3. Fenerbahçe Futbol Takım Sponsorluklarının Tüketici Algısı Üzerine uygulamalı bir
3.33. Taraftarların Takımlarının Lisanslı Ürünlerini Satın Alma
Katılımcıların anket sorularından „‟Takımınızın lisanslı mı yoksa lisanssız ürünlerini mi satın alırsınız?‟‟ ifadesine verilen cevaplara bakıldığında (Bkz. Tablo 77), aĢağıdaki tabloda yer alan sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Tablo- 77: Katılımcıların Takımının Lisanslı mı Yoksa Lisanssız Ürünlerini Satın Almasına ĠliĢkin Dağılımlar
Lisanslı veya Lisanssız Ürünlerin Tercihi Frekans Yüzde Geçerli Yüzde
Lisanslı 224 53,7 53,7
Lisanssız 7 1,7 1,7
Fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız 124 29,7 29,7 Hiç bir ürün satın almam 62 14,9 14,9 Genel Toplam 417 100,0 100,0
AraĢtırmaya katılıp bu soruya cevap veren katılımcıların %53,7‟sinin Lisanslı, %1,7‟sinin Lisanssız, %29,7‟sinin Fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız ve %14,9‟unun ise Hiçbir ürün satın almam olarak (Bkz. Tablo 77) cevap verdiği görülmektedir. Ortaya çıkan verilerin sonuçlarına göre katılımcılar çoğunlukla (%53,7‟sinin ) lisanslı cevabı ile takıma sponsor olan markaları tercih ettiği söylebilir.
Katılımcılar takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın almasına dair demografik özelliklere göre farklılaĢıp farklılaĢmadığına bakıldığında cinsiyete, gelire, eğitime ve meslek durumlarına göre farklılaĢmanın varlığı görülmektedir (Bkz. Tablo 78, Bkz. Tablo 79, Bkz. Tablo 80, Bkz. Tablo 81). Cinsiyete göre farklılaĢmayı gösteren tablo 78‟in verilerine göre, erkeklerin, %57.5‟i lisanslı, %2.1‟i lisanssız, %29.6‟sı fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %10.7‟si hiç bir ürün satın almam, kadınların, %46.0‟sı lisanslı, %.7‟si lisanssız, %29.9‟u fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %23.4‟ü hiç bir ürün satın almam cevabını vermiĢlerdir. Ortaya çıkan bu verilere göre katılımcılardan erkelerin çoğunluğu (%57.5‟inin) takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın almaları halinde lisanslı olmalarını tercih ettikleri söylenebilir.
Tablo- 78: Cinsiyete Göre Taraftarlarının Takımının Lisanslı mı Yoksa Lisanssız mı Ürünlerini Satın Alma
Lisanslı Lisansız Ürün Satın Alma Total
Lisanslı Lisanssız Fiyatına Göre Bazen Lisanslı Bazen Lisanssız Hiç Bir Ürün Satın Almam Lisanslı Cinsiyet Erkek 161 6 83 30 280 57,5% 2,1% 29,6% 10,7% 100,0% 71,9% 85,7% 66,9% 48,4% 67,1% 38,6% 1,4% 19,9% 7,2% 67,1% Kadın 63 1 41 32 137 46,0% ,7% 29,9% 23,4% 100,0% 28,1% 14,3% 33,1% 51,6% 32,9% 15,1% ,2% 9,8% 7,7% 32,9% Total 224 7 124 62 417 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% X²=13,257, df=1, p=0.00
Katılımcıların gelir durumlarına göre takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın alınıp alınmamasına bakıldığında (Bkz. Tablo 79) ise; takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın alanlar içerisinde, 2000 TL ve altı olanlardan, %43.3‟ü lisanslı, %.8‟i lisanssız, %32.5‟i fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %23.3‟ü hiç bir ürün satın almam, 2001 TL - 4000 TL arası olanlardan, %55.2‟si lisanslı, %3.4‟ü lisanssız, %30.3‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %11.0‟i hiç bir ürün satın almam, 4001 TL ve üzeri olanlardan, %60.5‟i lisanslı, %.7‟si lisanssız, %27.0‟si fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %11.8‟i hiç bir ürün satın almam cevabını vermiĢlerdir. Ortaya çıkan bu verilere göre, katılımcılardan 4001 TL ve üzeri gelir durumu sahip olanların çoğunluğunun (%60.5‟inin) takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın almaları halinde lisanslı olmalarını tercih ettikleri söylenebilir.
