87
88
Kalecik tarihi kent merkezinin kültürel peyzaj değerleri incelendiğinde mevcut birçok problemin yasal ve yönetsel nedenlerden kaynaklandığı görülmektedir. Yapılacak yasal ve yönetsel düzenlemeler için öncelikle koruma politikaları üst ölçekli ulusal politikalar ile bütüncül bir şekilde ele alınmalıdır. Çalışma alanına ilişkin mevcut doğal ve kültürel değerlerin geliştirilmesi için koruma planlarının hazırlanması ve peyzaj planlama kararlarının alınması önerilmektedir. Yapılacak plan çalışmalarında alanın kimliğinin korunabilmesi için kültürel peyzaj alanlarının korunması, yakın çevresiyle birlikte değerlendirilmesi ve planlanacak iyileştirme müdahaleleri ile mevcut potansiyelin yükseltilmesi sağlanmalıdır. Yapılacak plan çalışmalarında koruma – kullanım dengesi sağlanmalı ve multidisipliner yaklaşımla sürece mimarlık, peyzaj mimarlığı, restorasyon, sanat tarihi, sosyal bilimler, etnoloji, mühendislik gibi pek çok uzmanlık dalı dahil edilmelidir.
Araştırma alanında 16 adet korunması gereken taşınmaz kültür varlığı ve sivil mimari örneği geleneksel konutlar bulunmaktadır. Terk edilerek ya da yanlış onarım yöntemleri ile kimliklerini yitiren bu yapılar, koruma planlarının hazırlanması aşamasında bulunduğu çevre ile bütüncül bir yaklaşım ile tek tek ele alınmalı ve bu yapıların korunarak yaşatılması için çalışmalar yapılmalıdır. Hızla yıpranan bu yapıların korunması için yapılacak tespit ve planlama süreçlerine burada yaşayan insanların da dahil edilmesi, ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanması ve böylelikle yaşadıkları mekanları sahiplenmeleri için doğru olacaktır. Yapılacak bu planlama çalışmalarında yapıların doğru işlevlendirilmesi ve terk edilen yapıların tekrar yaşanabilir mekanlar olarak cazip hale getirilmesi koruma çalışmalarının başarısını etkileyen önemli faktörlerden olacaktır. Doğal ve kültürel kaynakların korunması ve bu alanlarda yaşayan kırsal nüfusun korunması ilçeye ekonomik açıdan da katkı sağlayacaktır.
Yapılacak olan koruma çalışmalarının yanında alanın geleneksel dokusunu olumsuz yönde etkileyecek müdahalelerin de engellenerek bir denetim mekanizmasının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu konuda yerel yönetimlerin duyarlı olması, yapılan müdahaleleri denetlemesi ve halkı bu konuda bilinçlendirecek çalışmalar yapması gerekmektedir. Ayrıca çalışma alanında bulunan sivil mimari örneklerinin restorasyonu
89
konusunda mülk sahiplerine ilgili kurulumlarca restorasyon çalışmalarını teşvik etmek amacıyla teknik ve mali desteğin sağlanması gerekmektedir. Çalışma alanından seçilecek tescilli bir yapının geleneksel yaşam şekline göre düzenlenerek bir müze ev olarak restore edilmesi hem çalışma alanında restorasyon çalışmalarını teşvik edecek hem de geleneksel yaşam şeklinin tanıtılmasına katkı sağlayacaktır. Yapılacak restorasyon çalışmalarında geleneksel yapılarda kullanılan teknikler ve malzeme konusunda uzman yapı ustalarının bulunabilmesi ve nitelikli müdahalelerin yapılabilmesi karşılaşılan zorluklar arasında yer almaktadır. Geleneksel yapım teknikleri konusunda tecrübe sahibi yapı ustalarının yetiştirilmesi ve yerel yönetimler bünyesinde istihdam edilerek danışmanlık hizmeti verilmesi, gerek anıtsal yapıların restorasyonunda, gerekse geleneksel konut dokusunda niteliksiz uygulamaların azalması konusunda fayda sağlayacaktır.
