Ġtiraz Edilebilen Talepler

a) Yasal Mirasçıların Taleplerine KarĢı Ġtiraz

AtanmıĢ mirasçılar ile vasiyet alacaklılarının, mirasçılık belgesi taleplerine itiraz edilmesine imkân tanınmıĢtır224_{. Yasal mirasçılar için bir aylık süre söz konusu}

değildir. Yasal mirasçı olduğu iddiası her zaman doğru olmayabilir225

. 220 _{Oğuzman, 281; CoĢar, 38.} 221 _{Ġmre, 502; CoĢar, 38.} 222 CoĢar, 38. 223 _{Midyat, 42-43; CoĢar, 39.}

224 _{Arık, 28; Gültekin, 318; CoĢar, 39.} 225 _{Midyat, 39; CoĢar, 40.}

56

b) AtanmıĢ Mirasçı veya Vasiyet Alacaklılarının Taleplerine KarĢı Ġtiraz

AtanmıĢ mirasçılar ile vasiyet alacaklılarının mirasçılık belgesi talep edebilmeleri için bir aylık itiraz süresinin geçmesi gerekir226_{. VVMT m.36 gereğince}

“Mirasbırakanın, ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamenin, yerleĢim yeri227

sulh hâkimine tesliminden itibaren bir ay içinde açılması ve vasiyetname örneğinin TMK m.597 gereğince ilgililere gönderilmesi gerekir. Bu takdirde, gerekirse mirasçılık belgesi verilir.

Miras sözleĢmesi ile mirasçı atananlar bakımından vasiyetnamenin açılması bahse konu olmadığı için ne yapılması gerektiği doktrinde tartıĢmalıdır. Doktrindeki bir görüĢe göre228_{, miras sözleĢmesi ile mirasçı atananlara yasal mirasçılar için}

uygulanan usule göre mirasçılık belgesi verilir. Ancak miras sözleĢmesi ile sözleĢmeye taraf olmayan üçüncü bir kiĢi mirasçı atanmıĢsa, vasiyetname ile mirasçı atananlar için uygulanan usule göre mirasçılık belgesi düzenlenmelidir229

.

Diğer bir görüĢe göre230_{, miras sözleĢmelerinde vasiyetnamelerde olduğu gibi}

bir usulün takip edilmemesi bu hükmün miras sözleĢmeleri için uygulanmasına engel teĢkil etmez. Bu nedenle sulh hâkimi tevdi edilen miras sözleĢmesini ilgililere bildirerek itiraz usulünü iĢletir. Ancak TMK m. 598‟ e göre, “Mirasçı atamaya veya

vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarruf…” denilmesi hem vasiyetname hem de miras

sözleĢmesini kapsamına almıĢtır231

.

226

Kaçak, 864.

227

CoĢar, 40, TMK m. 589 gereğince, “Mirasbırakan yerleĢim yerinde baĢka bir yerde ölmüĢ ise, o yerin sulh hâkimi bu ölümü yerleĢim yeri sulh hâkimine bildirecek ve mirasbırakanın ölüm yerinde bulunan mallarının korunması için gerekli tedbirleri alarak bununla ilgili dosyayı ve varsa vasiyetnameyi yerleĢim yeri sulh hâkimine gönderecektir”.

228

Oğuzman, 280; CoĢar, 40.

229 _{CoĢar, 40; Kocaağa, 8-9.}

230 _{Kaneti, 103-104; Ġmre, 499; Midyat, s. 41; CoĢar, s. 40.} 231 _{Detaylı bilgi için bakınız: Ġnan/ErtaĢ/AlbaĢ, 479-482.}

57 3) Ġtiraz Süresi

Ġtiraz için belirlenen süre bir aydır. Bu süre mirasçı atanma veya ölüme bağlı tasarrufun bildirilmesinden itibaren iĢlemeye baĢlar. Öğrenme durumu ya tebliğ ya da ilan yoluyla gerçekleĢtirilir (TMK m. 597).

Bir aylık süre her bir ilgiliye ulaĢma anına göre farklılık gösterebilir. Zira süre ilgiliye bu durumun tebliğ edilmesi veya ilan suretiyle bildirilmesi tarihinden baĢlar. Dolayısıyla her bir ilgili için bir aylık itiraz süresinin baĢlangıç tarihi de değiĢmektedir232_{. Ancak bir aylık süre hak düĢürücü süre değildir. Süre geçtikten}

sonra yine mirasçılık belgesi verilene kadar itiraz edilebilir233

.