Tablo- 79: Gelir Durumuna Göre Taraftarlarının Takımının Lisanslı mı Yoksa Lisanssız mı Ürünlerini Satın Alma
Lisanslı Lisansız Ürün Satın Alma Total
Lisanslı Lisanssı z Fiyatına Göre Bazen Lisanslı Bazen Lisanssız Hiç Bir Ürün Satın Almam Lisanslı Ge li r D ur umunuz 2000 TL ve Altı 52 1 39 28 120 43,3% ,8% 32,5% 23,3% 100,0% 23,2% 14,3% 31,5% 45,2% 28,8% 12,5% ,2% 9,4% 6,7% 28,8% 2001 TL - 4000 TL 80 5 44 16 145 55,2% 3,4% 30,3% 11,0% 100,0% 35,7% 71,4% 35,5% 25,8% 34,8% 19,2% 1,2% 10,6% 3,8% 34,8% 4001 TL - Üzeri 92 1 41 18 152 60,5% ,7% 27,0% 11,8% 100,0% 41,1% 14,3% 33,1% 29,0% 36,5% 22,1% ,2% 9,8% 4,3% 36,5% Total 224 7 124 62 417 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% X²=17,649, df=1, p=0.03
Eğitim durumuna göre takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın alınıp alınmamasına bakıldığında (Bkz. Tablo 80) ise; takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın alanlar içerisinde, Ġlköğretim mezunlarının, %29.6‟sı lisanslı, %3.7‟si lisanssız, %40.7‟si fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %25.9‟u hiç bir ürün satın almam, Lise mezunlarının, %42.9‟ü lisanslı, %1.4‟ü lisanssız, %37.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %18.4‟ü hiç bir ürün satın almam, Üniversite mezunlarının, %64.6‟sı lisanslı, %1.1‟i lisanssız, %23.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen
lisanssız, %10.9‟u hiç bir ürün satın almam, Lisans üstü mezunlarının, %78.0‟i lisanslı, %2.4‟ü lisanssız, %14.6‟sı fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %4.9‟u hiç bir ürün satın almam cevabını vermiĢtir. Ortaya çıkan verilere göre katılımcıların lisansüstü mezunlarının büyük çoğunluğu (%78.0‟inin) takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın almaları halinde lisanslı olmalarını tercih ettikleri söylenebilir.
Tablo- 80: Eğitim Durumuna Göre Taraftarlarının Takımının Lisanslı mı Yoksa Lisanssız mı Ürünlerini Satın Alma
Lisanslı Lisansız Ürün Satın Alma Total
Lisanslı Lisanssız Fiyatına Göre Bazen Lisanslı Bazen Lisanssız Hiç Bir Ürün Satın Almam Lisanslı Eğitim Durumunuz Ġlköğretim 16 2 22 14 54 29,6% 3,7% 40,7% 25,9% 100,0% 7,1% 28,6% 17,7% 22,6% 12,9% 3,8% ,5% 5,3% 3,4% 12,9% Lise 63 2 55 27 147 42,9% 1,4% 37,4% 18,4% 100,0% 28,1% 28,6% 44,4% 43,5% 35,3% 15,1% ,5% 13,2% 6,5% 35,3% Üniversite 113 2 41 19 175 64,6% 1,1% 23,4% 10,9% 100,0% 50,4% 28,6% 33,1% 30,6% 42,0% 27,1% ,5% 9,8% 4,6% 42,0% Lisansüstü 32 1 6 2 41 78,0% 2,4% 14,6% 4,9% 100,0% 14,3% 14,3% 4,8% 3,2% 9,8% 7,7% ,2% 1,4% ,5% 9,8% Total 224 7 124 62 417 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% X²=40,163, df=1, p=0.00
Katılımcıların meslek durumlarına göre takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın alınıp alınmamasına bakıldığında (Bkz. Tablo 81) ise; iĢçi olanların, %39.8‟i lisanslı, %1.5‟i lisanssız, %44.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %14.3‟ü hiç bir ürün satın almam, memur olanların, %66.2‟si lisanslı, %2.6‟sı lisanssız, %19.5‟i fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %11.7‟si hiç bir ürün satın almam, esnaf olanların, %73.9‟u lisanslı, %4.3‟ü lisanssız, %17.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %4.3‟ü hiç bir ürün satın almam, emekli olanların, %50.0‟si lisanslı, %.0‟ı lisanssız, %21.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %28.6‟sı hiç bir ürün satın almam, ev hanımı olanların, %34.8‟i lisanslı, %.0‟ı lisanssız, %21.7‟si fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %43.5‟i hiç bir ürün satın almam, öğrenci olanların, %56.0‟sı lisanslı, %2.4‟ü lisanssız, %31.0‟i fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %10.7‟si hiç bir ürün satın almam, iĢsiz olanların, %18.2‟si lisanslı, %.0‟ı lisanssız, %36.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %45.5‟i hiç bir ürün satın almam, diğer olanların, %75.0‟i lisanslı, %.0‟ı lisanssız, %15.4‟ü fiyatına göre bazen lisanslı bazen lisanssız, %9.6‟sı hiç bir ürün satın almam cevabını vermiĢtir. Ortaya çıkan verilere göre katılımcılardan diğer olanların büyük çoğunluğunun (%75.0‟inin) takımlarının lisanslı mı lisanssız mı ürünlerini satın almaları halinde lisanslı olmalarını tercih ettikleri söylenebilir.
