Uyum Değişikliği

Damak uyumuna uyan çok heceli kelimelerin ünlülerinin tamamıyla önlüleşmesi veya artlılaşmasıyla uyum değişikliği gerçekleşmektedir.

a-a～e-e : emme “ama”5/128,

-a-ı～-e-i : tenimiş “tanımış” 6/7.

-a-ı-～-i-i- : satıḷ 15/14 ～sitil 12/10.

-i-e-～-ı-a- : hızmad “hizmet”11/36.

u-u-～ü-ü- : üykü üyümesi “uyku uyuması” 1/16.

2.1.1.5. Ünlülerle İlgili Ses Olayları

2.1.1.5.1. Ön Ünlülerin Artlılaşması

Ön damak ünlülerinin boğumlanma noktalarının ünlü benzeşmeleri sebebiyle ya da çevrelerinde bulunan ünsüzlerin etkisiyle art damağa doğru kayma hadisesidir.

2.1.1.5.1.1. Ön Seste Karakteristik Artlılaşmalar

e-～ä- : Ön damak /k/ ünsüzünün orta damağa kayma eğilimi ve çevresindeki

ünlüleri artlılaştırması etkilidir.

äḱínniklär “ekinlikler” 5/2.

ö-～ó- : Bu nöbetleşmenin birkaç nedeni vardır:

/ñ/ ünsüzünün artlılaştırıcı etkisi birçok örnekte tespit edilmiştir. Bu ünsüz düşse bile çevresindeki ünlüler üzerinde artlılaştırıcı etkisi hissedilmektedir.

›_{müzde “önümüzde” 1/26.}

Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesinin etkisi vardır.

o ólecēn “o öleceğim” 5/31.

i-～í- : /ñ/ ünsüzünün artlılaştırıcı etkisi ve ilerleyici ünlü benzeşmesinin etkisi vardır.

sayvanıñ íçinde “sayvandın içinde”1/34.

Önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle artlılaşmaktadır.

ímḳanĭ “imkanı” 2/65.

2.1.1.5.1.2. İç Seste Karakteristik Artlılaşmalar

-e-～-a- : Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesi etkilidir.

ahmad 1/1.

Önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi etkilidir.

n(ḷ (～nahıl< ne hal) 11/4.

-e～-ä- : /ñ/ ünsüzünün artlılaştırıcı etkisi vardır.

bėläñler “belenler” 5/1.

Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesi etkilidir.

údärdíg “güderdik” 5/2.

-e-～-á- : /ñ/ ünsüzünün artlılaştırıcı özelliği ve sondaki uzun /a/ ünsüzünün gerileyici benzeşmeyle artlılaştırıcı etkisiyle gerçekleşir.

aḷabilsáñā. “alabilsene” 2/48.

cávabını 3/1.

-e-～-o- Gerileyici benzeşmeyle ilk hecedeki /e/ ünlüsü artlılaşmış ve dudak ünsüzlerinin etkisiyle yuvarlaklaşmıştır. Sadece vebal kelimesinde karakteristik olarak görülen bir nöbetleşmedir.

bobaḷımca “ vebalimce” 14/ 89.

-i-～-ı-: Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesi vardır.

acız 5/72.

Aşağıdaki artlılaşma örneğinde /h/ ünsüzü etkilidir. Fakat /h/ ünsüzünün artlılaştırıcı özelliği sadece tespih kelimesinde karakteristik olarak görülmektedir.

tesbıh 15/5.

-i-～-í-: /ğ/ ünsüzünün çevresindeki ünlüleri artlılaştırması etkilidir.

eníğı 1/1.

/ñ/ ünsüzünün çevresindeki ünlüler üzerinde artlılaştırıcı etkisi vardır.

dēzáñíle “teyzenle” 5/28.

Ön damak /k/ ünsüzünün orta damağa kayması ve çevresindeki ünlüleri yarı artlılaştırması etkilidir.

şeḱílde 2/5.

bír ḱĭ arı “bir iki arı” 2/12.

-ö-～-ó-: Ön damak /g/ ünsüzünün orta damağa kayması ve çevresindeki ünlüleri artlılaştırması etkilidir.

ógcebėleñde “Gökçebelen’de” 1/3/.

