Taraflar

A) Davacı

Mirasçılık belgesinin iptali, hukukî yararı olan tüm ilgililer tarafından talep edilebilir. Mirasçılık belgesinin değiĢtirilmesi veya iptalinde yararı bulunanlar, mirasçılık belgesinin iptali davası açabilirler455_{. Maliye Hazinesi‟nin mirasçılık}

belgesinin iptali davası açma yetkisi vardır456

.

HMK m.114/1‟e göre, “Davacının dava açmakta, hukukî yararının bulunması

gerekir.” Mirasçılık belgesini talep eden kiĢinin, düzenlenen mirasçılık belgesinde

mirasçı sayısı ve paylarda yanlıĢlık bulunuyorsa, kendi aldığı mirasçılık belgesinin iptali davasını açabilir457

.

AtanmıĢ mirasçılar, yasal mirasçıları ve miras paylarını gösteren Ģekilde, mirasçılık belgesinin iptali davası açamaz458_{. AtanmıĢ mirasçının, mirasçılık durumu}

453 _{Y. 14. HD, T. 30.06.2015, E. 2015/1622, K. 2015/7245 “Veraset belgesinin iptali davalarının}

hasımlı olarak açılması zorunlu bulunduğundan çekiĢmesiz yargı kapsamından çıkıp çekiĢmeli yargı mahiyetini aldığı da bir gerçektir. Bu durum karĢısında HMK'nın yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden sonra açılan bu tür davalar bakımından HMK'nın 382/2-c maddesinin 6. bendi uyarınca asliye hukuk mahkemesi görevlidir.” UYAP.

454

Y. 8. HD, T. 04.04.2014, E. 2013/11073, K. 2014/6255, “Öğretide ve uygulamada bu hukuksal olgunun sonucu olarak mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesi istemine iliĢkin davaların her yerde açılabileceği kabul edilmektedir. Buna göre, mirasçılık belgesinin iptali ve yenisinin verilmesi davalarında kesin yetki kuralı olmayıp tarafların yetki itirazı da olmadığına göre mahkemece re'sen yetkisizlik kararı verilmesi doğru olmamıĢtır.” UYAP.

455 _{Y. HGK T. 28.11.1951, 118/129 (ġener, 298-299. Aktaran CoĢar, 85.)}

“ verasetin iptalinin istenebilmesi için, davacının böyle bir dava açmakta hukuki yararının bulunması gerekir.”

456

Bolak, 1371; Özkan, 272; CoĢar, 86.

457 _{Gençcan, 529; CoĢar, 86.}

458 _{Y. 2. HD. T. 19.04.2006, E. 2006/279, K. 2006/5812 “AtanmıĢ mirasçılar; miras bırakanla kan ve}

104

ölüme bağlı tasarrufun içeriğine göre belirlenecektir. Dolayısıyla mirasçılık belgesinde kimin mirasçı olduğu veya pay oranları bakımından hak kaybına neden olan bir durum yoktur459.

B) Davalı

Mirasçılık belgesinin iptali çekiĢmeli yargı iĢi olarak görülmektedir. Çünkü davacı, mirasçılık belgesinde görünen hak durumunun gerçeği yansıtmadığı yönünde bir uyuĢmazlık çıkarmaktadır460_{. Mirasçılık belgesinin iptali davası tüm mirasçılara}

karĢı açılmalıdır461_{. Mirasçılık belgesinde, mirasçıların tümünün davalı olarak}

gösterilmesi gerekir462

.

IV. Deliller

Mirasçılık belgesinin iptali veya düzeltilmesi taleplerinde, belgenin doğru olmadığı veya mirasçıların gizlendiği ya da yazılmadığı iddia edilir463_{. Her türlü}

delille ispat edilebilir464.

Tanık beyanları, tapu kayıtları, nüfus kayıtları, dava dosyaları ile baĢkaca bilgi ve belgeler ile yasal mirasçıların tespiti yapılabilir465_{. Mirasçılık belgesi iptal}

davasında daha önce alınmıĢ olan mirasçılık belgesinin dosya içine alınarak incelenmesi gerekmektedir466.

