Gelişen ve değişen çağın içinde bulunduğumuz bu günlerde öğretim ortamlarını daha etkili hale getirmek için araştırmalar yapılmakta ve değişik öğrenme yaklaşımları denenmektedir. Değişime ayak uydurabilmek için bilişim teknolojisi ürünlerinin kullanılmasını zorunlu hale getirmektedir. Bilişim teknolojisini kullanmanın yanı sıra öğrencinin aktifliği de oldukça önem kazanmıştır. Öğrenciler daha önceki deneyimlerini ve ön bilgilerini yeni karşılaştıkları durumlara anlam vererek kendi öğrenmelerini kendilerinin oluşturmasını düşünen görüşü, savunanların sayısı artmaktadır (Horzum, 2006).
Bilgisayar sistemlerinin kullanılması ile bilginin sunumu ve dağıtılması hız kazanmış ve basitleşmiştir. İnternet kullanımının artışıyla birlikte linkler, e-posta, çevrimiçi yöntemlerle bilgiyi elde etmek kolaylaşmıştır (Watson, 2002).
Bugüne kadar öğretimi etkili kılmak amacıyla birçok kuram, model, strateji, yöntem ve teknik geliştirilmiştir. Daha da gelişmesi için çalışmalar devam etmektedir (Açıkgöz, 2003, s.
28). Gelişen eğitim anlayışı ile öğretmen, öğrenmeyi üst düzeyde gerçekleştirecek öğretim yöntemini seçme ve uygulama sorumluluğunu üstlenen kişidir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli unsur, çağın gerektirdiği niteliklere sahip bireylerin yetiştirilmesinde çağın getirdiği yeniliklerin kullanılması zorunluluğudur. Bu yeniliklerin başında da teknolojinin ve bireylerin öğrendiği kavramları özümsemelerini sağlayacak materyallerin eğitimde kullanımı gelmektedir.
Teknolojinin eğitimde kullanılması söz konusu olduğunda ise “bilgisayar” ilk akla gelen teknolojik araç olarak karşımıza çıkmaktadır (Tosun, 2007, s. 58).
Bilgisayar, öğrenciye öğretme ve öğrenme açısından benzersiz imkânlar sunan çok yönlü bir araçtır. Bilgisayarın eğitimdeki önemi ve bilgisayarı diğer araçlardan ayırt eden en önemli özelliği bir üretim, öğretim, yönetim, sunu ve iletişim aracı olarak kullanılmasıdır (Yalın, 2002, s. 162). 1960'lı yıllardan beri bilgisayar, öğretimi desteklemek amacıyla bir ders aracı olarak kullanılmaktadır (Osio, 2002).
İnternet kullanımının artışı web ortamlarının eğitim sürecinde yaygın bir şekilde yer almasını sağlamıştır. İnternet kullanımının yaygınlaşması bilgisayarların eğitim ortamlarında
daha sık kullanımını sağlamıştır. İnternetin bilgiye ulaşmayı büyük ölçüde kolaylaştırmış olması eğitim ortamları açısından çok büyük bir gelişmedir.
Web tabanlı öğrenme literatürde çevrimiçi öğrenme veya e-öğrenme olarak karşılaşılan bir terim olarak yer almaktadır. E-öğrenme, web-tabanlı eğitim, web-tabanlı öğrenme ve online eğitim gibi çeşitli adlar altında anılmaktadır. Eğitimde bilgisayarların öğretim yapma amacı ile kullanılması ayrı bir eğilim olarak karşımıza çıkmaktadır. Her yeni teknoloji gibi bilgisayar teknolojisinin eğitim üzerindeki yansımaları üzerine çok çeşitli tartışmalar yapılmıştır. Bunlara rağmen bilgisayarın eğitim ortamında kullanılmasının eğitim-öğretim kayıtlarının tutulması, aynı anda birden fazla işlem yapabilme, bireysel öğrenme hızının desteklenmesi ve internet gibi özellikleri ile büyük katkıları olmuştur. Özellikle internet teknolojisi eğitim kurumlarında bu aracın kullanılmasını sağlayacak yeni ortamların düşünülmesine ve uygulanmasına ön ayak olmuştur. Internet teknolojisi dünya çapında iletişim kurmak için uygun bir araçtır. Internet teknolojileri uzaktan eğitimin sahip olduğu önemli özelliklere yapısı gereği doğrudan sahiptir.
