Tasarımın Dijital Ortama Aktarılması

Tekstil ve Moda Sanatları, plastik sanatların diğer kollarına göre dijital medyanın hızlı yükseliĢine ilk ve olumlu tepkiyi veren ilk sanat disiplinlerinden birisidir.

Tallon (2009)’ a göre; tekstil ve moda sanatları’n da dijital sanatların kullanımının ardında yatan gerçek, tasarımın baskıya hazırlanması aĢamalarında kullanılan pek çok yazılım programının olmasında kaynaklanmaktadır.

Bowles ve Isaac (2009)’ a göre ancak 1998 yılından sonra dijital tekstil baskı teknolojisiyle uygulanabilir hale gelen “Illustrator ve Photoshop” gibi bilgisayar

yazılım programlarının sadece dijital ortam da resmetme ve uygulama fırsatı vermesinden dolayı reklamcılık, yayıncılık ve fotoğrafçılık gibi sektörlerde daha yaygın olarak kullanıldığını ancak tekstil ve moda sanatlarında gerçek bir dijital stil’in ilerleyen yıllarda mümkün olabildiğini belirtmiĢtir. Aynı eserde dijital yüzey oluĢumunda kullanılan bu görüntüleme yöntemlerinin çok çeĢitli uzman CAD sistemlerini içerdiğinde de bahsedilmektedir. Buna göre, baskı tasarımında kullanılan CAD sistemeleri, renk yönetiminden bir tasarımın rötuĢu ve otomatik canlı mesaj tekrar özelliğine kadar pek çok özelliği içinde barındıran sistemlerdir. Bu tarz uygulamalarla imajı baskıya hazırlama iĢlemi, uzman CAD programlarıyla daha elveriĢli hale gelmektedir. Ġllüstratör veya Photoshop yazılım programları, daha kısa sürede ve daha iyi bir fotoğraf kalitesiyle dijital baskılar elde etmeyi hedefleyen tasarımcılar için vazgeçilmez çözüm yolları üretmiĢlerdir.

Tekstil ve moda sanatçıları, tasarımlarının izleyenler tarafından algılanabilmeleri için, tasarımlarını bir bağlam içinde sunma ihtiyacı duymuĢlardır. Bu da genellikle, tasarımların bir giysi ya da bir iç tasarım unsuru üzerinde tasarlanması, resmedilmesi anlamına gelmiĢtir. Tasarımların gerçekçi bir artama yerleĢtirilmeleri onları hem farklı bir boyuta taĢımıĢ hem de hazırlanan tasarımlara yer duygusu kazandırmıĢtır. Son yıllarda, dijital teknolojilerdeki geliĢmelere paralel olarak, tekstil ve moda tasarımı alanında yeni illustrasyon yöntemlerinin ortaya çıkması moda tasarımı alanına yeni bir bakıĢ açısı kazandırmıĢtır (ġekil 53).

ġekil 53. : Jamie Lee Peardin – 2014 “Chanel Couture 2014” http://tr.pinterest.com/pin/359513982726706057/ (18 Ağustos 2014)

Illustrasyon artık tekstil ve moda tasarımcılarının birebir yorumu olmaktan çıkmıĢ, fantezi ve illüzyon (Yanılsama) dünyasıyla izleyenlerin kendini kaybettiği bir ortam yaratmaya baĢlamıĢtır. Illustrasyon ile tasarımcılar, fotoğraf, kolaj, resim ve çizimleri bir araya getirerek bireysel öyküler ile farklı kombinasyonları bir araya getirebilmiĢlerdir. Bir moda tasarımcısı için ıllustrasyon, tasarımcının artistik ve ruhsal bir stil ile çizdiği bir eskiz ile seçilen medya üzerindeki güçlü etkileĢimin bir bağı olmuĢtur. Fotoğraflanan görsellerin üzerinden elle ya da dijital olarak geçmek ıllustrasyona baĢlamak için ilk aĢama olarak kabul edilmektedir.

Illustrator bir dizi noktadan, çizgiden, kıvrımdan ve Ģekilden bir grafik imaj yaratır. Sunulan çok sayıda dijital araçlar aracılığıyla karmaĢık ve yüksek kalitede çizim iĢleri ve grafikler çalıĢılabilir. Görsel bir kez yaratıldığında, bozulma

olmaksızın, sonsuza kadar boyutlandırılabilir. Illustrator ile vektörel olarak oluĢturulan moda çizimleri, tasarımcısının öznel kimliğini gösteren çalıĢmalardır. 1990’lı yılların ortalarında oluĢturulan bu sistem, görsel tercihler ve zevklere göre uyarlanarak moda çizim trendi’ nin öncüsü olarak değer görmüĢtür. Vektör grafikleri ile elde edilen pürüzsüz ve düz renkli görünüm, yaratıcılığın ve vektör çizimlerinin çıkıĢının ardındaki teknolojik itici güç olmuĢtur (Tallon, 2009: 88).