Tablo- 81: Mesleğe Göre Taraftarlarının Takımının Lisanslı mı Yoksa Lisanssız mı Ürünlerini Satın Alma
Lisanslı Lisansız Ürün Satın Alma Total
Lisanslı Lisanssız
Fiyatına Göre Bazen Lisanslı Bazen Lisanssız
Hiç Bir Ürün
Satın Almam Lisanslı
Mesleğiniz ĠĢçi 53 2 59 19 133 39,8% 1,5% 44,4% 14,3% 100,0% 23,7% 28,6% 47,6% 30,6% 31,9% 12,7% ,5% 14,1% 4,6% 31,9% Memur 51 2 15 9 77 66,2% 2,6% 19,5% 11,7% 100,0% 22,8% 28,6% 12,1% 14,5% 18,5% 12,2% ,5% 3,6% 2,2% 18,5% Esnaf 17 1 4 1 23 73,9% 4,3% 17,4% 4,3% 100,0% 7,6% 14,3% 3,2% 1,6% 5,5% 4,1% ,2% 1,0% ,2% 5,5% Emekli 7 0 3 4 14 50,0% ,0% 21,4% 28,6% 100,0% 3,1% ,0% 2,4% 6,5% 3,4% 1,7% ,0% ,7% 1,0% 3,4% Ev Hanımı 8 0 5 10 23 34,8% ,0% 21,7% 43,5% 100,0% 3,6% ,0% 4,0% 16,1% 5,5% 1,9% ,0% 1,2% 2,4% 5,5% Öğrenci 47 2 26 9 84 56,0% 2,4% 31,0% 10,7% 100,0% 21,0% 28,6% 21,0% 14,5% 20,1% 11,3% ,5% 6,2% 2,2% 20,1% ĠĢsiz 2 0 4 5 11 18,2% ,0% 36,4% 45,5% 100,0% ,9% ,0% 3,2% 8,1% 2,6% ,5% ,0% 1,0% 1,2% 2,6% Diğer 39 0 8 5 52 75,0% ,0% 15,4% 9,6% 100,0% 17,4% ,0% 6,5% 8,1% 12,5% 9,4% ,0% 1,9% 1,2% 12,5% Total 224 7 124 62 417 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 53,7% 1,7% 29,7% 14,9% 100,0% X²=64,338, df=1, p=0.00
SONUÇ
KuruluĢlar sponsorluk uygulaması ile rakiplerinden bir adım öne çıkmaktadırlar. Halkla iliĢkilerde sponsorluk, günümüzde her büyüklükteki iĢletmenin yararlandığı bir halkla iliĢkiler uygulamasıdır. Sponsorlukla hedef kitlesinin dikkatini kendi üzerine çekmek, pazar payını korumak, yeni pazarlara girmek,
ürünü tanıtmak, hedef kitleyi geniĢletmek, marka bağımlılığı yaratmak ve olumlu imaj oluĢturmak gibi sonuçları hedeflemektedirler.
Sponsorluk, bağıĢ ya da yardım değildir. Bir etkinliğe destek vererek; kurumu, ürünü, hizmeti tanıtarak, hedeflenen kitlenin bilinçaltında marka imajını oluĢturmak ya da güçlendirmek, dolaylı olarak satın alma tercihlerini etkilemektir.
ĠĢletmeler uğraĢ alanlarına göre imajlarını oluĢturma/pekiĢtirme ve kazançlarını arttırma yönünde sponsorluğa ihtiyaç duymaktadırlar. Spor sponsorluğu da bu ihtiyaçların içersinde büyük bir alanı kaplayıp, tüketicileri iĢletmeye yönelik olumlu etkilediği kabul edilmektedir. Ancak spor sponsorluğunun tüketici algısı üzerine nasıl etkileri olduğu ise araĢtırılması gereken bir zorunluluğu ortaya çıkarmaktadır.
