3.3. TÜRK TEKSTİL VE KONFEKSİYON SANAYİİNİN AB TEKSTİL VE
3.3.2. Türkiye-Avrupa Birliği Konfeksiyon Sanayii Açıklanmış
Değerlendirmesi (1994–2005)
Türkiye ve AB konfeksiyon endüstrilerinin uluslararası rekabet gücünü tanımlayan, hesaplanan dört AKÜ endeksi genel olarak incelendiğinde, AB karşısında Vollrath yaklaşımlı AKÜ6 -Basit Balassa Endeksinin logaritması ve AKÜ8-Açıklanmış Rekabet Edebilirlik endeksleri hesaplamalarındaki birkaç ürün grubu dışında [8452 -Keçe, dokunmamış, sıvanmış mensucattan hazır giyim eşyası, 8461 -Mendil, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, vb.(örülmemiş), 8482 -Vülkanize kauçuktan/plastikten; eldiven, giyim eşyası ve aksesuarı] oldukça yüksek açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük endeksi değerleriyle karşılaşılmaktadır. Bu bağlamda Türkiye’nin AB karşısında konfeksiyonda rekabet gücünün ‘oldukça yüksek’ olduğu söylenebilir.
Çalışmanın önceki kısmında Türkiye tekstil endüstrisinin dört basamağa kadar çıkan tekstil ürün grupları bazında AB tekstil endüstrisi karşısındaki açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük endeksleri ile ilgili yapılan analiz ve yorum aynı şekilde konfeksiyon sektörü için de üç ve dört basamaklı ürün grupları itibariyle ilerleyen kısımlarda maddeler halinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan analizde hesaplanan dört endeks için de açıklanmış karşılaştırmalı avantaja/dezavantaja sahip olan ürün grupları, zaman periyodu içinde açıklanmış karşılaştırmalı avantajları artan/azalan ürün grupları, zaman periyodu içinde açıklanmış karşılaştırmalı avantajlarını kaybeden ve günümüzde açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahip olan ürün grupları, geçmişte açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahipken günümüzde açıklanmış karşılaştırmalı avantaja sahip olan ürün grupları sunulmuştur. Ayrıca çalışmanın uygulama kısmında analiz yılı Türkiye’nin AB ile GB’ne gittiği 1996 yılının iki yıl gerisine götürülmüş ve GB’nin sektöre ve alt ürün gruplarına etkileri de araştırılarak tartışılmış ve ortaya konulmuştur. GB’nden sonra rekabet gücünde “düşüklük” yaşanmaya başlandığı düşünülen (açıklanmış karşılaştırmalı avantajının düştüğü) ürün grupları, GB’nden sonra “rekabet gücünün arttığı” düşünülen (açıklanmış karşılaştırmalı avantajının arttığı) ürün grupları, GB’nden önce açıklanmış karşılaştırmalı avantaja sahipken GB’nden sonra açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahip olan ürün grupları, GB’nden önce açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj gösterirken günümüzde açıklanmış karşılaştırmalı avantaj ifade eden ürün grupları madde madde ortaya konulmuş ve tartışılmıştır. Bunlara ilaveten son olarak AB’nin 2004 yılı itibariyle genişlemesi ve AB (25) haline gelmesi de göz önünde bulundurularak sektöre ilişkin dört basamağa kadar çıkan ürün grupları bazında, rekabet gücünün bu genişleme sürecinden ne ölçüde ve ne yönde etkilendiği de irdelenmiş ve değerlendirilmiştir.
Hesaplanan AKÜ2, AKÜ6, AKÜ7 ve AKÜ8 endeksleri bilindiği üzere
rekabet gücünü global düzeyde ölçen endeksler olduğu için aşağıda yer alan sektöre ilişkin ortaya konulan analiz ve yorumlar konfeksiyon sektöründe Türkiye’nin AB karşısındaki global düzeyde rekabet edebilirliğini (Türkiye’nin AB karşısında dünya pazarında sahip olduğu açıklanmış karşılaştırmalı avantaj/dezavantajı) ifade etmektedir.
