Tei indeksi (Miyokard performans indeksi)

Geçmi te kalp yetersizli inin klinik tan s dispne semptomlar n n varl n gerektiriyordu. Egzersiz intolerans bozulmu sol ventrikül kontraktil fonksiyonunu gosterir. Bu da kardiyak kateterizasyon veya invazif olmayan yöntemlerle gösterilebilir. Bununla beraber sol ventrikül sistolik fonksiyonlar henüz bozulmam olan hastalarda kalp yetersizli i tan s gittikçe artmaktad r. Bu hastalar n izole bozulmu veya gecikmi miyokardiyal relaksasyona ba l primer diyastolik kalp yetersizli i oldu u son 10 y lda ortaya ç km t r. Sol ventrikül diyastolik disfonksiyonu, semtomatik kalp yetersizlikli hastalar n yakla k %30'unu olu turmaktad r.

Miyokardiyal düzeydeki defekt, kombine sistolik ve diyastolik disfonksiyonu, izole sistolik disfonksiyon veya izole diyastolik disfonksiyona neden olabilir. Geleneksel olarak sol ventrikül fonksiyonlar n n de erlendirilmesi, sol ventrikül sistolik fonksiyonlar n n ölçümü üzerinde odaklanm t r. Sol ventrikül sistolik fonksiyonu, ejeksiyon fraksiyonu gibi ejeksiyon faz indekslerini hesaplayan, sol ventrikül volümlerinin ölçülmesinden ibarettir. Bu ölçümler kalp yetersizlikli hastalarda klinik gidi i göstermede önemli prognostik bilgi sa lar. Ancak bu ölçümler, semtomlar, egzersiz kapasitesi veya myokardiyal oksijen tüketimiyle korele de il. Bu ölçümler ayr ca, ayn derecede ventrikül sistolik disfonksiyonu olan semptomatik kalp yetersizlikli hastalarda kalp yetersizli i olmayan hastalardan ay rt etmede pek faydal de il. Kalp yetersizlikli hastalarda sol ventrikül diyastolik fonksiyonlar n n de erlendirilmesinin daha güç oldu u kan tlanm t r. Çünkü normal bireylerde ya la birlikte diyastolik fonksiyonlar de i ir. Aynca diyastolik fonksiyonlar n bir çok ölçümü yüklenme durumlanndaki de i ikliklere çok duyarl d r. Bununla beraber diyastolik ventrikül fonksiyonlar n n ölçümleri egzersiz kapasitesiyle veya semptomlar n iddetiyle korele de il. Daha önce diyastol ve diyastolik disfonksiyon ayr nt l anlat ld ndan burada ayr nt ya girilmeyecektir. Sol ventrikül sistolik fonksiyonunun de erlendirilmesinde yayg n olarak kullan lan ejeksiyon fraksiyonu ölçümü sistol ve diyastol sonu volümlerin ölçülmesi ile elde edilir. Ejeksiyon fraksiyonu (EF) ölçümünde ayn laboratuarda ve ayn hastada bile farkl gözlemcilerin farkl sonuçlar elde etmesi seyrek olarak rastlanmayan bir durumdur. Transtorasik ekokardiyografide kullan lan pencerelerin

yetersiz kalabildi i kronik obstriktif akci er hastal (KOAH), gö üs kafesi yap s n n anatomik olarak bozuldu u kifoskolyoz gibi patolojilerde ve sol ventrikül apeksinin tam olarak incelenemedi i baz normal bireylerde sol ventrikül diyastol ve sistol sonu volümleri sa l kl olarak ölçülemedi i için EF de hatal veriler elde edilebilir. Ayr ca standard ekokardiyografi pencerelerinin kullan m sa ventrikülü görüntülemede yetersiz kalabilir.