Bu amaçla Sakarya ilinde yapılan araĢtırmanın bulguları Ģu Ģekildedir:
ĠĢletmeler tarafından sponsorluk türleri içinde en çok tercih edilen spor sponsorluğudur. Spor sponsorluğu kategorilerinin içinde de izleyici kitlesi en geniĢ olan futbol baĢta gelmektedir.
Futbola genç yaĢ aralığındaki erkekler, kadınlara oranla daha fazla ilgi duymaktadır.
Futbol takımı taraftarlarının büyük çoğunluğu, kendilerini takımlarıyla özdeĢleĢtirmekte; ancak kendilerini fanatik bir futbol taraftarı olarak ise görmemektedirler.
Takımların forma ve Ģort sponsorları taraftarlar tarafından bilinmektedir. Hatta ana sponsorlar daha fazla bilinmektedir.
Taraftarlar, isim sponsorluğu yapan iĢletmeleri ve markaları diğer sponsorlara nazaran daha fazla hatırlamaktadırlar.
Tüketicilerin çoğunluğu, ana sponsorların, tuttukları takımın imajıyla özdeĢleĢmesini istemektedir.
Taraftarlar, takımlarına sponsorluk yapan markaların ürünlerini sponsorluk anlaĢması bitince de kullanmaya devam etmektedirler.
Taraftarlar, takımlarına sponsorluk yapan markaların ürünlerinin pahalı olmamasını tercih etmektedirler.
Taraftarlar, takımlarının ana sponsorunun imajını önemsemektedirler.
Takımlara yapılan sponsorluğun uzun süreli olması, taraftarların çoğunlğu tarafından pozitif bir yaklaĢım olarak değerlendirilmektidr.
Taraftarlar, taraftarı oldukları takımın maçlarına düzenli olarak gitmemekte; genellikle televizyon, radyodan ya da internet (sosyal medyadan) izlemektedirler.
Taraftarların çoğunluğu takımlarını sosyal medyadan takip ediyor; ancak sponsorların sosyal medyadaki paylaĢımlarına etkileĢimde bulunmuyorlar.
Taraftarların çoğunluğunda, ana sponsorluk faaliyetleri markaya olan beğeni düzeyini ve marka farkındalığını artırmaktadır.
Taraftarlar, takımlarının ana sponsorlarını en fazla forma üzerinden ve internetten/sosyal medyadan öğrenmektedirler.
Taraftarların çoğunluğu takımlarının sponsorlarını bilmekte ve takımlarının lisanslı ürünlerini satın almayı tercih etmektedir.
AraĢtırma neticesinde ortaya çıkan verilere göre sonuç olarak; iĢletmeler sponsorluk faaliyetlerini önemsemeli, sponsorluk yaparken imajlarını iyi tutmalı, kendi imajıyla sponsor olduğu takımın imajının uygun olmasını gözönünde bulundurmalı, hangi takıma veya spor kulübüne ne türden sponsorluk yapacağını ulaĢmak istediği hedef kitlenin özelliklerine göre belirlemeli; tüm bunların neticesinde de takım taraftarlarının algısında olumlu bir imaj oluĢturup, olumlu iletiĢimi kurup kabulü sağlayabilmekte, ürün ve markalarının satıĢını artırabileceği söylenebilmektedir.
ÇalıĢmanın neticesinde öneri olarak, bu çalıĢmanın sadece Sakarya iliyle sınırlandırılmayıp, daha büyük verilerin elde edilmesi amacıyla Türkiye evrenini temsil eden örneklemden yapılması söylenebilir. Bu sayede spor sponsorluğunun ülke düzeyindeki tüketicilerin algısına etkisi ortaya konulmuĢ olur.
KAYNAKÇA
AktaĢ, Hasret (2008).Bir ĠletiĢim Aracı Olarak Sponsorluk. (Editörler: Ahmet Kalender- Mehmet Fidan). Halkla ĠliĢkiler, Tablet Yayınları, s.221-249. Konya .
Açak, Mahmut, TaĢmektepligil, Yalçın, Karademir, Tamer ve Nacar, Eyüp (2010). Futbol Taraftarı Üniversite Öğrencilerinin Spor Sponsorluğu Hakkındaki GörüĢlerinin Değerlendirilmesi, E Yeni Dünya Bilimler Akademi Dergisi, Cilt:5, Sayı:2, s. 115-126.
AltunbaĢ, Hüseyin (2007). Sporun Pazarlaması ve Pazarlama ĠletiĢiminde Spor, Selçuk ĠletiĢim Dergisi, Cilt:5, Sayı:1, s. 93-101.
