Çin’de E-Ticaret Siteleri ve İstatistiki Araştırmalar

E-ticaret, Çin ekonomisinde önemli bir etkileyici güç olmukla beraber ülke ekonomisinin daha da gelişmesi için önemli bir noktası haline gelmiştir. Çin'deki e- ticaret 1990 yılında gelişmeye başlamıştır ve bu süreç içinde “Alibaba” e-ticaret platformu kurularak elektronik ticaretin gelişmesinin dönüm noktası olmuştur. O zamandan beri, Jingdong, Dangdang, vb. Gibi daha fazla E-ticaret platformu kurulmuştur. E-ticaret platformunun kurulmasıyla birlikte yavaş yavaş elektronik ticaret sistemine ait olan lojistik hizmetler, sertifikasyon hizmetleri ve finansal ödeme hizmetleri ortaya çıkmıştır (Zhao, 2018: 1).

Bu kapsamda bahsedilebilecek elektronik ticaretin önemli örneği olan site Amazon.com’dur. Amazon.com, dünya çapında elektronik ticaretin ilk büyük örneklerinden olup, 1995 yılında kurulan site başlangıçta kitap satışı ile faaliyetine başlamış, daha sonra ürün segmentini genişleterek bilgisayar yazılım ve donanımları, cep telefonu, giyim, otomotiv ve hizmet sektörünün farklı dallarında da faaliyet göstermeye başlamıştır. Geniş ürün yelpazesi sayesinde bilinirliği ve pazar payı artan şirket zaman içerisinde dünyanın en büyük şirketleri arasında kendine yer bulmuştur. 2015 yılı verilerine göre şirketin toplam değeri 246,54 milyar dolar olmuştur. Çin’deki e-ticaretin hızlı gelişimi ve sektörde edinilen başarılar Amazon’u Çin’de firma alma kararına götürmüştür. Firma 1998 yılında Kingsoft tarafından kurulan IT ve online kitap satışı yapan Joyo.com firmasını 19 Ağustos 2014 yılında 75 milyon dolara satın aldı ve Joyo Amazon adıyla Çin pazarına erişim sağlamıştır. 2007 yılında firma adını değiştirdi ve Amazon China olarak Çin’deki faaliyetlerini

sürdürmektedir. 2013 yılında Çin’deki satış hacmi 80 milyar dolardan fazla olmuştur.

Bu rakam, firmanın Amerika’daki işlem hacminden daha fazladır

(http://eticaretmag.com/amazonun-piyasa-degeri-wal-marti-asti).

Çin’de en popüler olan Alibaba elektronik ticaret platformu 2010’lu yıllardan itibaren yükselişe geçerek elektronik ticaret alanında kayda değer gelişimler göstererek kısa sürede adını duyuran önemli şirketler arasına girmiştir. 90’lı yılların sonunda kurulan Çin merkezli şirket, kuruluş sürecinde de amaç olarak Çin pazarını belirleyerek bu eksende faaliyetlerine başlamıştır. Şirket bünyesinde yedi farklı internet sitesi bulunmakla beraber bunların içinde en fazla bilinirliğe sahip olan site Aliexpress.com’dur. Aliexpress, Alibaba’nın perakende satış için açtığı online alışveriş sitesidir. Dünyanın her yerinden alışveriş yapmaya imkan tanıyan siteyi diğer elektronik ticaret platformlarından ayıran en önemli özelliği farklı ülkelerden çok sayıda alıcı ve satıcıyı bir araya getirmesidir. Alibaba ve Aliexpress’in önemli farkı ise, iki site global pazarda hakimiyet sağlayan Çin menşeili ticaret sitelerdir. Alibaba daha çok ithalat ve ihracat firmalarının ve ticari işler yapanların buluştuğu bir site olurken, Ali Express daha çok tüketici ve perakende satış işleri yapmaktadır. Aynı firmanın satış yapan ve toptancılar ile perakendecileri buluşturan iki sitesi Alibaba ve Aliexpress’tir. Bu elektronik ticaret sitelerde alışveriş yaparken sağladığı önemli bir avantaj olarak aradıkları ürünleri kendi yaşadıkları ülkeden daha ucuza satın alma imkanına da sahip olmaktadırlar. Şirketin yerel bazda hizmet veren Çin pazarına yönelik sitesi Alibaba 1688.com’da kullanıcılara hizmet vermektedir. Bu anlamda şirketin farklı pazarlar için de farklı fiyat ve ürünlerle müşteri profilini çeşitlendirmeye çalıştığı söylenebilir (Otuzoğlu, 2017: 7).