Sürenin konulma amacı, miras uyuĢmazlıklarının öncelikle halledilmesidir. Zira önemli olan gerçek hak durumunu gösterir mirasçılık belgesinin oluĢturulmasıdır. Ayrıca bir aylık süre itiraz hakkını ortadan kaldıran bir süre değildir. Bir aylık süre mirasçılık belgesinin çıkarılması için beklenmesi gereken süredir. Bir aylık süre, hak düĢürücü süre olmadığı için mirasçılık belgesi verilse de ilgililerce mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir234

. 4) Ġtiraz Usulü

Ġtiraz herhangi bir Ģekle bağlı değildir235_{. Sözlü veya yazılı olarak sulh}

hâkimine yapılır236_{. Ancak, açık bir Ģekilde yapılması gerekmektedir}237

.

Ġtiraz edilebilmesi için talepte bulunanların üstün hak sahipliğini ispatlayacak belge sunmaları gerekir. Ġtiraz talebinde bulunan kiĢilerin, yasal mirasçı olduklarına dair veya baĢka bir ölüme bağlı tasarrufla lehlerine olan durum olduğunu gösteren belgeleri sunmaları gerekir. Hiçbir yasal mirasçı veya lehine kazandırmada

232 _{KocayusufpaĢaoğlu, 584; Ġsbir, 268; CoĢar, 41.} 233 _{Oğuzman, 281; Arık, 28; CoĢar, 41.}

234

CoĢar, 41.

235 _{Arık, 30; Ġsbir, 268; CoĢar, 41.}

236 _{Ġnan/ErtaĢ/AlbaĢ, 415-416; Erkul, 75; Özmen, 261; CoĢar, 41.} 237 _{Arık 30; CoĢar, 41.}

58

bulunulan kimse yoksa devletin mirasçılığı söz konusudur. Vasiyetnamenin bir sureti devlete (Maliye hazinesine) tebliğ edilir238

.

C) Ġtiraz Süresi Ġçinde KarĢılaĢılabilen Durumlar

1) Bir Aylık Süre Ġçinde Susma

Ġtiraz hakkı olanlar, vasiyetname veya miras sözleĢmesinin kendilerine tebliğinden itibaren bir aylık sürede susarlarsa, yani herhangi bir itirazda bulunmazlarsa, atanmıĢ mirasçıya veya vasiyet alacaklısına talebi üzerine mirasçılık belgesi verilir. Ancak ölüme bağlı tasarrufun iptali davası açma hakkı saklıdır (TMK m.598/IV)239. Ġtiraz edilmese bile süresi içinde tenkis, iptal ve miras sebebi ile istihkak davaları açma hakları devam etmektedir240

.

Bir aylık sürede atanmıĢ mirasçı veya vasiyet alacaklısının taleplerine itiraz edilmediği takdirde, talepleri doğrultusunda hâkim mirasçılık belgesini vermek zorundadır. Vasiyetname ve ölüme bağlı tasarrufta iptal sebebi bulunsa bile kendiliğinden dikkate alınmaz. Bu durumda mirasçılık belgesini düzenlemekten kaçınılamaz241

. 2) Kabul

Ġtiraz hakkı olanlar, kendilerine bildirim sağlandıktan sonraki bir aylık süre içinde, atanmıĢ mirasçı veya vasiyet alacaklısının hakkını kabul edebilirler. Ġtiraz hakkı olan kiĢilerin vasiyetnameyi kabul etmeleri halinde öncelikle lehine kazandırmada bulunulan kiĢilere mirasçılık belgesi verilir242

.

238 _{Erkul, 75; Özmen, 261; CoĢar, 42.} 239 _{CoĢar, 42.}

240

KocayusufpaĢaoğlu, 584; CoĢar, 42.

241 _{Ġmre, 503; Ancak bir görüĢe göre hâkim, mirasçıların durumunu çekiĢmeli görürse mirasçılık}

belgesi talebini reddeder. Gürsoy, 49; CoĢar, 42.

59

Mirasçılık belgesinin bir aylık itiraz süresinde verilebilmesi için tüm hak sahiplerinin kabul beyanında bulunmaları gerekir. Her kabul beyanı sadece beyanda bulunanı bağlar243_{. Kabul eden mirasçılar bu beyanları ile bağlıdır. Kabul beyanı}

iradeyi sakatlayan sebeplerinden biri ile iptal ettirilmediği müddetçe, kabul beyanında bulunan kiĢi iptal, tenkis veya miras sebebi ile istihkak davası açamaz244

. Mahkeme, tutmuĢ olduğu tutanağın altına kabul veya red beyanı için imza almaktadır. Beyana göre alınan imza kabul veya red beyanının doğurduğu sonuçların ilgili kiĢi tarafından sonradan açılması muhtemel davalarda dikkate alınması gerekir. Bu tutanak diğer davaların açılabilmesinde hak sahipliği olup olmadığı bakımından çok önemlidir.