Yüksek Lisans Tez Çalışmaları

Tosunoğlu, Mesiha. “Ortaokulların Üçüncü Sınıfları İçin Yazılan “Türkçe” Kitapları Üzerine Bir İnceleme” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1992.

Tosunoğlu yaptığı incelemede Türkçe ders kitaplarını şekil, metin, metin altı soruları, yazım ve söyleyiş açısından ele almış, kitapların şekil ve içerik açısından belirlenen kurallara uygun olmadığını belirlemiştir.

Küçük, Salim. “Ortaokulların Birinci Sınıfları İçin Yazılan "Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi ·Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1993.

Küçük, altıncı sınıf ders kitaplarını şekil ve içerik açısından incelemiş, ders kitaplarının öğrencilerin ilgisini çekecek nitelikte olmadığı ve bir cazibe merkezi oluşturmadığını ortaya çıkarmıştır. İçerik açısından ise ana sorunun metinlerden kaynaklandığı, metin seçiminde yanlışlıklar yapıldığı, metinlerin günlük hayatla bağlantısının zayıf olduğu, millî değerleri kavratmaktan çok, millî değerlerden soğuttuğu, öğrencilerin dil ve zihin gelişimine olumlu katkı sağlamadığı görülmüştür. Bu bağlamda dilbilgisi ve kompozisyon çalışmalarının yürürlükte olan kitaplarla gerçekleştirilemeyeceği öne sürülmüştür.

Eren, K.Semra, “İlköğretim Okullarında Okutulan Türkçe Ders Kitaplarının Program Amaçlarına Ulaşılabilirlik Düzeyi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1994.

Eren’in tespitlerine göre, Türkçe programındaki öğrencilere kazandırılmak istenen davranışların ayrı ayrı verildiği, oysa ders kitapları yazarlarının bunu göz ardı ettiği; kitapların çocukların ilgisini çekecek olan görsel unsurlardan yoksun; kitapların baskı tekniği konusunda da yetersiz olduğu belirlemiştir.

Demirel, Melek, “Bilgilendirici Metin Türünün ve Okuduğunu Kavrama Becerisinin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Öğrenme Düzeyine Etkisi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1996.

Demirel çalışmasında, bilgilendirici metin türünü düz, şemalı, resimli, resimli- şemalı şeklinde hazırlayarak öğrencilere uygulamıştır. Resimli-şemalı metnin anlama düzeyinin diğer türlere göre daha fazla olduğu görülmüştür. Buna göre öğrencilerin öğrenme düzeylerinin metin türlerine göre değiştiği belirlenmiştir.

Demiryöney, Berrak, “İlköğretim VIII. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Gezi Yazılarının Öğrenci Eğitimine Katkıları” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara, 1996.

Demiryöney, sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki gezi yazılarının çocuk eğitimine katkılarını incelemiş, gezi yazılarının öğrencilerin eğitimine katkı sağlamada yetersiz olduğunu tespit etmiştir.

Bahri, Yavuz, “İlköğretim 1., 2. ve 3. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Biçimsel Özellikleri, ”(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 1998.

Bahri, Türkçe ders kitaplarını öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda ele almıştır. Buna göre Türkçe ders kitaplarını kullanılışlık yönünden gereken oranda olmamasına rağmen, kısmen uygun, resim yönünden öğrenci seviyesine uygun olmasına rağmen açıklamalar konusunda yetersiz, yazı büyüklüğü yönünden seviyeye uygun olduğu, ünite ve ünite metinlerinin seçiminde gerekli önemin gösterilmediği, dilbilgisi yapılarının işlenişine dikkat edildiğini belirlemiştir. Kitapların hedef-değerlendirme ilişkisi yönünden ise alıştırma ve ödev gibi alıştırmaların hedeflere ulaştıracak düzeye

sahip olmadığı sonucuna ulaşmıştır.

Parlakyıldız, Hayrettin, “İlkokulların Dördüncü-Beşinci Sınıflarında Türkçe Ders Kitaplarındaki Çocuk Edebiyatı Metinleri Üzerine Bir İnceleme(1948-1968)” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1999.