Ön damak /k/ ünsüzünün orta damağa kayması ve çevresindeki ünlüleri artlılaştırması etkilidir.

ḱóyüñ 1/49.

/ğ/ ünsüzünün çevresindeki ünlüleri artlılaştırması etkilidir.

sóğüde 3/10.

-ü-～-ú-: Bu nöbetleşmenin oluşmasında ön damak /g/ ünsüzünün orta damağa kayması ve çevresindeki ünlüleri de orta damağa kaydırması etkilidir.

ún 1/1.

Önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi etkilidir.

dúnyā 2/66.

2.1.1.5.1.3. İç Seste Karakteristik Olmayan Artlılaşmalar

-ē-～-Š- : Eriyen /ğ/ ünsüzünün artlılaştırıcı etkisiyle oluşan bu nöbetleşme sadece birkaç örnekte tespit edilmiştir.

göresŠni “ göreseğini” 4/62.

d*ḷ “değil” 1/48, örec*z “öreceğiz” 1/40.

-i-～- í-: Orta damak [ ] ünsüzünün artlılaştırıcı etkisiyle oluşmaktadır.

dikh sín “dikeceksin” 2/22.

Aşağıdaki örnekteki artlılaşma ise konuşmacıdan kaynaklanmaktadır.

ḇíze “bize” 1/1

-ö-～- ó- : /d/ ünsüzüyle başlayan birkaç örnekte ilk hecedeki /ö/ ünlüsü belirleyemediğimiz bir fonetik sebepten dolayı yarı artlılaşmaktadır.

kesdik dóndüK 2/77, dóvecegler 3/16.

2.1.1.5.1.4. Son Seste Karakteristik Artlılaşmalar

-e～-á: Kelimeler arasında görülen önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi.

elindá yuvaḷḷanır. 1/9.

-i～-a : Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

vaḷḷaha 1/18.

-i～-í: Ön damak /k/ ünsüzünün orta damağa kayması ve çevresindeki ünlüleri artlılaştırmasıyla oluşmaktadır. Aşağıdaki örnekte önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi de etkilidir.

Ön damak /g/ ünsüzünün orta damağa kayma eğilimi ve çevresindeki ünlüleri artlılaştırmasıyla oluşmaktadır.

íşi “kişi” 1/34.

Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

yaní 2/6.

-i～-ı: Yörenin fonetik özelliklerinden biri ön damak /k/ ünsüzünün orta damağa kayma eğilimidir ve çevresindeki ünlüleri yarı artlılaştırmasıdır. Yarı artlılaşan ünlü, benzeşme yoluyla devamından gelen kelimedeki art ünlüden etkilenerek tamamen artlılaşmaktadır.

evdēḳı ġıc çocū “evdeki kız çocuğu”1/6.

Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

yanı “yani” 10/92.

2.1.1.5.2. Art Ünlülerin Önlüleşmesi

Art damak ünlülerinin boğumlanma noktalarının ünlü bezeşmeleri sebebiyle ve çevrelerinde bulunan ünsüzlerin etkisiyle ön damağa doğru kayma hadisesidir.

2.1.1.5.2.1. Ön Seste Karakteristik Önlüleşmeler

a-～á-: Önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

ásgere 5/6.

ȫle ämma 2/39.

u-～ü- , ú-: Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır. için edatı yörede genellikle uçun şeklinde kullanılmaktadır.

yėmeğ üçun 5/104.

Gerileyici veya ilerleyici ünlü benzeşmesinin etkisiyle yarı önlüleşme gerçekleşmektedir.

köy úsülü 2/7.

o-～ó- : Önlük-artlık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

ȫl óḷúyor 2/22.

2.1.1.5.2.2. İç Seste Karakteristik Önlüleşmeler

-a-～-e-:/t/ ve /l/ ünsüzlerinin önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

antelḷáda “Antalya” 1/3.

Bu önlüleşmenin oluşmasında /y/ ünsüzünün önlüleştirici etkisi vardır.

ġaleyçiniñ “Kalaycı’nın1/20.

Gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

yā rebbi aḷḷahım 14/31.

-a-～-ä-:/r/ ve /z/ ünsüzlerinin önlüleştirici etkisi ve ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

biräzi 1/48.

-a-～-á- İlerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

antelḷáda 1/3.