Akkaya, Yahya (2016). Sponsorluk Faaliyetlerinin Spora Etkilerinin Ġncelenmesi, Uluslararası Kültür ve Bilim Dergisi, Cilt:4, Sayı:3, s.811-820.
Akyüz, AyĢen (2017). Spor Sponsorluğu ve Ġmaj Transferi, Alfa Ġnceleme, Ġstanbul.
Argan, Metin (2004). Spor Sponsorluğu Yönetimi, Detay Yayıncılık, Ankara. Argan, Metin ve Katırcı, Hakan (2002). Spor Pazarlaması, Nobel Yayını, Ankara.
Argan, Metin (2001). Spor Pazarlamasında Sponsorluk ve Futbol BranĢında Sponsorluk Yapan KuruluĢlara ĠliĢkin Bir AraĢtırma, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiĢehir.
Atasoy, Kemal (2016). Spor Sponsorluğu SözleĢmesinin Hukuki Niteliği, Onikilevha, Ġstanbul.
AteĢoğlu, Ġrfan (2010). Arkeolojik Kazı Sponsorluğunda ĠĢletme Amaçlarının Belirlenmesi Üzerine Bir AraĢtırma. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22),s.179-190.
Aydede, Ceyda (2002). Teorik ve Uygulamalı Halkla ĠliĢkiler Kampanyaları (1. Baskı). Mediacat Kitapları, Ġstanbul.
Aydede, Ceyda (2007). Teorik ve Uygulamalı Halkla ĠliĢkiler Kampanyaları (2. Baskı). Mediacat Kitapları, Ġstanbul.
Babür Tosun, Nurhan (2014). Marka Yönetimi, Beta, Ġstanbul. Bakan, Ömer (2005). Kurumsal Ġmaj,Tablet, Konya.
BaĢ, Mehmet (2008). “Spor Sponsorluğu ve Spor Federasyonlarının Sponsorluğa BakıĢı Üzerine Bir AraĢtırma”, Gazi Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı:3, s. 111-124.
BaĢar, Enes Emre (2017). Uluslararası Spor Organizasyonlarında Ulusal Markaların Sponsorluk Faaliyetlerinin Ġncelenmesi: Sponsora Yönelik Tutumun Aracılık Etkisi Ve Etkinlikle Ġlgilenimin Moderatör Rolü, Cilt:32, Sayı:1, s. 517-176. Bay, Ebru (2007). Otel ĠĢletmelerinde Halkla ĠliĢkiler Faaliyeti Olarak Sponsorluk: Ankara‟daki 5 Yıldızlı Otellerde Bir AraĢtırma, YayınlanmamıĢYüksek Lisans Tezi, Abant Ġzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Akçakoca.
Baybars Tek, Ömer (1997). Pazarlama Ġlkeleri Global Yönetimsel YaklaĢım Türkiye Uygulamaları (7. Baskı). Cem Ofset Matbaacılık Sanayi A.ġ., Ġstanbul.
Blythe, Jim (2001). Pazarlama Ġlkeleri (Çeviren: Yavuz OdabaĢı), Bilim teknik Yayınevi, Ġstanbul.
Budak, Gönül ve Buak, Gülay (2014). Ġmaj Mühendisliği Vizyonundan Halkla ĠliĢkiler (6. Baskı), Nobel Yayını, Ankara.
Bülbül, Rıdvan (2000). Halkla ĠliĢkiler ve Tanıtım, Nobel Yayını, Ankara. Canöz, Nilüfer (2015). Hizmet Sektöründe Kurumsal Ġmaj Algısı, Palet Yayınları, Konya.
Canöz, Kadir (2010). Sağlık KuruluĢlarında Halkla ĠliĢkiler, Palet Yayınları, Konya
Canöz, Kadir ve Ġsmail Can, Doğan (2015). “Ġmaj OluĢturma Aracı Olarak Sponsorluk”, GümüĢhane Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt:3, Sayı:2, s.19 – 39.
Çamdereli, Mete (2000). Ana Çizgileriyle Halkla ĠliĢkiler, Çizgi Kitabevi, Konya.
