3. Araştırmanın Metodu ve Kaynakları
2.7. Talebeleri
İnsanın değeri, vermiş olduğu eserler ile eşdeğerdir denilebilir. Bir ilim adamı için bu husus iki kısımda tezahür eder. Birincisi, ilmi eserler, kitaplar, makaleler kaleme almak şeklinde olurken, ikincisi de ilminden istifade eden ve başkalarına da şifahî olarak veya yine kalemi ile faydalı olacak olan talebeler yetiştirmesidir. Sıtkı Gülle’de hem kitaplar kaleme alarak kaynak diyebileceğimiz eserler bırakmış, hem de talebeler yetiştirmiştir.
379 Kandehlevî M. Yusuf, Hayâtü’s-Sahâbe, trc. Sıtkı Gülle, Divan Yayınları, İstanbul 2005, I, s. 90; III,
s. 15.
380 Kandehlevî M.Yusuf, Hayâtü’s-Sahâbe, III, s. 131; IV, s. 239. 381 Kandehlevî M. Yusuf, age, I, s. 223; III, s. 475.
382 Kandehlevî M. Yusuf, age, III, s. 130.
383 Kandehlevî M. Yusuf , age, III, s. 129, 132, 431. 384 Kandehlevî M. Yusuf , age, IV, s. 383.
385 Muhammed Râşid Halebî, Namaz Konusunda Müslümanlara Uyarı, (ç. Sıtkı Gülle), Bedir Yayınevi,
İstanbul 2013, s. 8.
Onun Haseki Eğitim Merkezi’nde görevinden ayrıldığı 7 Ocak 1997 tarihine kadar altı dönem içinde kıraat eğitimini verdiği 103 talebesi olmuştur.387 Fakülte döneminde ise yüzlerce lisans düzeyinde öğrencilerinin yanısıra danışmanlığını yaptığı 6 adet yüksek lisans ve 1 adet de doktora öğrencisi olmuştur. Danışmanlığını yaptığı bu öğrencileri tez konuları ile birlikte kısaca tanıtmayı uygun gördük.
a. Tezleri Sonuçlanan Öğrencileri
Şuayip KARATAŞ
Kırâat-ı Aşere imamlarından Ya’kûb’un kırâatı, kırâatının özellikleri ve delilleri üzerine yapılmış bir yüksek lisans çalışmasıdır. Bu konu az da olsa İbrahim Uludaş tarafından ‘İmam Ya’kûb ve Rivayeti’ adıyla yüksek lisans tezi (Uludağ Üniversitesi SBE, Bursa, 2008) olarak daha önce çalışılmıştır. Fakat bu çalışmayı aşabilecek bir tez ortaya konulması şartıyla Sıtkı Gülle tarafından tez konusunun onaylandığı ifade edilmiştir.388 Bu çalışma giriş, üç ana bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Çalışmanın amacı ise İmam Ya’kûb’un ilmî-manevî hayatı, kırâat ilmindeki yeri-önemi, eserleri, hocaları, talebeleri, râvileri ve diğer kırâat imamlarına nisbeten okuyuşunun farklı yönleri ve okuyuşunun delilleri/hüccetleri hakkında muhtelif kaynaklarda mevcut olan bilgileri etraflıca derlemek, ileride konuyla alakalı farklı çalışma yapacaklara toplu olarak sunabilmek ve çalışmalarına katkı sağlayabilmek olarak ifade edilmiştir.389
Muhammed İsa YÜKSEK
Yüksek lisans ve doktora çalışmasını Sıtkı Gülle danışmanlığında yapmış tek talebesidir. Master çalışmasında bünyesinde barındırdığı koleksiyonlarda 130.000’i aşkın eserle önemli bir kültür ve ilim mirasımız olan Süleymaniye Kütüphanesi‟ndeki kırâata dâir basılmamış Arapça ve Osmanlıca eserler incelenmiştir. Bu çalışma, zengin kıraât literatürünün henüz gün yüzüne çıkmamış, basılı olmayan eserlerini bu ilmin ilgililerine sunmayı ve Süleymaniye Kütüphanesi’nin birikimini bir kez daha gözler
387 Demirci Naci, age, ss. 155-158.
388 Karataş Şuayb, Kırâat İmamlarından Ya’kûb’un Kırâatı, Kırâatının Özellikleri ve Delilleri,
(basılmamış yüksek lisans tezi), İstanbul 2013, s. 4.
