Bu bölümde araştırmanın modeli, evreni, örneklemi, veri toplama aracı ile verilerin analiz edilmesine ilişkin bilgilere yer verilmiştir.
3.1. Araştırmanın Modeli
Araştırma; geleneksel öğretim yöntemi(anlatma yöntemi) ile proje tabanlı öğrenme yönteminin öğrenci başarısı açısından verimliliğinin karşılaştırılması (Besinlerin Bozulma Nedenleri ve Bozulmayı Engelleme Yolları Fermantasyon Ünitesi ) amacıyla planlanıp yürütülmüştür.
Araştırma, gerçek deneme modellerinden “ön test-son test kontrol gruplu model” kullanılarak yürütülmüştür. Deneme modeli, bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni etkilemesi, kontrollü koşullarda sistemli değişiklikler yapılması ve sonuçların izlenmesiyle olur. Kısaca, bağımsız değişkendeki sistemli değişmelerin bağımlı değişkeni nasıl etkilediği görülmeye çalışılır (Karasar, 1998, s.88).
Deneme modellerindeki çalışmaların, hem kuramların test edilmesinde hem de uygulamadaki soruların yanıtlanmasında oldukça kullanışlı olduğu da belirtilmektedir (Atam, 2006, s.36).
Büyüköztürk (2001) ise “ön test-son test kontrol gruplu deneme modelinin; deneysel işlemin bağımlı değişken üzerindeki etkisinin test edilmesi ile ilgili olarak araştırmaya yüksek bir istatistiksel güç sağlayan, elde edilen bulguların neden-sonuç bağlamında yorumlanmasına olanak veren ve davranış bilimlerinde sıkça kullanılan güçlü bir desen”(s.27) olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle araştırmanın modelinde ön test-son test kontrol gruplu deneme modeli uygulanmıştır.
Araştırmanın modeli gereği deney ve kontrol grubu olarak iki grup oluşturulmuş; kontrol grubunda geleneksel öğretim yöntemi(anlatma yöntemi), deney grubunda ise proje tabanlı öğrenme yöntemi uygulanmıştır.
Araştırmada, bağımlı değişken öğrenci başarısıdır. Üzerinde değişiklik yapılan, araştırmacının müdahalesini gösteren ve deneysel değişken olarak da tanımlanan değişken, yani manipüle edilmiş bağımsız değişken ise öğretim yöntemidir. Araştırmada öğrenciler iki gruba ayrılarak grubun birinde anlatma yöntemi, diğerinde proje tabanlı öğrenme yöntemi uygulanmıştır. İşte bu iki öğretim yöntemi(müdahale türü) bağımsız değişken olan öğretim yönteminin düzeylerini gösterir (Büyüköztürk, 2008, s.49).
Tablo 2. Deneysel desen
Gruplar Öntest Deneysel İşlem Sontest
1 T1 Geleneksel yöntem T2
2 T1 Proje tabanlı öğrenme yöntemi T2
3.2.Evren ve Örneklem
Bu araştırmanın evrenini, Ankara ili Kalecik ilçesinde bulunan ilköğretim okullarına taşımalı olarak gelen 7.sınıf öğrencileri oluşturmaktadır.
Kalecik ilçesinde, 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin taşımalı eğitiminin yapıldığı dört ilköğretim okulu bulunmaktadır. Bu okullardan ikisi araştırmanın örneklem grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmanın örneklemi, evrenin %50’sini temsil etmektedir.
Araştırmanın örneklemi, Ankara İli Kalecik ilçesinde bulunan iki adet ilköğretim okulunda 2008-2009 eğitim- öğretim yılının güz (I. Kanaat Dönemi)
yarıyılında, farklı iki köyden taşımalı olarak gelen 24 kişilik deney grubu ve 16 kişilik kontrol grubu olarak seçilen 7.sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır.
Örneklem grubu, kişisel bilgiler ve yaşam aktiviteleri bakımından benzer özellikler taşımaktadır.
Araştırma evreninin Kalecik ilçesi olarak belirlenmesinin nedeni; öğrencilerin yaşadıkları bölgede sürekli içinde bulundukları tarımsal uğraşların ve tarımsal üretimlerin olması, öğrencilerin günlük yaşamları içinde bu alana ilişkin birçok olay ve olgularla karşılaştıkları, eğitim sonrasında edindikleri bilgileri sentez düzeyinde değerlendirerek problem çözmeye yönelecekleri düşüncesidir.
3.3.Verilerin Toplanması
Araştırmanın amacına yönelik olarak çeşitli bilgi saptama ve ölçme araçları hazırlanmıştır. Farklı ilköğretim okullarında 7.sınıfa devam eden 10 öğrenciye (örneklem grubunun %25’i) uygulanarak test edilen bilgi saptama ve ölçme araçları, gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra deney ve kontrol grubu öğrencilerine uygulanmıştır.
