Subklinik Narsisizmin Ölçümü

Aşırı düzeyleri, psikiyatristler ve klinik psikologlar tarafından narsisistik kişilik bozukluğu olarak tanımlanan narsisizm yapısı, karanlık üçlü kişilik özellikleri içerisinde, abartılı bir görkemlilik hissi, kibirlilik, hak sahipliği duygusu ve kendine hayranlık duyma olarak kavramsallaştırılmaktadır. Narsisizm, her ne kadar klinik alan yazında ortaya çıkmış olsa da sosyal psikologlar ve kişilik psikologları narsisizmi, uyumsuz (maladaptive) ve uyumsal (adaptive) özelliklere sahip bir kişilik özelliği olarak görmektedir (Southard ve Zeigler-Hill, 2016). Karanlık üçlü ile ilgili alan yazında, narsisizm yapısını ölçmek için çeşitli ölçekler kullanılmakla birlikte, Narsisistik Kişilik Envanteri’nin (Narcissistic Personality Inventory-NPI) en popüler ölçme aracı olduğu belirtilmektedir (Furnham, Richards ve Paulhus, 2013; Southard ve Zeigler-Hill, 2016). Ölçeğin daha kısa versiyonları geliştirilmiş olsa da (Narcissistic Personality Inventory-16, NPI-16 ve Narcissistic Personality Inventory- 13, NPI-13) en sık kullanılanın, 40 maddelik form olduğu bildirilmektedir(Lyons, 2019).

Narsisistik Kişilik Envanteri’nin ortaya çıkması, narsisizm araştırmalarındaki akışın, subklinik narsisizme kaynamasında kilit bir rol oynamıştır (Jones ve Paulhus, 2014). Narsisistik Kişilik Envanteri’nde ortaya konulan subklinik narsisizm anlayışı, büyük ölçüde klinik narsisizmle tutarlı olmanın yanı sıra, bu ölçekle birlikte narsisizm, kategorik bir kişilik bozukluğu yerine, hem laboratuvar hem de anket araştırmalarında değerlendirilebilen normal bir kişilik yapısına dönüştürülmüştür (Paulhus ve Jones, 2015). Genel örneklemde narsisizmi ölçmek amacıyla tasarlanan ölçeğin temeli, DSM-III’deki narsisistik kişilik bozukluğu tanı kriterlerine dayanmaktadır. Narsisistik Kişilik Envanteri, maddelerin biri narsisistik (“İlgi merkezi olmaktan çok hoşlanırım.”) diğeri ise daha mütevazi (“İlgi merkezi olmak beni rahatsız eder.”) bir seçeneği ifade edecek şekilde, kişinin kendisini en iyi tanımlayan cümleyi seçmesini gerektiren zorunlu seçim formatında hazırlanmış öz- bildirim türü bir ölçme aracıdır (Lyons, 2019; Visser ve Campbell, 2018). Ölçek geliştirme çalışmalarına, narsisistik kişilik bozukluğu ile ilişkili temel unsurları yakalamak amacıyla 223 madde çiftinin hazırlandığı bir havuz ile başlanmış ve çalışmalar 80 maddeden oluşan bir Narsisistik Kişilik Envanteri’nin elde edilmesiyle sonuçlanmıştır (Raskin ve Hall, 1979). Daha sonrasında ise özgün 80 maddelik form, ilk önce iç tutarlılık analizleri sonucunda 54 maddeye, ardından faktör ve madde analizleriyle 40 maddeye indirilmiştir (Ackerman, 2016; Corry, Merritt, Mrug ve Pamp, 2008; Visser ve Campbell, 2018).

Narsisistik Kişilik Envanteri’nde kavramsallaştırılan subklinik narsisizm yapısındaki temel unsurun büyüklenmecilik (abartılı bir öz-önem duygusu) olduğu ifade edilmekte ve iki faktörlü çözümlemelerde, bu faktörlerden biri liderlik veya otorite, diğeri ise sömürücü bir hak iddia etme olarak isimlendirilmektedir (Jones ve Paulhus, 2014; Paulhus ve Jones, 2015; Vize, Lynam, Collison ve Miller, 2018). Diğer taraftan, Narsisistik Kişilik Envanteri ile ölçülen narsisizmin, klinik narsisizmden en büyük farkı, bu ölçekte kırılgan bir bileşenin olmamasıdır. Yani bu ölçeğin kırılgan narsisizm yapısını yakalayamadığı ileri sürülmektedir (Paulhus ve Jones, 2015). Bununla birlikte, karanlık üçlü de kavramsallaştırılan narsisizm yapısının, büyüklenmeci narsisizm olduğu belirtilmektedir (Jones ve Paulhus, 2014). Genel popülasyondaki narsisizmin standart ölçme aracı olarak kabul edilen