ÇavuĢoğlu, Selçuk Bora (2011).Türkiye‟de Spor Sponsorluğu ÇalıĢmaları Kapsamında Fenerbahçe, Galatasaray Ve BeĢiktaĢ Spor Kulüplerinin Futbol Takımlarının Ana Sponsorluklarının Bilinirliği Üzerine Bir AraĢtırma, Yayınlanmamıs Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Çelik, Cuma (2016). Spor Sponsorluğu Kapsamında Yapılan Sponsorluk Faaliyetlerinin Hedef Kitlede Marka Algısı OluĢumuna Katkıları: Torku‟nun
Konyaspor Sponsorluğu Örneği, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Çırak, Emine ve ÇavuĢoğlu, Selçuk Bora (2016). Spor Pazarlamasında Spor Sponsorluğu ve Halkla ĠliĢkilerin Önemi, Ġ.Ü. Spor Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı:2, s.1303-1414.
ÇoĢkun, Hülya (1999). Bir Tutundurma Aracı Olarak Spor Sponsorluğu, Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt:4, Sayı:3, s.63-68.
Çölgeçen, Berrin Avcı ( 2008). Türkiye‟de Kültür ve Sanat Sponsorluğu: Türkiye ĠĢ Bankası Efes Pilsen ve TÜRSAK Örneklerinde Sorunlar - Çözüm Önerileri, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Doğan, Ġsmail Can (2018). Kurumsal Ġmaj OluĢturmada Sponsorluk Uygulamaları: Vodafone Örneği Üzerine Ampirik Bir ÇalıĢma, YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Doğru, Yusuf Bahadır (2016). Fenerbahçe Yandex Ana Sponsorluğunun Taraftar DavranıĢlarına Etkisi: BeĢiktaĢ, Fenerbahçe Ve Galatasaray Taraftarları Örneği, GümüĢhane Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi Elektronik Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, s.587-617.
Doğru, Yusuf Bahadır (2015). Türkiye‟de Spor Sponsorluğu; BeĢiktaĢ, Fenerbahçe Ve Galatasaray Futbol Kulüplerinin Ana Sponsorluklarının Bilinirliği Üzerine Bir AraĢtırma, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Ekici, Kenan Mehmet ve Sönmez, Adem Ruhan (2010). Halkla ĠliĢkiler ve Sponsorluk (Editörler: Ekici, Kenan Mehmet ve UraltaĢ, Nazlım Tüzel), Sfs Grup Yayıncılık, Ankara.
Enginkaya, Ebru (2014). Futbol Taraftarlarının Sponsor Markalara ĠliĢkin Tutum, Satın Alma Niyeti ve Takımla ÖzdeĢleĢmeleri Arasındaki ĠliĢki, Marmara Üniversitesi Ġ.Ġ.B. Dergisi , Cilt: XXXVI, Sayı: II, s. 145-158.
Erdem, Ayhan (2006). Tüketici Odaklı BütünleĢik Pazarlama ĠletiĢimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Eser, Celal ve Dolunay, Ahmet (2014). Kültür-Sanat Faaliyetlerinde Sponsorluk, Yıldız Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, s.30-35.
Fawkes, Johanna (2008). Halkla ilĢkiler Nedir? (Editör: Alison Theaker 2. Baskı), Halkla ĠliĢkilerin ElKitabı, Mediacat, s.13-35, Ġstanbul.
Geçikli, Fatma (2013). Halkla ĠliĢkiler ve Tanıtım (3. Baskı), Beta, Ġstanbul. Göksel, Ahmet Bülend (2010). Stratejik Halkla iliĢkiler Yönetimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
GöztaĢ, Aylin (2012). Halkla ĠliĢkiler. (Editör: Aydın Ziya Özgür), Halkla ĠliĢkilerde stratejik Uygulamalar, s.158-179. EskiĢehir.
Güçlü, Mehmet (2001). Olimpiyat Oyunları ve Spor Sponsorluğu, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 3, s. 223-239.
Güler, Ahmet, Halıcıoğlu, Mustafa Bülent ve TaĢğın, Serkan (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel AraĢtırma, Seçkin, Ankara.
Haywood, Roger (Ocak 1994). Sponsorluk (Çeviren: Aydemir Okay), Marmara ĠletiĢim Dergisi, Sayı:5, s. 201-211.
Ġncereis, Öznur (2011). Sponsorluk Faaliyetlerinin Kurumsal Ġtibar Ġle ĠliĢkisi Ve Efes Pilsen Örneği, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Ġslam, Ahmet (2009).Markaların Spor Sponsorluğu Uygulamaları: Ülker Örneği, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Karadeniz, Mustafa (2009). Pazarlama ĠletiĢimi Kapsamında Sponsorluk Faaliyetlerinin Önemi, Deniz Bilimleri ve Mühendislik Dergisi, Cilt:5 Sayı:1, s.62- 75, Ġstanbul.