Pek çok sorunu ve potansiyeli bünyesinde barındıran eski yerleşim alanında hayatı olumsuz yönde etkileyerek, yaşam kalitesini düşüren sorunlardan biri de alt yapının yetersiz ve eski olmasıdır. Kanalizasyon, elektrik ve su alt yapı eksikliklerinin giderilmesi, otopark alanlarının oluşturulması ve ilçeye doğalgaz sağlanması bu alanda yaşayan insanların konforunu arttıracak çalışmalardan olacaktır. Bu sebeple ilgili kurumlarca alt yapı projelerinin hazırlanması ve ilçeye doğalgaz getirilmesine ilişkin girişimlerin hızlandırılması gerekmektedir. Bu konularda yerel yönetimlerin merkezi yönetimlerce desteklenmesi ve teşvik edilmesi yapılacak çalışmaları hızlandıracaktır.
Ayrıca meydanlarda ve sokaklarda meydana gelen bozulmalar göz ardı edilmek ve yanlış yöntemlerle onarılması yerine, yapılacak alt yapı çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte uygun malzeme ve teknikler kullanılarak ele alınmalıdır. Yöre halkının güvenliğini tehlikeye sokan ve bozulması sonucu insanların kullanımını zorlaştıran yolların onarımı ise zaman kaybetmeden aslına uygun malzeme ve teknikler kullanılarak yapılmalıdır.
Yapılacak koruma çalışmalarında yapıları fiziksel olarak iyileştirmenin korumada tek başına yeterli olmayacağı, yapıların kullanılarak korunabileceği dikkate alınmalıdır. Bu bağlamdan hareketle çalışma alanındaki tarihi dokunun bir parçası olan ve korunması
90
gereken taşınmaz kültür varlıkları olarak tescillenmiş Eski Hamam, Eski Kuran Kursu ve Eski Kız Sanat Okulu binalarında gerekli restorasyon çalışmaları yapılarak sahip oldukları kültürel değerler ortaya çıkarılmalıdır. Eski Hamamın restore edilerek müze halinde düzenlenmesi, kız sanat okulunun yöresel el sanatlarının öğretildiği ve yöresel ürünlerin üretildiği bir merkez olarak planlanması ve eski kuran kursu binasının ise çocuk ve kadın eğitim merkezi olarak düzenlenmesinin hem bölgede yaşayan insanların ihtiyaçlarını karşılayacağı hem de bu yapıların korunarak yaşatılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Çalışma alanında canlandırılarak korunması gereken değerlerden birisi de eskiden ticari merkez olan, ancak bugün kullanılmayan eski pazar yeri meydanında bulunan dükkanlardır. Hem konumu hem de sahip olduğu geleneksel dokusu ile bu dükkanlar çalışma alanı için önemli bir potansiyeldir. Kalecik tarihi kent merkezi ile bugün yoğun olarak kullanılan ilçe merkezini birbirine bağlayan güzergah üzerinde bulunan bu dükkanların iyileştirilerek yeniden kullanıma açılması, çalışma alanında ticari faaliyetlerin artmasıyla nüfusu da arttıracaktır. Özellikle geçmişte bu alanda var olan ancak bugün unutulmuş kunduracılık, demircilik, bakırcılık, marangozluk, dericilik, dokumacılık gibi zanaatları yeniden canlandırarak bu dükkanlarda yaşatmak, çalışma alanına hem ekonomik hem de kültürel miras açısından katkı sağlayacaktır. Zanaat dallarının bu dükkanlarda faaliyete geçirilmesi, usta çırak ilişkisi ile gelecek nesillere aktarılması ve üretilen ürünlerin yine bu dükkanlarda sunularak, ticari faaliyetlerin arttırılması gerekmektedir. Yerel yönetimlerin desteği ile tekrar işleyen bir kültür merkezi haline gelecek olan bu dükkanlar, geleneksel üretim faaliyetlerinin tarihi mekanlarda hayata geçirilmesi ile turizm açısından da ilgi odağı olacaktır. Geleceğe dönük olarak üretim ve pazarlama konularını koordine edecek kooperatiflerin kurulması, unutulmaya başlayan bu değerlerin ulusal ve uluslararası tanıtımını da sağlayacaktır.
