Yağlama Yöntemleri

(1) Sıvı Yağ ile Yağlama (1.1) Sıvı Yağ Banyosuyla Yağlama

● Yağ banyosuyla yağlama genelde düşük ila orta hızlı çalışmalar için kullanılır.

● Aşırı yağ miktarı çalkalanmaya sebep olur bu da sıcaklığın aşırı derecede artmasına sebep olabilir. Yetersiz miktarda yağ rulmanın muhtemelen erken bozulmasına sebep olur.

● Yeterli yağ seviyesini kontrol edebilmek (ve sürdürmek) için yağ seviyesi göstergeleri tavsiye edilir.

● Çalkalanmayı azaltmak veya ısıyı ortadan kaldırmak için gövdenin tabanına ayırma dişlileri takılabilir.

● Statik yağ seviyesi, yatay mile uygulanan rulmanın en alçak yuvarlanma elemanının ortasından biraz daha aşağı seviyede olmalıdır. Bkz. Şekil 8.25. Dikey millerde, statik yağ seviyesi yuvarlanma elemanının %50 ila

%80 ini kaplamalıdır.

● Aynı gövdedeki dikey mil üzerine iki veya daha fazla rulman kullanıldığında, yağ banyosu sistemi kullanılıyorsa (çok düşük hızda işletilmediği sürece) alttaki rulman sıcaklığın aşırı yükselmesine sebep olabilir. Aşırı ısı oluşursa damlatmalı, sıçratmalı veya dolaşımlı yağ sistemi kullanın.

Şekil 8.25

(1.2) Sıçratmalı Yağlama

● Sıçratmalı yağlamada, mile monte edilmiş olan yuvarlanma elemanı (pervane veya fırlatıcı ) yağı rulmanın üzerine sıçratır. Rulman yağa batırılmaz.

● Genelde dişli kutusundaki dişliler ve rulmanlar, fırlatıcı görevi yapan dişlilerin içindeki ortak yağ haznesinden yağlanırlar. Dişliler için gereken yağ viskozitesi rulmanlar için gerekenden farklı olabileceği için ve dişlilerin aşınmasından dolayı yağın içinde tanecikler olabileceği için, ayrı bir yağlama sistemi ya da yöntemi rulman ömrünü uzatmada yardımcı olabilir. Sızdırmaz ya da muhafazalı rulmanlar ve manyetik tıkaçlar genelde dişli tahrikleriyle birlikte kullanılır.

● Dikey milde bulunan bir rulman, rulmanın altında konik bir yuvarlanma elemanı ile tedarik edilirse, yağ konik yüzeyde yükselir ve rulmana girmeden önce atomlarına ayrılır. Bkz. Şekil 8.26.

Şekil 8.26

解説(111-137).indd 112

解説(111-137).indd 112 2010/01/13 19:26:552010/01/13 19:26:55

113

(1.3) Damlatmalı Yağlama

● Damlatmalı yağlama, nispeten yüksek hızlarda ve düşük ila orta yüklerle işletilen rulmanlarda kullanılır.

● Damlatmalı yağlama genelde dikey veya eğimli mil üzerindeki radyal rulmanlarda kullanılır ve yağ doğrudan rulmana beslenir.

● Yağlama yağı yağlayıcının içindedir ve rulmana aynı zamanda fi ltre görevini gören fi til aracılığıyla beslenir.

Yağ seviyesini kontrol etmeye olanak tanımak için bir gösterge penceresi bulunur.

Şekil 8.27 de gövdenin tepesinde yağlayıcıyla tedarik eden damlatmalı yağlama sistemi gösterilmektedir. Yağ, rulman kutusundaki mil somununa damlatılır ve rulmana girmeden önce atomlarına ayrılır.

Şekil 8.28 de rulmana dakika başına birkaç yağ damlası beslemek üzere tasarlanmış bir yağ ölçme sistemi gösterilmektedir.

Şekil 8.27

Şekil 8.28

(1.4) Dolaşımlı Sıvı yağla yağlama

● Dolaşımlı sıvı yağla yağlamanın iki amacı bulunur:

1) Rulmanı soğutmak

2) Merkezi sistemden belirli bir bölgeye otomatik olarak yağ beslemesi yapmak.

