Türkiye’de E-Ticaret Siteleri ve İstatistiki Araştırmalar

Türkiye’de e-ticaret ile ilk zamanlarda, çok standart sistemlerle ve çözümlerle basit ve sınırlı kategorilerde elektronik ticaret işlemi yapılmaya başlamıştır. Sonradan sağlıklı bir şekilde büyümesiyle olgunlaşmasıyla ve sitelerin sayısının artmasıyla ve daha fazla değer katılmasıyla üçüncü faza geçmiştir (Afra, 2014: 29).

Türkiye’deki e-ticaret siteleri içinde ilk örneklerinden biri olan Hepsiburada.com 1998 yılında kurulmuştur. Ürün çeşitliliği açısından zengin bir yelpazeye sahip olan site online alışveriş anlamında kullanıcılarına üye olmadan da alışveriş yapabilme imkanı sunarak sektörde ön plana çıkmıştır. Türkiye ölçeğindeki

elektronik ticaret pazarında ön plana çıkan şirketlerden olmasının yanı sıra dış pazarlarda da söz sahibi olan şirket Afrika, Rusya, Ortadoğu ve Doğu Avrupa pazarlarında faaliyetlerine ağırlık vermiştir. Şirket 2014 yılında teknoloji üssü kurmak için çalışmalara başlamıştır ve çalışmalar devam etmektedir. Araştırmalara göre, 2018’de yüzde 60’lık bir büyüme gösteren Hepsiburada’nın şu anda 17 binden fazla iş ortağı bulunuyor. Aylık 32 milyon ziyaretçi tarafından 102 milyondan fazla tekil ziyaret alan Hepsiburada’nın mobil uygulamasının ise 15 milyondan fazla indirmeye ulaştığını belirtilmektedir (Otuzoğlu, 2017: 13).

2001 yılında faaliyete geçen gittigidiyor.com Türkiye’deki önemli e-ticaret sitelerinden biridir. Alıcı ve satıcıyı buluşturan bir platform olan sitede her türlü birinci ve ikinci el ürün satışa sunulmaktadır. 2018 yılındaki istatistiklere göre gittigidiyor.com sitesini ziyaret eden kişi sayısı 424 milyon, aylık 83 milyon ziyaretçi sayısı, kayıtlı üye sayısı 30 milyonu aşmaktadır. Mobil üzerinden yapılan alışveriş 2017’nin aynı dönemine göre %57 arttığı görülmektedir (Otuzoğlu, 2017: 15).

İnternet altyapısının gelişmesi ve genç nüfusa bağlı olarak Türkiye’de internet kullanımı hızlı bir yükselişe çıkmıştır. Türkiye 37,5 milyon internet kullanıcısı ile %49’luk bir internet erişim oranını 2013 yılından itibaren elde etmiştir. Uluslararası çalışmalarda 2012 verilerini göz önünde bulundurarak en fazla internet kullanımı olan 20 ülke içerisinde kullanıcı erişimi açısından Türkiye 11.sırada yer almıştır. Bugün Türkiye’de kredi kartı olan 25 milyon insan vardır, banka kartı olan 33 milyon, ama 55 milyon yetişkin nüfus mevcuttur, e-kart sahibi olmayan insanları da ulaşması amaçlanmaktadır. Türkiye’de 2020 yılında 50 milyar adet cihazın internete bağlanabileceği söylenmektedir, bu sayı Türkiye'nin nüfusuna böldüğü zaman nerdeyse kişi başına 50 tane cihaz düşüyor yani insanlar internete bağlı bütün cihazlar üzerinden alışveriş yapılabilecek ve tek bir tuşla güvenli alışveriş yapmayı sağlayacaktır (TUİK, 2015: 5).

2019 yılında, “We are social ve Hootsuit” tarafından her yıl hazırlanan internet ve sosyal medya istatistikleri “Digital 2019 in Turkey” ismiyle yayınlandı.