Geleneksel yerleşimlerde kültürün mekana yansıdığı alanlar olan mahalle fırınlarının, çeşmelerin, çamaşırhanelerin ve kahvehanelerin varlığını devam ettirebilmeleri için sosyal yaşama dahil edilecek düzenlemeler yapılmalıdır. Çalışma alanında bulunan
91
eski çamaşırhane aslına uygun şekilde restore edilerek müze şeklinde kullanılmalıdır.
Yöre halkının fırınları daha aktif kullanması amacıyla belediye tarafından fırınlara malzeme desteği sağlanmalıdır. İnsanlara etkileşim olanağı sağlayacak etkinlikler ile fırında ekmek yapma kültürünün yaşatılması ve teşvik edilmesi gerekmektedir.
Çalışma alanında aktif ve yeşil alan miktarının yeterli olmadığı ve eski yerleşim alanında yapılaşmanın plansız olması sebebiyle mevcut yeşil alanların düzensiz ve küçük lekeler halinde olduğu tespit edilmiştir. Birbiri ile bağlantısı bulunmayan yeşil alanlara bütünlüğü ve devamlılığı sağlamak amacıyla yeşil alan varlığını destekleyici çalışmalar yapılmalıdır. Alanda yapılacak planlama çalışmalarında yeşil alanların birbiri ile bağlantısını sağlayacak yeşil koridorlar oluşturulmalıdır. Oluşturulacak yeni yeşil alanlarla hem ekolojik hem de görsel açıdan fayda sağlanmış olacaktır. Ayrıca eski pazar yeri olarak adlandırılan meydanın, toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek, geleneksel doku ile uyumlu, içinde kafeterya ve yöresel ürünler satış alanı da bulunduran bir yeşil meydan olarak tasarlanması önerilmektedir.
Çalışma alanında geleneksel doku ile uyum sağlamayan kent mobilyaları ve donatılar, geleneksel yerleşimin tamamı düşünülerek yenilenmelidir. Kullanılacak donatıların mevcut dokuyla uyumlu renk ve malzemelerden seçilmesi tarihi dokuyu vurgulayacak ve görsel açıdan bütünlük sağlayacaktır. Görsel açıdan yerleşimin siluetine zarar veren tüm unsurlar tespit edilerek kaldırılması için çalışmalar yapılmalıdır. Özellikle alanda bulunan yönlendirme levhaları ve sokak tabelaları bu kapsamda ele alınmalı ve belirli renk, ebat ve malzeme standartları olan tabelalarla değiştirilmelidir. Sokak aydınlatmalarında kullanılacak donatı elemanları da yine tarihi dokuyla uyumlu olacak ve silueti bozmayacak şekilde tasarlanmalıdır. Geleneksel yerleşimin siluetini bozan unsurlardan olan ve çalışma alanını kuşatan elektrik kabloları yapılacak alt yapı çalışmalarında yer altından geçirilerek planlanmalı ve geleneksel dokuyu olumsuz etkileyen bu görsel karmaşa ortadan kaldırılmalıdır. Çalışma alanında bulunan ancak bugün kullanılmayan pek çoğu çürümüş olan ahşap telefon direkleri ve konutların çatı ve balkonlarına yerleştirilmiş olan televizyon antenleri ile konutların balkonlarının depo
92
olarak kullanılması sonucu görsel kirliliğe sebep olan kullanılmayan eşyalar yerel yönetimler tarafından kontrolü yapılarak kaldırılmalıdır.
Tarihi geçmişi ve kültür birikimi ile turizm potansiyeli yüksek olan Kalecik tarihi kent merkezinde turizm alt yapısı oldukça zayıftır. Öncelikle alanda bulunan ve geleneksel dokunun parçası olan tüm yapıların aslına uygun şekilde iyileştirip restore edilmesi gerekmektedir. Yerli halk tarafından üretilen yöresel ürünlerin gelen ziyaretçilere sunulabileceği, ziyaretçilerin dinlenip zaman geçireceği tesislerin oluşturulması ilçenin turizm potansiyelini de arttıracaktır. Oluşturulacak yeni turizm tesisleri hem ilçe ekonomisine katkı sağlayacak hem de ilçenin ve ilçenin sahip olduğu yöresel değerlerin etkin tanıtımında önemli bir katkı sağlayacaktır. Gelen ziyaretçileri bilgilendirmek amacı ile alanda bulunan kültür varlıkları için geleneksel doku ile uyumlu ve belirli standartları olan bilgilendirme panoları hazırlanmalıdır. Araştırma alanında bulunan kültür varlıklarına vurgu yapmak amacıyla hazırlanacak bu bilgilendirme panolarının kültür varlıklarının yakınında uygun bir yere yerleştirilmesi alanın tanıtımında önemli bir rol oynayacaktır.
