NACHI Makaralı Temas Rulmanı Numaraları …Örnekler
9. Rulman Sorunlarını Giderme
Yeterli düzeyde işletilmeleri için makaralı temas rulmanlarının dikkatli bir şekilde ele alınması, monte edilmesi ve sürdürülmesi gerekir.
Tekrarlamayı önlemek için yetersiz çalışmanin sebebi belirlenmelidir. Rulman sorunlarının doğru teşhis edilmesini sağlamak için toplanması gereken üç farklı veri kategorisi bulunur:
● Meydana gelme zamanı.
● Çalışma esnasındaki semptomlar.
● Rulmanın durumu.
Rulman sorunlarının kaynağı bazen veri kategorilerinden sadece biriyle belirlenebilse de, hızlı ve doğru analiz yapabilmek için mümkün olduğu kadar çok veriye ihtiyaç duyulur.
Bkz. Tablo 9.1, 9.2 ve 9.3.
Tablo 9.1 Rulman Sorununun Meydana Geldiğin Zaman göre Teşhis Sebep
Meydana gelme zamanı
Rulman seçimi
Gövde veya diğer parçaların tasarımı veya
imalatı
Yağlayıcı türü,
sistemi veya miktarı Hatalı rulman Rulman montajı
Sızdırmazlık elemanı bozulması
Montajdan hemen sonra ○ ○ ○ ○ ○
Periyodik sökmeden hemen
sonra ○ ○
Tekrar yağlamadan hemen
sonra ○
Mil, gövde veya diğer parçaların değiştirilmesi veya onarılmasından sonra
○ ○ ○
Normal çalışma sırasında ○
Tablo 9.2 Çalışma Sırasında Meydana Gelen Anormal Şartlara göre Teşhis
Çalışma durumu Sebep Açıklamalar
Gürültü
Alçak metalik ses Kanallarda izler.
Odyofon, titreşim algılayıcı, vs. le kontrol edin
Yüksek seviyede
metalik ses Berraklık kaybı, kötü yağlama.
Düzensiz ses. Aşırı boşluk, kirletici madde, yuvarlanma elemanı yüzeyinin bozukluğu, uygun olmayan yağlama.
Sürekli değişen ses. Sıcaklık yükselmesinden dolayı boşluğun değişmesi.
Kanaldaki ilerleme bozukluğu.
Sıcaklığın anormal yükselmesi.
Boşluk kaybı, emekleme, yetersiz veya aşırı yağlayıcı, aşırı
yük. Yüzey termometresi kullanın.
Doğrulukta azalma. Çökeltiler ya da yetersiz yağlayıcı yüzünden hasar gören kanallar ya da yuvarlanma elemanları.
Örnek: Torna tezgahı: çubuk-kayma izleri Taşlayıcı: dalgalı desen.
Soğuk Silindir Değirmeni:
anlaşılmayan dalgalı desen.
Tutarsız çalışma.
Hasarlı kanal, yuvarlanma elemanı.
Yabancı madde.
Aşırı boşluk.
Örnek: Elektrikli fan: aşırı titreşim.
Elektrikli testere: destek vermek için darbe.
İçten yanmalı motor: Titreşimli krank mili.
Kirli yağlayıcı. Kötü yağlama, yabancı madde, uzun vadeli aşınma.
解説(111-137).indd 133
解説(111-137).indd 133 2010/01/13 19:27:052010/01/13 19:27:05
134 Tablo 9.3 Rulman Sorunlarının Semptomları ve Karşı Önlemler (örnek gösterilmiştir)
(1) Erken Dökülme
Rulman kanalı ve yuvarlanma elemanı yüzeyi arasında tekrarlanan ağır baskı döngüsü, rulman malzemeleriyle gevşek hale gelen yorulma çatlaklarına sebep olur.
■Sebepler
・ Gençalışan milin sebep olduğu anormal eksenel yük veya aşırı yük.
