Günümüzde RF’nin, SSCB döneminde oldu u gibi Gürcistan’ı hakimiyeti altına alması mümkün görünmemektedir. Buna ra men RF, Gürcistan’daki askeri üslerini bo altmamakta direnmekte, etnik sorunların çözümünde yapıcı davranmamaktadır. RF bu tavırlarıyla, Tiflis’i sınırlayacak ve RF’nin egemen jeopolitik ve ekonomik konumunu saklı tutacak yeni bir ili ki tarzı pe indedir74. Gürcistan dı
politikası, Rus tehdidiyle ba edebilmek için ittifaklar politikasına yönelmi tir. Gürcistan gibi küçük bir ülkenin, RF’ye kar ı tek ba ına mücadele edebilmesi mümkün de ildir75. Bu nedenle, ba ımsızlı ından itibaren kendisine destek olabilecek ve RF’yi dengeleyebilecek dost bir ülkeye ihtiyacı olmu tur. Türkiye bu deste i mümkün oldu u kadar vermeye çalı mı , Gürcistan kamuoyunda “müttefik ülke” izlenimi uyandırmı tır. Mikhail Saarka vili, Türkiye’nin bu deste ini u ekilde ifade etmi tir:
“Dost ve orta ımız Türkiye bir dizi nedenden ötürü bizim için çok önemli. Birincisi, ba ımsızlı ımızı ilk tanıyan ülke olmanız toplumsal hafızamıza kazındı. Eskiden Türkiye bizim için meçhul bir ülkeydi. Evet, annem gibi Türkçeyi, Türk tarihini, kültürünü ö renenler vardı ama hayatları boyunca tek bir canlı Türk görmemi lerdi. Ba ımsızlık sonrası yardımımıza ilk ko an ülke Türkiye oldu, sınırı açtı, zor zamanlarımızda aktif ekonomik yardım yaptı. Ne yazık ki bütün kom ularımız öyle davranmadı. Türkiye bizi ısrarla uluslararası alanda destekledi. Bütün bunları nesiller
74 Zbignew Brezezinski, Büyük Satranç Tahtası, Sabah yay., stanbul, 1998, s.128. 75 Haydar Çakmak, 1989’dan Günümüze Gürcistan, KTÜ yay., Trabzon, 1998, s.88.
sonra bile unutmayaca ız76.”
Gürcistan’ın co rafik durumu dikkate alındı ında, dı ili kileri iç içe geçmi üç halkaya benzetilebilir. lk halkada, kendisi gibi Güney Kafkasya ülkeleri olan Azerbaycan ve Ermenistan ile ili kileri bulunmaktadır. kinci halkada, Güney Kafkasya’ya kom u olan üç bölgesel güç Türkiye, ran ve RF ile olan ili kileri bulunmaktadır. En dı halkayı ise Gürcistan’ın ABD ve AB ülkeleriyle olan ili kileri olu turmaktadır77.
Kuzey-güney ekseninde RF, Ermenistan ve ran’ın olu turdu u jeopolitik eksen, Gürcistan’ı Rus tehdidine kar ı koyacak ittifak arayı ına itmi tir. Azerbaycan’la bu ekilde bir ittifak yapılmı , fakat Azerbaycan’ın benzer sorunlarla kar ı kar ıya bulunması nedeniyle gerekli olan maddi ve politik destek sa lanamamı tır78.
Bu durumda Gürcistan, RF’nin dengelenebilmesi için yüzünü Batı’ya dönmü ve ba ımsızlı ının ilk günlerinden itibaren yardım ve deste ini gördü ü Türkiye’ye yönelmi tir. Ba bakan Bülent Ecevit’in belirtti i ekilde; “Türkiye Gürcistan’a
kollarını açmı , O’nun sorunlarını kendi sorunu, O’nun güvenli ini kendi güvenli i olarak görmü tür79”. 29 Ocak 2001’de Ankara’ya resmi bir ziyaret düzenleyen Eduard
evardnadze, “Türkiye ile olan dostluk ili kilerimiz Gürcistan’ın ba ımsızlı ının temel
ta ını olu turmaktadır” demi tir.
Türkiye’nin Gürcistan’a deste inin önemli bir bölümünü askeri yardımlar olu turmu tur. Gürcistan, ordusunun NATO standartlarında teçhizatlandırılması, imkan ve kabiliyetlerinin arttırılması, e itilmi personel ihtiyacının kar ılanması, özel birliklerinin yeti tirilmesi gibi konularda, Türkiye’nin büyük deste ini görmü tür.
Gürcistan, ya adı ı sorunlardan çıkı yolunu, RF’nin nüfuz alanından uzakla ıp Batı kurumları ile uyum sa lamak ve ülkede Batı düzenini uygulamak olarak
76Milliyet, 29 Ocak 2006. 77 Kamil A acan, a.g.e., s.431.