Geleneksel mimari özellikleri taşıyan sivil mimari örneklerinde konut dışı kullanım değişikliğine ilişkin taleplerin, yapıda bozulmalara sebep olmayacak düzenlemeler ile butik pansiyon şeklinde değerlendirilerek planlanması, ilçedeki konaklama sorununu da çözecektir. Bu durum hem geleneksel dokunun parçası olan sivil mimari örneklerinin kullanılarak korunmasını sağlayacak, hem ilçeyi turizm açısından cazip bir alana dönüştürecek, hem de yöre insanına ekonomik katkı sağlayacaktır. Bunlara ek olarak yerel kültürün parçası olan geleneksel ürünlerin, ilçede üretilen organik gıdaların ve uluslararası öneme sahip Kalecik Karası Üzümü’nün ve yan ürünlerinin tanıtılacağı atölye çalışmaları ve festivaller ile alanın etkili tanıtımının yapılması önerilmektedir.
Bir alanda yapılacak planlama ve tasarım çalışmaları için alana özgü niteliklerin belirlenmesi, alanın tarihi geçmişinin bilinmesi, kullanıcı isteklerinin doğru tespit edilmesi ve doğru koruma yöntemlerinin saptanması gerekmektedir. Çalışma alanına
93
kültürel peyzaj özelliği kazandıran tüm unsurlar bir bütün olarak değerlendirilerek, Kalecik tarihi kent merkezi için peyzaj tasarımı öneri projesi ve kültürel peyzajlar rota önerisi oluşturulmuştur.
Kalecik tarihi kent merkezinde bulunan eski pazar yeri, çalışma alanının merkezinde yer almaktadır. Tarihi kent merkezinde en önemli kentsel boşluk niteliğindeki bu meydan geçmişte haftalık semt pazarının kurulduğu yoğun olarak kullanılan bir alanken, bugün yöre halkının ulaşım güzergahının üzerinde olan ve herhangi bir işlevi bulunmayan bir alandır. Yapılan değerlendirme ve analizlerle elde edilen;
Tarihi kent merkezinin kültürel miras niteliğinde olmasının ilçe için önemli bir fırsat olduğu,
Çalışma alanında yeşil alanların yetersiz olduğu,
Eski pazar yeri meydanı çevresinde çok sayıda kültür varlığının bulunması ve geleneksel yerleşim dokusunun olmasının alan için bir turizm potansiyeli oluşturduğu,
İlçenin yöresel ve kültürel değerlerinin çeşitliliğinin fazla olması ancak tanıtım ve pazarlama konularında eksiklikler olduğu,
Gelen ziyaretçilerin sosyal ve kültürel etkinliklerde bulunabileceği tesislerin bulunmamasının turizm açısından önemli bir eksiklik olduğu,
Otopark alanlarının yetersiz olmasının kullanıcılar için sorun oluşturduğu, verilerinden yola çıkılarak, alanın sahip olduğu potansiyellerin ön plana çıkarılmasına olanak sağlayacak ve tarihi kent merkezini çekim noktası haline getirerek, kullanım yoğunluğunun artmasına katkı sağlayacak bir peyzaj tasarım proje önerisi hazırlanmıştır (Şekil 5.1).