・ Milin bükülmesi veya yanlış hizalanması.
・ İç ve dış bileziklerin kötü paralelliği.
・Kötü yağlama.
・ Paslanma, Çentikler, kirden dolayı Gevşeme, vs.
■Karşı önlemler
・ Gezgin ucun eksenel olarak serbest hareket etmesi için dış bileziğinin boşluklu uyumu.
・ Mil ve rulman gövdesinin doğru hizalanması.
・ Montaj ve hizalamayı iyileştirin.
・ Mil ve gövdeyi dikkatli bir şekilde temizleyip ele alın.
・ Yağlayıcı türünü ve miktarını gözden geçirin.
Dökülme Dökülme
(2) Tutukluk
Rulman aşırı ısı yüzünden tutukluk yapar. Kanal ve yuvarlanma elemanının renginin solması, yumuşaması ve erimesi.
■Sebepler
・ Berraklık kaybı.
・ Hız sınırın üzerinde işletim.
・ Kötü veya yanlış yağlayıcı.
■Karşı önlemler
・ Uyum ve rulman boşluğunu gözden geçirin.
・ Rulman türünü gözden geçirin.
・ Uygun yağlayıcı seçin ve doğru miktarda besleyin.
Tutukluk izi Tutukluk izi
(3) Bozulma
İç/dış bilezik veya yuvarlanma elemanılarında yarıklar ve çatlaklar.
■Sebepler
・ Aşırı karışma uyumu.
・ Rulman yuvasının köşe yarıçapı rulmanınkinden daha büyük.
・Çalışma sırasında aşırı boşluk.
・ Aşırı darbeli yük.
■Karşı önlemler
・ Uyumları kontrol edin. Mil ve manşon cilasını daha yüksek doğruluk oranında yapın.
・ Mil köşe yarıçapını rulmanınkinden daha küçük hale getirin.
・ Uyumlar ve rulman boşluğunu kontrol edin.
・ Yük şartlarını tekrar kontrol edin.
Bozulma Bozulma
解説(111-137).indd 134
解説(111-137).indd 134 2010/01/13 19:27:062010/01/13 19:27:06
135
Tablo 9.3 Rulman Sorunlarının Belirlenmesi ve Karşı Önlemler
(4) Çentik
Rulman kanalı ve yuvarlanma elemanınin yüzeyinde aşınma, çentik ve armut kabuğu görünümü.
■Sebepler
・ Montaj sırasında darbe uygulanması.
・ Düşürülen rulmandan gelen darbe.
・ Kirlilik
・ Duran yatağa statik yük derecesinden fazla yük uygulanması.
■Karşı önlemler
・ Rulmanı dikkatli bir şekilde ele alın.
・ Mil ve gövdeyi temizleyin.
・ Sızdırmazlık elemanını iyileştirin.
・ Yük şartlarını tekrar kontrol edin.
Çentik Çentik
(5) Sürtünme
Dönmeyen rulmanda küçük çapta bağıl hareket olduğunda meydana gelir. Sürtünen yüzeyi aşındırması uyum yüzeyinde kırmızı renkli tanecikler oluşmasına sebep olur.
■Sebepler
・ Duran rulmana titreşim uygulanması (örn. sevkiyat sırasında).
・ Daha küçük amplitüdlü salınım.
・ Uyum yüzeyinde çok küçük boşluk.
・ Çalışma sırasında hafi f kayma yük uygulandığında karışmanın azalmasına sebep olur.
■Karşı önlemler
・ Mil ve gövdeyi sevkiyat sırasında yerleştirin.
・ Ön yük uygulayın. Yağlama için yağ kullanın.
・ Karışmayı arttırın.
・ Yağ uygulayın.
Sürtünme Sürtünme
(6) Kazınma
Rulman kanalı fl anş yüzü, yuvarlanma elemanı ve tutucuda yağ tabakasının bozulması yüzünden metalle metal arasında temas oluşması.
