5.1.1.1.Birinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmanın birinci alt probleminde sınıf öğretmenlerinde örgütsel stresin oluşmasında rol oynayan stres kaynaklarına ilişkin altı boyuta ait ( Okul imkânları ve denetim, okul yönetimi, öğretmenlik mesleği, meslektaşlar, öğrenciler ve velilerin müdahalesi) veriler analiz edilmiştir. Bu bağlamda okul imkanları ve denetim boyutuna ilişkin verilerin analizinde elde edilen bulgulara göre “müfettişlerin olumsuz eleştiri yapmaları” (Χ: 3.88; s:1.26) ve ” sınıfın kalabalıklığı ” (Χ: 3.82; s:1.02) öğretmenler için stres yaratan en önemli konular olarak ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre de “müfettişlerin olumsuz eleştiri yapmaları” ve ” sınıfın kalabalıklığı” öğretmenlerde stres yaratan ve buna bağlı olarak eğitim ve öğretimin kalitesini düşüren faktörlerdir. Bu boyutla ilgili maddelerin toplam genel ortalamalarına bakıldığında ise (Χ: 3.38; s:.71) yani öğretmenlerin okul imkânları ve denetim boyutuna ilişkin orta düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
Okul yönetimi boyutuna ilişkin verilerin analizinde elde edilen bulgulara göre “okulda eğitim ve öğretim dışı iş yükünün fazlalığı” (Χ :3.64; s:1.26) ve ”okul
ile ilgili kararlar alınırken öğretmenlere görüşlerinin sorulmaması” (Χ :3.26; s:1.19) öğretmenler için stres yaratan en önemli konular olarak ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre de okulda eğitim ve öğretim dışı iş yükünün fazlalığı” ve ”okul ile ilgili kararlar alınırken öğretmenlere görüşlerinin sorulmaması” öğretmenlerde stres yaratan problemlerdir. Bu boyutla ilgili maddelerin toplam genel ortalamalarına bakıldığında ise (Χ: 3.19; s:.97) yani öğretmenlerin okul yönetimine ilişkin orta düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
Öğretmenlik mesleği boyutuna ilişkin verilerin analizinde elde edilen bulgulara göre “öğretmenlik mesleğinde maaşın yetersiz olması ” (Χ :3.78; s:1.21) ve ”ilköğretim programında yapılan değişikliklerin yarattığı problemler ” (Χ :3.78; s:1.13) öğretmenler için stres yaratan en önemli konular olarak ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre de “öğretmenlik mesleğinde maaşın yetersiz olması” öğretmenlerde stres yaratan faktördür.
Bu boyutla ilgili maddelerin toplam genel ortalamalarına bakıldığında ise (Χ: 3.46; s:.88) yani öğretmenlerin öğretmenlik mesleği boyutuna ilişkin orta düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
Meslektaşlar boyutuna ilişkin verilerin analizinde elde edilen bulgulara göre “öğretmenler arasında dedikodu yapılması” (Χ :3.31; s:1.10) öğretmenler için stres yaratan en önemli konular olarak ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre de “öğretmenler arasında dedikodu yapılması” öğretmenlerde stres yaratan ve buna bağlı olarak eğitim ve öğretimin kalitesini düşüren faktördür.
Bu boyutla ilgili maddelerin toplam genel ortalamalarına bakıldığında ise (Χ: 3.13; s:.98) yani öğretmenlerin meslektaşlar boyutuna ilişkin orta düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
Öğrenciler boyutuna ilişkin verilerin analizinde elde edilen bulgulara göre “velilerin çocuklarının eğitimleri ile ilgilenmemeleri “(Χ: 4.06; s:1.00) ve “öğrencilerin sınıfa araç-gereç açısından hazırlıksız gelmeleri” (Χ :3.92; s:1.05) öğretmenler için stres yaratan en önemli konular olarak ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre “velilerin çocuklarının eğitimleri ile ilgilenmemeleri “ ve “öğrencilerin sınıfa araç-gereç açısından hazırlıksız gelmeleri” öğretmenlerde stres yaratan ve buna bağlı olarak eğitim ve öğretimin kalitesini düşüren faktörlerdir.
Bu boyutla ilgili maddelerin toplam genel ortalamalarına bakıldığında ise (Χ : 3.89; s:.79) yani öğretmenlerin öğrenciler boyutuna ilişkin çok düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
Velilerin müdahalesi boyutuna ilişkin verilerin analizinde elde edilen bulgulara göre “velilerin çocuklarının başarısızlığından öğretmeni sorumlu tutmaları “(Χ : 3.56; s:1.22) öğretmenler için stres yaratan en önemli konu olarak ortaya çıkmaktadır.
Yapılan araştırma sonuçlarına göre velilerin müdahalesi öğretmenlerde stres yaratan ve buna bağlı olarak eğitim ve öğretimin kalitesini düşüren faktördür.