/f/ ünsüzlerinin önlüleştirici etkisi ve gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

fázl“mişdir. “fazlaymıştır” 1/6.

/y/ ünsüzünün önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

buráya 1/10.

/c/ ünsüzünün önlüleştirici etkisi ve ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

ısḷanmŠcáḲ “ıslanmayacak” 1/18.

/z/ ünsüzünün önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

záman 1/32.

/l/ ünsüzünün önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

yayláda 2/20.

/s/ ünsüzünün önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

başḷádıysá 2/30.

açácaġ 3/8.

-a-～-ä- : Eriyen /y/ ünsüzünün önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

burk “buraya” 1/10.

-ı-～-í-: /s/ ve /y/ ünsüzlerinin önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

ġatásíyá ġadar “katıncaya kadar” 1/33.

-o-～-ó- Standart Türkçede tek şekilli olan –(x)yor şimdiki zaman eki, /y/ ünsüzünün önlüleştirici etkisinden dolayı yörede ön ve yarı ön ünlülü olarak da kullanılmaktadır.

dikil…rü “dikiliyor” 1/16.

-o-～-ö-:/y/ ünsüzünün önlüleştirici etkisi ve ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

değişxr 2/28.

-u-～-ü-: /y/ ünsüzünün önlüleştirici etkisiyle oluşmaktadır.

yünd 2/11.

2.1.1.5.2.3. İç Seste Karakteristik Olmayan Önlüleşmeler

-a-～-á-: Önlük-artlık bakımından ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

bi háÐta “bir hafta” 5/16.

múzāFer 1/41.

Konuşmacıdan kaynaklanmaktadır.

húdüdünde “hududunda” 3/36.

2.1.1.5.2.4. Son Seste Karakteristik Önlüleşmeler

-u～-ú: Gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

bú üzde 1/36.

2.1.1.5.2.5. Son Seste Karakteristik Olmayan Önlüleşmeler

-a～-ė: Önlük-artlık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi ve devamındaki /i/

ünlüsünün daraltıcı etkisiyle oluşmaktadır.

elli ḳaşdė bilemēcen “elli kaçta bilemeyeceğim” 14/1.

2.1.1.5.3. Düz Ünlülerin Yuvarlaklaşması

Düz ünlülerin, ünlü benzeşmeleri sebebiyle ve dudak ünsüzlerinin etkisiyle yuvarlaklaşması hadisesidir.

2.1.1.5.3.1. Ön Seste Karakteristik Yuvarlaklaşmalar

i-～Î-, ü-: Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

ük üç “iki üç” 3/33, Îk üç “iki üç” 1/48.

a-～å-: Konuşmacının, anılarını anlatırken aynı duyguları yaşıyormuş gibi konuşmaya yansıtması bazı seslerin yuvarlaklaşmasına neden olmaktadır.

ånām ay ånam, dėrin ġoca óvdemile. 14/19.

2.1.1.5.3.3.İç Seste Karakteristik Yuvarlaklaşmalar

-a-～-ó-: Gerileyici veya ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşan yuvarlaklaşmadır.

oynóyór “oynuyor” 2/25.

-ı-～-c-: /f/, /v/ diş-dudak ünsüzleri çevresindeki ünlüleri yuvarlaklaştırmaktadır.

ahmad çavcş 1/1, fcsdıġdīr 5/47.

/b/ ve /m/ çift dudak ünsüzleri de çevresindeki ünlüleri yuvarlaklaştırmaktadır.

yāmcr 1/29, ç bıġ 2/6.

-i-～-Î-: /f/ diş-dudak ünsüzünün yuvarlaklaştırıcı etkisiyle oluşmaktadır.

müsāfÎr 4/56.

-i-～-M-: Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesinin etkisiyle oluşmaktadır.

-i-～-Î-: /v/ diş-dudak ünsüzünün ve devamından gelen yuvarlak ünlünün etkisiyle oluşmaktadır.

ėvÎñ Onde “evin önünde” 1/33.

-e-～-ù-: İlerleyici ünlü benzeşmesinin etkisiyle oluşmaktadır.

ötùkünde “ötekinde”1/32.