■Sebepler
・ Yanlış yağlama.
・ Yabancı madde kirliliği.
・ Milin bükülmesi veya yanlış hizalanması. Aşırı eksenel yük.
・ Başlangıçta keskin hız artışı.
■Karşı önlemler
・ Yağlayıcı türünü ve miktarını gözden geçirin.
・ Sızdırmazlık elemanını ve parça temizliğini iyileştirin.
・ Doğru monte etme hataları.
Yük şartlarını gözden geçirin.
・ Pürüzsüz hızlanmaya geçin.
Kazınma Kazınma
解説(111-137).indd 135
解説(111-137).indd 135 2010/01/13 19:27:072010/01/13 19:27:07
136
(8) Aşırı Aşınma
Flanş yüzü, yuvarlanma elemanı ve tutucunun anormal aşınması.
■Sebepler
・ Yabancı madde ve korozyonun perdahlama maddesi işlevini görmesi.
・ Yetersiz ya da yanlış yağlayıcı.
■Karşı önlemler
・ Sızdırmazlık elemanını iyileştirin.
・ Mil ve gövdeyi temizleyin.
・ Yağlayıcı türünü ve miktarını kontrol edin.
(9) Paslanma, Korozyon
Rulman bileziği ve yuvarlanma elemanı yüzeyinin paslanması ve korozyonu.
■Sebepler
・ Hatalı depolama, temizleme.
・ Hatalı yıkama yağı.
・ Kötü pas engelleme.
・ Aşındırıcı gaz, sıvı veya su.
・ Korumasız ellerle ele alma.
・ Yağlayıcının kimyasal işlevi.
■Karşı önlemler
・ Depolama ve ele almayı iyileştirin.
・ Yıkama yağını tekrar kontrol edin.
・ Pas engelleme yöntemini gözden geçirin.
・ Sızdırmazlık elemanını iyileştirin.
・ Ele almayı düzeltin.
・ Yağlayıcıyı kontrol edin.
Pas Pas
(7) Bulaşma
Yağ tabakasının bozulmasından dolayı metalin metale teması.
Dış/iç bilezik ve yuvarlanma elemanı arasında kayma hareketi.
■Sebepler
・ Aşırı eksenel yük.
・Rulmanın yanlış hizalanması.
・ Kötü yağlama.
・ Yabancı madde girmesi ve gevşemeye sebep olması.
・ Başlangıçta yüksek hızlanma.
■Karşı önlemler
・ Doğru monte etme hataları.
・ Yük şartlarını gözden geçirin.
・ Uygun yağlayıcı seçin ve doğru miktarda besleyin.
・ Sızdırmazlık elemanını iyileştirin.
・ Mil ve gövdeyi temizleyin.
・ Keskin hızlanmadan kaçının.
Bulaşma Bulaşma
解説(111-137).indd 136
解説(111-137).indd 136 2010/01/13 19:27:092010/01/13 19:27:09
137
(10) Emekleme
Uyum yüzünün gevşemesi, aşınması, kayması ve renginin solması.
■Sebepler
・ Yetersiz karışma.
・ Yetersiz sıkıştırılmış manşon.
・ Az dayanıklılık ve yanlış mil ve gövde yüzünden yetersiz yüzey basıncı.
■Karşı önlemler
・ Uyumları kontrol edin.
・ Manşonu sıkın.
・ Daha fazla dayanıklılık için yeniden tasarlayın.
Tablo 9.3 Rulman Sorunlarının Belirtileri ve Karşı Önlemler
解説(111-137).indd 137
解説(111-137).indd 137 2010/01/13 19:27:102010/01/13 19:27:10
Boyutlar
01深溝玉.indd 138
01深溝玉.indd 138 2010/01/13 19:29:412010/01/13 19:29:41
01深溝玉.indd 139
01深溝玉.indd 139 2010/01/13 19:29:412010/01/13 19:29:41
140