Eski pazar yeri meydanı için hazırlanan bu proje ile tarihi kent merkezinin geleneksel dokusuna uygun, yerleşim alanının yeşil alan ihtiyacına cevap veren, yöresel ürünlerin satış alanlarını ve bir kafeteryayı barındıran bir kent meydanı tasarlanmıştır. Ayrıca bu meydanın bir bölümü otopark olarak düzenlenerek alandaki otopark ihtiyacının da karşılanması planlanmıştır. Hem yöre halkının hem de alana gelen ziyaretçilerin
94
yararlanması için tasarlanan bu meydan ile terk edilerek zarar gören alanların yaşanabilir mekanlar haline getirilerek korunmasını sağlamak ve yörenin sahip olduğu değerleri fırsatlara çevirmek hedeflenmektedir.
Alanda bulunan mevcut ağaçların korunarak tasarlanan meydan 3.000 m² büyüklüğündedir. Meydanın ihtiyaç listesi çalışma alanında yaşayan insanların sosyalleşebileceği yeşil alan ve oturma alanları, alana gelen ziyaretçilerin dinlenip zaman geçirebileceği bir turistik tesis-kafeterya, yörede üretilen doğal ve kültürel ürünlerin pazarlanabileceği yöresel ürünler satış alanı, suyun rahatlatıcı etkisinin ön planda olduğu bir oturma alanı, kullanıcıların ihtiyacını karşılayacak otopark alanı ve gezinti alanları olarak değerlendirilmiştir. Düz bir alanda bulunan meydan için kolay algılanabilen, işlevsel ve sürdürülebilir bir peyzaj tasarımı hedeflenmiştir. Alanda kullanılacak döşeme malzemesi için ana yollarda doğal olması sebebi ile andezit plak taş döşeme, tali yollarda ise bazalt plak taş döşeme kullanılmıştır. Donatı elemanları olarak ise ferforje aydınlatma direkleri, ahşap çöp kovası ve ahşap oturma birimleri ile geleneksel yerleşim dokusuyla görsel bütünlük sağlayan elemanlar kullanılmıştır.
95
Şekil 5.1 Kalecik tarihi kent merkezi için peyzaj tasarımı öneri projesi (Orijinal, 2019)
96
Geçmişte askeri, dini, ticari ve sosyal amaçlarla kullanılan ulaşım güzergâhları ile bugün daha çok turistik amaçlarla geliştirilen güzergâhlar, kültürel ve doğal mirasın korunması ve tanıtımı konusunda giderek işlevsel hale gelmektedir. Günümüzde çoğunlukla uluslararası kuruluşlar tarafından çalışılan güzergâh kavramı, “kültürel rota”
şeklinde tanımlanmaktadır. Bir kültür rotası günümüzde yaratılmış veya tarihin belirli bir döneminde gerçekten kullanılmış, üzerinde kültürel ve/veya doğal miras öğelerini taşıyan ve önemini bu miras sayesinde kazanan, koruma, kırsal kalkınma ve turizmin geliştirilmesi gibi amaçlarla geliştirilebilen, yerel, bölgesel veya ulusal ölçekli bir ulaşım koridoru şeklinde tanımlanabilir (ÇEKÜL, 2015).
Kalecik tarihi kent merkezi ve yakın çevresinin sahip olduğu kültürel peyzaj unsurları bir bütün olarak ele alınmış ve bu geleneksel yerleşim alanı için bir kültürel peyzajlar rota önerisi oluşturulmuştur (Şekil 5.2). Kalecik İlçe merkezinden eski yerleşim alanına uzanan bu rota ile korunması gereken taşınmaz kültür varlıklarının, geleneksel dokunun parçası olan sivil mimari örneklerinin, tarihi yerleşimin kültürünü yansıtan sokakların ve geleneksel yaşam biçiminin birbiri ile ilişkilendirilmesi hedeflenmiştir.
Çalışma alanını geniş bir çerçevede ele alan, alanın doğal ve kültürel değerlerinin bir bütün olarak yorumlanabilmesine olanak tanıyan, bölgeye ekonomik, kültürel ve turistik katkı sağlaması planlanan kültürel peyzaj rotası ile Kalecik tarihi kent merkezinin bir miras olarak benimsenmesi ve korunması, turizm olanaklarının gelişmesi ve ilçenin ekonomik gelir elde etmesi sağlanmış olacaktır. Alana gelen ziyaretçilerin bölgede daha uzun zaman geçirmesine olanak tanıyacak rota ile, alanın kimlik değerinin kavranması, alanda bulunan kültür varlıklarının yorumlanması ve alanda bulunan kültür birikiminin gelen ziyaretçilere aktarılmasının kolaylaştırılması planlanmıştır.