Parlakyıldız, olaya dayalı türlerin kişilik modelleri, millî, ahlakî ve evrensel değerlerin çocuğun kişilik gelişimine katkısını incelemiş, kitapta millî ve ahlakî değerler olmasına rağmen evrensel değerlerin oldukça az işlendiğini belirlemiştir.

Sezgin, Güler. “İlköğretim Okullarının Altıncı Sınıfları İçin Yazılan Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme”(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2000.

Sezgin, ilköğretim altıncı sınıfta okutulan üç kitabı biçim ve içerik açısından incelemiştir. Yıldırım yayınlarına ait ders kitabı biçim açısından başarılı görülmüş, diğer yayınevlerine ait kitapların ise istenilen yeterlilikte olmadığı, içerik açısından ise düz yazıların şiire göre fazla olduğu, dilbilgisi açısından ise verilen bilgilerin seviyenin altında kaldığı belirlenmiştir.

Güler, Fırat, “İlköğretim II: Kademe Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Türkçe Öğretimi Bakımından Değerlendirilmesi, ”(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2001

Güler, ders kitaplarındaki metinlerin hazırlık, sözcük, kavrama, tür ve biçim, dil bilgisi, yazım ve noktalama, yazılı-sözlü anlatım, yazar ve şairlerin yanı sıra resimlere yönelik etkinliklerin Türkçe öğretiminin gerçekleştirilmesinde yeterli olmadığını ortaya çıkarmıştır.

Aydoğan, Bedia Kartal, “Türkçe Ders Kitaplarının Hazırlanmasına Yönelik Bir Model Önerisi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2001.

Aydoğan, Türkçe ders kitaplarının Türkçenin hedeflerini gerçekleştirilmesinde verilen ölçülere uygunluğunu, öğretmen ve öğrenci açısından değerlendirerek, ders kitaplarının Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu’nun verdiği ölçülere ne kadar uygun olduğunu saptamaya çalışmıştır. Buna göre ders kitaplarının özellikle ikinci kademe için yetersiz olduğu sonucuna varmıştır.

Baş, Bayram, “4306 Sayılı Sekiz Yıllık İlköğretim Kanunun Kabulünden Sonra İlköğretim Kurumlarının Altıncı Sınıflarında Okutulan Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2002.

Baş, üç farklı Türkçe ders kitabını biçimsel ve içerik özellikleri açısından incelemiş, kitapların belirlenen ölçülere göre yetersiz olduğu sonucuna varmıştır.

Alper Yalçın, Canan, “4306 Sayılı Sekiz Yıllık İlköğretim Kanunun Kabulünden Sonra İlköğretim Kurumlarının Sekizinci Sınıflarında Okutulan Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme”, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2002.

Çalışmada, Türkçe ders kitapları biçimsel ve içerik açısından incelenmiş, kitapların standartlara uygun olarak hazırlanmadığı belirlenmiştir.

Sili, Yasemin, İlköğretim 6., 7. ve 8. Sınıflarında Türkçe Ders Kitaplarında Okutulan Ders Kitaplarındaki Bazı Metinlerin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırılması” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum Üniversitesi · Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2002.

Sili, ilköğretim 6, 7 ve 8.sınıf ders kitaplarındaki metinlerin sadeleştirilerek metinlerde dil bilgisi konularının anlatımında cümleden hareketle ezbercilikten uzaklaşarak verildiği, en fazla kullanılan cümlenin basit, en fazla kullanılan fiil çatısının etken fiil çatısı olduğunu belirlemiştir. Buna bağlı olarak dil bilgisi konularının basitten zora doğru verildiğini tespit etmiş, metinlerinde kullanılan dilin ise sade olduğu sonucuna varmıştır.

Arı, Gökhan, İlköğretim Altıncı Sınıf Ders Kitaplarındaki Kelimeler ve Bu Kelimelerin Kullanılabilirliği, ”(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2003.

Arı, ders kitapları incelemesinde metinlerde en çok kullanılan türün isim olduğu, isimler arasında ise Türkçe kelimelerin ödünç kelimelere göre fazla, en çok kullanılan kelimenin “bir” olduğu tespit etmiştir.