459

CoĢar, 86.

460 _{CoĢar, 87; Gençcan, 529.}

461 _{Özmen, 1203; Özdemir, 475; CoĢar, 87; Gençcan, 530.} 462 _{Gençcan, 530; CoĢar, 87.}

463

Ġmre/Erman, 321.

464 _{Kılıçoğlu, 269-270.} 465 _{Gençcan, 534.}

105 SONUÇ

Mirasçılık belgesi, herhangi bir hasım gösterilmeksizin sulh hukuk mahkemesinden talep edilen ve çekiĢmesiz yargılamaya tabi olan bir belgedir. Mirasçılık belgesi, adına düzenlendiği kiĢi lehine mirasçılık hakkı doğurmayıp, o kiĢinin mirasçılığı açısından yalnızca bir karine oluĢturur. Bu belge, mirasçılık sıfatının ispat edilmesine ve terekedeki mal ve haklar üzerinde tasarrufta bulunmaya yarayan bir belgedir.

Mirasçılık belgesi, mirasçıların talebi üzerine sulh hukuk mahkemesi veya noterliklerce verilen belgedir. Bahsi geçen belge, mirasbırakan ile mirasçılar arasındaki bağı ifade etmektedir. Mirasçılık belgesi niteliği, yargılama usulü, veriliĢ amaçları dikkate alındığında farklı özellikleri bünyesinde barındırır. Mirasçılık belgesi her ne kadar açıklayıcı bir etkiye sahip olsa da kullanıldığı alanlar, verdiği yetkiler, tasarruf ehliyeti anlamındaki görünümü bakımından etkileri fazla olan ve uygulamaya bakan yönü nedeniyle çok önemlidir. Mirasçılık belgesinin konusu ve etki alanı, özellikle miras hükümlerinin uygulama alanı üzerinde durulmasını gerektirir.

Mirasçılık belgesinin düzenlenmesi ve miras paylaĢımındaki etkileri, kiĢilerin vefat etmesiyle birlikte sürekli hayatımıza yön veren bir konudur. Kural olarak sağ ve tam doğumla baĢlayan hak ehliyeti gerçek ve tüzel kiĢilerin, mirasçı olduğu gerçek kiĢilerin mal varlığı değerlerinin geçiĢine ön Ģart olmaktadır. Mirasçılık belgesinin, mirasbırakanın ölüm tarihi üzerinden çok uzun süreler geçmesinden sonra talep edilmesi halinde, tüm mirasçıların belirlenmesi bazı durumlarda (Gaiplik, eski kayıtların düzenli bir Ģekilde tutulmaması vb.) mümkün olmayabilir. Dolayısıyla bu belgenin alınmasının belli bir süre dahilinde (örneğin, 2 yıl) zorunlu hale getirilmesi Miras Hukuku hükümlerinin hak sahiplerine uygulanmasını kolaylaĢtırır.

Mirasçılık belgesi terimi alınan belgeyi, genel olarak ifade etmek amacıyla kullanılmalıdır. Zira veraset ilamı, veraset senedi vs. isimlendirmeler belgenin sahip olduğu hukuki niteliği tam anlamıyla yansıtmamaktadır. Alınan belgenin her zaman ilam niteliğinde olmadığını daha önce belirttik. Belgenin kullanılıĢ amacı, verildiği

106

makam veya kurum, talep edenlerin farklılığı, belgenin hukuki niteliğini değiĢtirmektedir.Doktrinde genel kanaat mirasçılık belgesinin, açıklayıcı bir iĢleve sahip olduğu Ģeklindedir. Gerçek hak durumunu göstermeyip, sadece belgenin verildiği kiĢi bakımından mirasçılık sıfatına, aksi ispat edilene kadar karine oluĢturmaktadır.