İlçe merkezinde bulunan Hükümet Binası’ndan başlayan rota, Kalecik tarihi kent merkezinde bulunan kültür varlıklarını, sivil mimari örneklerini, geleneksel yerleşimin özelliklerini taşıyan sokakları, alana gelen ziyaretçiler için oluşturulması planlanan kafeterya ve yöresel ürünler satış alanlarını da kapsamaktadır. Rota güzergahı
97
kullanıcıların güvenlik ve konforu göz önünde bulundurularak, alan kimliğin kolay algılanabileceği ve anlamlı bir yol olarak kurgulanmıştır. Ayrıca eski pazar yeri için tasarlanan meydan, oluşturulan rotanın ara istasyonu olarak tasarlanmıştır. Böylece bölgede zaman geçirecek olan ziyaretçilerin dinlenip zaman geçirebileceği, bölgenin yöresel ürünlerini tanıyarak satın alabilecekleri bir alan olması planlanmıştır.
Tarihi kent merkezi için tasarlanan öneri kültürel peyzajlar rotasının bir alternatifi de Kalecik İlçesi’nin tamamı düşünülerek oluşturulabilir. Gelen ziyaretçilerin ilçenin yerleşim özelliklerini, coğrafyasını, doğal ve kültürel değerlerini algılayabilmelerini kolaylaştıracak daha üst ölçekli rota ilçenin turizm potansiyelini de arttıracaktır. Bu oluşturulacak rotanın Develioğlu Köprüsü’nü, üzüm bağlarını, Kalecik Kalesi’ni ve tarihi kent merkezini kapsaması oluşturulacak güzergahın anlamlı bir kurgusunun olmasını sağlayacaktır.
98
Şekil 5.2 Kalecik tarihi kent merkezi için kültür rotası (Orijinal, 2019)
99 KAYNAKLAR
Ahunbay, Z. 1996. Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, YEM, İstanbul.
Anonim, 2012. Web Sitesi: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php /11881/mod_resource/content/1/5.%20Hafta%20K%C3%BClt%C3%BCrel%2 0Peyzaj.pdf Erişim Tarihi: 25.12.2019
Anonim, 2015. Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kalecik. Kalecik Belediyesi Kültür Yayınları, No:1, İstanbul.
Anonim, 2016. Web Sitesi: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/kapadokya-urgup-ve-goreme-hangi-ilimizin-sinirlari-icerisinde-41291261 Erişim Tarihi: 15.12.2019 Anonim, 2017a. Web Sitesi: https://gezipgordum.com/dolmabahce-sarayi/ Erişim
Tarihi: 15.12.2019
Anonim, 2017b. Web Sitesi: https://www.sozcu.com.tr/hayatim/seyahat/cinde-pirinc-8-bin-yildir-uretiliyor/ Erişim Tarihi: 15.12.2019
Anonim, 2018. Web Sitesi: https://www.ntv.com.tr/video/seyahat/yerli-ve-yabanci-turistlerin-ugrak-noktasi-adiyaman-nemrut-dagi,FEYKKAz6H
OXmwjwrgvBWQ Erişim Tarihi: 15.12.2019
Anonim, 2019a. Web Sitesi: http://www.hurriyet.com.tr/gundem/malazgirt-ovasi-nerede-40979317 Erişim Tarihi: 01.10.2019.
Anonim, 2019b. Web Sitesi: http://dumlupinarmyo.dpu.edu.tr /tr/index/slide/1020/
Erişim Tarihi: 01.10.2019.
Anonim, 2019c. Web Sitesi: https://akcaykirtasiye.tr.gg/T-Ue-RK%26
%23304%3BYE-B-Oe-LGELER-HARITASI-1.htm. Erişim Tarihi:
01.10.2019.
Anonim, 2019d. Kalecik Meteoroloji Gözlem İstasyonu Verileri, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim, 2019f. Web Sitesi: https://www.nufusu.com/ilce/kalecik_ankara-nufusu . Erişim Tarihi: 01.05.2019.
