Termal İşletmelerde Dağıtım Sistemi

Dağıtım, hizmetlerin etkin bir biçimde hedef kitleye ulaştırılması ile ilgili kararları ve uygulamaları içerir. Ticari işletmelerde dağıtım depolama, stok kontrolü, araçlar gibi konuları kapsar. Sağlık hizmetleri konusunda ise dağıtım; muayene için bekleme zamanı, park yeri, ulaşım gibi konuları içerir. Sağlık hizmetlerinin dağıtımı sadece fiziksel anlamda ele alınmamalıdır. Kuruluşun tüm görünümü, uzmanlık düzeyi, hizmetlere ulaşmada geçen zaman, tıbbi ve tıbbi olmayan personelin davranış biçimleri de konu içersinde değerlendirilmelidir.

Bu açıdan bakıldığında sağlık hizmetleri sunan kuruluşlara ulaşılabilirlik, verilen hizmetin yararlılığı, hizmetin verilmesiyle ilgili kaynakların kullanım biçimi, danışma ve sevk sistemlerinin etkinliği konuları dağıtım sisteminin boyutlarını oluşturur. Ulaşılmak istenen amaç, hizmetlerin tüketiciye uygun yer ve zaman dilimlerinde en kolay biçimde ve rahatlıkla ulaştırılmasını sağlamaktır. Etkin sağlık hizmeti dağıtım amacına ulaşmak için;276

• Sağlık endüstrisinde dağıtım yapısı nedir? Nasıl bir gelişme eğilimi gözlenmektedir?

• Hizmetler uygun coğrafik alanlarda (yerleşik, gezici, geçici) sunuluyor mu?

• Yeni ve farklı alanlarda hizmetleri sunmak gerek toplum, gerekse sağlık kuruluşu açısından avantajlı mıdır?

• Sunulan hizmetlerin zamanlaması (yıl, hafta ve günün saatleri) kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun mudur?

• Hizmetlere kamu ve özel araçlarla ulaşmak kolay mıdır?

• Hizmetlerin sunulduğu ortam uygun bir atmosfer yaratıyor mu? • Sağlık kuruluşu destekleyici sevk ve önerme sistemine sahip mi?

• Tıbbi ve tıbbi olmayan personelin sayısı ve nitelikleri istenilen hizmet düzeyine ulaşmada yeterli mi? v.b. sorulara yanıtlar aranmalı ve uygun hale getirilmelidir.

Sağlık hizmetleri gibi hizmetlerde dağıtım nihai kullanıcı müşterinin erişilebilirliği ve kullanılabilirliği anlamına gelir. Sağlık hizmetinde talebi artıran uygun saatlerde hizmet ve coğrafik yerleşimdir. Bakım hizmetlerinin yönetiminde ve dağıtım ağlarının (networks) entegrasyonunda öncelikle doktorların coğrafik olarak yakınlığının sağlanması önemlidir. Hastalar hem coğrafik olarak yakın olmak hem de internet ortamında tüm sorularına uzmanlar tarafından cevap alabilecek yakınlıkta olmak ister.277

Uygun dağıtım kanallarının seçimi; satışları arttırır, maliyetleri azaltır, hizmet sunucu ile kullanıcı arasında uyumu sağlar ve fiyat istikrarını olumlu etkiler.

Mal ya da hizmetlerin üreticiden tüketiciye akışını sağlayan aracı olan her şey dağıtım kanalıdır (yeni kanallar şubeler, acenteler, doğrudan dağıtımı katılan çalışan v.b.)

Birçok hizmetin doğrudan dağıtımı artık elektronik araçlar vasıtasıyla sağlanabilmektedir. Örneğin herhangi bir rahatsızlığı konusunda hasta elektronik ortamda bilgilendirilebilir.

