Veri Toplama Araçları

3.2.1.2. Gözlemciler Sınıf Öğretmeni-1

Sınıfın iki öğretmeninden birisi olan öğretmen-1, Anadolu üniversitesi zihinsel engelliler öğretmenliği bölümünden 2001 yılında mezun olmuştur. Uzun yıllardır çeşitli okullarda zihinsel yetersizliği bulunan öğrenciler için ders vermektedir. Aynı zamanda otizimli ve öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerle de çalışmış olup farklı yetersizliği bulan öğrencilere de öğretmenlik yapmıştır.

Sınıf Öğretmeni-2

Sınıfın iki öğretmeninden birisi olan öğretmen-2, sınıf öğretmenliği bölümünden mezundur. Sınıf öğretmenliği yapmış ardından zihinsel yetersizliği bulanan öğrencilerle çalışmaya başlamıştır. Uzun yıllardır çeşitli okullarda zihinsel yetersizliği bulunan öğrenciler için ders vermektedir.

Araştırmacı

Araştırmacı Ege Üniversitesi fen bilgisi öğretmenliğinden mezundur. Ardından Uludağ Üniversitesi matematik ve fen eğitimi anabilim dalı fen eğitimi alanında eğitim görmeye başlamıştır. STEM Eğitimi için yazılım, Scratch öğretim kursu, C programlama dili ve arduino kodlama kurslarına katılmıştır.

3.3. Veri Toplama Araçları

Bu çalışmada konular için kontrol listeleri, STEM etkinleri için ölçüt bağımlı ölçü aracı, değerlendirme ölçü aracı ve yarı yapılandırılmış mülakat formu veri toplama araçları olarak

kullanılmıştır. Derse olan katılımın ölçülmesi için kontrol listesi, STEM ölçüt bağımlı ölçü aracı, değerlendirme ölçü aracı kullanılmıştır. Fen dersine olan ilgi ve tutum için yarı yapılandırılmış mülakat kullanılmıştır.

3.3.1. Konular için Tasarlanmış Kontrol Listesi

Kontrol Listeleri, öğrenciye öğretilmesi hedeflenen beceri ve kavramdaki performans düzeyini belirlenen sorulara göre tespit etmek amacıyla kullanılan informal değerlendirme araçlarıdır. Gözlenecek olan bir performansı oluşturan alt davranışları yapıldı/yapılmadı (var/yok, evet/hayır) şeklinde işaretlemeye yardımcı olan ölçme aracıdır. Öğrencilerin öğretim amaç ve hedefleri genel olarak değerlendirmek için kullanılır. Kontrol listeleri, öğretimden önce öğrencilerin performans veya bilgi düzeyini saptamak, öğretim esnasında öğrencilerin gösterdiği ilerlemeyi kaydetmek, öğretim sonunda öğrencilerin öğretim amaçlarını

gerçekleştirme düzeylerini belirlemek amacıyla uygulanır.Kontrol listeleri, akademik ve akademik olmayan becerilerin değerlendirilmesi sırasında kullanılabilmektedir. (Demir, 2008). Öğrencilerden başlangıç verisi toplamak ve uygulanacak olan konu hakkında genel bilgi düzeylerinin ne ölçüde olduğunu saptamak için kontrol listeleri kullanılmıştır.

Bu çalışma için geliştirilmiş olan kontrol listeleri, hedef davranışlar içeren 10’ar sorudan oluşturulmuştur. “Kuvvetin etkisi”, “Mıknatısın etkisi”, “Geçmişten günümüze ses

teknolojileri ve gürültü kirliliği” konuları için kullanılmıştır (Ek-1). Geliştirme sürecinde fen bilgisi ana bilim dalı ve özel eğitim ana bilim dalında çalışmakta olan iki öğretim

görevlisinden uzman görüşü alınmıştır.

3.3.2. STEM Etkinlikleri Ölçüt Bağımlı Ölçü Aracı

STEM etkinliklerinin değerlendirilmesi sırasında ise fen bilgisi ana bilim dalı ve özel eğitim ana bilim dalında çalışmakta olan iki uzmandan uzman görüşü alınarak tasarlanmış olan STEM ölçüt bağımlı ölçü aracı kullanılmıştır (Ek-2).

