Eylem araştırmasında sistematik veri toplama süreci gerçekleştirildiği için araştırmacı, araştırmaya başlamadan önce ne tür verilerin, nasıl ve ne sıklıkla toplanacağına karar verir (Kuzu, 2005: 36). Araştırmanın kuramsal temelinin oluşturulması için alanla dolaylı ve doğrudan ilgili kaynakların taranması sonucu ulaşılan bilgiler yanında farklı veri kaynaklarından bilgi toplama yoluna gidilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında kullanılan veri toplama araçları şunlardır:
Yapılandırılmış uzman/meslektaş görüşmesi
Öğrencilerin çalgısal becerilerinin gelişimini gösteren gözlemci raporları
Video kayıtları Araştırmacı günlüğü Öğrenci günlükleri
Panel grubu toplantı verileri
Yapılandırılmış uzman/meslektaş görüşmesi: “Görüşme beceri, duyarlık, yoğunlaşma, bireyler arası anlayış, öngörü, zihinsel uyanıklık ve disiplin gibi pek çok boyutlu kapsamı açılarından, hem sanat hem de bilimdir”(Yıldırım ve Şimşek, 2008: 119). “Yapılandırılmış görüşme daha çok, önceden yapılan ve ne tür soruların ne şekilde sorulup, hangi verilerin toplanacağını en ayrıntılı biçimde saptayan, görüşme planını aynen uygulandığı bir görüşmedir(Karasar, 2009: 167).
Görüşmede dikkat edilmesi gereken hususların başında iyi soru yazılması gelmektedir. “Görüşme sorusu yazma basit ve doğrusal bir süreç değildir. İyi soru yazmak için araştırmacının ilgili alanyazın ile araştırma soruları arasında etkili bir etkileşim kurması ve hazırladığı soruları sürekli olarak geliştirmesi gerekir. Bu amaçla bu soruların bir grup birey ile denenmesi ve bu denemeye göre gerekli ifade değişikliklerinin yapılması ve gerekirse yeni soruların yazılması gerekir (Yıldırım ve Şimşek, 2008: 137). Bu amaç doğrultusunda araştırma soruları nitel araştırma ile
ilgili literatürden yararlanmanın yanında bu konuda deneyimli kişilerin görüşlerinden de yararlanarak hazırlanmış ve pilot çalışma niteliğinde iki üniversite öğretim elemanı üzerinde denenerek gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra esas görüşmecilere uygulanmıştır. Araştırmanın alt problemlerine cevap niteliğinde sorulan bu sorular açık uçlu olup alanla ilgili bireylerin derinlemesine bilgi ve görüşlerinin ortaya çıkarılmasında etkili olmuştur. Görüşmeler ses kayıt cihazı ile kaydedilerek daha sonra transkriptleri çıkarılmıştır. Daha sonra bu transkriptlerin analizleri yapılarak uygulamanın yapılacağı eylem planının şekillendirilmesi için listelenmiştir.
Öğrencilerin Çalgısal becerilerini gösteren gözlemci değerlendirme formları:
Araştırmanın uygulama aşamasının başında uygulamanın yapılacağı öğrencilerin müziksel çalma becerilerine yönelik durumlarının belirlenmesi amacı ile video kaydı yapılmıştır. Diğer video kaydı ise 14 haftalık eylem planının/hazırlanan modelin uygulanması sonrasında öğrencinin gelişim düzeyinin ve öğretim programının faydalılığının tespit edildiği çalışmadır. Daha sonra bu kayıtlar incelenerek üç uzman gözlemcinin de katılımlarıyla birbirinden bağımsız olarak değerlendirmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmede uygulanan programa göre araştırmanın uygulama aşamasının başında yine aynı uzman gözlemcilerle birlikte belirlenen, kazandırılması planlanan hedef davranışların ne kadarının kazanıldığının değerlendirmesi yapılmıştır.
Video kayıtları: Araştırmanın uzman/ meslektaş görüşleri, etkinliklerden odak
grup görüşmesi ve odak grup çalışmaları, Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesin Müzik bölümü çalgı eğitimi öğretim elemanlarından belirlenen panel grubu toplantılarının tamamı, öğrencilerle yapılan sınavlar ve belirlenen bazı derslerin video kaydı yapılmıştır. Video kayıtları araştırmacının aynı zamanda uygulayıcı olması nedeni ile yapılan uygulama ve etkinliklerin daha sonra gözlenebilmesini sağlamıştır. Ayrıca video kayıtları aracılığı ile uygulayıcı ve öğrencilerin performansı ile öğretim sürecinde gerçekleşen çeşitli olaylar panel grubuna izletilmiştir. Uygulama ve öğretim sürecini yansıtan video kayıtları araştırmacının sınıf uygulamalarını nesnel bir biçimde ele almasına ve komite üyelerinin sürece ilişkin görüşlerini somut bir biçimde dile getirebilmelerine katkı sağlamıştır.