Narsisistik Kişilik Envanteri’nin, geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu yönünde kanıtlar bulunmasına karşın, ölçeğin faktör yapısının tartışmalı olduğu düşünülmektedir (Paulhus ve Jones, 2015; Southard ve Zeigler-Hill, 2016). Ölçeğin iki ile yedi arasında değişen faktöre sahip olabileceği bildirilmektedir (Corry, Merritt, Mrug ve Pamp, 2008). Faktör yapısında ortaya çıkan bu anlaşmazlığın, araştırmacıların Narsisistik Kişilik Envanteri’ni tek boyutlu bir araç olarak ele almalarına ve narsisizmi değerlendirirken sadece toplam puanı kullanma eğilimde olmalarına neden olduğu ileri sürülmektedir. Faktör yapısının yanı sıra ölçek, bazı maddelerin tekrarlayıcı olduğu ve maddelerin çoğunun açık narsisizmi ölçtüğü, örtük narsisizmin yeterli düzeyde temsil edilmediği şeklinde, madde içeriği açısından da eleştirilmiştir. Madde içeriğine yönelik bir diğer eleştiri ise daha önce de belirtildiği gibi ölçeğin, narsisizmin kırılgan boyutunu göz ardı etmiş olabileceği yönündedir (Visser ve Campbell, 2018).

Narsisistik Kişilik Envanteri-16 (Ames, Rose ve Anderson, 2006) ve Narsisistik Kişilik Envanteri-13 (Gentile, Miller, Hoffman, Reidy, Zeichner ve Campbell, 2013) ise narsisizm yapısını değerlendiren daha kısa ölçme araçlarıdır. Narsisistik Kişilik Envanteri-16, kısa, amaca yönelik ve tek boyutlu bir ölçme aracı olarak tasarlanmıştır. Bu bağlamda araştırmacılar, Narsisistik Kişilik Envanteri’nin 40 maddelik formundan, kendini pazarlama (self-promotion), hak sahipliği (entitlement) ve görkemlilik-büyüklenmecilik (grandiosity) özelliklerini en iyi şekilde yansıtan maddeleri seçmiş ve hasetlik, kibir, girişkenlik, liderlik gibi özellikleri yansıtan maddeleri ölçek dışında bırakmışlardır. 16 maddelik bu versiyonun, psikometrik özelliklerinin yeterli ve narsisizmi değerlendirirken kısa bir formun kullanılmasını gerektiren karanlık üçlü araştırmaları için umut verici bir ölçme aracı olduğu belirtilmektedir. Diğer taraftan Narsisistik Kişilik Envanteri-13’te araştırmacılar, Narsisistik Kişilik Envanteri’nin maddelerini narsisizmin üç faktörlü yapısını (liderlik / otorite, büyüklenmeci teşhircilik ve sömürüclük / hak iddia etme) kapsayacak şekilde azaltmışlardır (Ackerman, Witt, Donnellan, Trzesniewski, Robins ve Kashy, 2011; Visser ve Campbell, 2018). Bu doğrultuda, narsisizmin ölçümde Narsisistik Kişilik Envanteri-13 kullanıldığında, Narsisistik Kişilik Envanteri’nin 40 maddelik formuna benzer şekilde, toplam puanın yanı sıra alt boyut

puanları da elde edilebilmektedir. Bu durumun, Narsisistik Kişilik Envanteri-13’ü, Narsisistik Kişilik Envanteri-16’dan ayıran en önemli özellik olduğu belirtilmektedir. Kısa bir ölçme aracı olarak geçerlik ve güvenirliğinin kabul edilebilir düzeyde olduğu ifade edilen ölçeğin, özellikle narsisizmin değerlendirilmesinde alt boyut puanlarına ihtiyaç duyulan, katılımcının dikkatinin ve zamanın sınırlı olduğu çalışmalar için uygun bir seçenek olduğu ileri sürülmektedir (Gentile, Miller, Hoffman, Reidy, Zeichner ve Campbell, 2013; Visser ve Campbell, 2018)