Uluslararası Öğrencilerin Beklentileri ve Beklentilerinin KarĢılanma

Öğrencilerin beklentileri belirlenmeden sunulacak eğitim amacına ulaĢamaz. Eğitimde amaçlanan sonuçlara ulaĢabilmek için öğrencilerin ihtiyaç ve beklentilerine duyarlı Ģekilde hazırlanan, uygulanan ve denetlenen bir program takip edilmelidir. Böylece akademik ve sosyal boyutları daha nitelikli bir eğitim süreci sunulabilir. Eğitim süreci öğrenci merkezli olduğu nisbette, uygulanmakta olan eğitim programına öğrenci katılımı sağlanabilir.

Öğrencilerin akademik, duygusal ve sosyal beklenti ve gereksinimlerinin ne derece karĢılandığı konusu, üniversitenin baĢarısının göstergelerinden biridir. Yaygın üniversite yönetimi görüĢü, öğrencileri varlık nedeni olarak algılayan görüĢtür. MüĢteri (öğrenci) doyumu, üniversitenin tanınmasını, baĢarısını ve geliĢimini artırır. Öğrencilerin üniversite ve öğrenim gördükleri bölüm lehine yapacakları informal değerlendirmeler hem ilgili bölümün ya da üniversitenin tanıtımına hem de baĢarısına katkı sağlar. Belli bir üniversite/enstitü/fakülteye beklentilerle gelen öğrenci, zaman içinde elde ettikleriyle bir kıyaslama yaptığında elde ettiği performans beklentilerini karĢılıyorsa doyum, beklentilerini karĢılamıyorsa doyumsuzluk ortaya çıkmaktadır (Gülcan, KuĢtepeli ve Aldemir, 2002: 111).

YaĢamdan doyum bulma, bireylerin fiziksel ve ekonomik yönden iyi olması, bireyler ile iyi iliĢkiler kurması anlamına gelen yaĢam kalitesi (Akyol, 1993: 76) ile ilgili yapılan araĢtırmalar yaĢam doyumunun yaĢ, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, çalıĢma yaĢamı, kiĢilik özellikleri, ailevi özellikler gibi bireysel ve sosyokültürel değiĢkenlerden etkilendiğini göstermektedir. Özgür, Babacan GümüĢ ve Durdu‟nun (2010) yapmıĢ olduğu araĢtırmada, evde kalan öğrencilerin yaĢam doyumunda ekonomik durum, evde kalmaktan memnuniyet durumu, ruhsal sağlık algısı ve yaĢam kalitesi algısının etkisinin olduğu; yurtta kalan öğrencilerin yaĢam doyumunda ise bu faktörlerle beraber yurtta kalmaktan memnuniyet durumu, fiziki sağlık algısı ve kiĢiler arası iliĢki algısının etkili olduğu tespit edilmiĢtir. Ayrıca hem evde hem de yurtta kalan öğrencilerde ekonomik durumu iyi olan öğrencilerin yaĢam doyumunun daha yüksek olduğu, ekonomik durumun yaĢam doyumu üzerinde etkili olduğu görülmüĢtür.

Dost tarafından (2007) yapılan araĢtırmaya göre, üniversite öğrencilerinin yaĢam doyumu düzeyleri cinsiyet, algılanan akademik baĢarı, algılanan ekonomik durum, gelecekten beklenti, dini inanç ve yalnızlık değiĢkenlerine göre farklılaĢmaktadır. Buna göre, kızların yaĢam doyumu erkeklerden; algılanan akademik baĢarısı yüksek olan üniversite öğrencilerinin yaĢam doyumu, algılanan akademik baĢarısı orta ve düĢük öğrencilerden; algılanan ekonomik durumu yüksek öğrencilerin yaĢam doyumu, algılanan ekonomik durumu orta ve düĢük öğrencilerden;algılanan ekonomik durumu orta öğrencilerin yaĢam doyumu, algılanan ekonomik durumu düĢük öğrencilerden; dini inançları güçlü olan ve yaĢamındaki yeri önemli olan üniversite öğrencilerinin yaĢam doyumu, dini inançları olan ama güçlü olmayan öğrencilerden ve dini inançları olmayan öğrencilerden;

yalnızlık düzeyi düĢük olan üniversite öğrencilerinin yaĢam doyumları, yalnızlık düzeyi yüksek olan üniversite öğrencilerinden anlamlı olarak daha yüksektir.

Üniversite öğrenimi sırasında pek çok öğrenci, ailesinden ve yakın çevresinden ayrılarak yeni bir ortama uyum sağlamaya çalıĢmakta ve karĢılaĢtığı zorluklarla çoğunlukla yalnız mücadele etmek zorunda kalmaktadır. Yukarıdaki araĢtırmanın sonuçları da göz önüne alındığında, daha az yalnız kalan ve çevresindeki arkadaĢlarıyla daha çok iletiĢim halinde olan öğrencilerin daha fazla yalnız kalan öğrencilere göre yaĢamdan daha fazla mutluluk duyduğu anlaĢılmaktadır. Olumlu arkadaĢlık iliĢkileri kurarak yalnızlıklarını aĢmaya çalıĢan öğrenciler kimi zaman baĢarılı olamamakta ve

Fatih ÖZKAN

bu nedenle yaĢam doyumu düzeyleri de düĢmektedir. YaĢamın pek çok döneminde karĢımıza çıkan yalnızlık, ailesinden ayrılıp yeni bir çevreye gelen ve ekonomik özgürlüğü olmayan üniversite öğrencileri için olumsuz ve baĢa çıkılması güç bir durum halini almaktadır (Dost, 2007: 141).