Tablo 5: Türkiye’deki Dijital Dünyaya Genel Bakış

2018 2019

Toplam Nüfus 81,33 milyon 82,44 milyon

Telefon kullanıcısı 59,05 milyon 76,34 milyon

İnternet kullanıcısı 54,33 milyon 59,36 milyon

Aktif sosyal medya kullanıcısı 51 milyon 52 milyon

Aktif mobil sosyal medya kullanıcısı 44 milyon 44 milyon

Kaynak: https://dijilopedi.com/2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri, Erişim

Tarihi: 6 Şubat 2019.

2018-2019 Türkiye’deki yıllık dijital değişim istatistiklerine bakıldığında (https://dijilopedi.com/2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri, Erişim Tarihi: 6 Şubat 2019);

• 2018 yılında telefon kullanıcı sayısı 59,05 milyon ise 2019 yılında 76,34 milyona ulaşmıştır, neredeyse 16 milyonluk bir artış göstermektedir.

• İnternet kullanım istatistiklerinde, internet kullanıcılarının %9, yani 5 milyonluk bir artışla 2019 yılı 59,3 milyon internet kullanıcısına ulaşmıştır. • Aktif sosyal medya kullanıcı sayısında 2 milyonluk bir artış gerçekleşmiş, 52

milyon aktif sosyal medya kullanıcısı mevcuttur.

• Aktif mobil sosyal medya kullanıcı sayısı ise geçen yılla aynı kullanıcı sayısına sahiptir.

Grafik 1: Türkiye’deki Yıllık Dijital Değişim İstatistikleri 73 67 63 54 93 72 63 53 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

telefon kullanıcısı internet kullanıcısı aktif sosyal medya kullanıcısı

aktif mobil sosyal medya kullanıcısı

2018 2019

Kaynak: https://dijilopedi.com/2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri/ den

uyarlanmıştır.

Grafik 1’de gösterildiği gibi 2018 yılında nüfusun %73’ünü oluşturan akıllı telefon kullanıcısı vardır, 2019 yılına geldiğinde %20 artışla nüfusun %93’ünü kapsamaktadır. İnternet kullanım istatistiklerinde 2018 yılında ise %67 kapsıyor iken, 2019 yılında %9 artışla %73’ulaşmıştır. Aktif sosyal medya ve aktif mobil sosyal medya kullanıcı sayısı bu iki yılda aynı kullanıcı sayısına sahiptir.

2018-2019 yılında Türkiye’de elektronik cihaz kullanımı istatistiklerine bakıldığında her iki yılın istatistikleri birbirine aynı olduğu Grafik 2’de gösterilmiştir (https://dijilopedi.com/2018-2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-

istatistikleri/ den uyarlanmıştır).

• Yetişkin insanların %98’i cep telefonu kullanırken, bunların %77’si akıllı telefon kullanıyorlar.

• Masaüstü bilgisayar kullananların oranı %48 iken laptop kullananların oranı %25tir.

• Televizyon kullananların oranı %99’unu kapsamaktadır, demek ki neydeyse herkesin televizyonu vardır.

Grafik 2: 2019 Yılında Türkiye’deki Elektronik Cihaz Kullanımı

%98 %77 %48 %25 %99 0 20 40 60 80 100 120 1. CEP TELEFONU 2. AKILLI TELEFON 3. MASAÜSTÜ BİLGİSAYARI 4. TABLET 5. TELEVİZYON Kaynak: https://dijilopedi.com/2018-2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri/ den uyarlanmıştır.

Sosyal medya kanallarının kullanım yoğunluğuna bakıldığında Türkiye’de en aktif sosyal medya platformunun (aktif kullanıcıların %92’siyle) Youtube olarak Grafik 2 üzerinde görülmektedir. Sonra sırasıyla %84 ile İnstagram ve %82 ile Facebook takip etmektedir. Türkiye’deki kullanıcıların kullanım alışkanlıklarına bakıldığında; İnternette günde ortalama 7 saat geçirdikleri ve bunun da yaklaşık 2 saat 46 dakikasını sosyal medyada harcadıkları gözlemlenmektedir. Bu nedenle tüketicilerin dijital platformlardaki davranış verilerinin analizi ve sosyal medya üzerinden tüketici hedefleme, e-ticaret sektörü için önemli bir potansiyel taşımaktadır (https://dijilopedi.com/2018-2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal- medya-istatistikleri/, Erişim Tarihi: 6 Şubat 2019).

