William J Nemeth’in Tanımı

William J. Nemeth, “Gelecek Savaş ve Çeçenya: Hibrit Savaş Durumu” adlı yüksek lisans tezi çalışmasında hibrit savaş kavramını kullanmıştır (Racz, 2015: 28). Terimin “hibrit” yönü, geleneksel, düzensiz, politik bir savaş türünün kombinasyonunu ifade eder (Kofman ve Rojansky, 2015: 1).

Nemeth, tezinde Çeçen ayrılıkçı hareketini, örnek bir incelemesiyle “karma ve hibrit toplumlar” olarak adlandırmış ve düşmanca eylemlere karşı çıkan araçları tartışmak için bu terimi kullanmıştır. Nemeth, hibrit savaşın sadece askeri ve sivil varlıklar arasındaki bağlantıları değil, aynı zamanda geleneksel ve modern yaklaşımların, sivil eylemlerin ve savaşın kombinasyonunun etkili bir güç oluşturduğunu da keşfetti. O, hibrit savaşın giderek yaygınlaşacağını ileri sürmüştür. Buna ek olarak; teknolojik olarak ilerlemiş ve bürokratik güçlerin zorlu bir zamana

karşı koyan gerilla taktiklerini de kullanarak daha da yaygınlaşacağını belirtmiştir (2002: 2-3).

Hibrit bir güç ile karşı karşıya kalan geleneksel güç, kendi yerleşik doktrinlerini yeniden gözden geçirmeye ve savaşta kullandıkları taktikleriyle, düşmanın kritik hassasiyetlerini tanımlayıp ona göre şekillendirmek zorunda kalır. Bu uyum, modern konvansiyonel kuvvetlerin rakibin ağırlık merkezini vurmasını sağlar ve böylece kendi tarafına hareket özgürlüğü sağlarken düşmanın savaş direncinin de düşmesine sebep olur (Steder, 2016: 8-9).

Nemeth’e göre; devlet şiddetinin yüksek olduğu otoriter toplumlarda, bireyler şiddete meyilli olur ve bu bireyler, geleneksel kurallar ile sosyo-siyasal yapıları, modern teknoloji ile harmanlayarak hibrit bir toplumu yaratır (2002: v). Ayrıca Nemeth, hibrit savaşın giderek yaygınlaşacağını ve Çeçen isyanının hibrit savaş için bir model olduğunu da iddia etmiştir (Herta, 2017: 138). Çeçenistan'daki hibrit savaş, varoluşları için savaştıkları ve mücadelenin amacına ilişkin güçlü bir inanca sahip olduklarından dolayı topyekûn yapılan bir savaş örneğidir. Hibrit savaş taktiğini kullanan topluma karşı savaşan taraf, daima yüksek bedeller öder (Nemeth, 2002: 74). Messner'in altını çizdiği gibi, isyankâr savaşın ön cephesi yoktur. Bu nedenle Çeçen savaşının sadece Çeçenistan topraklarında gerçekleştiğini söylemek doğru değildir; çünkü savaş faaliyetleri, komşu Osetya ve Dağıstan'da da etkilerini göstermiştir. Çeçen savaşçılar, birçok farklı örgüt kisvesi altında faaliyet yürüterek Rusya genelinde eylemler yapmışlardır (Myasnikov, 2005). O dönemde Rusya'da insanların barışçıl bir ülkede yaşadıklarına ve hükümetin halkı riske atmadığına dair yaygın bir inanç vardı (Banasık, 2016: 167).

Nemeth, Çeçen toplumunun geleneksel yapı ve aile bağları temelinde inşa edilen, modern öncesi devlet ile çağdaş bir devlet arasında hibrit bir durumda olduğunu savunmuştur. Bu yapı, Çeçenlerin toplumu savaş için seferber etmelerine ve toplumun aile bağları ile mücadeleye geniş çaplı destek olmasına imkân vermiştir. Ortaya çıkan saha komutanları, askeri erdemlerinin yanı sıra akrabalık ilişkilerine dayanan sadakate de güvenerek, Ruslara karşı daha saldırgan ve çok boyutlu bir mücadeleye girmişlerdir (2002: 10). Böylece, bu hibrit toplumdan düzenli ve

düzensiz savaş yöntemlerinin oldukça verimli bir şekilde birleştirildiği bir hibrit savaş türü ortaya çıkmıştır. Çeçenler, Batı ve Doğu askeri uygulamalarını, gerilla taktiklerini ve modern teknolojiyi kullanmada başarılı bir sentez gerçekleştirmişlerdir (Banasık, 2016: 28).