Anonymus, 2008. Sikkim Strategic Planning (Tourism) May, 2008.
Antrop, M. 2005. Why Landscapes of the Past Are Important For The Future, Landscape And Urban Planning, Vols.70, pp. 21-34, Belgium.
Arslanoğlu, İ. 2001. “Kültür ve Medeniyet Kavramları”. Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 15. 243-255.
100
Arkun, A. K. 2012. Ulus Tarihi Kent Merkezi Kültürel Peyzaj Öğelerinin Değişimi ve Dönüşümü. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
Arslan, M. 2010. Usage Facilities of Medical and Aromatic Herbs in Landscape Architecture. 4th Ornamental Plants Congress Proceedings Book Alata Garden Cultivations Research Institution,.265-270. Mersin.
Aslangil, H. C. ve Ekiz, H. H. 1995. Kalecik’in Tarihi, Dünü, Bugünü için Bir Araştırma. Kalecik Derneği Yayını. No:1, 33, Ankara.
Avrupa Konseyi, 2000. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi, http://www2.tbmm.gov.tr/d22/1/1-0456.pdf, Erişim Tarihi: Haziran 2019.
Bekdemir, L. F. 2010. Kültürel Peyzaj Değerlendirmesi: Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
Biber, N. 2003. Kalecik ve Tarihin İzleri. 17. Ankara.
Bourassa, S. C. 1991. The Aesthetics of Landscape, Belhaven press, pp.168, London.
Buckle. L. 1995. Investigation of the Noise Reduction Provided by Tree Belts.
Landscape and Urban Planning 63:187-195.
CE, 1995, ‘Recommendation Of The Committee Of Ministers To Member States On The Integrated Conservation Of Cultural Landscape Areas As Part Of Landscape Policies’, Recommendation No. R (95) 9, Council Of Europe Committee Of Ministers.
Cengiz Gökçe, G. ve Açıksöz, S. 2014. Turizmin Kültürel Peyzaj Bileşenleri ve Kırsal Kimlik Üzerine Etkisi: Nallıhan Beydili Köyü Örneği. II. International Symposium On Environment and Morality Bildiriler Kitabı, 24-26 Ekim, Cilt II.1059-1068., Adıyaman.
Çağlar, Y. 20008 Kalecik Türk Devri Yapıları. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı. Konya.
Çam, İ. 2010. Milli Micadelede Çankırı ve İstiklal Yolu Sempozyumu. 21-23 Ekim 2010, Çankırı Valiliği V. Çankırı Kültürü Bilgi Şöleni Bildirileri, 127, Çankırı.
Çekül, 2015. Kültür Rotaları Planlama Rehberi. ÇEKÜL Vakfı, Tarihi Kentler Birliği Yayınları, Kılavuz Kitapçıklar Dizisi 3, İstanbul.
Çelik, D. 2004. Kentsel Peyzaj Tasarımı Kapsamında Tarihi Çevre Yenileme Çalışmalarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Araştırılması: Beypazarı Örneği.
Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
101
Çöteli, M.G. 2012. Kültürel Peyzajın Korunması Ve Sürdürülebilir Kentsel Gelişmenin Yaratılması Yönünde Bir Politika Önerisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(1), 71-110
Çetinkaya, G. 2014. Kentsel Peyzaj Ekolojisinin Sürdürülebilirliği İçin Yenilikçi Bir Yaklaşım: Yeşil Altyapı ve Planlama Politikası. İdeal Kent , 5 (12) , 218-245 . Dessy, A. 2007. Plannıng, Zonıng, and Preservatıon: Protectıng Florıda’s Agrarıan
Cultural Landscape, Web Sitesi: http://etd.fcla.edu/UF/UFE0021582/
dessy_a.pdf Erişim Tarihi 29.11.2019
Dong, W. ve Liu, Y. 2013. A Preliminary Study of New Rural Development in Context of Local Characters and Identity, Applied Mechanics and Materials, Vols. 253-255, pp. 181-185, Taiyuan.