Eren, Çiğdem, “İlköğretim Altıncı Yedinci Sekizinci Sınıflarında Türkçe Ders Kitaplarındaki Atatürk Metinlerinin İncelenmesi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, 2004.

Eren, sekizinci Türkçe ders kitaplarındaki Atatürk ile ilgili metinlerin çocuğun kişilik gelişiminde önemli bir yer tuttuğu; fakat metinlerin sadece bilişsel düzeyde kaldığını belirlemiştir.

Dağtekin, Fuat, “8. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Öğrenci Beklentileri Açısından Değerlendirilmesi”(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2004.

Dağtekin, ders kitaplarında yer alan metinlerin çağdaş eğitim açısından öğrenci beklentilerine yeterli düzeyde yanıt vermediği, metin görsellerinin de özentisizce yapıldığını belirlemiştir.

İşcan, Adem, İlköğretim İkinci Kademe Sekizinci Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Öğrencilere Estetik Zevk Kazandırmadaki Rolü”(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2004.

İşcan, sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan edebî metinleri biçim açısından ele almıştır. Metinlerin Türkçe öğretiminde öğrencilere estetik bir zevk kazandırma, yargıda bulanabilme ve beğeni kazandırmadaki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Sosyo-ekonomik düzeyi ayrı üç okula 50 soruluk bir anket uygulanarak metinlerin estetik ölçülere göre metin-dil ile metin-resim ilişkileri değerlendirilmiştir. Değerlendirilmenin sonucunda edebî türlerin çocukta estetik zevk ve duyarlığı

geliştirmede etkili olduğu görülmüştür. Öğrencilerin estetik yargıda bulunurken sosyal çevrelerine göre davrandıkları saptanmıştır.

Dikeç, Levent, “İlköğretim Okullarındaki Türkçe Ders Kitaplarında kullanılan Kitap Resimleri(İllüstrasyonlar), Teknikler ve Öğrenmeye Katkısı” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2004.

Dikeç, Türkçe ders kitaplarında yer alan resimlerin öğrenme üzerindeki etkisini incelemiş, çalışmanın sonucunda ise resimlerin öğrencilerin öğrenme davranışları üzerinde etkili olduğunu belirlemiştir.

Küçük, Elif Emine, “İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıflarda Okutulan Türkçe Kitaplarındaki Düz Yazı Metinlerinin Çocuğa Görelik İlkesine ve Metinlerin İçerdiği Eğitsel İletilere Göre İncelenmesi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2005.

Küçük, ders kitaplarındaki düz yazı metinlerinin, edebiyata ve edebi eserleri okumaya ilgi duyma, farklı yaşantıları tanıma, eleştirel düşünebilme ve hayal gücünü geliştirebilme yeteneklerine tam anlamıyla katkıda bulunmadığını saptamıştır. Dil ve anlatım bakımından metinlerin çocuğa göre uygun olduğu, fakat metinlerin sınıf seviyeleri açısından farklılık göstermediği ve metinlerde iletilerin benzer olduğu belirlenmiştir.

Özer, Muhammed, “İlköğretim altıncı sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Kelime Serveti Bakımından Değerlendirilmesi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü, Afyon, 2005.

Özer, ilköğretim Türkçe altıncı sınıf ders kitaplarını kelime serveti açısından incelemiş, kelime ve kelime öbeklerinin kaçıncı anlamda kullanıldığı, özel isimler, deyimler, mecazlar, yinelenen kavram sayısı ve toplam kelimesi, çeşit olarak kullanılan kavram sayısı ve oranlarını incelemiş, ders kitaplarında yer alan metinlerin kelime kazandırmada yetersiz olduğu sonucuna varmıştır.

Karabıyık, Birgül, “İlköğretim 6.-8. Sınıflar Türkçe Ders Kitaplarındaki Dil Yanlışları” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2006.

