.1.10 Sanayi ve Hizmetlerde Yüksek Katma Değerli Üretim Yapısına Geçişin Sağlanması; 7.2 İstihdamın Artırılması,7.2.1 İşgücü Piyasasının Geliştirilmesi, 7.4 Bölgesel Gelişmenin Sağlanması, 7.4.3 Yerel Düzeyde Kurumsal Kapasitenin Artırılmasına ve 5.2.9 Sanayi ve Hizmetlerde Yüksek Katma Değerli Üretim Yapısına Geçişin Sağlanması, İnşaat, Mühendislik-Mimarlık, Teknik Müşavirlik ve Müteahhitlik Hizmetlerinin geliştirilmesi temel amaçlarının ve/veya gelişme eksenlerinin gerçekleştirilmesinde katkı sağlanmış olacaktır.
Performans Program ı
b-Performans Göstergeleri ve Belirlenme Nedenleri:
Ø Yapı denetim kuruluşlarının periyodik kontrol sıklığı (Denetim/yıl),
Yapı denetim sistemini kullanan kuruluşların sistemi doğru kullanıp kullanmadığının araştırılması, varsa hata ve eksikliklerinin belirlenmesi ve düzeltilmesi amacıyla kontroller yapılacak ve yapılan kontrollerin belirlenen periyodik sıklığa uygun olarak yapılıp yapılmadığı gözlemlenecektir.
Ø Yazılımın uygulandığı il sayısı,
Ulusal Yapı Denetim Sistemi yazılımının bütün illere yaygınlaştırılmasının sağlanması amaçlanmaktadır. Bu amaçla hazırlanan yazılımın uygulandığı il sayılarının yıllara göre arttırılması, izlenmesi ve değerlendirilmesi yapılmak istenmektedir.
Ø Düzenlenecek seminer sayısı,
Yapı denetim sisteminin uygulandığı illerde, sistemin kullanıcıları olan kurum ve kuruluşlara eğitim verilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca sistemin kullanıcılarının kontrol edilmesi, geliştirilmesi ve eksikliklerinin saptanması verilecek seminerlerle tespit edilebilecektir. Böylece önceden planlanan seminer sayısına ulaşılıp ulaşılamadığı kontrol edilmek istenmektedir.
Ø Düzenlenecek mevzuat sayısı,
Yapı denetim sisteminin bütün illere yaygınlaştırılmasını sağlayacak mevzuat düzenlemelerinin yapılması, düzenlemelerin yaygınlaştırmayı sağlayıp sağlamadığının kontrol edilmesi, varsa eksikliklerinin saptanıp giderilmesi amaçlanmaktadır.
Ø Yapı denetiminin uygulanacağı il sayısı,
Yapı denetiminin yaygınlaştırılması amacıyla sistemin uygulandığı il sayılarının yıllara göre artırılması, sistemin izlenmesi, yapı denetiminin yaygınlaşmasının beraberinde getirdiği sıkıntıların kontrol edilerek gerekli tedbirlerin alınması amaçlanmaktadır.
Ø Eğitime katılan kişi sayısı,
Yapı denetim sisteminin halen uygulandığı illerde ve yaygınlaştırıldığı illerde sorunsuz olarak işleyebilmesini teminen eğitimler düzenlenecektir. Eğitime katılan kişi sayısıyla eğitimin yaygınlaşma durumu ve eğitimlerin beklenen faydayı sağlayıp sağlamadığı ölçülüp izlenecek ve gerekli tedbirler alınacaktır.
c- Performans Hedefine Ulaştıracak Faaliyetler ve Faaliyetlerin Kaynak İhtiyacı :
Faaliyetler (F) : Yapı Denetim Sisteminin Geliştirilmesi ve Yapı Denetim Kuruluşlarının Denetimlerinin Yapılması Faaliyeti
Halen 19 pilot ilde uygulaması devam eden, işlevsel ve etkin hale getirilmeye çalışılan yapı denetim sisteminde gerek sistemin yeni olması gerekse mevzuatın uygulamada karşılaşılan yeni gelişmeleri tamamen kapsayamamış durumda olmasından kaynaklanan sorunların giderilmesi, ayrıca sistemin yakın gelecekte karşılaşması muhtemel sorunlarla ve sistemin kendisini geliştirmesi ile ilgili ihtiyaç duyulacak mevzuat çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
Bakanlığımız tarafından yapı denetim faaliyetlerinin daha etkin ve verimli yürütülebilmesi için, Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatı bünyesinde yeni çalışma birimleri oluşturulacak ve görev paylaşımına ilişkin mevzuat düzenlemeleri yapılacaktır.
