İbnu'l-Enbârî ilim tahsili konusunda çok çaba sarf etmiş, fıkıh, usul, aklî ilimler ve Arap dili gibi birçok ilim dalında üstad diye tabir edebileceğimiz bir seviyeye ulaşmıştır. Bunda daha önce isimlerini vermiş olduğumuz zamanın ileri gelen meşhur hocalarından dersler almış olmasının etkisi büyüktür. Geride bıraktığı birçok eser de onun ne kadar değerli bir âlim olduğu konusunda bize yeterli derecede fikir vermektedir. Daha önce belirttiğimiz gibi âlimlerin onun hakkındaki sözleri de bu görüşümüzü desteklemektedir. Çünkü o, ilim yolunda hiçbir fedakârlıktan kaçmamış ömrünün sonuna kadar sırf Allah (c.c.) rızası için talebe okutmaya devam etmiştir. İşte bundan dolayı İbnu'l-Enbârî kendisi birçok hocanın ders halkasına katılıp onlardan ders aldığı gibi pek çok kişi de İbnu'l-Enbârî’den ders alma imkânı bulmuştur. İbnu'l- Enbârî'nin hocalarının sayısının fazlalığı gibi talebelerinin sayısı da oldukça kabarıktır.
İbnu'l-Enbârî'nin talebelerinden kaynaklarda bulabildiklerimiz şunlardır:
• Ebu'l-Mehâsin Ömer b. Ali b. el-Hudar el- Kuraşî ez-Zubeyrî ed-Dımeşkî (h.575).
Şam, Bağdat, Halep ve Mısır dâhil bazı yerlerde hadis öğrenmiş olup belli bir süre kadılık yapmıştır. Aynı zamanda İbnu'l-Enbârî'nin yaşıtıdır107.
• Ebu'l-Mehâsin Muhammed b. Abdi'l- Melik el-Hemedânî.
Yine İbnu'l-Enbârî'nin yaşıtı olup ondan hadis dinlemiştir108. • Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Osmân Mûsâ b. Osmân el-Hâzimî el-Hemezânî Zeynu'd-Dîn (h.584).
Bu hocasından hadis almıştır109.
• Ebû Mansûr Es‘ad b. Nasr b. Es‘ad (h.589).
107 ez-Zehebî, Şemsuddîn Ebî ‘Abdillâh Muhammed b. Ahmed b.
‘Osmân, Tezkiratu'l-Huffâz, Beyrut, Dâru ihyâi't-Turâsi'l-Arabiyye, tsz. ,IV/1365; İbnu’l- ‘Imâd, a.g.e. , IV/252.
108 İbnu'l-Enbârî, Kemâluddîn Ebu'l-Berekât, Mensûru'l-Fevâid, (nşr.
Dr.Hatim Sâlih ed-Dâmin) Beyrut, Dâru'r-Râidi'l-Arabî, 1990, nâşirin mukaddimesi s.9.
İbnu'l-‘Abertî olarak bilinen bu talebesi ondan nahiv ilmini almıştır110.
• Mekkî b. Rayyân b. Sâlih el-Maksînî en- Nahvî ed-Darîr (h.603).
Kıraat ve nahiv âlimlerindendir. İbnu'l-Enbârî'ye Bağdat'ta talebelik yapmıştır111.
• Ebu'l-Hayr Musaddak b. Şebîb b. el- Huseyn el-Vâsıtî (h.605). İbnu'l-Enbâr'i'den edebiyat dersleri almıştır112.
• Sîbeveyh es-Sencârî en-Nahvî (h.606). Sencâr'dan Bağdat'a gidip İbnu'l-Enbârî'den ders okumuştur113.
• Ma‘tûk b. Munî‘ b. Mevâhhibi'l-Kaylevî el-Hatîb (h.606).
İbnu'l-Enbârî'den nahiv ve lügat dersleri almıştır114.
• Sâlim b. Ebi's-Sakr Ahmed b. Sâlim el- Arûzî (h.611).
Edebiyat, aruz ve şiir sanatını iyi bilirdi115.
110 Kıftî, a.g.e. , I/235; es-Suyûtî, Buğyetu’l- Vu‘ât, I/441. 111 Kıftî, a.g.e. , III/321; es-Suyûtî, Buğyetu’l- Vu‘ât, II/299.
112el-Munzirî, Zekiyyuddîn Ebû Muhammed Abdu'l-Azîm b. Abdu'l-
Kavî, et-Tekmile li vefeyât, (Thk. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf), Beyrut, h. 1401, II/151.
113 Kıftî, a.g.e. , II/71. 114 İbn Kesîr, a.g.e. , XIII/53.
• Ebû Bekr el-Mubârek b. el-Mubârek b. Sa‘îd b. ed-Dehhân ed-Darîr en-Nahvî (h.612).
Küçük yaşta Vâsıt'tan Bağdat'a gelmiş olup İbnu'l- Enbârî'den ders almıştır. Sonra Nizâmiye medresesinde nahiv dersleri vermiştir116.
