“Grafik sözcüğü, Yunancada yazmak, resim çizmek, işaret, desen anlamına gelen "grafikos" ya da "graphein" sözcüğünden türetilmiştir” (Temel Britannica, 1992: 220).
Grafik kelimesi, resim veya yazıya ait, tam tasvir olunmuş canlı, yazıya uygun şekillere ait, şekli çizgili olarak tarif edilmektedir. Grafik kelimesi
genel anlamı ile tüm sanatsal teknik ve endüstriyel resim yazı ve çizimleri, çoğaltma tekniklerini, baskı için boyama ve çizim teknikleriyle yapılan resimleri kapsayabilmektedir. Bu nedenle grafik sanatlar denince yazılmış, çizilmiş baskı amacıyla resmedilmiş özgün resimlerle bunların üretilmişleri anlaşılmaktadır (Odabaşı, 2002: 17).
2.4.1. Grafik Tasarımın Tanımı
Grafik tasarım çeşitli çoğaltma teknikleri ile basılacak olan malzemenin tasarımını konu alan sanat dalı olarak nitelenir. Sözen ve Tanyeli’ye (2011) göre; grafik sözcüğünün tanımı biraz daha açılacak olursa, sanatçının elinden özgün biçimlendirmeyle çıkan ya da özgün çoğaltmayla (baskı yöntemleriyle) elde edilen eserin, bilgi iletmek basılmak, kitle iletişim araçlarında kullanılmak amacıyla hazırlanan; çizgi, yazı, resim ve bunların düzenlemeleriyle ilgili tasarımları kapsar (s.121).
William Addison Dwiggins tarafından kullanılan terim, görsel sanatların uygulamalı ve pratik kullanımını betimler. Grafik tasarım aynı zamanda, metin ve görselin etkili biçimde birleştirilmesiyle kavramların, fikirlerin ve mesajların görselleştirilerek iletilmesi sürecidir. Grafik tasarım tipografi, mizanpaj ve illüstrasyon gibi farklı disiplinleri barındırır ve hareketli grafikler, animasyon, web tasarımı, ambalaj yönlendirme işareti, reklam, afiş, logo, dergi ve kitap dâhil pek çok farklı alanda uygulanabilir (Wigan, 2009: 110).
Tasarım bir sorunun çözümlenmesi sürecidir. Tasarlama eylemi, oluşturulacak yapının organizasyonu ile ilgili her türlü faaliyeti barındıran bir süreç olarak değerlendirilmelidir. Becer’e (1997) göre; grafik tasarım, görsel bir iletişim sanatıdır. Birinci işlevi de, bir mesajı iletmek ya da bir ürün ya da hizmeti tanıtmaktır. Grafik tasarım terimi ilk kez 20. yüzyılın ilk yarısında metal kalıplara oyularak yazılan ve çizilen ve daha sonra da çoğaltılmak üzere basılan görsel malzemeler için kullanılmıştır. Teknoloji geliştikçe, sadece basılı malzemeler değil; film aracılığı ile perdeye yansıtılan, video ile ekrana gönderilen ve bilgisayar yardımıyla üretilen görsel malzemeler de grafik tasarım kapsamı içine girmiş ve bu terimin anlamı oldukça genişlemiştir (s.33).
Grafik tasarım bir mesajı iletmek, bir görseli geliştirmek veya bir düşünceyi görselleştirmek için metnin ve görsellerin algılanabilir ve
görülebilir bir düzlemde, iki boyutlu veya üç boyutlu olarak organize edilmesini içeren yaratıcı bir süreçtir. Baskı, ekran, hareketli film, animasyon, iç mimari, ambalaj tasarımı gibi birçok ortamda dijital veya dijital olmayacak bir şekilde uygulanabilir. Grafik tasarımında ve grafik sanatlarda, görsel sanatların temel ilkeleri olan hizalama, denge, karşıtlık, vurgulama, hareket, görüntü, oran, yakınlık, tekrarlama, ritim, ve birlik geçerlidir (Grafikerler Meslek Kuruluşu, 1990: 11).
2.4.2. Grafik Tasarımın İşlevi
Grafik tasarım, günümüzde yüksek teknolojinin tüm imkânlarından yararlanan, hedeflenen kitleye hızlı ve etkili bir biçimde ulaşmanın yolu olarak görülmektedir. Görsel iletişim ile sürekli iç içedir. Günlük hayatta toplumsal yaşantının her alanında hedef kitleleri ile buluşmaktadır. İşlevi ise bilgi vermek ve mesajı görsel olarak iletmek olarak tanımlanabilir. Grafik tasarım bireyleri düşünmeye zorlayan, mesajın anlık bir bakış ile algılanmasını sağlayan yapısı ile billboardlardan, kitap ayraçlarına kadar uzanan gündelik yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.
“Grafik sanatlar plastik sanatlar içerisinde yer almasına rağmen, işlevsellik açısından tüm sanat dallarından farklılıklarıyla ortaya çıkar. Soyut olmasına rağmen ekonomik özelliği söz konusudur, çoğaltıma dayalı olduğu için kitlelere daha çok hitap eder” (Tepecik, 2002: 17).
