Tez çalışmasında izlenen yöntem aşağıdaki akış şemasında gösterilmiştir (Çizelge 2. 1). Çizelge 2.1.Tez izleme yöntemi.
DİKEY BAHÇE UYGULAMALARININ ARAÇ VE YAYA TRAFİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
1.Tezin İçeriğini Oluşturan Kavramların Tanımlanması, İrdelenmesi
• Tez konusunun amacı anlaşılabilmesi için dikey bahçe kavramının ve araç-yaya trafiğinin tanımı, tarihçesi, çeşitleri, kullanım alanları, işleyişi ve işlevi hakkında bilimsel veriler eşliğinde açıklanması.
• İstanbul kentinde bulunan dikey bahçelerin tanımlamaları önemi ve kullanım pozisyonlarının irdelenmesi.
• İstanbul kentinde yaya-araç trafiğinin önemi, istatistiksel verilere dayalı kaza oranları irdelenmesi. • Hem yaya bölgelerinde hem araç trafiğinde bitkilendirmenin önemi, peyzaj tasarım öğelerine ve
ilkelerine göre durumunun irdelenmesi.
• Dikey bahçelerin araç ve yaya trafiğinde bulunan kullanıcılara olumlu olumsuz etkilerinin incelenmesi.
2. Tez Çalışma Alanlarında Yer Alan Yaya Ve Araç Trafiğindeki Dikey Bahçelerin Kullanıcı Tarafından Değerlendirilmesi.
Anket Geliştirme Süreci: Problemi tanıma, Madde yazma, Uzman görüşü alma, Ön uygulama yapma Anket içeriği:
• Katılımcıların temel (yaş, öğrenim, cinsiyet, eğitim durumları…) durumlarının belirlenmesi. • Katılımcılara iki ayrı anket tipi uygulanması.
• Katılımcıların araç ve yaya trafiğindeki geçirdikleri zaman ve nasıl kullandıklarının belirlenmesi. • Katılımcıların dikey bahçe bilgisinin sorgulanması.
• Hem araç hem yaya trafiği anketlerine katılanlara göre dikey bahçelerin peyzaj tasarım öğe ve ilkelerine göre konumlarının saptanması.
3.Bütün Verilerin Bir Arada Değerlendirilmesi. Karşılaştırma-Bulgular
Araştırma alanlarının dikey bahçe tasarımlarının hem yaya hem araç trafiğine olumlu veya olumsuz etkilerini ortaya çıkararak elde edilen verilerin değerlendirilmesi
2.2.1. Tezin İçeriğini Oluşturan Kavramların Tanımlanması İrdelenmesi
İstanbul metropolün de dikey bahçelerin tanımı, çeşitleri, tarihçesi, kullanım alanları; Araç ve yaya trafiği tanımlamaları, İstanbul kentindeki önemi elden edilen bilimsel çalışmalardan, istatistiksel tablolardan, tezlerden ve makalelerden çıkan veriler analiz edilmiştir. Bu analiz sonucu;
• Dikey bahçelerin geçmişten günümüze kadar farklı kullanım için yapıldığı ve tek tip bahçe standarttı kullanılırken günümüzde birçok çeşitleri ve farklı kullanım yerlerine göre değerlendirildiği saptanmıştır.
• Araç ve yaya bölgelerinin trafik durumları ve tanımlamaları saptanmıştır.
2.2.2. Tez Çalışma Alanlarında Yer Alan Yaya ve Araç Trafiğindeki Dikey Bahçelerin Kullanıcı Tarafından Değerlendirilmesi
Bu çalışmanın amacına ulaşması için edinilen bilgiler doğrultusunda katılımcılara’ ‘Dikey Bahçe Uygulamalarının Yaya Trafiğine Etkileri(İstanbul Metropolünden Örnekler) (EK-1), Dikey Bahçe Uygulamalarının Araç Trafiğine Etkileri (İstanbul Metropolünden Örnekler) (EK-2) anketleri uygulanmıştır. Anket formları yapılan literatür ve veri taraması sonucu benzer çalışmalar ve tez içeriğini yansıtan derlemeler sonucu hazırlanmıştır. Anket soruları hazırlanırken Aşıkkutlu ve Müderrisoğlu[26],Kahya[27] çalışmalarından yararlanılmıştır. Aşıkkutlu ve Müderrisoğluyaptıkları çalışmada 0,05 anlamlılık düzeyinde %5’lik örnekleme hatası dikkate alınarak toplam 316 anket uygulanmıştır (Çizelge 2. 2) [28]. Anket çalışmaları Yaya trafiği (164 adet) ve Araç trafiği (152adet) anket çalışması yüz yüze görüşme yöntemi ile yapılmıştır. Sonuçların daha güvenilir olması açısından anketler çalışma alanları içerisinde, haftanın tüm günlerinde uygulanmıştır.