Ayrıca yorumlamada ürün grupları SITC Rev. 3 sisteminde yer alan kodları ile birlikte verilmiştir. Sektöre ilişkin AKÜ endeksleri hesaplama sonuçları 1994- 2005 yılları ve dört basamağa kadar çıkan bütün ürün grupları itibariyle EKLER kısmında verilmiştir (bkz; EK 5, EK 6, EK 7 ve EK 8). Ürün gruplarının kodları ve açıklamaları için de yine EKLER kısmına bakılabilir (bkz; EK 10).
i. Hesaplamaya konu olan dört endeksin tümü itibariyle ‘açıklanmış karşılaştırmalı avantaj’ ifade eden ürün grupları
3 basamaklı ürün grupları
Erkek/erkek çocuklar için örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarlar (841) Kadın/kız çocuklar için örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları (842) Erkek/erkek çocuklar için örme giyim eşyası (843)
Kadın/kız çocuklar için örme giyim eşyası (844) –üç basamak bazında en yüksek AKÜ endeksi değerleri bu ürün grubunda bulunmuştur.
Örülmüş olsun olmasın diğer giyim eşyası (845)
Giyim eşyası iç aksesuar ve giyim eşyası parçaları (çorap, mendil, eldiven vb.) (846)
Tekstil dışında kalan giyim eşyası, şapka vs. (848)
AKÜ hesaplamaları sonucunda hesaplanan bütün endeksler itibariyle 3 basamaklı ürün gruplarının tümünde konfeksiyonda Türkiye’nin AB karşısında ‘oldukça yüksek’ açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük belirten endeks değerlerine rastlanmıştır.
4 basamaklı ürün grupları
• Erkek/erkek çocuklar için dış giyim (8411)
• Erkek/erkek çocuklar için takım elbiseler ve takımlar(örülmemiş) (8412) • Erkek/erkek çocuklar için ceket ve blazerler (8413)
• Erkek/erkek çocuklar için kısa pantolon/pantolon/tulum ve şort (8414) • Erkek/erkek çocuk için gömlekler (8415)
• Erkek/erkek çocuklar için atlet, fanila, külot, bornoz vs. (8416) • Kadın/kız çocuklar için dış giyim (8421)
• Kadın/kız çocuklar için takım ve takım elbiseler (8422) • Kadın/kız çocuklar için ceket, blazer (8423)
• Kadın/kız çocuklar için elbiseler (8424)
• Kadın/kız çocuklar için etek ve pantolon etek (8425) • Kadın/kız çocuklar için pantolon, tulum, şort (8426) • Kadın/kız çocuklar için gömlek, bluz, vs. (8427)
• Kadın/kız çocuklar için fanila, jüpon, slip, külot, gecelik, pijama, bornoz, sabahlık vs. (8428) -dört basamak bazında en yüksek AKÜ endeksi değerleri bu ürün grubunda bulunmuştur.
• Erkek/erkek çocuk için örme dış giyim (8431)
• Erkek/erkek çocuklar için örme takım, takım elbise, ceket vs. (8432) • Gömlekler-erkek/erkek çocuk için (örme) (8437)
• Erkek/erkek çocuklar için örme iç ve gece giyim eşyası (8438) • Kadın/kız çocuklar için dış giyim-örme (8441)
• Kadın/kız çocuklar için takım elbise, takım, ceket, blazer, şortlar vs.-örme (8442)
• Kadın/kız çocuklar için gömlek bluz/gömlek bluz-örme (8447) • Kadın/kız çocuklar için iç ve gece giyim eşyası-örme (8448) • Bebekler için giyim eşyası ve aksesuarı (8451)
• Kazaklar, süveterler, hırkalar, yelekler vb. eşya-örülmüş (8453) • Tişörtler, fanilalar, diğer iç giyim eşyası-örülmüş (8454)
• Sutyen, korse kemerleri ve kuşakları, korse pantolonlar, çorap bağı, vb. (örülmemiş) (8455)
• Yüzme kıyafeti (8456)
• Diğer giyim eşyası (örülmemiş) (8458)
• Spor, kayak ve diğer giyim eşyası(örülmüş) (8459)
• Külotlu, kısa-uzun konçlu çoraplar, soketler-örülmüş (8462)
• Eldiven, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, duvak vb.(örülmüş) (8469)
• Deri/köseleden giyim eşyası, eldiven ve diğer aksesuarlar (8481) • Kürkten/taklit kürk giyim ve diğer eşyası-aksesuarları (8483)
• Şapkalar, başlıklar, saç fileleri ve başlıklara mahsus şerit, astar vs. astarlı, astarsız (8484)
AKÜ2ve AKÜ7endeksleri itibariyle 2, 3 ve 4 basamaklı ürün grupları
itibariyle konfeksiyon sektörünün tamamında AB’ne karşı ‘oldukça yüksek’ açıklanmış karşılaştırmalı avantaj ifade eden endeks değerlerine rastlanmıştır.
