Toprak Nemi

0-10 cm toprak profiline ait 2007 ve 2008 yılı toprak nemi değerleri Çizelge 4.7 ve 4.8’de verilmiştir. Çizelgeler incelendiğinde TİÖ dönemde en yüksek nem içeriği 2007 yılında G2 yönteminde (%28,22) , 2008 yılında ise G1Ö yönteminde (%18,62) olduğu belirlenmiştir. A2 yönteminin her iki yılda da düşük toprak nemine sahip istatistiksel grupta yer aldığı belirlenmiştir. Toprak nem içeriği açısından TİÖ döneminde geleneksel toprak işleme yöntemleri ve doğrudan dikim yöntemleri arasında sayısal olarak çok büyük farkın olmadığı görülmüştür.

Domates bitkisinin suyu yoğun olarak kullandığı ve sulama yapılan ÜP döneminde ise 2007 yılı için en yüksek nem değeri %30,92 ile D1 yönteminde, 2008 yılında ise %24,24 ile D2Ö yönteminde saptanmıştır. Özellikle 2007 yılında bölge genelinde yaz aylarında yaşanan kuraklık ve sulama suyu kısıntısı yüzünden bu yıl içerisinde üretim periyodu boyunca geleneksel toprak işleme uygulanan parsellerinin toprak nemini korumada etkisiz kaldığı görülmüştür. Yüzeydeki örtü bitkisinin zincirli tip sap parçalama makinası kullanarak parçalandığı D2Ö yönteminin her iki yılda bu derinlikte toprak nemini korumada etkili olduğu belirlenmiştir. Goble diskaro ile yüzeysel toprak işleme yapılan D3 yönteminin 2007 yılında %17,40 ile en düşük nem değerine sahip olduğu görülmüştür. D3 yöntemi 2008 yılında ise %24,14 nem içeriği ile A2Ö ve G2Ö hariç diğer tüm toprak işleme yöntemleri ile aynı istatistiksel grupta yer almıştır. Ayrıca 2008 yılı üretim periyodunda yapılan toprak nemi örneklemelerinde de geleneksel yöntemin

75

sayısal olarak tüm doğrudan dikim yöntemlerindeki toprak nemi değerlerinden düşük olduğu görülmüştür. Bu durumda, geleneksel toprak işlemenin 0-10 cm derinlikte toprak nemini korumada etkisiz olduğu söylenebilmektedir.

Çizelge 4.7. 2007 Yılı 0-10 cm toprak nemi değerleri (%)*

TİY TİÖ ÜP HS

*: Nem değerlerine ait varyans analiz tabloları için bkz. Ek Çizelgeler 15-20.

Çizelge 4.8. 2008 Yılı 0-10 cm toprak nemi değerleri (%)

TİY TİÖ ÜP HS geleneksel toprak işleme parsellerinin TİÖ dönemde doğrudan dikim parsellerine göre daha düşük toprak nemine sahip olduğu saptanmıştır (Çizelge 4.9 ve 4.10).

TİÖ dönemde sulama yapılmaması ve örtü bitkilerinin hala yaşamaları ve su tüketmeleri göz önüne alındığında, G2Ö yönteminde her iki yılda da düşük toprak nem içeriklerinin saptanması, bu yöntemde örtü bitkilerinin topraktaki suyu daha

76

çok kullanmış olabileceği şeklinde açıklanabilmektedir. Bu derinlikte sonbahar toprak işlemesinin yoğun olarak uygulandığı G1Ö yöntemi 2007 yılında %22,27, 2008 yılında ise G1 yöntemi %19,06 ile istatistiksel olarak en düşük grupta yer almıştır. Üretim periyodunda ise bu toprak derinliği için D1 yönteminin 2007 yılında %26,55 ve D2Ö yöntemininde 2008 yılında %25,62 ile toprak nemini açısından en yüksek istatistiksel grupta yer aldığı saptanmıştır. Bu durum, örtü bitkisi ve doğal bitki örtüsünün sap parçalama makinası ile parçalanarak öldürülüp yüzeyde bırakılmasının ve kurak giden mevsimde toprak işlemeden dikim yapmanın bu toprak derinliği için nem kaybını önlediği şeklinde açıklanabilmektedir.