Yapı denetim sistemindeki gelişmeler sürekli izlenerek ihtiyaç duyulan hususlar ile gerekli mevzuat düzenlemeleri (yönetmelik, genelge, duyuru, görüş) yapılacaktır. Yapı denetim sisteminin
Performans Program ı
yapı malzemesi ve zemin mekaniği laboratuar hizmetlerinin illerdeki fiziki ve beşeri altyapısını oluşturulacaktır. Bakanlığımız taşra teşkilatlarında yapı denetim çalışma birimlerini oluşturmak üzere çalışmalar başlatılacaktır.
Bayındırlık ve İskân İl Müdürlüklerinde çalışacak nitelikli personel ihtiyacı karşılanarak, bu personellerin sisteme adaptasyonunun sağlanması ile Bakanlığımıza yakışır bir şekilde görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmeleri için,
- Mekân; arşiv, ofis, ofis ekipmanları ve kullanım araçları vs.,
- Donanım; bilgisayar, tarayıcı, lazer renkli yazıcı, dijital fotoğraf makinesi ile basit yapı ölçüm ve test aletleri,
- Araç; şantiye denetimlerinde kullanılabilecek ve gerektiğinde numune taşıma kapasitesine sahip, arazi aracı,
vb. ihtiyaçlarının temin edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, yapı denetim sisteminin, dünyadaki gelişmelere uygun bir şekilde revize edilebilmesi için, Bakanlığımız merkez çalışma birimlerindeki teknik personelin, yurt dışı ve/veya yurt içi seminer, kongre, inceleme ve araştırma gezilerine katılımları sağlanacaktır.
Yapı denetim sisteminin uygulandığı illerdeki çalışma birimlerimiz ile sistemle ilgili kurum ve kuruluş elemanlarına sistemin önemi, işleyişi ve gelişmeleri hakkında sempozyum, seminer ve eğitim çalışmaları düzenlenecektir.
Yapı denetim sisteminin uygulandığı illerde, yapı denetim kuruluşlarının kurucuları ve denetçileri ile bilgilendirme ve bilinçlendirme seminerleri yapılacaktır.
Ulusal yayın organlarında, yapı denetim sisteminin önem ve işleyişini anlatan yayın ve dokümanlar ile mevzuat ve uygulama bilgilerinin yer aldığı ajanda vb. not kitapçıklarının hazırlatılıp, yayınlanması sağlanacaktır.
Bakanlığımız tarafından yapılmakta olan denetim faaliyetlerinin etkin yürütülmesi için; yapı denetim sisteminin uygulandığı illerde faaliyet gösteren Yapı Denetim Kuruluşları, il teşkilatlarımızdaki ilgili personel tarafından denetlenecektir.
İllerde uygulanan denetim sistemini kontrol etmek ve il teşkilatında bu konu ile ilgili görev alan personeli bilgilendirme amaçlı merkez çalışma birimlerimiz tarafından da periyodik aralıklarla denetimlerin yapılması planlanmaktadır.
4708 sayılı Yasada öngörülen; yapı emniyeti ve can güvenliğinin sağlanması hedeflenmektedir. Yapı denetim sisteminin tüm ülke sathına yayılması ile Ulusal Yapı Denetim Sistemi yazılımı güncelleştirilecek, söz konusu yazılım ihtiyaç duyulacak hususlar doğrultusunda revize edilecektir.
Ulusal Yapı Denetim Sistemi Projesi ile denetimde etkinliğin sağlanması amaçlanmış olup, bu yazılımın yaygınlaştırılması ile denetim sürecini oluşturan işlemler daha hızlı yapılacaktır. Böylece, hem bürokrasinin azaltılması hem de evraktan ve zamandan tasarruf sağlanmış olacaktır. Ayrıca yapı denetim konusu ile ilgili Bakanlığımıza yapılmış olan müracaatların sahipleri, yapılan işlemlerin her aşamasından bilgi sahibi olabileceklerdir.
Yapı malzemesi ve zemin mekaniği laboratuar hizmetlerinin illere yaygınlaştırılmasını sağlayacak fiziki ve beşeri altyapının oluşturulması için 2012 yılına kadar Kanunun halen uygulanmakta olduğu illerimize, 62 ilimiz daha eklenecektir. Ülkemizin tamamında yapı denetimi sistemi ile birlikte, yapı malzemesi ve zemin laboratuar hizmetlerini uygulanır hale getirerek
Performans Program ı
denetimin tüm Ülke çapında yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Ayrıca, Bayındırlık ve İskân Müdürlükleri bünyesinde kurulu bulunan laboratuarların geliştirilerek daha fonksiyonel hale getirilmesi hedeflenmektedir.
Bu faaliyetin gerçekleştirilebilmesinde ihtiyaç duyulacak personel giderleri, mal ve hizmet alımları ile müşavirlik hizmet alımı vb. proje içeriği yatırımlardan oluşan kaynakların bütçe imkânları ile karşılanması öngörülmüştür.