Nemeth, Çeçenlerin düzensiz taktikleri ve gerilla savaşı usullerini eksiksiz kullandıklarını ifade etmiş ve onların kolayca değişkenlik gösteren çatışma biçimlerini ise oldukça şaşırtıcı bulmuştur. Pusular, taktik düzeyinde yaygın olarak kullanılmıştır. Ancak, suikast eylemlerin yanı sıra, kaçırma, kundakçılık, patlatma gibi eylemleri de başarılı bir şekilde kullandıklarını belirtmiştir (Nemeth, 2002: 61).

Çeçenistan savaşı, az gelişmiş toplumlardaki silahlı grupların faaliyetlerini son derece gelişmiş teknolojilerle bütünleştirmenin ve düşmanın kullandığı taktiklere karşı pratik çözüm bulmanın spesifik bir örneğidir (Banasık, 2016: 28-29). Çeçenlerin anlatılan bu özellikleri, Messner'in gelecekteki savaşlarda kullanılacak mücadele yöntemleri, yolları ve biçimleri hakkındaki tahminlerini açıkça teyit etmektedir. Messner’in psikolojik etkinin önemi ile ilgili açıklamaları; mobil radyo ve televizyon kullanımıyla Çeçenlerin, yeni gerilla aktivitelerini başarıyla birleştirmeleri ve Rus askerlerinin moralini etkili bir şekilde azaltmayı başardıklarını belirtir (Myasnikov, 2005). Başarılı propaganda sayesinde Çeçenler, hem savaşan askerlerin hem de Rus toplumunun psikolojisini olumsuz bir şekilde etkilemiştir.

Rus toplumunun dinamiklerini çok iyi bilen Çeçenler, onlara karşı etkili bir direniş göstermiş ve aynı zamanda bu direnişi kırmaya yönelik her türlü girişime karşı da güçlü kalmayı başarmışlardır. Rus karşıtı bir propaganda, Çeçen savaşçılar için önemli olan etnik birlik, dini inanç ve halkın desteği, Rus saldırılarının etkisiz kalmasına neden olmuştur (Banasık, 2016: 166). Nemeth, hibrit savaşın güç kaynaklarını şu şekilde sıralar:

1) Fikirler;

2) Liderlerin ve belirli isyancıların karizması;

4) Toplumun savaş sebeplerine güçlü inancı;

5) Taktiklerin adem-i merkezileşmesi (Nemeth, 2002: 74; Banasık, 2016: 166).

Nemeth, Çeçenistan'daki savaşın değerlendirmesini yaparken Çeçenlerin, modern toplumların sahip olduğu silahlı güce denk bir askeri güçleri olduğu belirtmiştir. Ayrıca yıllarca süren çatışmaların sonucu olarak Çeçen toplumunun hibrit bir topluma dönüştüğünü de iddia etmiştir (Banasık, 2016: 165). Nemeth, yeni teknolojilerle birleştirildiğinde etki alanının sanıldığından çok daha büyük olacağını düşünerek hibrit savaş ile dördüncü kuşak savaş arasında bir ilişki kurmuştur (Nemeth, 2002: 3).

Çeçen savaşını, geleneksel gerilla harekâtlarında istisnai kılan temel etken, geleneksel pusu taktiklerinin yanı sıra, Çeçenlerin iyi koordine edilmiş, seri ve etkili operasyonları geniş alanda yapabilmeleridir. Modern iletişim teknolojilerinin kullanımı, bu operasyonlara katılan birimler arasında eş zamanlı koordinasyon sağlamıştır (Banasık, 2016: 29).

Çağdaş bir gerilla savaşı olan hibrit savaş, hem modern teknolojiyi hem de modern seferberlik yöntemlerini kullandığı için daha etkili hale gelmiştir (Banasık, 2015: 25). Çeçen savaşı, akrabalığa dayanan geleneksel bir toplumun, geleneksel yöntemleri modern yöntemlerle harmanlayarak, teknolojik açıdan kendisinden daha çok gelişmiş bir düşmanla savaşmak için nasıl örgütlendiğine dair iyi bir örnek oluşturmaktadır (Nemeth, 2002: 29).