Araştırmacı günlüğü: araştırmacı günlüğü araştırmanın her aşaması ile ilgili
görüş ve gözlemlerin kaydedildiği bir defterdir. Araştırma sürecinin her adımının araştırmacı tarafından betimlenmesi amacıyla kullanılan araştırmacı günlüğü; gözlemler, analizler, diyagramlar, kısa notlar, doğrudan alıntılar, öğrenci yorumları, puanlar, görüşler ve izlenimler gibi çeşitli verileri kapsayabilir(Johnson, 2005: 63). Bu notların yoruma açık biçimde tutulmamasına ve olabildiğince betimsel olmasına dikkat edilmelidir(Yıldırım ve Şimşek, 2008: 301).
Araştırmada her öğretim etkinliği ve uygulamanın ardından süreçte karşılaşılan çeşitli durum ya da sorunları yansıtan bir araştırma günlüğü tutulmuştur. Bu sayede eylem araştırması sürecinde izlenen tüm süreçleri araştırmacının bakış açısıyla yansıtıldığı ve çeşitli değerlendirmelerde bulunulduğu bir veri kaynağı elde edilmiştir. Bunlar içerisinde panel grubu tarafından öne sürülen görüşlerin de yer aldığı günlükten, uygulama planına alıntılar yapılarak araştırmada yer verilmiştir.
Öğrenci günlükleri: Türkkan’ın Jewell ve Tichenor’dan (1994: 6) aktardığına
göre “öğrenci günlükleri öğrencilerin öğrenme deneyimlerine ilişkin düşüncelerini Samimi bir biçimde ve korkusuzca ifade ederek diğerleri ile paylaştıkları veri kaynağıdır. Öğrencinin ilgi ve gereksinimlerine bir pencere açan öğrenci günlükleri, öğretmenini öğrencisinin öğrenmelerindeki gelişim sürecini izleyip anlamasına yardım eder; böylece onun öğretimle ilgili kararlarını vermesine katkıda bulunur”(Aktaran: Türkkan, 2008: 81). “Öğrenci günlükleri bireysel gözlemlere, duygulara, tepkilere, yorumlara ve açıklamalara ulaşmada yararlı olabilir”(Yıldırım ve Şimşek, 2008: 301). Bu nedenle öğrenci günlükleri yapılan uygulama ve etkinliklerin öğrencilerin bakış açısıyla değerlendirilmesi bakımından önemli bir veri kaynağı olarak gösterilebilir.
Araştırmada öğrencilere birer defter verilerek uygulama ile ilgili süreci değerlendirmeleri ve aktarmaları istenmiştir. Bunun doğal bir süreç içerisinde gerçekleşebilmesi ve gerçeği yansıtması açısından öğrencilerin hiçbir şekilde yazdıklarından sorumlu tutulmayacakları ifade edilmiştir. Bu günlükler her haftanın sonunda toplanarak okunmuş, gerekli notlar araştırmacı günlüğüne aktarılmıştır. Dönüt niteliği de taşıyan bu notların değerlendirmesi yapılarak gerekli görülen konular uygulama sürecine ve planına dâhil edilmiştir.
Panel grubu toplantı verileri: Araştırmanın alanla ilgili değerlendirmesinin
yapıldığı panel grubu toplantılarında yer alan üyeler Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesin Müzik bölümü çalgı eğitimi öğretim elemanlarından oluşturulmuştur. Bu toplantılar 4 farklı zamanda 20.10.2009, 08.11.2009, 06.12.2009 ve 21.12.2009 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Toplantılarda o tarihe kadar olan uygulama ve gelişmelerin aktarılmasının yanında değerlendirilmeler de yapılmıştır. Grup üyelerinin görüş ve önerileri sürece dâhil edilerek gerekli görülen kısımlarda uygulama planına yönelik düzeltmeler ve eklemeler yapılmıştır. Sürecin geçerliliği açısından da değerlendirilebilecek panel grubu toplantıları ve bu toplantılarda ortaya çıkan bilgiler bu yönüyle önemli sayılabilecek veri kaynağı olarak gösterilebilir.
Doküman incelemesi: Eylem araştırmasında farklı türdeki dokümanlar veri
kaynağı olarak kullanılabilir. Ders planları, öğretim programları, öğrenci kayıtları,
eğitim raporları, ödevler gibi yazılı kaynaklar veri kaynağı olarak
kullanılabilir(Yıldırım ve Şimşek, 2008: 302). Araştırmada veri toplama araçlarının yanında doküman olarak ele alınan diğer kaynaklar arasında bağlama öğretimi üzerine yazılan metotlar, uzman/ meslektaş görüşlerine ilişkin notlar, öğrenci kişisel bilgi formları, araştırmacının uygulamalar üzerine tuttuğu günlükleri ve öğrenci günlükleri doküman incelemesi kapsamındaki veri kaynaklarıdır.