ii. Hesaplamaya konu olan dört endeksin tümü itibariyle ‘açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj’ ifade eden ürün grupları
3 basamaklı ürün grupları
Hesaplamaya konu olan dört endeksin tamamında ‘açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj’ ifade eden üç basamaklı ürün grubu bulunamamıştır.
4 basamaklı ürün grupları
Hesaplamaya konu olan dört endeksin tamamında ‘açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj’ ifade eden dört basamaklı ürün grubu bulunamamıştır. Aşağıda sadece AKÜ6 ve AKÜ8 için geçerli olan açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj ifade eden
dört basamaklı ürün grupları belirtilmiştir.
• Keçe, dokunmamış, sıvanmış mensucattan hazır giyim eşyası (8452) • Mendil, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp,
vb.(örülmemiş) (8461)
Yukarıda belirtilen iki alt ürün grubu önceki yılların aksine, son yıllarda açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj belirten bir süreç içerisine girmiştir. 8461 konfeksiyon ürün grubunun açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj ifade eden bir süreç içine girmesi 1999 yılı ile birlikte başlamaktadır. Bu açıdan 1999 krizinin sözkonusu ürün grubunun AKÜ endeksi üzerinde etkili olduğu açıktır.
• Vülkanize kauçuktan/plastikten; eldiven, giyim eşyası ve aksesuarı (8482) -belirgin açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj-
iii. Zaman periyodu içinde açıklanmış karşılaştırmalı avantajlarını kaybeden ve günümüzde açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahip olan ürün grupları
• Mendil, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, vb.(örülmemiş) (8461)
AKÜ6 ve AKÜ8 endeksleri için geçerlidir.
iv. Geçmişte açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahipken günümüzde açıklanmış karşılaştırmalı avantaja sahip olan ürün grupları
• Eldiven, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, duvak vb.(örülmüş) (8469)
v. Zaman periyodu içinde açıklanmış karşılaştırmalı avantajları artan ürün grupları
• Erkek/erkek çocuk için örme dış giyim (8431)
• Eldiven, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, duvak vb.(örülmüş) (8469)
vi. Zaman periyodu içinde açıklanmış karşılaştırmalı avantajları azalan ürün grupları
Konfeksiyon sektörüne ait alt ürün grupları yukarıda Madde v’de belirtilen iki ürün grubu dışında diğer tümünde zaman periyodu içinde ‘azalan açıklanmış karşılaştırmalı avantaj’ ifade eden bir görünüm çizmektedir. Bu azalış özellikle GB’nden sonra artan bir yapıdadır.