Bu boyutla ilgili maddelerin toplam genel ortalamalarına bakıldığında ise (Χ : 3.43; s:1.02) yani öğretmenlerin velilerin müdahalesi boyutuna ilişkin çok düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
Araştırma sonuçlarına genel olarak bakıldığında öğretmenlerde en yüksek düzeyde stres yaratan durum, öğrencilerin neden olduğu stres kaynakları alt boyutunda yer alan “velilerin ilgisizliği” (Χ : 4.06; s:1.00) maddesi olduğunu görüyoruz.
Öğretmenlerde an az strese neden olan konular ise;” okulda farklı siyasi düşünce ve görüşler nedeniyle sıkıntılar yaşanması” (Χ :2.34; s:1.32),” okulda nöbet saatlerinin dağılımındaki eşitsizlikler” (Χ : 2.75; s:1.34),” öğretmenler arasında rekabet olması “(Χ : 2.82; s:1.22), “öğretmen sendikalarının yetersiz olması” ( Χ : 2.89; s:1.39) dır.
5.1.1.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmanın ikinci alt problemine ilişkin cinsiyet değişkenine göre örgütsel stres kaynakları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı t-testi ile test edilmiştir.Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerde stresin oluşmasında okul imkânları ve denetiminden, okul yönetiminden, öğretmenlik mesleğinden,
meslektaşlardan öğrencilerden ve velilerin müdahalesinden kaynaklanan stres düzeyleri arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark olmadığı kadın ve erkeklerin yaklaşık aynı düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
5.1.1.3.Üçüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmanın üçüncü alt problemine ilişkin mezuniyet durumu değişkenine göre örgütsel stres kaynakları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı t-testi ile test edilmiştir.
Okul imkânları ve denetimden, okul yönetiminden, öğretmenlik mesleğinden, meslektaşlardan, öğrencilerden ve velilerin müdahalesinden kaynaklanan stres düzeyleri arasında mezuniyet durumuna göre anlamlı bir fark olmadığı ön lisans ve lisans veya lisans üstü mezunların yaklaşık aynı düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
5.1.1.4.Dördüncü Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmanın dördüncü alt problemine ilişkin mezuniyet alanı değişkenine göre örgütsel stres kaynakları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı t-testi ile test edilmiştir.
Okul imkânları ve denetimden, okul yönetiminden, öğretmenlik mesleğinden, meslektaşlardan, öğrencilerden, velilerin müdahalesinden kaynaklanan stres düzeyleri mezuniyet alanına göre anlamlı bir fark olmadığı sınıf öğretmenliği ve diğer alanlardan (başka alanlardan mezun olup pedagojik formasyon dersi alarak öğretmen olanlar) mezun olanların yaklaşık aynı düzeyde strese sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır.
5.1.1.5.Beşinci Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmanın beşinci alt problemine ilişkin mesleki kıdem değişkenine göre örgütsel stres kaynakları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı varyans analizi (Anova) ile test edilmiştir. Okul yönetiminden, öğretmenlik mesleğinden, meslektaşlardan ve velilerin müdahalesinden kaynaklanan stres düzeyinin mesleki kıdeme göre anlamlı biçimde değişmediği görülmektedir.
Okul imkânları ve denetimin stres yaratma düzeyinin, mesleki kıdeme göre anlamlı biçimde değiştiği görülmüştür. Mesleki kıdemi 6–10 yıl arası olan öğretmenlerin (Χ =22.42) okulun imkânları ve denetimden kaynaklanan stres düzeyleri; mesleki kıdemi 1–5 yıl arası olan öğretmenlere (Χ =19.27) ve 20 yılın üzerinde mesleki kıdeme sahip olan öğretmenlere (Χ =20.18) göre anlamlı derecede yüksek çıkmıştır.
Öğrencilerden kaynaklanan stres düzeyinin de mesleki kıdeme göre anlamlı biçimde değiştiği görülmüştür. Mesleki kıdemi 6–10 yıl olan (Χ =20.27) ve 11–15 yıl olan (Χ =19.90), öğretmenlerin stres düzeylerinin mesleki kıdemi 20 yıldan fazla olan öğretmenlere (Χ =18.05) göre anlamlı biçimde yüksek olduğu görülmüştür.
5.1.1.6.Altıncı Alt Probleme İlişkin Sonuçlar
Araştırmanın altıncı alt problemine ilişkin medeni durum değişkenine göre örgütsel stres kaynakları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı Mann Whitney U-Testi ile test edilmiştir.
Okul imkânları ve denetimden, okul yönetiminden, meslektaşlardan, öğrencilerden velilerin müdahalesinden kaynaklanan stres düzeyinin medeni duruma göre anlamlı biçimde değişmediği görülmüştür.
Öğretmenlik mesleğinden kaynaklanan stresin düzeyi medeni duruma göre anlamlı biçimde değişmiştir. Öğretmenlik mesleğinin evlilerde yarattığı stres düzeyinin, bekârlarda yarattığı stres düzeyinden anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür.
5.1.2.Stresle Baş Etme Yollarına İlişkin Sonuçlar