YaĢam doyumuyla ilgili Çeçen‟in (2008) yapmıĢ olduğu araĢtırmaya göre, bireyler içsel ve dıĢsal çevreleri ile ilgili uyaranları anlaĢılabilir, makul, yapılandırılmıĢ, tahmin edilebilir ve açıklanabilir olarak algıladıkları düzeyde karĢılarına çıkan güçlüklerle baĢa çıkmada daha baĢarılı oldukları ve yaĢamdan aldıkları doyumun arttığı sonucuna ulaĢılmıĢtır.

Öğrenci doyumunu etkileyen faktörler kurumsal etkenler, sosyal olanaklar, beklentiler ve kiĢisel etkenler olarak ayrılmaktadır. Üniversite yönetim ve uygulamaları ve üniversitenin öğretim üyelerinin davranıĢ biçimleri kurumsal etkenler olarak ifade edilebilir. Eğitimin kalitesi, sınıf içi ve sınıf dıĢı iletiĢim, ders müfredatı, ders materyalleri akademik etkenler olarak kurumsal etkenlerin içerisinde değerlendirilmektedir. Üniversitenin sunduğu sosyal, kültürel ve sportif olanaklar ise sosyal olanakları oluĢturmakta; öğrencinin kiĢisel-demografik özellikleri ve derslere devam ve baĢarı durumu kiĢisel etkenler baĢlığı altında incelenmektedir. Öğrencinin üniversite eğitiminden ne beklediği hususu da beklentiler etkenini oluĢturmaktadır. Akademik etkenler ve beklentiler öğrenci doyumunu belirleyen en önemli unsurlardandır. Üniversitenin öğretim üyelerinin tutum ve davranıĢ biçimleri de üniversitenin baĢarısında rol oynayan en önemli etkenlerdendir. Üniversite/fakülte/enstitüden duyulan doyum, öğrencilerin akıl, ruh ve fizik sağlıklarını etkileyecektir. YaĢamının en güzel yıllarını üniversitede geçiren fakat okulundan doyum sağlayamamıĢ olan öğrencinin mutsuzluğu, okul dıĢı yaĢamını da etkileyecek, bu da öğrencinin sağlığına zarar verecektir. Doyum sağladığında ise uzun yıllar boyunca üniversite/fakülte/enstitüsünü sevgiyle, hasretle, takdirle anmaya ve bu kurumun reklamını yapmaya devam edecektir (Gülcan, KuĢtepeli ve Aldemir, 2002: 100-103).

Uluslararası öğrenciler, ev sahibi ülkelere giderken çeĢitli beklentiler içindedirler. Bilim alanıyla ilgili güncel konulara değinen, kaliteli ve küresel dünyada kabul edilir bir üniversite eğitimi, uluslararası öğrenciler için temel beklentiler arasındadır. Dünyada söz sahibi olan, entelektüel birikimiyle ve alanda öncü çalıĢmalarıyla adını duyuran akademisyenlere sahip üniversiteler, uluslararası öğrenciler tarafından daha fazla tercih

edilmektedir. Ayrıca geniĢ burs olanakları, yaygın ulaĢım ağı, alıĢık olduğu kültür ve geleneklere yakın yaĢam Ģartlarının sunulması, alternatif beslenme ve barınma imkânları da uluslararası öğrencilerin hedef ülkeden genel beklentileri arasında yer alır (Bayraktaroğlu ve Mustafayeva, 2009).

Uluslararası öğrenciler daha özgür ve canlı bir sosyal yaĢantıya sahip olmak için de ülke dıĢında öğrenim görmeyi tercih etmektedirler. Ayrıca gidilecek ülkedeki yüksek yaĢam standartları, uluslarlararası öğrencilere cazip gelmektedir. Sanat ve spor imkânlarının çeĢitliliği, farklı kültürel deneyimler ve eĢitlikçi bir ortamda özgürce öğrenim görmek çoğu uluslararası öğrenci tarafından önemli bir tercih sebebidir. Bu noktada gidilecek ülkelerin, asgari yaĢam standartlarının yüksek olması önemlidir.

Ayrıca ülkenin imajı, üniversite imajını ve uluslararası öğrencilerin üniversite tercihlerini doğrudan etkilemektedir. Bu yüzden yetkililer, sadece yükseköğretimle ilgili politikalar geliĢtirmekle yetinmeyip medyadaki imajlarını daha ılımlı bir konuma yönlendirmekte, uluslararası öğrenciler için özgürlükçü, eĢitlikçi ve cazip bir imaj oluĢturarak daha fazla uluslararası öğrenciyi kendilerine çekmek isterler (Kethüda, 2015: 149).

1.5.8. Uluslararası Öğrencilerin Aldıkları Uyum