• Sonuç bulunamadı

İş Hukukunun Bölümleri Tarafların Borçları ve Sorumlulukları

D-) Standart Zamana Göre Prim (Gannt Sistemi)

Gannt da, en iyi koşullar altında belirli bir işin, görevin ne kadar zamanda yapılacağını incelemiş ve bunlara ait standart zamanları

saptamıştır.

Bu sistemde her işçiye zamana göre , örneğin saat başına çalışma ücreti garanti edilmiştir. Bundan başka, işçinin verimi arttıkça, işçi belirli bir oranda prim almaktadır.

Zamana göre ücretin garanti edilmiş olması bu sistemde işçiye büyük bir güvenlik duygusu verir ve işçi hiçbir baskı altında kalmaksızın rahatça çalışabilmektedir.

Örn; Yeni yapılan bir apartman bloğunun bir katı için 10 saatte bitirilecek bir duvar örme işi (18.071 poz numaralı Tuğla duvar -yatay delikli,fabrika tuğlası ile) olduğunu düşünelim,

İşçi 10 saat çalışmış ise 10 saatin ücretini almalıdır. 10x5 = 50$

Çalışma performansından kaynaklı bir verim artışı olması durumunda;

Yani işçi verimini arttırıp üst kat duvarlarını da örmeye geçti ise, işçi duvar örme işini saatte 11,2 m3 (bayındırlık bakanlığı verisi) olarak yapabiliyor ise, 10 saatte 112 m3 yerine 125 m3 duvar ördü ise bu işçiye %10’luk bir prim uygulanabilir. 50x0,10 = 5 $ prim

Otel, lokanta, eğlence yerleri gibi hizmet sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde uygulanan bir ücret sistemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yüzde usulü ücret sisteminde, hesap pusulalarına yüzde olarak belirli bir miktar eklenir ve bu miktarı müşteri ödemek zorundadır. Toplanan bu yüzdeler, kanunda belirtilen esaslara göre kaydedildikten sonra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte düzenlenecek esaslar uyarınca işçiler arasında dağıtılır. İşveren, bu paraların eksiksiz olarak dağıtıldığını belgelemek zorundadır. Tek başına uygulandığında, işçinin alacağı günlük ücret tutarı, asgari ücretin altında kalırsa aradaki fark işveren tarafından karşılanacaktır.

4-) Götürü Ücret

Yapılan işin sonucuna göre belirlenen bir ücret sistemidir. Götürü ücrette, yapılması gereken bir iş ve işin karşılığında belirlenmiş bir ücret söz konusudur. İşin biteceği zamanı taraflar kararlaştırabilirler veya kararlaştırmayabilirler. İşçi, işi ne kadar kısa süre içinde bitirirse, başka bir işe geçme ve gelirini arttırma imkânı elde edecektir.

5-) Kardan Pay Alma

Kardan pay alma, işçiyi işyerine bağlamak, işçinin verimini arttırmak ve işçiye aidiyet duygusu hissettirmek için uygulanan ücret sistemidir. Bu ücret sistemi tek başına uygulanamaz, mutlaka diğer ücret sistemleriyle karma olarak uygulanması gereklidir. Bu ücret sisteminde, işçiye sadece kardan pay verilmesi söz konusu olup, işçinin zarardan pay alması söz konusu değildir.

6-) Komisyon Ücret

Komisyon Ücret, işçinin yaptığı işin miktarına bağlı maktu veya yüzde olarak ödenen ücret sistemidir. Daha çok ticari işletmelerde uygulanan bir ücret sistemi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu ücret sistemi de, tek başına uygulanabileceği gibi diğer ücret sistemleriyle karma olarak da uygulanabilir. Tek başına uygulandığında, işçiye ödenen ücret asgari Ücretin altında kalırsa, aradaki fark işveren tarafından karşılanacaktır.

edilmelidir.

Zorlayıcı nedenlerle işyerinin geçici olarak kapatılması durumunda, çalışmayan ve çalıştırılmayan işçiye bekleme süresi içerisinde 1 haftaya kadar her gün yarım ücret ödenir.

Geçici iş göremezlik durumunda (İş Kanunu md. 16) Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,

b) Sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,

c) Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,

d) Sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17 nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir. İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17 nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.

Bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir.

Geçici iş göremezlik ödeneği Asgari Ücret

İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücret olarak tanımlanmıştır (Asgari Ücret Yönetmeliği Md. 4).

Ücret en geç iki yılda bir olmak üzere işçilerin 16 yaşını doldurmuş olup olmadıklarına göre ayrı ayrı belirlenir.

Komisyon, ücretin belirlenmesinde; ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durumu, ücretliler geçinme indekslerini, bu indeksler yoksa geçinme indekslerini, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumunu ve geçim şartlarını göz önünde bulundurur (md. 7).

Komisyon, asgari ücreti bütün işkollarını kapsayacak şekilde belirler.

Ücretin, bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılır (md. 6).

Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz (İşK. Md. 5).

ASGARİ ÜCRET VE YASAL KESİNTİLER (01.07.2012-31.12.2012 Dönemi)

16 Yaşından

Büyükler 16 Yaşından Küçükler

Brüt Ücret 940,50 TL 805,50 TL

Sigorta Primi İşçi Payı (%14) 131,67 TL 112,77 TL

İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı (%1) 9,41 TL 8,06 TL

Gelir Vergisi Matrahı 799,42 TL 684,67 TL

Gelir Vergisi (%15) 119,91 TL 102,70 TL

Damga Vergisi (%06,6) 6,21 TL 5,32 TL

Kesintiler Toplamı 267,20 TL 228,85 TL

NET ELE GEÇEN 673,30 TL 576,65 TL

ASGARİ ÜCRET VE YASAL KESİNTİLER (01.07.2012-31.12.2012 Dönemi)

16 Yaşından

Büyükler 16 Yaşından Küçükler

Brüt Ücret 940,50 TL 805,50 TL

Sigorta Primi İşçi Payı (%14) 131,67 TL 112,77 TL

İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı (%1) 9,41 TL 8,06 TL

Gelir Vergisi Matrahı 799,42 TL 684,67 TL

Gelir Vergisi (%15) 119,91 TL 102,70 TL

Damga Vergisi (%06,6) 6,21 TL 5,32 TL

Kesintiler Toplamı 267,20 TL 228,85 TL

Asgari Geçim İndirimi (Bekar ve Çocuksuz)

66,49 TL 66,49 TL

NET ELE GEÇEN (Asgari Ücret + AGİ) 739,79 TL 643,14TL

16 YAŞ ÜSTÜ İŞÇİLER İÇİN