Karabıyık 6 ve 8. sınıf ders kitaplarındaki metin ve metin altı çalışmalarını incelemiş, metinlerde dil yanlışlarının yazım ve noktalamada olduğu, bu yanlışların öğrenmeyi olumsuz yönde etkilediğini belirlemiştir. Buna bağlı olarak metinlerin Türkçeyi öğrencilere sevdirmekten de uzak olduğunu tespit etmiştir.

Duran, Sadık, “Türkçe Derslerinde Resimlerin Kullanımı ve Öğrencilerin Metinleri Anlamalarına Etkisi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006.

Duran, Türkçe ders kitaplarında yer alan resimlerin cinsiyete göre farklılık oluşturduğu, kadınların görselleri daha fazla gerekli gördükleri, kitapların görsel unsurlar açısından yetersiz ve özentisiz olduğuna dikkat çekmiştir.

Fil, Oğuz, “İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Sözcük Türlerinin Öğretimi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep, 2006.

Fil, araştırmasında Türkçe ders kitaplarında yer alan ad, ön ad, hal eki, eylem, belirteç, bağlaç ve ünlem konularının işlenişinde birçok hata yapıldığı, eksik ya da yanlış bilginin verildiğini tespit etmiştir.

Aslan, Ali, “İlköğretim Okulu 4.Sınıf Öğrencilerinin Bilgilendirici Metinleri Anlama, Özetleme ve Hatırlama Becerileri Üzerinde Zihin Haritalarının Etkisi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006.

Aslan, ünite dergileri ve ders kitaplarında ilköğretim Türkçe 1-5 Öğretim Program ve Kılavuzunda 4.sınıf öğrencileri için uygun görülen sekiz bilgilendirici metni seçmiş, zihin haritaları tekniği ve geleneksel yöntemle uygulamıştır. Çalışmanın sonunda zihin haritaları tekniğiyle işlenen metinlerin daha kalıcı olduğu görülmüştür. Zihin haritaları tekniğini kullanarak öğrenim yapan ilköğretim okulu 4.

sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metinleri, anlama becerileri açısından kız ve erkek öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Özetleme becerileri açısından kız ve erkek öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Hatırlama becerileri açısından kız ve erkek öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.

Ateş, Seyit, “İlköğretim Dördüncü Sınıf Metinlerindeki Görsellerin Okuduğunu Anlama ve Özetlemeye Etkisi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006.

Ateş, ilköğretim dördüncü sınıf düzeyindeki metin resimlerinin yerlerinin farklılık gösterdiği materyalleri alan grupların anlama erişi puanlarının ortalamaları ile bu grupların özetleme beceri puanlarının ortalamaları arasında manidar bir fark olmadığını belirtmiştir.

Demir, Meryem, “Türkçe Derslerinde Metin Çözümlemesine Üslûpbilim Açısından Yaklaşım” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.

Demir, Sait Faik’in Türkçe ders kitaplarındaki öykülerinden hareketle metinlerde kullanılan üslupla yazarın üslubunun aynı noktada olduğunu belirlemiştir. Bunun yanında farklı dönemlere ait öyküler incelenerek yazarın üslubundaki değişiklikler irdelenmiştir. Ele alınan eserlerde ise yazarda herhangi bir üslup farklılığına gitmediği görülmüştür.

Uzuner, Serap, “Yenilenen Program Çerçevesinde Birinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan “Öyküleyici Metinler”in Sınıf Öğretmenleri Açısından Algılanma Yeterliliklerinin Tespit ve Türkçe Öğretmenlerinin Amaçlarına Uygunluğunun Belirlenmesi” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, 2007.

Uzuner, öğretmenlerin öyküleyici metinlere ilişkin görüşlerini anket yoluyla toplamış, çalışmanın sonunda ise öğretmenlerin büyük çoğunluğunun öyküleri yeterli düzeyde bulduğu ve öykülerin programın amaçlarına uygun olduğu düşüncesinde

birleşmişlerdir.

Demirkol, Emine, “İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Dilbilgisi Terimleri Üzerine Bir İnceleme” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ, 2007.

Demirkol, ilköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan dilbilgisi terimlerini incelemiş, buna göre ilköğretim ders kitaplarında 154 farklı terimin olduğu tespit etmiştir.