vii. GB’nden sonra rekabet gücünde “düşüklük” yaşanmaya başlandığı düşünülen (açıklanmış karşılaştırmalı avantajının düştüğü) ürün grupları
3 basamaklı ürün grupları
Kadın/kız çocuklar için örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları (842)
Giyim eşyası iç aksesuar ve giyim eşyası parçaları (çorap, mendil, eldiven vb.) (846)
4 basamaklı ürün grupları
• Erkek/erkek çocuklar için takım elbiseler ve takımlar(örülmemiş) (8412) • Erkek/erkek çocuklar için ceket ve blazerler (8413)
• Kadın/kız çocuklar için takım ve takım elbiseler (8422) • Kadın/kız çocuklar için ceket, blazer (8423)
• Kadın/kız çocuklar için elbiseler (8424)
• Kadın/kız çocuklar için etek ve pantolon etek (8425) • Kadın/kız çocuklar için pantolon, tulum, şort (8426) • Kadın/kız çocuklar için gömlek, bluz, vs. (8427) • Gömlekler-erkek/erkek çocuk için (örme) (8437)
• Kadın/kız çocuklar için takım elbise, takım, ceket, blazer, şortlar vs.-örme (8442)
• Kadın/kız çocuklar için gömlek bluz/gömlek bluz-örme (8447) GB’nden olumsuz yönde en fazla etkilenen bu ürün grubu olmuştur. AKÜ2ve
AKÜ6 endeksleri itibariyle, GB’nden önce, 1994-1995 döneminde rekabet gücünün yaklaşık olarak iki kat arttığı bu ürün grubunda GB ile birlikte takribi 24 misli azalış görülmüştür.
• Bebekler için giyim eşyası ve aksesuarı (8451)
• Keçe, dokunmamış, sıvanmış mensucattan hazır giyim eşyası (8452) • Yüzme kıyafeti (8456)
• Mendil, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, vb.(örülmemiş) (8461)
• Şapkalar, başlıklar, saç fileleri ve başlıklara mahsus şerit, astar vs. astarlı, astarsız (8484)
viii. GB’nden sonra rekabet gücünün arttığı düşünülen (açıklanmış karşılaştırmalı avantajının arttığı) ürün grupları
Bu kategoriye ait ürün grubu bulunamamıştır!
ix. GB’nden önce açıklanmış karşılaştırmalı avantaja sahipken GB’nden sonra açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahip olan ürün grupları
Bu kategoriye ait ürün grubu bulunamamıştır!
x. GB’nden önce açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaja sahipken günümüzde açıklanmış karşılaştırmalı avantaja sahip olan ürün grupları
xi. AB (15) karşısında açıklanmış karşılaştırmalı avantaj gösterirken AB (25) karşısında açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj gösteren ürün grupları
Bu kategoriye ait ürün grubu bulunamamıştır!
xii. AB (15) karşısında açıklanmış karşılaştırmalı dezavantaj gösterirken AB (25) karşısında açıklanmış karşılaştırmalı avantaj gösteren ürün grupları
Bu kategoriye ait ürün grubu bulunamamıştır!
xiii. AB’nin 2004 yılındaki genişleme sürecinden olumlu etkilenen -rekabet güçlerinin AB (15) dönemine göre arttığı düşünülen- ürün grupları
• Erkek/erkek çocuk için örme dış giyim (8431) • Bebekler için giyim eşyası ve aksesuarı (8451)
• Sutyen, korse kemerleri ve kuşakları, korse pantolonlar, çorap bağı, vb. (örülmemiş) (8455)
• Eldiven, papyon, kravat ve giyim eşyası teferruatı şal, eşarp, duvak vb.(örülmüş) (8469)
xiv. AB’nin 2004 yılındaki genişleme sürecinden olumsuz etkilenen -rekabet güçlerinin AB (15) dönemine göre azaldığı düşünülen- ürün grupları
3 basamaklı ürün grupları
Tekstil dışında kalan giyim eşyası, şapka vs. (848) 4 basamaklı ürün grupları
• Kadın/kız çocuklar için dış giyim (8421)
• Keçe, dokunmamış, sıvanmış mensucattan hazır giyim eşyası (8452) • Deri/köseleden giyim eşyası, eldiven ve diğer aksesuarlar (8481) • Kürkten/taklit kürk giyim ve diğer eşyası-aksesuarları (8483)
3.3.3. Tekstil Sanayiine İlişkin AKÜ Ölçüm Sonuçlarının İstikrarlılığı