STEM deneyi ölçme araçları oluşturulurken Çil ve Çepni (2017) STEM eğitiminde değerlendirme kriterleri ve Özmen (2014) zihinsel yetersizliğe sahip öğrencilerde ölçümleme ve değerlendirme uygulamalarındaki kriterler birleştirilerek tasarlama yapılmıştır.

STEM deneyi, deneye başlamada önce, deney esnası ve deney sonrası olmak üzere deneyin üç kısmı içinde öğrencilerden veriler toplanmak üzere geliştirilmiştir. STEM ölçüt bağımlı ölçü aracında kuvvetin etkileri için 30, mıknatısın etkileri için 35, geçmişten günümüze ses teknolojileri ve gürültü kirliliği için 30 hedef davranışa bakılmış ve soru sorulmuştur. Deneye başlamadan önce, öğrencilerden deney malzemeleri hakkında

bilgilerinin olup olmadığı test edilmiştir. Oluşturulan sorularda bulunan sayılar deneyin farklı basamaklarını belirtmektedir. “1” ile başlayan tüm sorular öğrencilerin STEM deneyinde kullanacakları deney malzemelerini bilip bilmediğini ölçmek için tasarlanmıştır. “2” ile başlayan tüm sorular ise STEM deneyi esnasında öğrencilerin deneyi uygulayabilme becerilerini ölçmek için tasarlanmıştır. “3” ile başlayan tüm sorular ise STEM deneyinin değerlendirmesini ölçmek için tasarlanmıştır. Yapılan bu gruplama ile deneyin içerisinde benzer davranışları ölçmek amaçlanmıştır.

3.3.3. Değerlendirme Soruları

Ünite sonu değerlendirme soruları öğrencilerin seviyelerine uygun tasarlanmış çoktan seçmeli, doğru – yanlış ve boşluk doldurma sorularını kapsayan değerlendirmeden

oluşmaktadır (Ek-3). Değerlendirme soruları tasarlanırken öğrencilerin okuma ve anlamadaki güçlükleri göz önünde bulundurularak olabildiğince kısa sorulardan oluşturularak

tasarlanmıştır. Tasarlama yapılırken öğrencilerin okumadan yorulmaması ve ilgi çekici olması adına Toondoo karikatür çizimleri ile yapılmış konuyla ilgili zengin görsel içerikli olmasına özen gösterilmiştir. Ayrıca karikatürler çizilirken karikatürlerin içerisine konu ve kavramlara ilişkin hatırlatıcı görsel ipuçları konulmuştur. Değerlendirme soruları 40 dakikayı kapsayacak şekilde öğrencilere sınav şeklinde uygulanmıştır.

3.3.4. Yarı Yapılandırılmış Mülakat Soruları

Yarı yapılandırılmış mülakat soruları, öğrencilerde fen dersine karşı oluşan ilgi ve tutum davranışlarını gözlemleyen sınıfın iki öğretmeni ile yapılmıştır. Yapılmış olan yarı

yapılandırılmış mülakat formu beş sorudan oluşmaktadır. Soruları geliştirme sürecinde fen bilgisi ana bilim dalı ve özel eğitim ana bilim dalında çalışmakta olan iki öğretim

görevlisinden uzman görüşü alınmıştır.

Sorular öğretmenler odasına öğretmenlere ayrı zamanlarda sorulmuştur. Her bir öğretmen için sorulan sorular ortalama 20 dakikalık zaman içerisinde cevaplandırılmıştır. Sorulan sorulara verilen cevap evet ve ya hayır şeklinde alt başlık olarak başlıklandırılmış, evet ise neden evet, hayır ise neden hayır olduğuna dair öğretmenlerden açıklama yapması istenmiştir.

Öğretmenler açıklamaları yaparken araştırmacı, söylenenleri deftere not alarak verileri toplamıştır (Ek-5).