Örneğin, zamandan ve mekândan bağımsız bilgi alabilme imkânıdır çünkü bilgisayarlar 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet verirler. Bu tarz özelliğe sahip bir teknolojinin öğretim ortamlarında bir araç olarak kullanım fikri kaçınılmaz bir sonuç olarak gözükmektedir (Yıldırım, 2009).
Web, elektronik ağlar bütünü olan internet aracılığı ile bilginin istenilen yere ulaşmasını sağlayan servistir. Bu servisle hazırlanan bir eğitim materyali, sesli ve hareketli efektlerle, sadece eğitim kurumlarında değil evde, iş yerinde istenilen her yerde ve her zamanda kullanılabilir (Güveli, 2004).
Web, internet, yerel ağ ya da bir bilgisayar ağı üzerinden, kullanıcının kendi kendine öğrenmesi ile gerçekleşen, bilgiye ulaşmada zaman, mekân sınırı tanımayan, öğrenenler ve öğretenler ile iletişim kurulan, bilgisayar teknolojisinin sağladığı görsel ve işitsel tepkiler ile etkileşim kurulabilen, statü engellerini ortadan kaldıran, bireylere yaşam boyu eğitimin üstünlüğünden yararlanma olanağı sağlayan bir öğrenme ortamı olarak tanımlanmıştır (Dempsey, & Eck, 2002).
Özet olarak web tabanlı öğretim etkili öğrenmeyi arttıran, kalıcı öğrenmeyi destekleyen özelliğe sahip eğitim ortamlarında bilgisayar ağlarından yararlanılan bir program olarak tanımlanabilir. McManus'a (1996) göre web üzerinden öğretime genel olarak “Web Tabanlı
Öğretim” adı verilmektedir. Web destekli öğretim ile ilişkili teknolojiler kullanılarak öğretimin tamamı veya bir kısmı öğrencilere ulaştırılmaktadır (Cüez, 2006).
Web tabanlı eğitim günümüzde internete ve bilgisayara kolay erişilebildiğinden her evin bir okul, bir fakülte, bir kurs haline gelmesini sağlamıştır. Web tabanlı eğitimde internet ve bilgisayar teknolojisinden faydalanılarak pedagojik açıdan çok yüksek kalitede dersler hazırlanabilir. Konu işlenirken internet ve bilgisayarlar tarafından desteklenen yazı, ses, görüntü, animasyon, simülasyon kullanılabilir. Yani, dersin öğrenciler tarafından anlaşılabilmesi için gerekli bütün şartları sağlayabilir. Bu da web tabanlı eğitimin yeteneğini göstermektedir (Kaptan, 2006).
Web destekli öğrenme, öğrencilerle öğretim yapılırken, ödev, etkinlik ve alıştırmaların yaptırıldığı sınıf çalışmalarının web ortamındaki alıştırmalarla desteklenmesini sağlar. Yüz yüze eğitim ile web ortamındaki çalışmaların birlikte yürütüldüğü tüm etkinlikleri kapsar (Paliç, 2009).
Web tabanlı eğitim öğrencilerin motivasyonunu da arttırmaktadır (Owston, 1997).
Motivasyonun artmasının en önemli sebebini ise öğrencilerin bilgisayar kullanımına hâkim olmaları ve bilgisayar ile uğraşmaktan hoşlanıyor olmalarına bağlanmıştır.
Sarpkaya, Karasekreter ve Doğan'a (2009) göre web tabanlı eğitimin uygulanmasında göz önünde bulundurulması gereken özellikler şu şekilde sıralanmıştır:
Eğitimin neden yapıldığı, ne başarılacağı çok açık olarak belirlenmelidir.
Amaca uygun pedagojik yaklaşım belirlenmelidir.
Web tabanlı eğitim için çok sayıda yazılım aracı geliştirilmiştir. Her bir araç belli bir amacı hedeflemektedir. Önemli olan amaca en uygun olanını seçerek eğitimden elde edilecek verimi arttırmaktır.
