Sosyal Altyapı ve Sosyal Etkiler

Dönem 3

Dönem 4

32.30. (Spor Malzemeleri İmalatı) 2017 1.777 275,5 290,9 308,5 309,6 32.30. (Spor Malzemeleri İmalatı) 2020 2.943 456,27 481,78 510,93 512,75

Kaynak: TÜİK Sanayi Girdi Endekslerinden derlenmiştir.

Yan sanayi durumu: Hammadde, yarı mamul ürünler için Aksaray Organize Sanayi Bölgesi, Konya Organize Sanayi Bölgesinde talaşlı imalat, döküm konularında yan sanayi olarak çalışılabilecek birçok fabrika faaliyet göstermektedir.

Bölgenin teşvik olanakları: Aksaray, teşvik sisteminde 4. Bölgede yer almaktadır.

Yatırımın OSB içerisinde yapılması durumunda ise 5. Bölge desteklerinden yararlanılabilecektir. Yatırım alanı Aksaray Üniversitesi kampüs alanında olması sebebiyle 4.

Bölge teşviklerden yararlanılacaktır. Teşvikler ile ilgili bölümde ayrıntılı bilgi aktarılmıştır.

2.3. Sosyal Altyapı ve Sosyal Etkiler 2.3.1.Nüfus Bilgileri

Aksaray yüzölçümü 7.997 km² olup 2019 nüfusu, 416.367’dir.

Tablo 50: Yıllara göre Aksaray Nüfusu

Yıl Aksaray Nüfusu Nüfus Yoğunluğu

2019 416.367 53/ km²

2018 412.172 52/km²

2017 402.404 50/km²

2016 396.673 50/km²

2015 386.514 48/km²

2014 384.252 48/km²

2013 382.806 48/km²

2012 379.915 48/km²

2011 378.823 47/km²

2010 377.505 47/km²

2009 376.907 47/km²

2008 370.598 46/km²

2007 366.109 46/km²

Kaynak: (https://www.aksaray.bel.tr)

2.3.2. Üretim

Aksaray’da yurt dışında çalışan işçi sayısının fazladır. Bu durum banka mevduat miktarının yüksek olmasına sebep olmakta ve üretime dönüştürülmemektedir. Ayrıca İl’e diğer illerden, köylerden kente doğru yoğun bir biçimde göç hareketi görülmektedir. Göç hareketlerini engelleyecek unsurların ortadan kaldırılmaması ve genç ve dinamik olan nüfusu ekonomiye kazandırabilmek için ilde sanayinin geliştirilmesi gerekmektedir. İl’de daha önce fabrikalar il merkezinde dağınık bir vaziyette iken organize sanayinin kurulmasıyla birlikte sanayi organize sanayi bölgesine kaymıştır.

İl’de sanayi kuruluşlarının sektörlere göre dağılımı çeşitlilik oluşturmaktadır. Genel olarak gıda sanayi, otomotiv ve oto yan sanayi ve metal sanayi ağırlık kazanmaktadır.

İl’de sanayileşme il merkezinde yoğunlaşmıştır. İlimiz Ortaköy ilçesinde yem ve süt işletmeleri yoğunlukta iken, konfeksiyon ve granit imalatı yapan işletmelerde bulunmaktadır.

Ayrıca Ortaköy ilçesinde 250 işyeri bulunan Küçük Sanayi Sitesi yapı kooperatifi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kredi desteği ile tamamlanarak amacına ulaşmıştır. Sarıyahşi ilçesinde 2 adet mermer blok çıkarma işletmesi bulunmaktadır. Bunlardan biri çıkarılan mermeri plaka haline dönüştürmektedir. Eskil ilçesinde 2 adet ham Ayçiçek yağı üreten tesisi 2 adet yem fabrikası bulunmaktadır. Ayrıca Eskil ilçesinde yapımı devam eden bir adet KSS Yapı Kooperatifi bulunmaktadır. Gülağaç ilçesinde bir adet kum çakıl-mıcır işleme tesisi bulunmaktadır. Gülağaç KSS Yapı Kooperatifinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kredi desteği yapımı konusunda yer seçim çalışmaları sürdürülmektedir. Güzelyurt ilçesinde bir adet blok mermer çıkarma tesisi bulunmaktadır. Ağaçören ilçesinde bakanlığın kredi desteği ile KSS Yapı Kooperatifi yapım çalışmaları sürdürülmektedir (https://www.aksaray.bel.tr, 2020).

2.3.3. Sosyo-Kültürel Yaşam 2.3.3.1. Eğitim

Aksaray İl’indeki okullaşma oranı aşağıdaki gibidir

Tablo 51: Aksaray İl’indeki okullaşma oranı

Okul Öncesi 21

İlköğretim 98

Ortaöğretim 60

Mesleki ve Teknik Lise 24

Genel Lise 36

Kaynak: (https://www.aksaray.bel.tr)

Özellikle kadınların okuma-yazma oranının yükseltilmesi için, ’Ulusal Eğitime Destek Kampanyası Projesi’ çerçevesinde 2001 yılından itibaren okuma-yazma kurslarına yoğun bir şekilde devam edilmektedir.

