Ticâret-i Bahriye, Kaptan ve Çarhcı Yüksekokulu Öğrencilerinin Protestosu

Aynı duygu ve düĢüncelerin bir araya getirilmesiyle oluĢturulan diğer bir bildirinin sahibi de Ticâret-i Bahriye, Kaptan ve Çarhcı Yüksek Okulu’nun öğrencileri idi.60

Ticâret-i Bahriye öğrencileri de: “Millî mukaddesât ve varlığımızı küçümseyerek

bütün milletin nefret ve lânetlerini üzerlerine çeken malûm beş müderris hakkında alınan karara bütün mevcudiyet ve samimiyetlerimizle iştirak eder, milletimize zehir, hıyânet kusan bu şahısların kutsî Dârü‟l-Fünûn müessesemizden uzaklaştırılmaların tek bir kalp ve dimağ halinde arzu eden bütün öğrencilerin, hak yerini bulana kadar derslere girmeme kararı verdiğini de hürmetlerimizle tebliğ ederiz efendim.” diyerek hem arkadaĢlarına desteklerini açıklamıĢ hem de

tepkilerini ortaya koymuĢlardı. Ayrıca, Turuk u Maâbir ve Kondoktör Mekteb-i Alîsi öğrencileri de aldığı bir kararla boykota katılma kararı almıĢlardı. UlaĢtırma Bakanlığı(Nafia Nezareti)’na bağlı olan bu yüksekokulun öğrencileri de Dârü’l- fünûn ve diğer bakanlıklara bağlı yüksekokulların öğencileriyle birlikte hareket ederek istenmeyen müderrislerin Dârü’l-fünûn’dan kovulmalarına kadar eylemi bırakmamıĢlardı.61

1.9.2.5.Ticâret Mekteb-i Âlisi (Ġktisadî ve Ġdârî Bilimler Fakültesi) Öğrenci Derneğinin Bildirisi62

“Mukaddesâta tecâvüz eden ve en necib hissiyât-ı millîyeyi cerihedâr eden birkaç

kimsenin büyük ilim kürsilerinden uzaklaştırılmaları için üniversitenin değişik fakültelerinin aldıkları karara katılmayı, bütün gençlik için bir namus borcu telakkî ettiğimizden bu adamların Dârü‟l-Fünûn harim-i marifetinden uzaklaştırılacakları zamana kadar derslerimize devam edemeyeceğimizi ilan ederiz.”

59_{Ġkdâm Gazetesi, 10 Nisan 1922; Vakit Gazetesi, 10 Nisan 1922; Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 10-12 Nisan} 1922; Ġleri Gazetesi, 10 Nisan 1922

60_{Ġleri Gazetesi, 10 Nisan 1922; Ġkdâm Gazetesi, 10 Nisan 1922; Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 10-12 Nisan} 1922; Vakit Gazetesi, 10 Nisan 1922

61_{Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 10 Nisan 1922}

62_{“Ticâret Mekteb-i Âlîsi Talebesinin Beyân-nâmesi”, Vakit Gazetesi, 10-13 Nisan 1922; Ġkdâm} Gazetesi, 10 Nisan 1922; Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 9-10 Nisan 1922; Ġleri Gazetesi, 10 Nisan 1922

1.9.2.6. Ziraat Mekteb-i Âlisi(Yüksek Ziraat Okulu)63

“Memleketin geçirmekte olduğu şu felaketi devrinin acılarını büyük ve şerefli tarihimizden aldığımız tesellilerle avutmaya çalışırken mukaddes bir mevcudiyet olarak taşıdığımız şerefimize tecâvüz eden, en aziz hislerimizi yaralamaktan çekinmeyen bazı kişilere karşı ortaya koyduğunuz infiâli pek haklı ve meşru görürüz. Bu adamların cüretkâr tecâvüzlerinden, sizinle beraber milleti seven her Türk çocuğu üzüntülü ve gönlü yaralıdır. Dârü‟l-Fünûnu Türk gençliğinin mukaddes kalbi saydığımızdan, duyduğunuz ıstırabı aynı şiddetle bizim de hissettiğimizi sizlerle paylaşmak isteriz. Alınan kararların tasdik ve takdir ile meşru hareketinize bütün samimiyet ve mevcudiyetimizle iştirâk ederiz.”

1.9.2.7. Eczâcı ve DiĢçi Mektepleri Talebe Heyeti Ġttihâdı 64

Dârü’l-fünûnun dört fakültesinden üçünün yani Edebiyat, Tıp ve Fen Fakültelerinin alınan karar doğrultusunda dersleri tatil etmelerinin ardından yüksekokulların bir çoğu da bu karara iĢtirak etmeye baĢlamıĢlardı. Bu okullardan biri de Eczâcı ve DiĢçi Mektepleri idi. Eczâcı ve DiĢçi Mektepleri Talebe Heyeti bir açıklama yapmıĢ ve Ģu ifadelere yer vermiĢti: “Edebiyat Fakültesi talebesi

arkadaşlarımızın muhikk davasını son vaziyet üzerine umum Dârü‟l-fünûn ve gençlik üzerine terettüp eden milli bir vazife telakki ettiğimizden mâlumü‟l-esâmi beş hoca Dârü‟l-fünûn haricine çıkarılıncaya kadar Edebiyat Fakültesi talebesinin mukarreratına iştirâk ile tedrisâtımızı tatile karar verdiğimizi ilan ederiz.”

