TEKNOLOJIDE AR-GE YÖNETIM

Ar-Ge için planlamanin önemi büyüktür, hele Türkiye gibi Ar-Ge için ayrilan kaynaklarin kit oldugu ülkelerde bu önem daha da artmaktadir. Zira bu kaynaklarin etkin ve rasyonel kullanimi ancak bilimsel ve teknolojik planlama yapmakla mümkündür. Teknolojik gelisme ve yeniliklere sahip olmak rekabette en güçlü silahtir.

Geçmiste teknolojiyi tanimlayan çogu arastirmaci teknolojinin arastirma ve gelistirme çalismalarina bagli olarak gelistigini vurgulamislardir. Teknoloji Yönetimi bu dogrultuda ayni zamanda Ar-Ge Yönetimi olarak da tanimlanabilmektedir.

1988’de Amerikan sektörlerine bakildiginda Ar-Ge çalismalarina 59.4 milyar USD harcandigi görülmektedir. 5 yil içinde bu rakam 83 milyar USD olmustur. (%6’lik bir artis gerçeklesmistir) Ar-Ge çalismalarina ayrilan kaynaklar arttiginda yeni teknolojiler ve bu teknolojilerle yaratilan gelirlerdeki artis arasinda birebir iliski yoktur. Bazi sektörlerde Ar-Ge için ayrilan kaynaklarla rekabet performansi arasinda

düsük bir korelasyonun oldugunu gösteren çalismalar vardir. [34] (Ar-Ge

harcamalarinin toplam satislara oranini gösteren rasyo)

Ar-Ge için ayrilan kaynaklar arttikça firmanin rekabet performansi veya karinin artacaginin garantisi yoktur. Çogu Japon firmasi Ar-Ge harcamalarini düsük tutarken kapasitenin genislemesi ve otomasyonun artisi için sermaye yatirimlarina ve yeni ürün gelisimlerine daha fazla kaynak ayirarak kisa dönemde daha karli olmaktadirlar.

Herhangi bir teknolojinin temininde firmalar için farkli seçenekler mevcuttur. Bu seçenekler; [35]

o Firma içi Ar-Ge faaliyetleriyle ürün ve süreç gelistirmek

o Teknolojiyi transfer etmek (lisans alma, yabanci sermaye ortakligi, joint

venture ile )

o Mevcut teknolojiyi kullanmak

o Sirketin Ar-Ge ihtiyaçlarinin belirlenmesi o Ar-Ge çalismalarinin planlanmasi

o Ar-Ge’nin sirket içinde örgütlenmesi veya projelendirilmesi o Yeterli tecrübe ve bilgiye sahip Ar-Ge ekibi kurulmasi

Drucker (1993) Ar-Ge yapan firmalarin kendilerine su sorulari sormasi gerektigini

belirtmistir: [36]

o Sirketin refah yaratici kapasitesinde farklilik meydana getiren hangi yeni bulusu yarattik?

o Bu yeni buluslarin sayisi, kalitesi bizim piyasadaki konumumuz ve

çalistigimiz sanayi kolundaki önderlik pozisyonumuzla uyum sagladi mi? o Ihtiyacimiz olan pazar konumunu ve sanayide birinciligi bize getirebilecek

yeni buluslar, önümüzdeki bes yilin sonunda hangi sonuçlari (ürün, proses, pazar veya yapacaklari etki olarak )saglamak zorunda?

Ar-Ge asamasinda iyi bir karar alma süreci ile bilgiye ihtiyaç duyulmaktadir. Sistematik olarak bilginin saklanmasi ve uygulanmasi için bu asamada planmis bir sürece ihtiyaç duyulmaktadir.

Ar-Ge ve üretim asamasinda üretime tam geçisten önce deneme üretimi yapmak teknoloji entegrasyonu için olanak saglamaktadir. Deneme ve pilot üretimler Ar- Ge’den üretime geçisteki pek çok problemi çözmektedir.

7.1. Ar-Ge’nin Ekonomik Degeri

Ar-Ge teknolojinin yapisinda önemli bir rol oynar. Kamuda ve özel sektörde politika belirleyenlerin sorduklari ortak soru sudur : “Kurumumuz için Ar-Ge’ye yapmamiz gereken uygun yatirim düzeyi nedir?” Bu soruya cevap vermek her zaman zor olmustur ve genellikle subjektif bir yargiya dayanmistir. Bu soruya daha objektif bir cevap gelistirme çabalari Ar-Ge’nin ekonomik degerini sayisallastirmak için yapilmis bir çok arastirmaya yol açmistir. Mansfield (1988) “Ar-Ge ile ekonomik büyüme ve verimlilik artisi arasindaki iliski” ile ilgili bir çalisma yapmistir. [37] Mansfield’e göre; her ne kadar sonuçlarda önemli hatalar olsa da bu sonuçlar bazi genel çikarimlara imkan vermektedir.