Grafik 3: Türkiye’de Sosyal Medya Kullanımı İstatistikleri

Kaynak: https://dijilopedi.com/2018-2019-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri/,

Erişim Tarihi: 6 Şubat 2019.

Türkiye’deki sosyal medya kullanım istatistiklerinde 52 milyon sosyal medya kullanıcısı vardır hem de bunun içinde 44 milyonu mobil cihazlar ile sosyal medyaya bağlanıp takip ediyor ve Geçen yıla göre İnstagram’ın Facebook’u geçtiği görülüyor. Türk kullanıcılar her 13 dakikada bir telefonlarına bakıyorlar, bunla günde 78 kere, bunun içinde her 4 kişiden biri de internetten alışveriş yapıyor. Her 100 kişiden 84’ü bir ürün alamadan önce araştırma yapıyor, %64’ü ise online kanalları kullanıyor. Türkiye’de 80 milyon nüfusta 70 milyon kişi internet kullanmakta, 65 milyon mobil abonesi, 21 milyon aktif müşteri, 65 milyon kredi kartı, 134 milyon bankı kartı ve 24 binden fazla e-mağaza mevcuttur (https://dijilopedi.com/2018-2019-turkiye-internet- kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri/, Erişim Tarihi: 6 Şubat 2019).

Tablo 6: Türkiye’deki Yıllık E-Ticaret Hacmi ve Yıllık Büyümesi

Kaynak: TÜBİSAD, Türkiye’de E-Ticaret, 2018 Pazar Büyüklüğü Raporu

www.eticaretraporu.org/wp-content/uploads/2019/05/DD-TUSIAD-ETicaret-Raporu-2019 Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) ve Deloitte Türkiye iş birliğiyle yayınlanan "Türkiye E-Ticaret Pazar Büyüklüğü" raporunda, 2017 yılında tüm kategoriler için 42,2 milyar TL gelir elde edilirken, bu rakamlar 2018 yılı için ise 59,9 milyar TL olarak Tablo 6’da gösterilmiştir. 2017 yılında e-ticaret yıllık büyüme oranı %37’dir, 2018 yılı içerisinde gerçekleşen ziyaret sayısı, alışverişe dönme oranları ve ortalama sepet büyüklük verileri incelendiğinde geçtiğimiz yıl e-ticaret ekosistemi TL bazında %42’lik bir büyüme oranı yakalamıştır. Bu büyüme ABD doları bazında ise %7 düzeyinde kalmıştır (TÜBİSAD, www.eticaretraporu.org/wp- content/uploads/2019/05/DD-TUSIAD-ETicaret-Raporu-2019).

Türkiye’de 2017 yılında %4,1 olan online perakendenin toplam perakendeye oranı, 2018 yılında %5,3’e yükselmiştir. Bu oranla Türkiye gelişmekte olan ülkelerin ortalamasını yakından takip etmektedir. Türkiye’de 2 bin 85 tüketicinin katılımıyla gerçekleştirilen bir çalışmaya göre, e-ticaret kullanıcıları en çok giyim, elektronik, yemek siparişi, seyahat ve konaklama ve kitap kategorilerinde işlem gerçekleştirmektedir. (www.eticaretraporu.org/DD-TUSIAD-ETicaret-Raporu-2019).

Yıl E-ticaret Hacmi (Milyar TL) Yıllık Büyüme (%) 2014 18,9 %35 2015 24,7 %31 2016 30,8 %24 2017 42,2 %37 2018 59,9 %42