• Kişisel bilgi formu: Öğrencilerin kişisel bilgilerini saptamak amacıyla hazırlanan kişisel bilgi formu araştırma başlangıcında öğrencilerin tamamına uygulanmıştır(Ek.1).
• Araştırma konusuna ilişkin yaşam aktiviteleri formu: Öğrencilerin yaşadıkları bölgedeki özellikle tarımsal uğraşlara ve tarımsal üretimlere katılma durumlarını saptamak amacıyla hazırlanmış ve araştırma başlangıcında öğrencilerin tamamına uygulanmıştır(Ek.2).
• Ön test ve Son test olarak kullanılan başarı testi: Araştırmada verilerin toplanabilmesi amacıyla bilgi ve kavramaya yönelik başarı testi geliştirilmiştir. Başarı testi öğrencilerin “Besinlerin Bozulma Nedenleri ve
Bozulmayı Engelleme Yolları Fermantasyon Ünitesi”nde kavramaları gereken durumlara ilişkin davranışları kapsamaktadır. Başarı testinin hazırlanmasında, konu ile ilgili kaynaklardan ve daha önce bu konuda çalışmış olan araştırmacıların test formlarından ve uzman kişilerden faydalanılmıştır. Bu çalışmaların ışığında başarı testi hazırlandıktan sonra bir grup öğrenci ile pilot çalışma yapılmış, konu ile ilgili uzman kişilerin görüşleri kapsamında gerekli değişiklikler yapılarak başarı testi son şeklini almıştır. Hazırlanan bu test, ön test ve son test olarak ünitenin öğretiminden önce ve sonra, deney ve kontrol gruplarına ayrı ayrı uygulanmıştır(Ek.3).
• Performans değerlendirme araçları: Uygulamaya yönelik özellikle analiz, sentez ve problem çözme düzeyindeki farklılıkları belirlemeye yönelik ölçme araçları hazırlanarak her hafta işlenen konu sonrasında her iki gruba da uygulanmıştır(Ek.4).
• Günlük-ünite ders planları ve bilgi yaprakları : “Besinlerin Bozulma Nedenleri ve Bozulmayı Engelleme Yolları Fermantasyon Ünitesi”nin bilgi yaprakları öğrencilerin seviyelerine uygun olacak şekilde düzenlenmiş, ayrıca ünitenin öğrencilerde kazandırması istenen hedef ve davranışların her grup için ayrı ayrı belirlenerek ünite planları ve günlük ders planları hazırlanmıştır. Çalışma öncesinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen konular çerçevesinde haftalık ders saatine uygun olarak hedef ve davranışlar göz önüne alınarak çeşitli kaynaklar ve uzman kişiler doğrultusunda ders planları son şeklini almıştır. Ders planları hazırlanırken uygulanan yöntemlere(proje tabanlı öğrenme ve anlatma yöntemi), araştırmanın uygulandığı öğrenci grubunun sahip olduğu bilgi ve becerilere, okulların olanaklarına, uygulanan konunun özelliklerine uygun ve ilköğretim yedinci sınıf programı ile tutarlı etkinliklerin oluşturulmasına dikkat edilmiştir(Ek.5-7).
3.4.Verilerin Analizi
Araştırma süresince eğitim öncesi ve sonrası uygulanan bilgi formlarından elde edilen veriler SPSS 15.00 (Statistical Package of The Social Sciences) paket programından yararlanılarak değerlendirilmiştir.
Öğrencilerin kişisel bilgilerini ve yaşam durumlarını tespit etmeye yönelik hazırlanan formlardan elde edilen bulgular, yüzde frekans dağılımı ile verilmiştir.
Ön test ve son test olarak uygulanan başarı testinin değerlendirilmesinde her bir soru için doğru veya yanlış cevap veren öğrenci sayıları değerlendirilmiştir. Boş bırakılan cevaplar da yanlış cevap olarak değerlendirilmiştir. Her iki grup öğrencilerinin doğru ve yanlış cevapları yüzdeler halinde tablolaştırılmış, grupların ön test ve son test başarı puanları arasındaki anlamlılığının karşılaştırılmasında “Independent-Samples T Test” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin yorumlanmasında 0.05 anlamlılık düzeyi kabul edilmiştir.
Performans değerlendirmeye yönelik uygulanan ölçme araçlarının değerlendirilmesinde ise sorulara verilen cevaplar iki kategoride analiz edilmiş; doğru kabul edilen cevaplar/yanlış cevaplar şeklinde gruplandırılarak her bir grup için doğru ve yanlış cevap veren öğrenci sayıları ve yüzdeleri tablolaştırılmış, grupların başarı puanları arasındaki anlamlılığının karşılaştırılmasında ise “Independent-Samples T Test” kullanılarak elde edilen verilerin yorumlanmasında 0.05 anlamlılık düzeyi kabul edilmiştir.