T&E Sağlam Evi

Mimari Proje: Ersen Gürsel, Haluk Eral (EPA Mimarlık)

Konumu: İsmail Paşa Sokak No: 45 Koşuyolu (850 ada 65 parsel) İşlevi: Konut

Yapım Tarihi: 2002

İşveren: Tülay & Emre Sağlam Arsa Alanı : 253,5 m²

Bina Taban Alanı : 81 m²

Şekil 4.39 : T&E Sağlam Evi, vaziyet planı (İ.T.Ü. Uyg. Ar. Mer.).

Sağlam Evi, İsmail Paşa Sokak’taki toplu konutlardan sonra yapılmış olan evlere bir örnektir. Sokak boyunca bitişik nizam evler bulunmaktadır, bu yapı da nitekim Barkan Evi ile (bkz. Bölüm 4.8) bir ikiz ev oluşturmaktadır. Yapı, ince, uzun bir dikdörtgen biçiminde olan parselde yine arsaya uygun ince uzun bir dikdörtgen tabana oturur (Şekil 4.39).

Şekil 4.40 : T&E Sağlam Evi, genel görünüş (Fotoğraf: R. S., 2008).

T&E Sağlam Evi’nin tasarımcıları Ersen Gürsel ve Haluk Erar, eski ve yeninin bütünleşmesini, geçmişi geleceğe uyarlamayı hedeflediklerini, mevcut konut çevresinin özünde var olan nitelikleri günümüze aktarma kaygısı güttüklerini ve öncelikli kriterlerinin bölgenin yaşam biçimine ve kentsel ölçeğe uyum olduğunu aktarmışlardır (İncedayı, D., 2004, s.93)..

Şekil 4.41 : T&E Sağlam Evi’nin bulunduğu bölgeden genel görünüş (İncedayı, Mimarist, 2004/2). Bu konut binası, Yapı dergisinin 274 sayısında yeni inşa edilen bir örnek olarak geçmesine rağmen, Mimarist dergisinin 2004/2 sayısında bir yenileme projesi olarak sunulmaktadır. Yapı, son haline bir yenileme projesi ile ulaşmış olmalıdır, ancak Emlak Bankası konutlarından birinin dönüşümü olmadığı düşünülmektedir, çünkü bu evin tarzı, Emlak Bankası evlerindeki minimum maliyet, maksimum yaşam alanı düşüncesi ile oluşturulmuş mimari tarzla tam olarak örtüşmemektedir..

Yapı, sokak cephesinden iki katlı (Şekil 4.40), arazideki doğal eğim nedeniyle bahçe tarafından üç katlıdır (Şekil 4.42). Genellikle düz yüzeylerden oluşmakla birlikte binada yalın cephe hareketleriyle, geometrik tekrarlarla rasyonel, aynı zamanda hareketli ve özgün bir kütle elde edilmiştir. Ön cephede birinci kat hizasında yarım daire biçimli bir çıkma vardır, arka cephede ise aynı kat hizasında aynı biçimli bir balkon mevcuttur (Şekil 4.42).

Şekil 4.42 : T&E Sağlam Evi bahçe cephesi (İncedayı, Mimarist, 2004/2).

Sağlam Evi’nin arka bahçe görünüşüne bakıldığı zaman da yine geometrik biçimler göze çarpar. Arka bahçeye bakan cephenin bodrum ve zemin katında sürekli açıklık yapılmıştır. Zemin katta yarım daire biçimli içeri çekilme ile galeri boşluğu oluşturularak bodrum kat ile ilişki kurulmuş; hem böylece bu içeri çekiliş birinci kattaki aynı biçimli balkon çıkmasını karşılamış olmuştur.

Yapının giriş kısmında yaklaşık 150x250 cm boyutlarında bir içeri çekilme yapılarak korunaklı ve tanımlı bir giriş bölümü elde edilmiştir (Şekil 4.43). Bu içeri çekilmenin dışında, dikdörtgenin bir ucunun eğrisel olarak uzatılmasıyla elde edilen geometrik biçimle oluşturulmuş bir saçak ilave edilerek giriş daha da vurgulu kılınmıştır. Bahçe giriş kapısı da tüm yapıda kullanılmış geometrik biçimlerle uyum sağlayan, bir kare ve çeyrek dairenin üstüste binmesiyle oluşan bir forma sahiptir. Bu kapıya ulaşan bahçe duvarının köşe dönüşü de yine tüm yapıyla uyumlu olarak eğriseldir. Ön bahçe ve arka bahçe arasındaki kot farkı hafif konstrüksiyonlu bir merdivenle bağlanmıştır (Şekil 4.44).