Karadeniz, Mustafa (2010). Halkla ĠliĢkiler Faaliyetlerinin Rolü ve Önemi KüreselleĢen Dünya‟da Daralan Pazar Paylarını Artırmada Tutundurma Elemanı Olarak, Beta, Ġstanbul.
Koçyiğit, Murat ve Küçükcivil, BüĢra (2019). Sosyo-Demografik DeğiĢkenler Bağlamında Pazarlama Amaçlı Sponsorluk Faaliyetlerine Yönelik Tüketici Algılarının Ġncelenmesi, Aksaray Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi Aksaray ĠletiĢim Dergisi, Cilt: 1, Sayı :1, 1-18.
Kotler, Phılıp (2015). A‟den Z‟ye Pazarlama (Çeviren: Aslı Kalem Bakkal), Mediacat, Ġstanbul.
Mutlu, Çiğdem ve ġahin, Tuba (2014). Spor Pazarlaması Açısından Futbol Kulüplerine Taraftar Olma Nedenleri, Turizm ve AraĢtırma Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, s. 43-59.
OdabaĢı, Yavuz ve Oyman, Mine (2014). Pazarlama ĠletiĢimi Yönetimi (13. Baskı). Mediacat, Ġstanbul.
OdabaĢı, Yavuz ve Oyman, Mine (2002). Pazarlama ĠletiĢimi Yönetimi (1. Baskı). Mediacat, Ġstanbul.
Okay, Aydemir (2012). Sponsorluk, Der Yayınları, Ġstanbul.
Okay, Ayla ve Aydemir (2007). Halkla ĠliĢkiler Kavram Stratejisi ve Uygulamaları (3. Baskı), Der Yayınları, Ġstanbul.
Okay, Aydemir (2005). Sponsorluğun Temelleri, Der Yayınları, Ġstanbul. Okay, Ayla ve Aydemir (2002). Halkla ĠliĢkiler Kavram Stratejisi ve Uygulamaları, Der Yayınevi, Ġstanbul.
Okay, Aydemir (1998). Halkla ĠliĢkiler Aracı Olarak Sponsorluk, Epsilon Yayıncılık, Ġstanbul.
Özer, Alper (2011). Markaya Yönelik Tutumun Sponsorluk Sonrası Marka Ġmajı Ve Satın Alma Eğilimi Üzerindeki Etkisi, H.Ü. Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2, s. 145-174
Öztürk, AyĢe (2013). Spor Sponsorluğu: Kavram ve Özellikler (Editör: Metin Argan), Sporda Sponsorluk, Anadolu Üniversitesi Yayını, 2 – 25, EskiĢehir.
Parsehyan, Beste Gökçe (2016). Sanat Organizasyonlarının Sponsorluğu Ve Ġstanbul Bienali, Yıldız Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt:3, Sayı:1, s.14-25.
Peltekoğlu, Filiz Balta (2014). Halkla ĠliĢkiler Nedir (8. Baskı), Beta, Ġstanbul. Peltekoğlu, Filiz Balta (2010). Kavram ve Kuramlarıyla Reklam, Beta, Ġstanbul.
Peltekoğlu, Filiz Balta (2001). Halkla ĠliĢkiler Nedir (2. Baskı), Beta, Ġstanbul. Roy, Donald ve Cornweel, Bettina (2003). Brand Equity‟s Influence on Responses to Event Sponsorships. Journal of Product & Brand Management, Vol:12, No:6, p.377-393.
Sezgin, Murat (2007). Halkla ĠliĢkiler Meslek Yüksek Okulları Ġçin, Yücemedya, Konya.
Soyer, Fikret ve Can, Yusuf (2010). Sporda Sponsorluğun Hukuki Temelleri ve Türkiye‟ deki Mevcut Durum Üzerine Bir Ġnceleme, Uluslararası Ġnsan Bilimleri Dergisi, Cilt:7, Sayı.1, s.1201-1219.
Soyer, Fikret (2003). Sporda Sponsorluk Kavram, Kapsam ve Bir AraĢtırma, Gazi Kitabevi, Ankara.
ġahin, Murat, Selahattin, Koç, Yılgın, Ahmet (2003). Beden Eğitimi ve Sporda Sponsorluk, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
ġahin, Seher ve Demir, Hayri (2011). Spor Federasyonlarının Sponsorluk Stratejileri Üzerine Bir AraĢtırma, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilim Dergisi, Cilt:13, Sayı: 1, s. 87–91.
ġahin, Seher (2009). Ulusal Spor Federasyonlarının Sponsorluk Stratejileri Üzerine Bir AraĢtırma, YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
T.C., Millî Eğitim Bakanlığı, MEGEP (Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi)(2011). Halkla ĠliĢkiler Ve Organizasyon Hizmetleri Sponsorluk, Ankara.