78 Kamil A acan, “Kaderda Devletler: Azerbaycan-Gürcistan li kileri”, Avrasya Dosyası, lkbahar
2001, ss.319-337.
görmü tür. Ba ımsızlı ını sürdürmenin yolunu Batı ile bütünle mede arayan Gürcistan; Türkiye’nin deste ini alarak NATO ile olan ili kilerini geli tirmek istemektedir. Eduard
evardnadze bu durumu öyle belirtmi tir:
“Gürcistan, Rusya’nın stratejik bölgesinin güney kanadı de il, Türkiye ve NATO’nun stratejik çıkarlarının, Türkiye ve srail’den Orta Asya’ya uzanacak ekilde kuzey kanadıdır80"
Gürcistan, AB içerisinde yer almasa da, ba ımsızlı ının ve toprak bütünlü ünün korunabilmesi için AB’nin deste ini almak istemektedir. Türkiye’nin AB’ ye tam üyelik süreci Gürcistan için önemlidir. Böylece Gürcistan, AB ile kom u olacaktır. Mikhail Saarka vili, Gürcistan’ın AB ile ili kilerinde Türkiye’nin önemini u
ekilde ifade etmi tir:
“Türkiye, Avrupa'yla hızla bütünle en bir ülkedir. Bu özelli iyle Gürcistan için Avrupa'ya ula manın en kısa yoludur. Yani, bizim için Avrupa yolu Türkiye'den geçiyor. Kesinlikle Avrupa Birli i'ne üye olacaksınız. Siyasi açıdan da çok önemli bir ülke. Ayrıca, Türkiye giderek daha önemli bir ekonomik orta ımız haline geliyor. Gürcü ekonomisi Türk ekonomisinin do al bir uzantısı oldu81.”
Bugün Türkiye’de ya ayan birçok Gürcü ve Abhaz asıllı Türk vatanda ı vardır. Bu durum, Gürcistan’ı Türkiye’ye daha da yakla tırmaktadır. Gürcistan’ın iç meselelerinde, Türkiye’nin arabuluculu u tüm taraflar arasında kabul görmektedir. Çünkü tarafların Türkiye ile kültürel ve etnik ba ları mevcuttur. Gürcistan, Türkiye’de ya ayan Gürcülere “çifte vatanda lık” vermek için çalı malar yaparak Türkiye ile olan ba larını daha da güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Gürcistan Devlet Ba kanı Mikhail Saaka vili bu durumu öyle belirtmi tir:
"Hangi ülkeye gidersem gideyim mutlaka oradaki Gürcülerle görü üyorum, bu benim i imin çok önemli bir parçasını olu turuyor. Çünkü bizim gözümüzde Gürcistan’daki bir Gürcü ile yurtdı ındaki bir Gürcü’nün de eri aynıdır. Ancak
80Milliyet, 11Ekim 2001. 81Milliyet, 29 Ocak 2006.
Türkiye’deki Gürcüler iki kat daha de erli çünkü Türkiye’de en az Gürcistan’daki nüfus kadar belki de daha fazla Gürcü ya amaktadır. Ben Türkiye’de ya ayan tüm Gürcü kökenlilere, arzu etmeleri halinde Gürcistan vatanda lı ı verme teklifinde bulunuyorum. Bu Türkiye devletinin kanunlarına aykırı de ildir. Bizler Türklerle dost ve karde iz, sizler yine Türkiye’nin sadık vatanda ları olarak kalacaksınız, sadece Türkiye’nin vatanda lı ına ek olarak ikinci vatanda lık olarak Gürcistan vatanda lı ını almaya hak kazanacaksınız. Böylece kökeninizin, kültürünüzün ve geçmi inizin ni anesi olan Gürcistan vatanda lı ını çocuklarınıza, torunlarınıza aktaracaksınız. Bu iki ülkeyi birbirine daha çok yakla tıracak ve aradaki dostlu u arttıracaktır. Biz, Dı i leri Bakanı ile birlikte bu konuyla ilgili olarak stanbul ve Trabzon konsoloslukları ile Ankara Büyükelçili i'ni görevlendirece iz. Sizin bir formla, bu yerlere yapaca ınız ba vuru hızla sonuçlandıracak ve size torunlarınıza hediye olarak kalacak Gürcistan pasaportu biran önce verilecek82."
ki ülkenin birbirleriyle olan ticari ili kileri, zor durumda olan Gürcistan ekonomisi için hayati öneme sahiptir. Türkiye, Gürcistan’ın hem ithalat, hem de ihracat yaptı ı ülkeler arasında ilk sıralardadır. Türk firmaları Gürcistan’da yatırımlarda bulunmakta ve çok sayıda i imkanı yaratmaktadır.