Özellikle mevcut ekonometrik incelemeler Ar-Ge’nin incelenen zaman periyodlari ve endüstrilerdeki üretkenlik artis orani üzerinde önemli bir etkiye sahip olduguna dair ikna edici kanitlar sunmaktadirlar.

Ekonomik verilerin analizi ve Ar-Ge’nin sayisal degerleri belirleme çabalari Denison

ve Kendrick (1966) tarafindan yapilmistir. [38] Denison ve Kendrick sinai üretkenlik artisinin %67’sinin bilgi artisi ve teknolojik gelisme ile gerçeklestigi sonucuna varmislardir. Bir ülkenin firmalarinin çogunlugu (üniversitelerdeki temel bilimsel ilerlemelerden firma çalisanlarinin tecrübelerine kadar) kendi ihtiyaçlari ile alakali tüm kaynaklardan gelen bilgileri kullanarak kendi pratiklerini ne kadar arttirirlarsa o ülkenin üretkenligi de o kadar artmaktadir.

Temel arastirmalarin ekonomik büyüme açisindan Ar-Ge’nin önemini ortaya koymus olduklarina ve bu büyümenin süreçlerdeki üretkenligin iyilestirilmesinden ve sonuçta Gayri Safi Yurt içi Hasilanin isgücüne oranindaki artistan kaynaklandigina inanilmaktadir. Arastirmalar Ar-Ge’den kaynaklanan getiri oraninin yüksek oldugunu göstermektedir. Imalatta tahmin edilen getiri oranlari %30 civarinda, tarimda ise %40-50 arasinda olmustur. Getiriler zaman ve sektöre göre degismektedir.

7.2. Ar-Ge Fonlarinin Profili

Sanayi gelistirmenin ve uygulamali arastirmanin temel finansal kaynagi ve uygulayicisidir. Fakat temel arastirmanin finansman kaynagi devlet ve uygulama yeri ünversitelerdir. Ar-Ge ile alakali ulusal fonlarin istatistikleri asagidaki gibidir:

o 1993’te %52 ile sanayi ve %42 ile federal hükümet ulusal Ar-Ge çabalarinda en önemli fon kaynaklarini saglamislardir.

o 1993’te ulusal Ar-Ge çabalarinin %68’sini sanayi göstermistir.

o 1993’te %62 ile ulusal temel arastirmalara en çok fon saglayan federal hükümet olmustur.

o 1993’te ulusal temel arastirma çabalarinin %62’sini üniversiteler göstermistir. Toplam Ar-Ge harcamalari, satislar ve karlar açisindan bakildiginda en üst seviyede yer alan sektörler sunlardir:

o Otomotiv o Bilgisayarlar o Ilaçlar ve Arastirma o Kimyasallar

Bu bes sektörün ortak özellikleri pek olmasa da hepsinin yüksek teknolojiye ilgisi vardir, ürün tasariminda yüksek teknolojik araçlara bagimlidirlar ve hizli degisime maruz kalan alanlardir.

7.3. Akbankta Ar-Ge Faaliyetleri

Akbak’ta yeni teknolojik trendler danismanlik, internet, farkli yayin abonelikleri, benchmarking, teknoloji firmalari ile yapilan görüsmeler, yurtiçi ve yurtdisi fuarlar gibi araçlarla takip edilmektedir. Bu kanallarla edinilen bilgiler mevcut veya potansiyel ihtiyaçlar dogrultusunda degerlendirilerek Ar-Ge içinde detay yatirim bütçeleri hazirlanmaktadir. Ar-Ge konulari mevcut ekipmanin yenilenmesi, ihtiyaçlari karsilamaya yönelik yeni teknolojik ürünler (donanim/yazilim) ve yeni teknolojileri takip için yapilan harcamalardan olusmaktadir. Akbank’ta Ar-Ge çalismalarinin son zamanlarda agirlikli olarak Internet, ATM, POS gibi yeni finansal ürünleri ve operasyonel masraflari azaltmaya yönelik faaliyetlerden ibaret oldugu görülmektedir.