Çizelge 4.9. 2007 Yılı 10-20 cm toprak nemi değerleri (%)

TİY TİÖ ÜP HS

Çizelge 4.10. 2008 Yılı 10-20 cm toprak nemi değerleri (%)

TİY TİÖ ÜP HS

77

Farklı toprak işleme yöntemlerinin uygulandığı parsellerde 20-30 cm toprak derinliğinde değişik dönemlerde üçer tekerrürlü olarak alınan toprak örneklerinden hesaplanan nem değerlerinin ortalamaları ve yapılan Duncan testine ait 2007 yılı sonuçları Çizelge 4.11’de, 2008 yılı sonuçları da Çizelge 4.12’de toplu olarak verilmiştir. Her iki yıla ait sonuçlar kendi içlerinde değerlendirilerek farklı toprak işleme ve örtü bitkisi kullanımının topraktaki nem korunumuna etkileri ortaya konulmuştur. Çizelge 4.11 incelendiğinde dikim için yapılacak toprak işleme öncesi (Nisan 2007) en yüksek nem değerleri örtü bitkisi kullanılan doğrudan dikim D2Ö parsellerinde (%26,06) ve örtü bitkisiz doğrudan dikim D1 parsellerinde (%26,19) bulunmuştur. Üretim periyodunda çiçeklenme dönemindeki sulamadan üç gün sonra yapılan ölçümlerin ortalaması ve hasattan sonra yapılan ölçümlerde ortalama değerler incelendiğinde en yüksek nem değerlerinin yine örtü bitkisi kullanılan D2Ö parsellerinde bulunduğu gözlenmiştir. Bu değerler üretim periyodunda %32,78 ve hasat sonu dönemde

%28,21’dir. 20-30 cm toprak derinliğinde 2008 yılına ait toprak nem değerleri incelendiğinde, parsellerde toprak nemi değerleri açısından çok büyük farklılıkların olmadığı belirlenmiştir.

Benzer olarak Ward et al. (2006)’ da örtü bitkilerinin ve no-till uygulamalarının üretim periyodunda toprak nemini koruduğu bildirilmektedir.

Aynı çalışmada azaltılmış (şeritvari) toprak işleme uygulamasının da toprak nemi açısından yüksek değerlere sahip olduğu rapor edilmiştir. Bunun yanı sıra, Mitchell et al. (2002)’ de yaşayan örtü bitkilerinin daha sonra oluşturacakları nem korumasına rağmen gelişmeleri esnasında toprak suyunu kullandıklarını ve bunun problem olabileceğini bildirilmektedir. Herrero et al. (2001b)’de ise örtü bitkilerinin oluşturduğu malçın toprak nemini olumlu etkilediği rapor edilmektedir. Ayrıca Adekiya and Ojeniyi, (2002)’ de domates üretiminde yaptıkları çalışmada toprak işlemesiz üretim tekniğinin uygulandığında diğer yöntemlere göre daha yüksek toprak nem içeriğine sahip olduğunu saptamışlardır.

Rasmussen, (1999) yüzeyde bırakılan bitki artıklarının evaporasyonu azaltarak nemi koruduğu bildirilmektedir. Çalışmada ayrıca kulaklı pullukla toprak işlemenin 10-20 cm toprak derinliğinde toprak nemini arttırabildiği de ifade edilmektedir.

78

Çizelge 4.11. 2007 Yılı 20-30 cm toprak nemi değerleri (%)

TİY

Çizelge 4.12. 2008 Yılı 20-30 cm toprak nemi değerleri (%)

TİY TİÖ ÜP HS

Üç farklı dönemde 0-30 cm toprak profilinde ölçülen, 2007 yılına ait toprak sıcaklığı değerlerinin tekerrür ortalamaları Şekil 4.21, 4.22 ve 4.23’te, 2008 yılı değerleri ise Şekil 4.24, 4.25 ve 4.26’da gösterilmiştir (Varyans analiz tabloları için bkz. Ek Çizelgeler 21 ve 22). Şekiller incelendiğinde her üç dönemde de doğrudan dikim parsellerinde toprak sıcaklığı değerlerinin örtü bitkisiz alanlarda yüksek olduğu görülmüştür. Özellikle 2007 yılında herbisit uygulaması dışında hiçbir işlemin yapılmadığı D1 parsellerindeki toprak sıcaklığı değerlerinin en