Son zamanlarda Doppler kaynakl zaman aral k indeksinin, sol veya sa ventrikülün hem sistolik hem de diyastolik performans n de erlendirdi i bulunmu tur. Miyokardiyal performans indeksi (Tei indeksi); izovolumetrik kontraksiyon zaman ile relaksasyon zaman n n toplam n n ejeksiyon zaman na bölümüyle elde edilir. Zaman intervallerinin invazif olmayan yöntemlerle ölçümü sistolik ve diyastolik fonksiyonlar n her ikisini de erlendirmekte uzun süredir kullan lmaktad r. Ancak bu zaman aral klar n ölçmek güç oldu undan, bu ölçümler klinik pratikte pek s k kullan lmamaktad r. Miyokardiyal performans indeksi, sol ventrikül giri ve ç k yolu velosite zaman intervallerinden, doppler zaman intervallerinin ölçümüyle elde edilir. Bu indeks kolayl kla ölçülebilir, tekrarlanabilir ve en önemlisi sol ventrikül geometrisinden etkilenmez. Çe itli kardiyak hastal klarda kardiyak fonksiyonlar n ayr nt l bir ekilde de erlendirmede klinik pratikte kolayca ba vurulabilecek bir yöntemdir. Miyokard performans indeksinin ön ve ard yük, sample volümün yeri, ya ve ritimden önemli derecede etkilenmeyi i ve sol ventrikülün gerek sistolik ve gerekse diyastolik fonksiyonlar na i aret etmesi ve ayr ca ölçümün kolayl önemini artt rmaktad r.

Tei indeksi, ilk olarak 1995 de Tei Chuwa taraf ndan tan mlanm t r. Hem sa hem de sol ventrikül için kullan labilen bu yöntemle ilgili ilk çal malar dilate kardiyomiyopatili, kardiyak amiloidozlu ve primer pulmoner hipertansiyonlu hastalarda yap lm t r (26,28). Bu yöntemin kolay uygulanabilir olmas ve elde edilen de erlerin invazif ve invazif olmayan yöntemlerle korelasyon göstermesi kullan m alan n geni letmi tir.

Tei indeksi Doppler ekokardiyografi ile elde edilen ejeksiyon zaman , izovolümetrik kas lma zaman ve izovolümetrik gev eme zaman kullan larak ölçülür (Sekil 11).

ekil 11- Tei indexi(MP )=

(a-b)/b

a: mitrak veya trikusbit ak m n biti iyle ba lang c aras ndaki süre, b: aort veya pulmoner ak m n n ejeksyon süresi , IVCT: izovolumetrik kontraksyon zaman

IVRT: izovolumetrik relaksasyon zaman , ET :ejeksiyon zaman (106).

Tei indeksinin normal de eri sa ventrikül için 0,28±0,04; sol ventrikül için ise 0,39±0,05 dir (107).

Ejeksiyon süresi aort ve pulmoner kapaklar n aç lmas ile ba lar ve bu kapaklar n yeniden kapanmas na kadar sürer. Bu süre ekokardiyografik olarak apikal be bosluk(sa ventrikül için parasternal k sa eksen) konumundan sample volüm aort kapa n n(veya sa ventrikül için pulmoner kapa n ) hemen alt na yani sol(veya sa ) ventrikül ç k yoluna yerle tirilerek elde edilen kay tlardan hesaplanabilir. Bu dönem ventrikülün sistolik fonksiyonlar hakk nda direkt olarak bilgi verir. Sol veya sa ventrikülün sistolik performans bozuldu unda ejeksiyon süresi k sal r ve bunun sonucu olarak Tei indeksi(MP ) artar.

Modifiye myokard performans indexi ise PW doku doppler görüntüleme ile kay t edilen bölgesel izovolumetrik relaksasyon zaman (RIVRT) ile bölgesel izometrik kontraksiyon zaman (RICT) n n toplan p sistolik(Sm) süresine bölünmesi ile hesaplan r.

zovolumetrik gev eme (relaksasyon) dönemi daha öncede belirtildi i gibi aort kapa n kapanmas ndan mitral kapa n aç lmas na kadar geçen süredir. Bu süre ekokardiyografik olarak sample volüm ün apikal be bo luk konumunda mitral ve aort aras na konulmas yla elde edilen verilerden hesaplanabilir. Kontraktil elemanlar n çözüldü ü ve myokard n gev edi i bu dönem enerji ba ml d r. Na-K ve Ca pompalar n n enerji harcayarak gev eme olmakta. Myokard iskemiside bu süre uzamakta dolay s ile MP artmaktad r (107). zovolumetrik kas lma dönemi atriyo-ventriküler kapaklar n kapan p, semilüner kapaklar n aç lmas na kadar geçen süredir. Bu süre de izovolumetrik gev eme (relaksasyon) döneminde oldu u gibi sample volüm ün apikal be bo luk konumunda mitral ve aort aras na konulmas yla elde edilen verilerden hesaplanabilir. Ventrikül içi volümün sabit oldu u bu dönem, ventrikül içi bas nc n aort (pulmoner) bas nc n a mas sonucunda aort (pulmoner) kapa n n aç lmas ile solan r.