Büyük Öztürkçalışmasında; Anket geliştirme sürecini dört aşamada açıklamıştır. 1- Problemi tanıma (Geçerli bir anket geliştirmek için araştırma probleminin iyi tanımlanması ve araştırmanın amaçlarının olabildiğince kesin, iyi biçimlenmiş ve açıkça anlaşılabilir bir şekilde belirlenmiş olması gerekir), 2-Madde yazma (Araştırmacı, alt problemlerde (amaçlarda) yer alan değişkenlerden yola çıkarak ihtiyaç duyulan verilerin toplanmasına yönelik maddeleri yazar. Madde yazımı (madde havuzu oluşturma), konuya ilişkin literatürün taranmasını gerektirir), 3-Uzman görüşü alma(Ankette yer alan maddeler, ihtiyaç duyulan olguya ve /veya yargısal verileri kapsamada ve
toplamada ne derece yeterlidir? Sorusunun cevabı aranır. Anketin kapsam geçerliliğiyle ilgili olan bu sorunun cevabını almak için uzmanlara başvurulur), 4-Ön uygulama yapma ve Ankete son şeklini verme (Ön uygulama, anketin geçerlik ve güvenirliğinin gözleme dayalı verilerle sorgulandığı bir aşamadır. Anketin taslak formundaki problemleri belirlemede kritik bir öneme sahip olan ve araştırmanın hedef kitlesiyle benzer özelliklere sahip bir grup üzerinde yapılacak ön uygulama, geçerli ve güvenilir sonuçlar elde edebilmek için çok önemli bir aşamadır) [29]. Bu maddeler hedef alınarak hem yaya trafiği anketi oluşturmada hem araç trafiği anketi oluşturmada destek alınmıştır.
Şekil 2.9.Örneklem oranları.
2.2.3. Bütün Verilerin Bir Arada Değerlendirilmesi/Karşılaştırma- Bulgular
Katılımcılara uygulanan anketler sonucunda elde edilen verilerin istatistiksel değerlendirilmesin de SPSS 19.0 paket programı kullanılmıştır.
1. bölümde hem araç trafiği anketinde hem yaya trafiği anketinde (Katılımcı profili) katılımcı özelliklerinden “cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, çalışma durumu” dair sorulara alınan cevapların % olarak frekansları belirlenmiştir.
2. bölümde hem araç trafiği anketinde hem yaya trafiği anketinde (temel tasarım ilkelerinden renklerin kullanıcılar üzerinde etkisi) “Hangi renkler sizi rahatlatır ve
Hangi renkler sizi gerginleştirir” sorularına 5’li Likert ölçeğinden yararlanılarakcevapların yüzde (%) olarak değerleri belirlenmiştir. “1” Kesinlikle etkisiz, “5” Kesinlikle etkili olarak belirlenmiştir.
3. bölümde hem araç trafiği anketinde hem yaya trafiği anketinde (Bulundukları zaman değerlendirilmesi) “Yaya trafiğinde geçirilen zaman ve Araç trafiğinde geçirilen zaman” katılımcılara sorulmuştur. (0-2saat, 2-4 saat, 4-6 saat, 6-8 saat, 8-10saat,10 saat+). Verilen cevaplar % olarak oranlar ortaya çıkarılmıştır.
4. bölümde yaya trafiği anketinde (dikey bahçe bilgisi, ilgisi) dikey bahçenin ne olduğunu, etrafınızda dikey bahçe görüp görmedikleri, dikey bahçelerin yeterli olup olmadığı, dikey bahçelerin sizde ne gibi duygular uyandırdığı, dikey bahçelerin çevreye katkıları, dikey bahçelerin daha çok nerelerde olması gerektiği sorulara 5’li Likert ölçeğinden yararlanılarak cevapların % olarak değerleri belirlenmiştir. “1” Kesinlikle etkisiz, “5” Kesinlikle etkili olarak belirlenmiştir.
Araç trafiği anketinde (dikey bahçe bilgisi, dikey bahçe ilgisi) “Günlük karasal ulaşımını hangi araçla yaptığı, Taşıt kazası yapıp yapmadığı, Taşıt kazası nedenleri, Yol güzergahında bulunan dikey bahçelerinin farkında olup olmadığı, Yol güzergahlarında bulunan dikey bahçelerini nasıl bulduklarını, Dikey bahçelerin yeterli olup olmadığı, Dikey bahçelerin faydaları sorularına cevaplar aranmıştır. 5’li Likert ölçeğinden yararlanılarak cevapların % olarak değerleri belirlenmiştir. “1” Kesinlikle etkisiz,“5” Kesinlikle etkili olarak belirlenmiştir.
5. bölümde hem araç trafiği anketinde hem yaya trafiği anketinde (Peyzaj tasarım öğe ve ilkeleri) katılımcılara 10 farklı dikey bahçe görüntülerine peyzaj tasarım ilke (uyum, zıtlık, ölçü-proporsiyon, denge, vurgu, hiyeraşi-koram, ritim-dizi-tekrar, sadelik) ve öğelerine (doku, çizgi, renk, form) göre cevaplar aranmıştır. Bu cevaplar istatistiksel analiz sonucu yüzde (%) olarak değerlendirilmiştir.