2.3.3.2. Sağlık

İl Merkez İlçede, Devlet Hastanesi, Diş Hekimliği Hastanesi, Diyaliz Ünitesi, Göğüs Hastalıkları Hastanesi, Kadın Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi mevcuttur. Devlet hastanesi, diş hekimliği binası, göğüs hastalıkları, kadın doğum ve çocuk bakımevi hastanesi çarşı merkezine 3 km mesafe de bulunmaktadır. Ayrıca Şehir merkezi içerinde 2 adet özel çocuk hastalıkları merkezi, 2 adet özel hastane, 1adet özel göz merkezi açılarak faaliyete geçmiştir.

Tablo 52: Aksaray İli Sağlık Kurumları Durumu

Hastane Adı Yatak Sayısı Poliklinik Sayısı

Aksaray Devlet Hastanesi 400 635.566

Mustafa Yazıcı Göğüs H.H 83 37.414

Ş.V.Ekecik Doğum ve Çocuk H

125 156.636

Eskil Devlet Hastanesi 30 53.786

Ortaköy Devlet Hastanesi 50 137.988

Ağaçören İlçe Hastanesi 10 22.231

Gülağaç İlçe Hastanesi 10 49.945

Güzelyurt İlçe Hastanesi 10 22.108

Sarıyahşi İlçe Hastanesi 10 5.427

Kamu toplam 728 1.121.101

Özel Aksaray Hastanesi 31 98.905

Özel Medisaray Hastanesi 23 89.543

Özel Maya Kadın Doğum Hastanesi

18 51.410

Genel Toplam 800 1.360.959

Kaynak: (https://www.aksaray.bel.tr)

2.3.4. Kültür ve Turizm

Geniş tarihi içerisinde Aksaray çeşitli medeniyetlere beşiklik yapmıştır. Güzelyurt ve Ihlara Hristiyanlarca önemli dini merkezler durumundadır. Bu kavimlerin hakimiyeti Friglerin Anadolu’yu istilaları ile son bulmuştur.

Hasan dağı avcılık, dağcılık ve kış sporları bakımından önem arz eder. Ayrıca yayla olarak yöre halkının rağbet ettiği bir yerdir. 1990 yılı içerisinde kış sporları Turizm merkezi olarak ilan edilmiştir.

Selçuklu ve Karamanoğulları eserlerinin pek çok olduğu Aksaray, Han ve kervansarayları, Zinciriye Medresesi, Ulu Camii, Eğri Minaresi yanında Somuncubaba (Şeyh- Hamidüdini Aksarayi), Yunus Emre ve Tabduk Ermesi ile İslam aleminin ilgisini de üzerine çekmektedir. Zinciriye Medresesi (Halen müze olarak kullanılmaktadır) ki müderris yetiştiren zamanın en büyük okullarından birisidir.

Aksaray, tarihi, kültürel ve turizm açısından ele alındığında, Hristiyanlık öncesi, Hristiyanlık dönemi ve İslami döneme ait birçok esere sahip, kolektif açık hava müzesi durumundadır. Doğu-Batı, Güney-Kuzey ana yollarının bağlantı noktasında bulunması, Dünya’nın ve Türkiye’nin her yerine kolayca ulaşılmasından dolayı önemli bur turizm merkezi olma konumunu muhafaza etmektedir (https://www.aksaray.bel.tr).

2.3.5. Afet Yönetimi

Şereflikoçhisar-Aksaray Fayı, Sultanhanı Fayı ve İnsu Faylarıdır. İl merkezi beşinci deprem kuşağında olup; il’e en yakın fay hattı 150-200 km uzaklıkta olup; deprem yönünden riskli bölge değildir. İl kuzey-batı, güney-doğu doğrultulu bir fay üzerine oturmaktadır. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Deprem kataloğu, bu fayla ilişkili depremlerin oluşmadığını göstermektedir. Diğer bir deyişle aletsel veriler bu fayın etkin olmadığını göstermektedir. Bölgede varlığı bilinen Tuz Gölü Fayı’nın aktif bir fay hattı olmadığı düşünülmektedir. Sözünü ettiğimiz fay hattı ise çok az bilinmektedir ve 29 Mart 1998 depremi bu hattın varlığını göstermiştir. Bu tür faylara İç Deformasyon fayları denilmektedir. İç Deformasyon faylarında büyük depremler birkaç bin yılda bir meydana gelmektedir.

Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre Aksaray İli Merkez İlçe ve Güzelyurt İlçesi’nin 5. derece deprem bölgesinde, Ortaköy, Sarıyahşi ve Ağaçören İlçelerinin 2. derece

deprem bölgesinde, Eskil ve Gülağaç ilçelerinin 4. derece deprem bölgesinde olduğu bilinmektedir.