Tablo 7: Çin’deki Dijital Dünyaya Genel Bakış

2017 2018

Toplam Nüfus 1,409,517,397 1,415,045,928

Telefon kullanıcısı 672 milyon 704 milyon

İnternet kullanıcısı 800 milyon 829 milyon

Dünya nüfusu yaklaşık 7,7 milyara yaklaşırken Çin’in toplam nüfusu 1 milyar 415 milyon olup dünyanın en kalabalık ülkesidir. Çin İnternet Ağı Bilgi Merkezi (CNNIC) tarafından 28 Şubat’ta açıklanan internetin gelişim raporuna göre, Çin’de internet kullanıcılarının sayısı 2017 yılında 800 milyonu aşmıştı, 2018 yılında ise 829 milyona ulaşmıştır. Çin’de internet kullananların sayısı neredeyse Avrupa’nın genelindeki nüfus toplamına eşit olarak görülmektedir (http://img.ec.com.cn, Erişim Tarihi: Mayıs, 2019).

Telefon kullanıcı sayısı gün geçtikçe artıyor. Söz konusu rapora göre, %98,6’sı cep telefonuyla internete bağlanıyor, bunların arasında orta yaş ve üzeri kesimin oranı arttı, 10-39 yaş grubundaki kişilerin toplamdaki oranı %70’e yaklaştı (www.taysad.org.tr).

Ulusal istatistik merkezinin istatistiklerine göre, 2011 yılında Çin’deki toplam e-ticaret işlemlerinin oranı sadece 6.09 trilyon yuan idi, 2013 yılına geldiğinde Çin’deki toplam e-ticaret işlem miktarı 10 trilyon yuan’ı aşmıştır. 2017 itibariyle, ulusal e-ticaret işlem hacmi yıllık %11.70 artışla 29.16 trilyon yuan’a ulaştı ve 2018 yılında Çin’in e-ticaret işlem hacmi 31.63 trilyon yuan’a yükseldiği Grafik 4’te gösterilmiştir (http://img.ec.com.cn, Erişim Tarihi: Mayıs, 2019).

Grafik 4: 2011-2018 Yıllarında Çin’deki Toplam E-Ticaret İşlem Hacmi ve Yıllık Büyüme

Toplam E-Ticaret İşlem Hacmi (Trilyon Yuan) Yıllık Büyüme (%)

Ulusal İstatistik Bürosu’na göre, 2011 yılında Çin’deki online perakende satış 0.78 trilyon yuan’dan 2012 yılına kadar online perakende satışlar 1.31 trilyon yuan’a yükselmiştir, 2018 yılına geldiğinde % 23.90 artışla 9.01 trilyon yuan olarak Grafik 5 üzerinde gösterilmiştir. Bunların arasında, fiziksel ürünlerin online perakende satışları yıllık %25,4 artışla 7.02 trilyon yuan’a ulaşmıştır. 2017 yılına göre %3.4 artışla tüketici malların toplam perakende satışlarının oranı %18.4’e yükselmiştir. Araştırmalara göre, Çin’in küresel perakende e-ticaret satışlarındaki payı %40’tır, bu rakam 10 yıl öncesine kadar sadece %1’dir ve gelecekteki 5 yıl içinde %7.5 daha artacağı tahmin edilmektedir (China E-commerce report. 2018 data provided by Ali Research Institute and consolidated by the research group).

Grafik 5: 2011-2018 Yıllarında Çin Online Perakende Satış Hacmi ve Yıllık Büyüme

Çin’in Online Perakende Pazarı (Trilyon Yuan) Yıllık Büyüme (%)

Kaynak: China E-commerce report. 2018 data provided by Ali Research Institute and consolidated by

the research group.

E-ticaretteki iş verilerinin sınıflandırmasına göre; giyim, günlük ihtiyaçlar ve ev aletleri ilk sırayı alarak, sırasıyla fiziksel ürünlerin perakende satışlarının %25.2, %14.4 ve %10.6’sını oluşturmuştur. Akıllı ürünler gittikçe daha fazla tüketici tarafından tercih edilmekte ve ürünlerin satışı bir önceki yıla

göre %80’den fazla artış göstermekte, hem de Pazar büyümesinin en önemli noktaları haline gelmektedir (Zhao, 2018: 3).