● Dolaşımlı yağ sisteminde yağ pompası, soğutma cihazı, fi ltre ve besleme borusu bulunur. Dolaşımlı yağ sistemleri rulmanların pompalama eylemini kullanır ve fırlatıcıların soğutma etkilerini arttırır.

● Dolaşımlı sıvı yağla yağlama şunları içerir: damlatmalı, basınçlı ve sprey-buğulu yağlama.

● Dolaşımlı sıvı yağla yağlama sisteminde, rulmanla birlikte rulmanın bir tarafında bulunan bir yağ girişi ve rulmanın diğer tarafında bulunan bir yağ çıkışı tedarik edilir.

● Artan yağın rulman gövdesinde kalmaması için yağ çıkışının yağ girişinden daha geniş olması gerekir.

Şekil 8.29 da gövdenin yük taşımayan bölgesinde yağ geçişi olan dolaşımlı sistem gösterilmektedir. Bu sistem bir kağıt fabrikasındaki buharla ısınan kalandır silindirleri için. Soğutulan yağ gövdenin iç duvarı boyunca dolaşıp her iki rulmanın içinden geçiyor.

Buhar girişi

Şekil 8.29

解説(111-137).indd 113

解説(111-137).indd 113 2010/01/13 19:26:552010/01/13 19:26:55

114

(1.5) Basınçlı Yağlama

Basınçlı yağlama, yüksek hızdaki işletmede gövdenin iç basıncının üstesinden gelmek için basınçla yağ beslemek için kullanılır.

● Yağ çıkışının kesişme bölgesi yağ girişinin iki katı olmalıdır.

● Yüksek hızlı uygulamalarda yağı doğrudan rulmanın dönen ve kayan parçalarına yöneltmek için bazen

fıskiyeli yağlama sistemi kullanılır. Şekil 8.30. Artan yağın pompalanarak atılması gerekir.

Şekil 8.30

(1.6) Diskle Yağlama

Diskle yağlamada yüksek hızda dönen ve milin üzerinde bulunan disk kullanılır. Disk kısmen yağa batırılır, üst yağ haznesine yağ fışkırtır ve bu yağ haznesi de yağı yer çekimiyle rulmana verir. Diskle yağlama turbo kompresör ve üfl eyici rulmanlarında kullanılır. Bakınız Şekil 8.31.

Şekil 8.31

(1.7) Sprey Buğuyla Yağlama

● Şekil 8.32 de turbo kompresör pervanesini kullanarak rulmana yağ uygulayan spreyle yağlama örneği gösterilmektedir.

● Şekil 8.33 de yağ pülverizatörüne uygulanan yağ buğusu örneği gösterilmektedir (0,5 ila 5,0 cc/saat).

Yağ girişi

F: hava filtresi R: basınç regülatörü L: yağ pülverizatörü N: nozzül

F R L

N

Şekil 8.32

Şekil 8.33

(1.8) Yağ/Havayla Yağlama

Yağ/havayla yağlama kullanılarak, çok az miktarda yağ daimi miktarda piston ve karıştırma valfıyla sıkıştırılmış havayla karıştırılır. Bu karışım rulmanın dönen parçalarına yönlendirilir.

Yağ/havayla yağlama rulmanların oluşturduğu ısıyı düşürebildiği için bu yöntem işleme aletleri gibi yüksek hızlı uygulamalar için uygundur.

Yağ/hava çıkış kapıları x 2 yer

Yağ/hava girişleri x 4 yer (1 yer/1 rulman)

Şekil 8.34

解説(111-137).indd 114

解説(111-137).indd 114 2010/01/13 19:26:562010/01/13 19:26:56

115

(2) Gresle Yağlama

Gresle yağlama kullanılırken aşağıdakilere dikkat edilmesi gerekir:

● Doğru özelliklere sahip gres seçin.

● Doğru miktarda gresin doğru rulman bölgesine uygulanması gerekir.

● Tekrar yağlama yöntemini belirleyin. Farklı gresler birbirlerine karıştırılmamalıdır çünkü kötü yağlama performansına sebep olabilir.

● Silindirli freze ekipmanları gibi büyük boyutlu makinalarda merkezi yağlamayı dikkate alın. Bkz. Şekil 8.35.1

Gres tedarik geçişini gövdenin yük taşımayan bir alanına yerleştirin.

Şekil 8.35.1

Şekil 8.35.2 de gres besleme levhası kullanılan tasarım gösterilmektedir.