Şekil 4.44 : T&E Sağlam Evi, giriş ve merdivenler (İncedayı, Mimarist, 2004/2).

Betonarme karkas olarak yapılan binanın dış ve iç duvarlarında ytong malzeme kullanılmış, dış cephe ısı ve suya karşı tümüyle mantolanarak tam bir yalıtım sağlanmıştır. Dış doğramalar masif tabakalı ahşaptan yapılmıştır. Dış cephelerde gömme panjur sistemi mevcuttur.

Şekil 4.46 : T&E Sağlam Evi, 1. bodrum, zemin, 1. normal ve çatı katı planları (Yapı, 2004).

Bir zemin, bir normal kat, biri arka bahçeye cephe veren iki bodrum ve bir çatı katından oluşan yapıda (Şekil 4.46), giriş katı ve arka bahçeye bakan bodrum kat yaşama alanı, 1. kat ve çatı katı da yatak katları olarak düşünülmüştür. Katlar düşeyde yarım daire planlı bir merdivenle bağlanmakta, bu merdivenin merkez boşluğundaki panoramik asansör, bu bağlantıya ek bir konfor sağlamaktadır. Giriş holü, arada kesin bir ayrım (kapı, duvar) olmaksızın çalışma odasına bağlanmaktadır. Yalnız oturma odası, aynı zamanda misafir odası olarak da düşünülmüş olabileceğinden, net bir duvar ve kapı ile ayrılmıştır. Kattaki ortak tuvalet haricinde, bu odadan geçilen bir banyo da mevcuttur.

Birinci bodrum kat planında da net duvar ayrımı olmayan serbest mekanlar görülmektedir. Yaşam alanı, yemek bölümü ve mutfak, duvarlarla sınırlandırılmamıştır. Mekan serbest ve akışkandır, algılanması güçtür. Üstelik bir üst katla da ilişkilendirilmiştir. İç dış ayrımı da yine net değil şeffaftır.

Birinci kat planında ise daha tanımlı mekanlar görülmektedir. Odaların işlevleri belli ve nettir, akışkan ve yoğun ilişkili alanlar bu katta görülmez. Mekanlar dik açılı köşeler, düzgün geometrik biçimlerle oluşturulmuştur. Yalnız çıkma ve balkon eğriseldir.

Islak hacimler hariç döşeme kaplamaları, merdiven de dahil olmak üzere masif meşedir. Malsahibinin talepleri doğrultusunda, yapı günümüz kullanım konforlarını içeren akıllı bina teknolojisinin özelliklerini içermektedir. Binada gruplandırılmış klima sistemi, su deposu ve jeneratör mevcuttur. Elektrik tesisatı 10 cm’lik alçıpan tavan içinde yüzeyden işlenmiştir (Yapı 274, 2004, s.85).

Şekil 4.47 : T&E Sağlam Evi, salondan bir görünüş (Fotoğraf: R. S., 2008).

Böylece, yapıdaki temel tasarım eğiliminin Rasyonalizm olduğu anlaşılmaktadır.. Ancak Art Deco akımını anımsatan ifade şekilleri de mevcuttur. Geometrik formlar, tasarımın önemli bir unsuru olmuştur. Yarım daire biçimli çıkmalar, Türkiye’de 1930’lu yıllarda uygulanmış ilk modern mimari niteliği gösteren, kübik kütleye silindirik uzantıların eklendiği konut yapılarını akla getirmektedir (Aslanoğlu, 1979, s.56). Ayrıca yapının tasarımcıları tarafından hedeflendiği ifade edilen kentsel ve sosyal bağlamdan kopmayan yaklaşımın sonuç verdiği düşünülmektedir. Sağlam Evi, her ne kadar Koşuyolu Evleri’nden farklı mimari niteliklere sahip olsa da rasyonel ve yalın duruşu ile bölgenin mimari dokusuna ters düşmemektedir.