Erdem, M. 2012. Kırsal Yerleşim Peyzaj Kimlik Özelliklerinin Tespiti, Korunması ve Geliştirilmesine Yönelik Değerlendirme Matrisi Önerisi. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
Erdentuğ, N. 1981. "Kültür Nedir?". Milli Kültür Dergisi, 3(6),11- 35.
Erdoğan, E. ve Erdinç, l. 2009. Peyzaj Yapıları. Ankara Üniversitesi Basımevi. 82.
Ankara.
Eryazıcıoğlu, M.E. 2012. Kültürel Peyzaj Alanlarının Korunmasına Yönelik İlkeler:
İstanbul Boğaziçi Örneği. Yüksek lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, 5, İstanbul.
Eruzun, C. 1987. Kentsel Sitlerin Korunmasında Yerel Yönetimlerin Önemi. Türkiye 11. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, Trakya Üniversitesi, 47- 50, Edirne.
Eruzun, C. 1992. Korumada Kentsel Tasarım Boyutu ve Uygulama Sorunsalı. 1.
Kentsel Tasarım Ve Uygulamalar Sempozyumu, 23-24 Mayıs 1991. Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, 280-292 , İstanbul.
ESF, 2010. Landscape in a changing world: Bridging divides, integrating disciplines, serving society. Science Policy Briefing 41: 1–16. European Science Foundation, Strasbourg, Germany.
Etteger, R. V. ve Thompson, I. H. and Vıncenzottı, V. 2016. Aesthetic Creation Theory and Landscape Architecture, Journal of Landscape Architecture, 11(1): 80-91.
Forman, R.T.T. and Godron M., 1986, Landscape Ecology, John Wiley & Sons, New York, 619 pp.
102
Fowler, P. J. 2002. World Heritage Cultural Landscapes: The Challenges of Conservation. Common Responsibility Associated Workshops, 11-12 November. Italy.
Fowler, P. J. 2003. Cultural Landscapes: Great Concept, Pity About the Phrase, in:
ICOMOS-UK, The Cultural Landscape: Planning for Sustainable Partnerships Between People and Place, pp. 64–82, London.
Fry, G. 2004. Culture and Nature Versus Culture or Nature, The NewDimensions of the European Landscape, Jongman, R.H.G. (ed.), pp.75-81, Springer, The Netherlands.
Göksu, E. 1993. Mimari ve Kentsel Korumanın Kavramsal Temelleri ve İlkeleri:
Uluslararası Düzlemde Belirlenen Çerçevenin Ulusal Düzeyde İrdelenmesi.
Kentsel Koruma ve Yenileme Uygulamalar Kolokyumu, 79-88, İstanbul.
Gül, A. 2000. Peyzaj – İnsan İlişkisi ve Peyzaj Mimarlığı. Süleyman Demiral Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A(1), 97-114.
Gülersoy, Z., N. 2006. Sit Alanlarında Planlama ve Koruma. İstanbul Teknik Üniversitesi Ders Notları.
Hatami, M. 2013. Tarihi Kent Merkezlerinin Koruma Sorunları, Urmiye Tarihi Kent Merkezi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul.
Hatcher, L.R. 1995. Sustainable Devolopment UNESCO. Chapter 7 Local Indicators of Sustainability Measuring the Human Ecosystem.VUB university press, 181-207, Belçika.
İzbul, Y. 2004. Kültür ve Kültürel Süreçler, Ankara.
Kalecik Belediyesi, 2019. Kalecik Belediyesi, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü Arşivi.
Ankara
Kıvançlı, D. 1996. Ankara – Kalecik Eski Kent Dokusunun İncelenmesi ve Bu Dokunun Korunmasına Yönelik Öneriler. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 4, Ankara.
Kıvrak, E. T. 2011. Beykoz-Polonezköy’ün Kültürel Peyzaj Analizi ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış). İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı. İstanbul.
Lewis, P. F. 1979, Axioms for Reading the Landscape, The Interpretation of Ordinary Landscapes: Geographical Essays, Oxford University Press, New York.
Meinig, D. W. 1979. Introduction, In: D. W. Meinig (Editor), The Interpretation of Ordinary Landscapes, Geographical Essays, Oxford University Press, pp.1-7, USA.