Etkin etkileşim yalnızca bir yazılım aracının seçilip kurulması ile sınırlı değildir.
Öğrencilerin eğitim sürecine katılımı özendirilmeli, karşılaşılacak problemlerin ve yanlış öğrenci davranışlarının erkenden belirlenip gerekli önlemlerin alınması sağlanmalıdır.
Eğitim içeriğinin kolay anlaşılır ve kullanıcıyı sıkmayacak şekilde eğlenceli ve görsel olarak tasarlanması gerekir.
Web destekli öğretim yönteminin sahip olması gereken temel özellikler Madran'a (2002) göre şu şekildedir:
1. Kullanıcıları tanımlanması ve yönetilmesi: Yerel ağlar ya da internet üzerinden yayın yapan web tabanlı öğretim sistemleri genel erişime açık bir yapıya sahiptir. Ancak eğitim içeriklerinin herkes tarafından görüntülenmesi istenmeyebilir. Belirli kullanıcı grup ve hakları doğrultusunda sisteme giriş yetkisi verilmek istendiği durumlarda web tabanlı öğretim sistemlerini kullanıcı tanımlayabilir ve yönetebilir bir yapıda olmalıdır.
2. Ders içeriklerinin hazırlanması: Web tabanlı öğretimin temelini oluşturan ders içeriklerinin hazırlanması ya da hazırlanmış içeriklerin web ortamına aktarılması sistem içerisinden yapılabilmelidir.
3. Derslerin yönetilmesi: Öğrenci ders yüklerinin kontrol edilmesi, hangi dönem hangi dersi almaları gerektiği ya da hangi dersi aldıkları gibi bilgilerin takip edilebilmesi gerekmektedir. Öğrencinin belirli bir programı takip etmesi ve bitirmesi sağlanabilir. Bu sayede sistem genelinde aktif olan derslerin kullanım yoğunluğu da takip edilmiş olmaktadır.
4. Öğrenciye özel programların açılması: Web tabanlı öğretimin en önemli avantajlarından birisi esnekliktir. Bu esneklik öğrenciye özel programların oluşturulabilmesiyle ön plana çıkan bir özellik haline gelmektedir. Eğitim programı zamandan bağımsız olarak tasarlanabildiğinden, dönemlik, aylık hatta haftalık ders yükleri farklı şekilde belirlenebilir.
5. Ödev ve proje verilmesi/teslimi: Öğrencilere ödev ve projelerin verilmesi, bu çalışmalar ile ilgili içerik ve açıklamaların öğrencilere aktarılması, tamamlanan çalışmaların toplanıp değerlendirilmesi gibi işlemlerin yapılabilmesi gerekmektedir.
6. Sınav ve testlerin hazırlanması ve uygulanması: Web tabanlı öğretim uygulamalarında dönem içinde aktarılan bilginin öğrenci tarafından ne derecede alınabildiği ortaya konmalıdır.
Eğitim sistemlerinde web tabanlı öğretimde de bu çalışma sınav ve testler yoluyla yapılmaktadır.
7. Öğrenci davranışlarının izlenmesi ve incelenmesi: Web tabanlı öğretim sistemlerini başarıya taşıyacak en önemli çalışmalardan biri sistemin ne derece etkin kullanıldığının gözlenebilmesidir. Kullanıcıların sistem içerisinde davranışlarının izlenebilmesiyle bu mümkün olur.
8. Öğrencilerin başarı durumlarının değerlendirilmesi: Eğitimin sonunda sistemin başarısı ve öğrencinin başarısı, öğrenci başarı durum değerlendirmesini ortaya koyacaktır.
Öğretmenler ve materyal tasarımcıları eğitim ortamları düzenlerken daha ilgi çekici ve motivasyonu yükseltici materyallerin ve ortamların oluşturulması için çaba sarf ederler. Bilgi kullanımı ve iletişim teknolojileri eğitim ortamlarında öğretmenlerin ve materyal tasarımcılarına büyük ölçüde rahatlık sağlamaktadır.