önüne sermeyi amaçlamıştır. Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunan kırâat eserlerini incelemekle amaçlanan, islâm âlimlerinin kırâat dalında ne kadar değerli eserlere imza attıklarını, bunların birçoğunun ecdâdımız tarafından kaleme alındığını ve bu eserleri bünyesinde barındıran kütüphanenin önemi bir kez daha gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. Bir başka amacı ise incelenen eserleri tanımanın, vücuda getirilecek yeni eserlere örnek teşkil edeceği, bu eserlerle ulaşılacak sonuçları birer adım daha ileri götüreceği ve yeni araştırmalara ivme kazandıracağı düşünülmüştür. 390
Doktora da ise “Kırâat Disiplininde Metodolojik Alan Tanımlaması” konulu tezi çalışılmıştır. Çalışmanın çıkış noktasında “Çoğunlukla ulûmü’l-Kur’an, usûlü’l-fıkh ve hadis şerhlerinde ele alınıp kıraat ilmini birebir alakadar eden konular bir bütünlük ve tutarlılık içerisinde tanımlamasının yapılıp özgün ve yeni bir disiplin içerisinde ele alınıp incelenebilir mi?” sorusunun yatmakta olduğu belirtilmiştir.
Çalışma kırâat ve metodoloji alanlarının çıktılarını kullanarak kırâat ilminde metodoloji arayışları içerisinde yeni bir disiplin tanımlamasına gitmektedir. 391 Kıraat ilminin farklı bağlamlarda ele alınan meselelerini bir araya getirip yeni bir alan tanımlaması yapmayı hedefleyen bu çalışmanın merkezinde “metodoloji”, “tutarlılık” ve “bütünlük” olmak üzere üç temel ilke benimsendiği ifade edilmiştir.
Tanımlaması yapılan bu alanın temel problematikleri “mesâil” kavramı ile alanın tartışmadan farklı disiplinlerden aldığı ve kullandığı bilgiler ise “mebâdi” kavramı ile karşılanmaktadır.392 Çalışmanın birinci bölümü kırâatların ontolojik zemini ile alakalı problematikleri, ikinci bölümü kırâatların epistemolojik zemini ile alakalı problematikleri incelemekte, üçüncü bölümü ise bir deneme mahiyetinde olup, tanımlaması yapılan alana dair metodoloji şablonu vermektedir.
b. Danışmanlığını Yaptığı Halde Bitirilemeyen Diğer Tezler
Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Kütüphanesinde, İlahiyat Fakülteleri Tezler Kataloğundaki künye bilgilerine baktığımızda Gülle’nin tez
390 Yüksek M. İsa, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi’ndeki Arapça ve Osmanlıca Kırâat Yazmaları,
(Yüksek lisans tezi), İstanbul 2013, s. 5.
391 Yüksek M. İsa, Kıraat Disiplininde Metodolojik Alan Tanımlaması, (Basılmamış Doktora Tezi),
İstanbul 2014, s. 7-8.
danışmanlığını yaptığı ömrünün vefa etmemesi ve hazırlayanların tamamlayamadığı çalışmalar da vardır.393 Bunları başlıklar halinde sunacağız.
Muhammed Raşit Alas tarafından alınan sistemde halen devam ediyor gözüken, “Cumhuriyet’ten Günümüze Kıraât Alanında Yapılan Çalışmalar” konulu yüksek lisans tezi.
Selman Okumuş tarafından alınan tamamlanamadı kaydı düşülen “Kıraatlarda Tarikler ve Meslekler” adlı yüksek lisans tezi.
Mehmet Mustafa Çatalkaya isimli öğrencinin aldığı, devam ediyor kaydının düşüldüğü “H.550-700 (M.1010-1155) Tarihleri Arasında Yazılmış Bazı Kıraat Kaynakları” isimli yüksek lisans tezi.
Fatih Ünlü tarafından alınan, devam ediyor kaydı bulunan, “H. 401-550 (M.1155-1300) Tarihleri Arasında Yazılmış Bazı Kıraat Kaynakları, Müellifleri ve İçerik Özetleri” konulu yüksek lisans tezi.
Bu bölümde hayatı, hocaları, görevleri ve ahlaki kişiliği üzerinde durduk; ayrıca kitap, tez ve makaleleri hakkında içerik açısından geniş bilgiler verdik. Son olarak danışmanlığını yaptığı lisansüstü tez çalışmalarını zikrettik. Şimdi de Gülle’nin Tecvid ve Kıraat ilmindeki yeri ve önemi, söz konusu ilimlere dair birikimi ve görüşleri üzerinde durmaya çalışacağız. Diğer ilim dallarına ait görüşlerini ise konumuzun çerçevesi gereği tadat etmekle yetineceğiz. Ayrıca bu bölümde verdiği dersler ve bu derslerdeki takip ettiği metodu tesbit edilmeye çalışılacaktır.