2.1.1.5.3.4. İç Seste Karakteristik Olmayan Yuvarlaklaşmalar

-a-～-å-: /v/ diş-dudak ünsüzünün yuvarlaklaştırıcı etkisiyle oluşmaktadır.

yåv 2/3.

/o/ ünlüsünün ilerleyici benzeşme yoluyla yuvarlaklaştırıcı etkisiyle oluşmaktadır.

o yåḳadan 2/24.

İlerleyici ünlü benzeşmesi ve /b/ çift dudak ünsüzünün etkisiyle oluşmaktadır.

bobåm 3/4.

Bazı yuvarlaklaşmalarda da vurgu ve tonlamanın etkisi olduğunu düşünülebilir. Çünkü aşağıdaki örnekte yuvarlaklaşan sesin yakınında yuvarlaklaşmaya sebep olan ünlü veya ünsüzler bulunmazken yuvarlaklaşma gerçekleşmiştir. Kayıtlardan da

dinlediğimizde konuşmacının kelimenin ilk hecesini vurgulu söylediği tespit edilmiştir.

ġåḷdırıvėriller 5/44.

-a-～-ó-: /v/ diş-dudak ünsüzünün etkisiyle gerçekleşmektedir.

piriÇ pilóvú 13/68.

2.1.1.5.3.5. Son Seste Karakteristik Yuvarlaklaşmalar

-a～-o: Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ve ilerleyici ünlü benzeşmesinin etkisiyle oluşmaktadır.

ordo oḳuduḷar 5/94.

-i～-Î: Gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

bÎ görevi 2/2.

2.1.1.5.4.Yuvarlak Ünlülerin Düzleşmesi

Ünlü benzeşmelerinin etkisiyle yuvarlak ünlülerin düzleşmesi hadisesidir.

2.1.1.5.4.1. Ön Seste Karakteristik Düzleşmeler

ö-～’-: Düzlük-yuvarlaklık yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

ėnd ’Ôle 5/2.

o-～å-: Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

årdan 10/7.

2.1.1.5.4.3. İç Seste Karakteristik Düzleşmeler

-o-～-a-: Düzlük-yuvarlaklık uyumunun etkisiyle oluşan bir düzleşmedir.

foraz ötBrür. “horoz ötüyor” 21/124.

-u-～-c-: İlerleyici ünlü benzeşmesi ve düzlük-yuvarlaklık uyumunun etkisiyle oluşan düzleşmedir.

havḷcda “avluda” 1/32.

Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle de düzleşme oluşmaktadır.

mcdḷaḳa 2/2.

2.1.1.5.4.4. İç Seste Karakteristik Olmayan Düzleşme

-u-～-c-: Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşan bir

düzleşmedir.

2.1.1.5.4.5. Son Seste Karakteristik Olmayan Düzleşmeler

-u～-c: Düzlük-yuvarlaklık yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

od mc varıdı? 2/76.

2.1.1.5.5. Geniş Ünlülerin Daralması

Geniş ünlülerin, ünlü benzeşmeleri sebebiyle ve çevrelerinde bulunan ünsüzlerin etkisiyle daralması hadisesidir.

2.1.1.5.5.1. Ön Seste Karakteristik Daralmalar

e-～ė-: Darlık-genişlik yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

yıḲsın ėlleme 1/26.

2.1.1.5.5.2. Ön Seste Karakteristik Olmayan Daralmalar

o-～ȯ-: Darlık-genişlik yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

hıhı ȯndan 2/27.

o-～u-, ŭ-: Darlık-genişlik yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşmaktadır.

bir‘r ŭġġa. “birer okka” 15/43.

İç sesteki daralmalarda büyük oranda –y- ünsüzünün daraltıcı etkisi hâkimdir (Demircan, 1977:54).

-a～-ȧ-: /y/ ünsüzünün belirgin bir şekilde ünlüler üzerinde daraltıcı etkisi vardır.

suḷamȧyoḷḷar 2/20.

zaman ve zaten kelimelerinin ilk hecelerinde /z/ ünsüzünün etkisiyle karakteristik olarak daralma görülmektedir.

zȧmanında 2/30, zȧten 23/16.

Art damak [ġ] ünsüzünün daraltıcı etkisi birçok kelimede görülmektedir.

ġȧḷmaz. 4/72.