Ayrıca mal ya da hizmetlerin dağıtımında, doğrudan posta, tele pazarlama, broşürle pazarlama, internette pazarlama, elektronik araçlarla pazarlama, direkt cevap verilebilen TV pazarlaması gibi doğrudan pazarlama türleri de kullanılmaktadır.278

İşletmenin sunduğu hizmet ne kadar kaliteli, faydalı, yeni ve tatmin edici

olursa olsun alıcısına ulaşmadıkça müşteri için de, üretici için de anlam ifade etmeyecektir. Seçilecek doğrudan ya da dolaylı dağıtım kanalı ile üretilen hizmetin müşteriye uygun zaman, yer ve biçimde sunulması hizmetin tüketilmesi yani satışın gerçekleşmesi anlamına gelmektedir. Dolayısıyla pazarlama faaliyetleri sonucunda müşteri ve satıcı için, zaman, mekân ve mülkiyet faydası yaratmak için uygun dağıtım kanallarının seçilmesi ve bunların rasyonel olarak yönetilmesi şarttır.279

277

O'Connor and V. Kanti Prasad, a.g.m., s. 67-107

278 _{Mucuk, a.g.e., s. 267-268}

279 _{Mehmet Karafakioğlu, Uluslararası Pazarlama Yönetimi Teori, Uygulama ve Örnek Olaylar,}

Yer faydası; sağlık hizmetleri kuruluşunun hizmet birimlerinin düzenlemeleri de önemlidir. Örneğin; hastanelerde klinik, poliklinik, laboratuvar ve röntgen hizmetleri uyumlu ve etkin biçimde çalışacak ve yarar sağlayacak biçimde yerleştirilmelidir.280

Zaman faydası; hizmetin çabuk, yeterli ve zamanında verilmesi sağlanacak yararı en üst düzeye çekebilecektir. Bu açıdan, yöneticilerin değerlendirmeye almaları gereken zaman ile ilgili konular şöyle sıralanabilir;281

• Hizmetin sunulduğu günler ve saatler • Randevu için beklenen zaman

• Muayene ve tanı için bekleme zamanı • Müdahale zamanının düzeyi

• İşlemlerin yapılması için gereken zaman

• Sağlık kuruluşunda kalınması gereken zaman

Mülkiyet faydası; mübadelenin gerçekleşmesi için temel koşul olmaktadır. Sağlık hizmetlerinde sahiplik yoktur. Sadece hizmetten faydalanılır ve ödeme yapılır. SGK ve sağlık sigortaları, kredi kartlarının yaygınlaşması mülkiyet aktarımını kolaylaştırmış pazara canlılık kazandırmıştır.

Hizmetin özelliğinden dolayı doğrudan dağıtım yaygın olmakla beraber uzmanlık isteyen sağlık hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için sevk ve önerme de yaygın olarak kullanılmaktadır. Termal işletmeler için örnek uygulama Şekil 7’de görüldüğü gibi olabilir.

280 _{Odabaşı, a.g.e., s. 62-63} 281 _{Odabaşı, a.g.e., s. 64}

Şekil 7: Dolaylı ve Dolaysız Dağıtım

Dolaylı Dağıtım Dolaysız Dağıtım

Kaynak: Mehmet karafaoğlu, Sağlık Hizmetleri Pazarlaması, İşletme Fakültesi Yayın No.271, İstanbul, 1998.(Kaynaktan esinlenerek).

Balçova Termal İşletmesi’nde Dağıtım Kanalları • Acentalar

• Tur Operatörleri • İnternet web sayfası

• Dernekler • Bankalar • Sendikalar

• Hava Kuvvetleri ile bir çalışma yapılmış. • Sun Havayolu

• İnternet

• Avrupa romatizma dernekleri ile bağlantılar kurulmaya çalışılıyor. • Sağlık sigorta şirketleri

• Özel kurumlar çalışanlarına organizasyonlar düzenleyebiliyor. 2. basamak sağlık işletmesi 1. basamak sağlık işletmesi Özel Sağlık İşletmeleri Aile Hekimi Hasta Termal sağlık işletmesi

• Sivil toplum örgütleri (örn. Şehit Gaziler Derneği, Merkez Bankası emeklileri) ile iç haberleşme yaparak nokta pazarlama yapmış oluyorlar.

• Termal sağlık hizmeti SGK ödeme kapsamından çıkarıldığından önerme olarak hastanelerde dağıtım kanalında yer almaktadır. İki yıl öncesi dolaylı dağıtım söz konusu iken şimdi dolaysız dağıtımla hastalar termal hizmetlerden faydalanabilmektedir.