Düşünce ve kavramların grafik iletişim yolu ile hedeflenen kitleye daha kolay aktarıldığı bilinmektedir. Günlük yaşantıda hedeflenen kitle yoğun grafik iletişim etkileşimi içindedir. Böyle bir ortamda grafik tasarımcı, parasal, fiziksel, psikolojik ve sosyolojik sınırlamalara rağmen mesajın etkili iletimi ve tasarımı ile hedeflenen kitlenin dikkatin çekebilmelidir. Etkili bir biçimde tasarlanmamış mesaj ve bunun sonucunda hedef kitlesine ulaşmamış mesaj, iletişimin gerçekleşmemesine veya iletişimin yarım kalmasına neden olacaktır. Böyle bir durumda grafik tasarımcının görevi iletişimi çekici hale getirmek ve mesajın hedef kitlesine etkili bir biçimde ulaşmasını sağlamaktır. Tepecik’e (2002) göre; grafik tasarımcı, müşteri tarafından verilen siparişin kullanışlılık, yararlılık, standartlık gibi ortak ifadelerini göz önüne alarak ortaya koymak zorundadır. Çünkü tasarımcı bir biçimin yapısal elemanları ile fonksiyon açısından ortaya koymuş
olduğu imkânlar arasında, bir ilişki kurmak ve eseri bu ilişkiler içerisinde değerlendirmek zorundadır (s.38).
İyi bir tasarım, çoğunlukla duyguların ve düşüncelerin paylaşıldığı ortak bir çalışma sonucunda ortaya çıkar. Müşteri ürünün kime seslendiğini, geçmişte nasıl sunulduğunu ve olası pazarları daha iyi bilmek durumundadır. Tasarımcı bütün verileri bir araya getirerek ürün ya da hizmeti sunulduğu ortam içinde çekici, ulaşılabilir ve işlevsel kılan özellikleri bulmak ve yaratıcı bir yaklaşım getirmekle yükümlüdür (Becer, 1997: 35).
2.4.3. Grafik Tasarımın Kullanım Alanları
Grafik tasarımı; görsel iletişim, bilgisayar teknolojisi ve ekonomik çoğaltım tekniklerinin bir bütünü olarak düşünüldüğünde kullanım alanlarının bir hayli fazla olduğunu söylemek mümkündür. Teker’e (2002) göre; günümüzde grafik sanatı, gerek içerik ve verilmek istenen mesaj, gerekse kullanılan biçim açısından Baskı Grafiği (Serbest Grafik) ve Endüstriyel Grafik (Reklâm Grafiği) olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu iki sanat dalı arasında benzerlikler olduğu gibi, farklılıklar da bulunmaktadır. Baskı grafiği ile endüstriyel grafik arasındaki ortak özellik, her iki sanat dalının da benzer bir ifade tarzını kullanması olarak görülebilir. Buna karşın aralarındaki en önemli fark, grafik sanatçısının baskı grafiğinde konu ve ifade şekli seçiminde tamamen özgür olması, endüstriyel grafik de ise, gerek konu seçiminde ve gerekse nesneye ilişkin öğeleri seçmede, vereceği mesajı kullanmada müşteri istek ve arzularını da dikkate almak zorunda olmasından kaynaklanmaktadır.
1. Baskı Grafiği (Serbest Grafik); Bu dalda yapılan çalışmaya sanatsal grafik tasarım denir.
Anlatım tekniğine göre; renk, çizgi ve biçimlerle yapılan özgün anlatımlar, özgün baskı çalışmalarıdır.
Çoğaltma Tekniklerine göre; Yüksek baskılar: ağaç, linol, şablon vb. baskı türleri, Çukur baskılar: metal gravür, vb. baskı türleri, Düz baskılar: serigrafi, litografi, vb. baskı türleridir.
2. Endüstriyel Grafik (Reklâm Grafiği); amblem, logotayp, antetli kağıt, zarf, kartvizit tasarımı, afiş, billboard tasarımı, değerli kağıtlar, basın ilanları, el ilanı, etiket, takvim, dergi ve kitap kapağı tasarımı, tabela tasarımı, ambalaj tasarımı, promosyon ürünler, broşür tasarımı, illüstrasyon (resimleme), animasyon (canlandırma), piktogram (sembollerle anlatım), web sayfası, gibi ürünler, reklam grafiğini tanımlayan ürünler arasında sayılabilirler (s.92).
Reklam grafiği ürünlerinin basımında, hedef kitle ve çoğaltım özelliklerine göre tipo, tampon, flekso, ofset, serigrafi, tifdruk baskı ve dijital baskı tekniklerinden yararlanılmaktadır. Tasarımcı grafik tasarım ürünlerinin çoğaltılarak hedef kitlelere ulaştırılacağını ve verilmek istenen mesajın hedef kitleler tarafından doğru olarak algılanması gerektiğini unutmamalıdır. Çoğaltım aşamasında kullanılan yöntem ve teknikler mesajın hedef kitle tarafından hızlı ve doğru algılanmasında etken rol oynamaktadır.