Tanyeri, Emel (2012). Halkla ĠliĢkilerde Sponsorluk (Editör: Metin IĢık),Halkla ĠliĢkilere GiriĢ, Eğitim Yayınevi, 169 – 188, Konya.
TaĢdemir, Erdem (2001). Hedef Kitleye UlaĢmada Etkili Bir Araç: Sponsorluk , Selçuk ĠletiĢin Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, s. 97 – 106.
TaĢkın, Ercan ve Kosat, Ali (Aralık 2016). Tüketicilerdeki Spor Sponsorluğu Algısının Marka Değeri Üzerine Etkisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, s.1-17.
Tavlak, Selçuk (2007). Kurumsal Ġtibarın OluĢmasında Sanat Sponsorluğunun Yeri, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Tengilimoğlu, Dilaver ve Öztürk, Yüksel (2008). ĠĢletmelerde Halkla ĠliĢkiler (2. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Tengilimoğlu, Dilaver (2001). Sağlık KuruluĢlarında halkla ĠliĢkiler, Gazi Kitabevi, Ankara.
Tengilimoğlu, Dilaver ve Öztürk, Yüksel (2004). ĠĢletmelerde Halkla ĠliĢkiler (1. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Toplu, Sırma (2009). Marka Farkındalığı Yaratma Sürecinde Kültür-Sanat Sponsorluk Etkinliklerinin Ġncelenmesi ve Yorumlanması, Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ġstanbul.
Ulu Esra ve Demir, Hayri (2011). Kentsel Alanda Spor Sponsorluğunun Tüketici DavranıĢları Üzerindeki Etkisi (Konya Örneği), Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt1: 3, Sayı: 3, s. 394-397.
Ülger, Billur (2003). ĠĢletmelerde ĠletiĢim ve Halkla ĠliĢkiler, Der Yayınları, Ġstanbul.
Yalaz Seçim, Özlem Hatice (2003). Sponsorluk, ĠletiĢim Fakiltesi Dergisi, Cilt:1, Sayı: 1302-633X, s. 457-480.
Yaman, Fikret ve Açıkgözoğlu, Semih (Mayıs 26-27 2016). Bir Turundurma Aracı Olarak Sponsorluk: Spor Sposnorluğunun Hatırlanabilirliği ve Satın Alma DavranıĢı Üzerine Etkisi. Global ĠĢletme AraĢtırmaları Kongresi (GĠAK -2016), Ġstanbul.
Yavuz, Cahit (2017). Halkla ĠliĢkiler (5. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara. Yıldırım, Ali (2018). Sporda Halkla ĠliĢkiler, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
Ġnternet Kaynakları
http://www.bunlarlazim.com/sureyya-ayhan.html EriĢim Tarihi: 29.03.2011 http://www.sponsorluk.gov.trEriĢim Tarihi:25.04.2011 http://www.sportsmillenium.comEriĢim Tarihi: 30.03.2011 www.engelliyim.netEriĢim Tarihi: 15.05.2019 https://www.fenerbahce.org/kulup/fenerbahce-skEriĢim Tarihi : 16.05.2019 https://www.fenerbahce.org/getmedia/f2279e20-35af-4e5a-a333- 49d52711511d/FenerbahceTuzuk.pdf.aspxEriĢim Tarihi: 16.05.2019 https://www.fenerbahce.org/kulup/fb-kurumsal-kimlik https://www.slideshare.net/ZDENZL/sosyal-bilimlerde-aratrma-yntemi-evren- rneklem-ve-verilerin-belirlenmesiEriĢim Tarihi: 09.06.2019 https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/68440/mod_resource/content/0/12. SPONSORLUK.pdfEriĢim Tarihi: 09.06.2019 http://www.etoplum.com/fenerbahce-spor-kulubu-hakkinda-bilgiler.htmlEriĢim Tarihi: 01.07.2019
http://www.milliyet.com.tr/Futbol-kuluplerinin-armalari-ne-anlama-geliyor-- molatik-5034/?Sayfa=16EriĢim Tarihi:01.07.2019
http://www.fbsk.org/kurumsal/detay.asp?ContentID=16EriĢim Tarihi:01.07
2019
EKLER Sayın katılımcı,
Bu anket, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla ĠliĢkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans bitirme tezi için kullanılmakta olup, Fenerbahçe futbol takımının sponsorlukları hakkında taraftarın bilgi düzeyine yönelik araĢtırma