Yanık (2004)’ a göre photoshop, grafik tasarımında piksel esaslı programlar arasında en çok kullanılan programlardan biridir. Photoshop 2,5 sürümünden sonra layerların (Katmanların) programa eklenmesiyle geliĢimini sürdürmüĢ, Photoshop 6,0 sürümünden sonra ise vektörle pikselin bir arada kullanımına izin veren bu günkü durumuna gelmiĢtir. Photoshop, günümüzde görselliğin ön planda olduğu hemen hemen her sektörde farklı özellikleriyle kullanılmaktadır. Photoshop, özellikle grafik tasarımı ve matbaacılıkta, tekstil ve moda sanatlarında, fotoğrafçılıkta, film endüstrisinde, web tasarımında ve saymakla bitmeyen birçok sektörde kullanılmaktadır.

Tasarımcılar dijital olarak çalıĢmaya baĢlamadan önce “Photoshop” yazılım programlarında yer alan teknik özelliklerin neler olduğunu bilmeleri gerekmektedir. Bu anlamda tasarıma baĢlama noktası, görsel anlamda verilmek istenen düĢünce ve deneyimlerin izleyiciye tam ve eksiksiz aktarımı için oldukça önemlidir. Buna göre Photoshop ile çalıĢmaya baĢlamadan önce yapılması gereken tasarım süreci Ģöyle olmalıdır:

Üzerinde çalıĢılacak konu (Tema) belirlendikten sonra, temayı belirleyen fikirlerin araĢtırılıp üzerinde uzun soluklu denemeler yapılan eskizler üzerinden bulunan tüm malzemeler bir araya getirilir. Bulunan pek çok öge iki boyutlu ya da 3D olarak taranarak dijital olmayan ögelerin dijital çalıĢma ortamına aktarımı sağlanır. Bu iĢlemde ideal olan, son çıktı ile aynı dpi oranında ve tasarımda kullanılmak istenen boyutlarda taramanın yapılmıĢ olmasıdır. Tekstil ve moda tasarımcılar genellikle büyük ölçekli çalıĢma ortamlarında ve karmaĢık belgeler üzerinde çalıĢırlar. Buda onlara tekrar desenlerde kumaĢ yüzey alanının istenilen uzunlukta olmasını ve dpi çözünürlüklerinin yüksek olmasını gerektirir (250 dpi – 300 dpi arası). KumaĢ üzerine büyük ölçekli yerleĢtirmeler ya da tasarımı yapılmıĢ imajlar ile çalıĢılırken, yeterli yüksek çözünürlük ve yönetilebilir belge boyutu

arasında denge sağlanma zorunluluğu vardır. Çizimi ya da düzenlemesi yapılmıĢ yüzey tasarımı, photoshop’taki temel dönüĢtürücü menülerle tasarımı kolaylıkla yapılabilmektedir. Photoshop’taki tüm menüleri biliyor olmak bir çizim ya da desen tasarımında en iyi yöntemin belirlenmesinde yardımcı olacak hassas çizim tekniklerinin kullanılması açısından oldukça önemlidir (ġekil 54).

ġekil 54. : Photoshop “Dijital Art”

http://tr.pinterest.com/pin/458874649505746284/ (21 Ağustos 2014)

Dijital baskıya hazırlanmıĢ desen, tasarımı yapılmıĢ giysiler üzerinde kullanılmak üzere basılacaksa tarama iĢlemi yapılıp Photoshop programında düzenlemeleri yapılmadan önce telif hakları konusunda imaj sahibinden yasal izin alınarak kullanılmalıdır. Telif hakkı, entelektüel mülkün korunması biçimlerinden birisidir. Resim, illustrasyon, fotoğraf, harita ve ustalık gerektiren her hangi bir sanat yapıtını içeren, sanatçıların orijinal çalıĢmaları için geçerlidir. Tarama geniĢ yelpazede tasarım fırsatları yaratır ve bazen de hazırlanacak imajın düzeltme ve

kopyalanması iĢlmleri için hızlı bir araç olarak kullanılabilir; fakat baĢka insanların sanat çalıĢmalarını telif haklarıyla koruyabilecekleri ihtimali göz önünde bulundurularak imaj tarama iĢlemleri yapılmalıdır. Telif hakkı ihlalinden sakınmak için, tasarımcıların kendi yaratıcılıkları ile hazırlayacağı imajları baskı tasarımında kullanmaları ya da telif hakkı izni alınarak baskı tasarımlarını yapmaları en doğru çalıĢma olacaktır (ġekil 55).

ġekil 55. : Jemime Gragson –“ New York Koleksiyonu - Pamuklu Kanvas Üzerine Dijital Tekstil Baskı Tekniği ile HazırlanmıĢ Ceket Tasarımı” (Bowles ve Isaac, 2009: 24)