1.9.2.8. Hukuk Fakültesi

11 Nisan 1922 Salı günü Hukuk Fakültesi Öğrencileri de aldıkları bir kararla Edebiyât Fakültesi Öğrencilerinin baĢlattığı harekete “şartsız” destek verdiğini açıklamıĢ ve derslere girmeme kararı almıĢtı.65

ġimdiye kadar diğer arkadaĢlarına ancak manen destek vereceğini vadeden ve kararını, üniversite senatosunun vereceği karardan sonraya bırakan Hukuk Fakültesi öğrencileri, üniversite senatosunun öğrenci aleyhine karar vermesi üzerine bir toplantı gerçekleĢtirmiĢlerdi. Hukuk Fakültesi öğrencisinin 11 Nisan 1922 ÇarĢamba günü sabah saat 10:00’dan 15:00’a kadar süren toplantısından sonra “kâhir bir ekseriyetle” diğer fakülte ve yüksekokul öğrencilerinin yaptığı gibi derslere girmemeye karar verilmiĢti. Ayrıca, her

63_{Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 9-10 Nisan 1922}

64“_{Eczâcı ve Dişçi Talebesinin Galeyân-ı Hamiyeti”, Ġkdâm Gazetesi, 9 Nisan 1922; Vakit Gazetesi, 9} Nisan 1922

65_{Ġkdâm Gazetesi, 12 Nisan 1922; Peyâm- Sabah Gazetesi, 12 Nisan 1922; Hakimiyet-i Millîye} Gazetesi, 13 Nisan 1922; Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 12 Nisan 1922; AkĢam Gazetesi, 12 Nisan 1922; Anadolu’da Yeni Gün Gazetesi, 14 Nisan 1922; Vakit Gazetesi, 12 Nisan 1922

sınıftan birer kiĢi temsilci olarak seçilmiĢ ve Hukuk Fakültesi öğrencisinin kararı, diğer fakülte ve yüksekokullarda okuyan arkadaĢlarına Ģu Ģekilde tebliğ edilmiĢti:66

Hukuk Fakültesi öğrencileri, Divanın (senatonun) vereceği karara değin erteledikleri kararlarını tespit etmek üzere dün öğleden evvel Dârü‟l-Fünûnda toplanmışlar ve öğrenci birliğinden gelen tezkere üzerine fakültenin son sözünü kararlaştırmışlardır.

Uzun tartışma ve gösterileri beraberinde getiren bu hareketli içtima sonucunda öğrenciler, mahut hadisede diğer öğrenci arkadaşlarıyla hem fikir olduklarını ezici bir çoğunlukla bir daha kararlaştırmışlardır.

Yalnız suçlanan müderrisler tarafından gönderildiği söylenen Dârü‟l-Fünûna mensup beş kişi Hukuk öğrencilerinin bu toplantısında mühim gaileler yaratmaya ve gürültü ile öğrenciyi dağıtmaya çalışmışlarsa da çoğunluk tarafından reddedilmiş ve ayıplanmıştır. Bunun üzerine Hukuk Fakültesi öğrencileri, diğer fakülteler öğrencisi gibi eğitim ve öğretimi tatil etmeye karar vermişlerdir. Binaenaleyh bugünden itibaren Hukuk Fakültesi dahi fiilen tatil edilmiş sayılmaktadır. Hukuk öğrencilerinin seçtikleri dört temsilci, öğrenci birliğine gönderildiği cihetle bütün yüksekokullar ve fakültelerin kız ve erkek öğrencisi şimdi öğrenci birliğinin aldığı karar doğrultusunda hareket etmektedirler.”

Hukuk öğrencileri bu kararlarını Hukuk Fakültesi Profesörler Kuruluna da bildirmiĢlerdi. 11 Nisan 1922 Salı günü, genel kurul halinde toplanan Hukuk Fakültesi öğrencisinin almıĢ olduğu kararlar profesörler kuruluna sunularak Ģöyle denilmiĢti:

“Hukuk fakültesi öğrencisi, Dârü‟l-Fünûnun diğer fakülte ve yüksekokullarda okuyan öğrenci arkadaşlarına manen ve maddeten tam bir anlaşma ile katılmayı milli onur ve haysiyetiyle ilgili görevin bir gereği olarak kabul eder.

Hukuk öğrencisi kendi müderrisleri hakkında hayatı boyunca taşımayı en mukaddes bir vazife bildikleri hürmet hissi ve muhabbetimizi burada tekrar etmenin vicdânî zorunluluğunda bulunduklarını arz ederler. Müderrislerine karşı hürmette bir kusur etmeyi kendilerine bir alçaklık kabul ederler. Kalbi bağlılıklarının sarsılmaz bir şekilde sürekli olduğunu arz ederler. Fakat milli vicdanının en yaygın ve coşkun devresinde aldıkları kararı geçerli olarak kabul ettiklerinden bugünden itibaren derslerine üzüntü hatta gözyaşıyla devam edemeyeceklerdir.

Öğrenciler, sevgili hocalarının derslere girmekle böyle vatanî ve millî bir meselede zaten kırık ve yaralı kalplerini büsbütün incitmemelerini niyâz ederler.

66_{Ġkdâm Gazetesi, 14 Nisan 1922; Ġleri Gazetesi, 12 Nisan 1922; Tevhîd-i Efkâr Gazetesi, 13 Nisan} 1922

Öğrenci temsilcileri birliğinin belirlediği yetkilerden ötürü bu hususta emir ve uyarılarının kendilerine tebliğini saygıyla karşılarız.”

1.9.3.Lozan’da Eğitim Gören Türk Öğrencilerinin Dârü’l-Fünûn Öğrencilerine