-a～-ı-, -í-: Genelde /y/ ünsüzünün daraltıcı etkisiyle gerçekleşen bir nöbetleşmedir.

suḷamíyór 2/21.

Gerileyici ünlü benzeşmesiyle gerçekleşen daralmalar da görülmektedir.

çığırıdıġ “çağırırdık” 1/19.

/c/ ünsüzünün daraltıcı etkisi özellikle –AcAk gelecek zaman ekinde görülmektedir.

Aşağıdaki örnekteki daralmanın, aynı manada kullanılan nasıl kelimesinin etkisiyle gerçekleştiği düşünülebilir.

n(ḷ (～nahıl< ne hal) 11/4.

-a～-u-, -ŭ-: Gelecek zaman -AcAk ekinde /c/ ünsüzünün etkisiyle görülen bir daralmadır.

nȯḷŭ aġ “ne olacak” 15/47.

-e-～-ė-: Arapçadan alıntı sene kelimesinin ilk hecesi /s/ ünsüzünün etkisiyle birçok örnekte daralmıştır.

sėne 1/5.

/y/ ünsüzünün, /e/ sesi üzerinde daraltıcı etkisi görülmektedir.

yör%reg “yürüyerek” 1/13.

Gerileyici ünlü benzeşmesi sebebiyle görülen daralmalar vardır.

gėnd‘ 1/29.

/d/,/f/ ve /ş/ ünsüzleri de ünlüler üzerinde daraltıcı etkiye sahiptir.

dėpesi “tepesi” 4/75, fėner 5/60, şėkerden 4/23.

-e-～-‘-: /c/ ünsüzünün etkisiyle görülen daralmadır.

-ė-～-i-:Türkçenin tarihi devrelerinden beri var olan ya da çeşitli ünsüzlerin etkisiyle oluşan ve Gazipaşa köyleri ağzında yaygın olan kapalı /e/ sesi, Kırahmetler köyü ağzında genelde /i/ sesiyle nöbetleşmektedir.

dideñ (～dėdeñ “deden”) 14/47, şiy (～şėy “şey”) 10/6.

-e-～-ü-: /y/ ünsüzünün etkisiyle görülen bir daralmadır.

düşmüyór 2/28.

-ö-～-ü-: Darlık-genişlik yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşan bir

daralmadır.

hüşürünü (～öşürünü) 11/17.

-o-～-ȯ-,-u-: Art damak [ġ] ünsüzünün etkisiyle görülen daralmadır.

ġȯmadım “koymadım” 1/42, ġȯvan 10/18, ġuvanı 9/8.

Özellikle alıntı kelimelerde düzlük-yuvarlaklık uyumunun etkisiyle daralmalar görülmektedir.

moturuḷa mı? 8/1.

2.1.1.5.5.4. İç Seste Karakteristik Olmayan Daralmalar

-e-～-ė-: Bazı kelimelerde /s/ ünsüzünün etkisiyle daralmalar görülmektedir. Fakat örneği az olduğu için bu daralmanın konuşmacıdan kaynaklanabileceği ihtimalini düşünmekteyiz.

Darlık-genişlik yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesiyle oluşan fakat bölge için karakteristik olmayan daralmalar vardır.

baḳabilisėn “bakabilirsen” 2/3, isdėsem “istesem” 2/52.

/b/ ünsüzüyle başlayan birkaç kelimenin ilk hecesinde konuşmacılardan da kaynaklanan sebeplerle daralma görülmektedir.

bėnden 3/8,bėter 1/25, bėride 2/15.

-e-～-í-: Konuşmacıdan kaynaklanan bir ünlü daralmasıdır.

ėvíḷ “evvel” 5/46.

-e-～-‘-:Darlık-genişlik yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesi ve hızlı konuşmanın etkisiyle görülen bir daralmadır.

bir‘r ŭġġa “birer okka” 15/43.

-a-～-c-: Konuşmacıdan kaynaklanan bir daralmadır.

şurcyā 4/68

-a～-ȧ-: Konuşmacıdan kaynaklanmaktadır.

kùyd ȧdȧm 5/3.