743 sayılı yasada, sadece atanmıĢ mirasçılara mirasçılık belgesinin verilmesini düzenlemiĢti. Fakat uygulamada, yasal mirasçılara mirasçı olduklarını belgeleyen bir belge verilmesi önemli bir ihtiyaç teĢkil ettiğinden, yeni Medenî Kanunumuz, yasal mirasçılara mirasçılık belgesinin verilmesini hüküm altına almıĢtır. Mirasçılık belgesi genel olarak yasal mirasçılar tarafından mirasçılık sıfatlarını ispatlamak amacıyla kullanılır. Ancak bu genel amacın dıĢında alacaklılar tarafından haklarına ulaĢmak, davalarda taraf teĢkilinin sağlanması, mirasçıların kendilerine intikal eden miras üzerinde tasarrufta bulunmaları da önemli bir kısım oluĢturmaktadır.

Mirasçılık belgesinin etkileri, alınmasındaki amaca göre farklılık oluĢturmaktadır. Öncelikli olarak yasal mirasçıların, mirasçılık sıfatlarını ispatlamaları görünmektedir. Yasal mirasçıların, miras kalan mal varlığı ve haklar üzerinde tasarruf ehliyetinin kullanılabilmesi de baĢkaca bir etkisidir. AtanmıĢ vasiyetçi ile vasiyet alacaklısına verilen belge ise mirasçılık belgesi olmayıp sadece atanmıĢ mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belgedir. Bu Ģekilde tavsif edilmesi yerindedir. Zira talep edenlerin farklı olması bu sonucu doğurmaktadır.

Mirasçılık belgesi, uygulama oldukça yaygın kullanılmasına rağmen, Medeni Kanunu‟nda tek bir maddede düzenlenmiĢtir. Mirasçılık belgesi hakkında kanunumuzda eksik hüküm bulunması, uygulamada zorluklara neden olmakta ve kanundaki bu boĢluk, Yargıtay içtihatlarıyla doldurulmaktadır.

Sahte mirasçılık belgesinin düzenlenmesinden devlet sorumludur. Devletin kusursuz sorumlu olması sebebiyle, memurun tapu sicilinin tutulmasında gerekli özeni göstermiĢ olması devleti sorumluluktan kurtaramayacağı anlamını taĢır. Yani

107

tapu memurunun kusuru olmasa bile devlet sahte mirasçılık belgesinin düzenlenmesinden sorumludur.

Mirasçılık belgesinin verilmesi sürecinin, düzenli bir yargılama faaliyeti çerçevesinde ele alınması gerekir. Doğurduğu sonuçlar anlamında özellikle tarafların talepleri dikkate alındığında değiĢiklikler görülmektedir. Zira yasal mirasçılar tarafından alınan belge hem zilyetliğe hem tescile esas olmaktadır. Yargılama faaliyetlerinde verilen yetki ile alınan belgeler sadece taraf teĢkilini sağlamaktadır. Ancak kanaatimizce hangi amaçla verilmiĢ olursa olsun, yasal mirasçılar tarafından kendi amaçları doğrultusunda kullanılabilmesi gerekir. Belgeyi düzenleyen kurumun bu belgeye yüklediği iĢler tek baĢına pratik sonuçlar doğurmayabilir. Talep edene göre değiĢen iĢlevsellikten ziyade, belgenin fiili olarak kullanıldığı alanlara göre iĢlevselliği belirlenmelidir.

108 T. C.

SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

ÖZGEÇMĠġ

Adı Soyadı: Cesim ÇAĞIN

Doğum Yeri: Digor

Doğum Tarihi: 10/10/1986

Medeni Durumu: Evli

Öğrenim Durumu

Derece: Okulun Adı:

Ġlköğretim: Kocaköy İlköğretim Okulu

Ortaöğretim: Kocaköy İlköğretim Okulu

Lise: Açıköğretim Lisesi

Lisans. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Yüksek Lisans.

Halen Yaptığı Ġş: Hâkimlik

Ġş Deneyimi:

(Doldurulması isteğe bağlı)