• Ebu'l-Feth Abdulvehhâb b. Buzğaş b. Abdillah el-‘Iyenî el-Bağdâdî (h.612).
İbnu'l-Enbârî'den "el-Beyân fî Garîb-i I‘râbi'l-Kur'ân" isimli kitabını okumuştur117.
• Ebu'l-Fadl Yûnus b. Ebî Kâmil el- Muzaffer b. Yûsuf (615).
İbnu'l-Enbârî'den edebiyat dersleri almıştır118.
• Ebu'l-Hasen Ali b. Nasr b. Hârûn el-Hıllî el-Mukrî (h.615). Hocasından edebiyat dersleri almıştır119.
• Ebû Şucâ‘ Muhammed b. Ahmed b. Ali el- Vâsıtî (h.616).
İbn Devvâs namıyla bilinir. İbnu'l-Enbârî'den edebiyat dersleri almıştır120.
115 Kıftî, a.g.e. , II/67-68; es-Suyûtî, Buğyetu’l- Vu‘ât, I/575. 116 Kıftî, a.g.e. , III/254; es-Suyûtî, Buğyetu’l- Vu‘ât, II/273.
117 İbnu'l-Enbârî, Kemâluddîn Ebu'l-Berekât, el-Beyân fî Garîb-i
I‘râbi'l-Kur'ân , (Thk.Tâhâ Abdulhamîd Tâhâ) nâşirin mukaddimesi,
Kâhire, Tsz. , I/19.
118 İbnu'l-Enbârî, ed-Dâî ile'l-İslâm, nâşirin mukaddimesi, s.49. 119 el-Munzirî, a.g.e. , II/445.
• Şihâbuddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Halef b. Râcih el-Makdisî el-Hanbelî (h.618).
Hocasının "Esrâru'l-Arabiyye" isimli eserini okumuştur121. • Muhammed b. Ebi'l-Ferec b. Ebi'l-Me‘âlî el-Mevsılî el-Mukrî (h.621).
Hocasından Arap dili ve edebiyatı derslerini almıştır122. • Ebu'l-Hasen Ali b. Mansûr b. ‘Ubeydillâh el-Hatîbî (h.622). Edebiyat bilgisi çok iyi olan el-Hatîbî, Arap dili konusunda da uzmandı123.
• Ebu'l-Mecd Haz‘al b. ‘Asker b. Halîl eş- Şenânî el-Mukrî (h.623). Meşhur kıraat Âlimlerinden olmasının yanında Lügat ve nahiv âlimidir. İbnu'l-Enbârî eserlerinin çoğunu bu öğrencisine okutmuştur124.
• Ebû Bekr ‘Abdillâh b. Ahmed b. Muhammed b. Talha el-Bağdâdî el-Mukrî el-Habbâz125 (h.623).
Zehebî, onun İbnu'l-Enbârî'nin talebesi olduğunu söyler.
120es- Safedî, a.g.e., II/119; el-Munzirî, a.g.e. , II/476. 121el-Munzirî, a.g.e. , III/129.
122el-Munzirî, a.g.e. , III/128.
123 el-Kıftî, a.g.e. , II/321; es-Suyûtî, Buğyetu’l- Vu‘ât, II/207. 124 el-Kıftî, a.g.e. , I/353; es-Suyûtî, Buğyetu’l- Vu‘ât, I/550. 125 ez- Zehebî, Siyer-u a‘lâmi'n-Nubelâ, XXI/114.
• Ebu'l-Me‘âlî Sâ‘id b. Ali b. Ömer el- Bağdâdî el-Vâ‘iz (h.625). İbnu'l-Enbârî'den nahiv öğrenmiştir126.
• Muvaffaku'd-Dîn Abdullatîf b. Yûsuf b. Muhammed el-Bağdâdî (h.629).
Fıkıh, nahiv, lügat, tıp ve felsefe âlimidir. İbnu'l-Enbârî'den nahiv okumuştur127.
• Ebu'l-Feth Mûsâ b. Ebi'l-Fadl Yûnus b. Muhammed (h.639). Hocası gibi "Ebu'l-Berekât" lakabı ile bilinir. Hocasından edebiyat dersleri almıştır128.
• Ebû Muhammed ‘Abdillâh b. el-Fakîh el- İmâm Ebi'l-Berekât ‘Abdirrahmân b. eş-Şeyh Ebi'l-Vefâ Muhammed b. ‘Ubeydillâh b. Ebî Sa‘îd el-Enbârî (h.631).
İbnu'l-Enbârî'nin oğludur. Babasından ilmin her sahasında dersler almış ve ölünce babasının yanına defnedilmiştir129.
• Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Sa‘îd b. Yahyâ b. Haccâc (h.637). İbnu'd-Dubeysî diye bilinir.
126 el-Munzirî, a.g.e. , III/220.
127 el-Kıftî, a.g.e. , I/196; Subkî, a.g.e. , VII/156. 128 İbn Hallikân, a.g.e. , IV/396.
Tarihçilik yönü de olan çok yönlü bir âlimdir130. İbnu'l- Enbârî'den hadis almıştır131.