-ö～-ù-, -ü-: İlerleyici veya gerileyici ünlü benzeşmeleriyle ve konuşmacılardan kaynaklanan sebeplerle oluşan ünlü daralmasıdır.

kùyd ȧdȧm 5/3, diğeri tübe “diğeri tövbe” 19/40, güzleri güñülleri “gözleri gönülleri” 21/21.

güzel kelimesi yörede genel olarak gözel şeklinde telaffuz edilmektedir. Fakat standart Türkçenin etkisiyle güzel şeklinde telaffuzlara da rastlanmaktadır.

güzel 2/18.

2.1.1.5.6. Dar Ünlülerin Genişlemesi

Dar ünlülerin, ünlü benzeşmeleri sebebiyle ve çevrelerinde bulunan ünsüzlerin etkisiyle genişlemesi hadisesidir.

2.1.1.5.6.1. Ön Seste Karakteristik Genişlemeler

e -～ä-: /e/ ünlüsü, Kırahmetler ve Göçük köylerinde birçok örnekte normalden biraz daha geniş telaffuz edilmektedir.

ämmim (～emmim “amcam”)13/84.

i-～ė-: Yöre ağzında ihtiyar kelimesinin ön sesinde karakteristik olarak genişleme görülmektedir. /h/ ünsüzünün ünlüler üzerinde genişletici etkisi vardır (Ercilasun, 1983:94).

ėhtiyar 5/33.

2.1.1.5.6.2. Ön Seste Karakteristik Olmayan Genişlemeler

i-～ė-: Darlık-genişlik yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluşmuştur. Sadece birkaç örnekte tespit edilmiştir.

ėçen 5/37.

2.1.1.5.6.3. İç Seste Karakteristik Genişlemeler

-e-～-ä-: Daha önce de bahsettiğimiz gibi /e/ ünlüsü Kırahmetler ve Göçük köylerinde genelde genişleme eğilimindedir.

bänim 13/1.

-i-～-ė-: Darlık-genişlik bakımından gerileyici ve ilerleyici ünlü benzeşmeleri sebebiyle gerçekleşen genişlemedir.

içer' 5/44.

/h/ ünsüzünün birkaç kelime üzerinde karakteristik olarak görülen genişletici etkisi tespit edilmiştir (Ercilasun, 1983:94).

hėc 9/3.

in- fiilinden türeyen iniş isminin ilk hecesi yörede tamamen yarı geniş ünlülüdür.

horuz ėnişi 10/108.

-ü～-ö-: /h/ ünsüzünün etkisiyle görülen bir genişlemedir.

hökümeT “hükümet” 1/3.

tùlellerdi (～tülerlerdi “düğümlerlerdi”) 10/89. Darlık-genişlik yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi.

-u～-o-, -ȯ-: Darlık-genişlik yönünden gerileyici ünlü benzeşmesi sebebiyle görülen genişlemedir.

mummedile “Muhammed’ile” 10/99, d5 “dua” 10/87.

2.1.1.5.6.4. İç Seste Karakteristik Olmayan Genişlemeler

-e-～-ä-: Konuşmacıdan kaynaklanmaktadır.

kirmänimi 1/38.

-ı-～-ȧ-: Darlık-genişlik yönünden gerileyici ünlü benzeşmesiyle oluştuğu söylenebilir. Örneği sadece birkaç tanedir.

ġȧnama “kınama” 15/5.

-i～-ė-: Darlık-genişlik yönünden ilerleyici ünlü benzeşmesi sebebiyle gerçekleşen bir nöbetleşmedir. Örneği birkaç tanedir.

d?l “değil” 2/39.

-u-～-ȯ- :Darlık- genişlik yönünden ünlü benzeşmeleri sebebiyle –u- ünlüsü yarı genişlemiştir.

bȯrda– “burdan” 2/69, şu ăḳadā yȯrdḷar “şu yakadaki yurtlar”14/28.

2.1.1.5.6.5. Son Seste Karakteristik Olmayan Genişlemeler

-i～-ė: Darlık-genişlik yönünden ünlü benzeşmeleriyle oluşmuştur.

-ı, -u～-ȧ: Darlık-genişlik yönünden ünlü benzeşmeleriyle oluşmuştur.

yoḳarȧ tarafına 7/24, doġdurȧ bul“n “doktoru bulayım” 14/23.

Belgede Gazipaşa (Antalya) köyleri ağzı (sayfa 88-111)