Bu çalışmadaEge Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı’nda, 2008-2015 yılları arasında izlenen ve retrospektif değerlendirilmiş olan 116 serebral felçli olgunun verileri ile (grup 1), 118 serebral felç+epilepsili olgunun (grup 2) verileri epilepsi gelişimi açısından karşılaştırıldı.
1- Grup 1 olgularda E/K oranı 1,5/1, grup 2 olgularda 1,3/1 idi. Grup 1 ve Grup 2 olgularının yaş ortalamaları arasında anlamlı fark yoktu.
2- Anne-baba akrabalığı ve birinci derece akrabalarda nöbet öyküsüne ait yüzdeler yönünden, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu. 3- Grup 2 olgularda doğum şekli (C/S, NspY, müdahaleli doğum), artmış epilepsi riski ile ilişkili bulunmadı.
4- Grup 1 ve 2 olgularda; gestasyonel yaş, doğum ağırlığı, tekil/çoğul gebelik ve gestasyonel yaşa göre doğum ağırlığı açısından anlamlı fark yoktu.
5- Grup 1 olguların %39,7’si, grup 2 olguların %32,2’si pretermdi.
6- Grup 1 olgularda prenatal, perinatal, postnatal risk faktörleri sırası ile %23, %62,1, %20,7 oranında, grup 2 olgularda ise %26,3, %60,2, %16,9 oranında saptandı. Gruplar arasında farklılık yoktu.
7- Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatış öyküsü, yatış süreleri ve mekanik ventilasyon uygulanması özellikleri açısından, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu.
8- Grup 1 olguların %17,2’sinde, grup 2 olguların %38,1’inde yenidoğan döneminde neonatal konvülziyon öyküsü vardı. Bu fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p=0,000). Neonatal konvülziyon öyküsü olanlarda, epilepsi gelişme riskinin 3 kat daha fazla olduğu saptandı (% 95 G.A:1,610-5,437).
9- Neonatal konvülziyon tipleri içerisinde; fokal klonik ve jeneralize tonik nöbetlerin, epilepsi gelişimini sırasıyla 6 kat (% 95 GA:1,241-28,221) ve 12 kat (% 95 GA: 1,466-95,526) arttırdığı görüldü.
10- Grup 1’de neonatal EEG’si olan olgularda, anormal zemin ritmi %23,5, grup 2 olgularda %64,7 olarak bulundu. Bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı saptandı (p=0,016). Neonatal dönemde, EEG’lerinde zemin ritmi anormal olgularda, epilepsi gelişim riskinin 6 kat arttığı saptandı (% 95 GA:
56 1,332-26,662). Neonatal EEG’deki anormal bulgular açısından gruplar arasında anlamlı farklılık gözlenmedi.
11- Grup 1 olgularda, yenidoğan yoğun bakım ünitesinden taburculukta en az bir antiepileptik ilaç kullanım oranı %80 iken, grup 2 olgularda bu oran %93,3 bulundu. Bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,000). Bu özelliğin epilepsi gelişimini 3,4 kat arttırdığı saptandı (% 95 GA: 1,806-6,606).
12- Grup 1 ve grup 2 olgularda, yenidoğan döneminde çekilen kraniyal USG, kraniyal BT ve kraniyal MRG’de anormal bulgular açısından anlamlı farklılık saptanmadı.
13- Grup 1 ve grup 2 olgularda altıncı ayda çekilen kontrol EEG’de zemin ritmi anormalliği açısından anlamlı farklılık saptanmadı. Epileptik aktivite ise grup 1 olgularda %16,6, grup 2 olgularda %48,5 oranında saptandı. Bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı idi (p=0,000). Altıncı ayda çekilen kontrol EEG’de epileptik aktivite bulunmasının, epilepsi gelişme riskini 10,6 kat arttırdığı görüldü (% 95 GA: 2,377-47,503).
14- Grup 1 olgularda spastik bilateral(tetraplejik) SF %36,2, grup 2 olgularda %55,9 sıklıkta idi. Bu fark istastiksel olarak anlamlı bulundu (p=0,011). Spastik bilateral (tetraplejik) SF’li olgularda epilepsi gelişim riski 2 kat artmış saptandı (% 95 GA: 0,446-9,834).
15- Spastik unilateral SF grup 1 ve grup 2 olgularda sırasıyla %27,6 ve %24,6 sıklıkta izlendi. Bu özellik epilepsi gelişimi açısından anlamlı bulunmadı.
16- Grup 1 olgularda spastik bilateral(diplejik) SF %32,8, grup 2 olgularda %16,9 sıklıkta idi. Bu fark istastiksel olarak anlamlı bulundu (p=0,011). Spastik bilateral (diplejik) SF’li olgularda epilepsi gelişimi riski 1,2 kat azalmış saptandı (% 95 GA: 0,249-5,861).
17- Grup 2 olgularda epilepsi başlangıç yaşı ortalama 21,4 ay olarak bulundu.
18- Grup 2 olgularda en sık gözlenen nöbet tipi, jeneralize nöbetler, %46,6 sıklıkta izlendi. Fokal ve/veya sekonder jeneralize nöbetler, febril nöbetler ve afebril nöbet birlikteliği sırasıyla %39, %0,8 ve %6 sıklıkta bulundu.
19- Grup 2 olgularda %10,1 sıklıkta infantil spazmlar gözlendi.
20- Grup 2 olguların izlemlerinde çekilen son EEG’lerinde zemin ritmi %70,3 oranında normal olarak izlendi.
57 21- Grup 2 olguların izlemlerinde çekilen son EEG’lerinde en sık rastlanan bozukluk fokal ve/veya multifokal epileptik aktivite idi (%55,9). Hipsiaritmi bu olgular içerisinde %7,7 sıklıkta izlendi.
22- Epileptik sendromlardan West Sendromu grup 2 olguların %5,9’unda izlenirken, Lennox Gastaut Sendromu %1,7 sıklıkta idi.
23- Epileptik olguların %7,6’sında izlemde antiepileptik tedavi kesildi. Ortalama tedavi sonlandırma yaşı 78 ay olarak bulundu.
24- Grup 2 olgularda çoklu ilaca rağman direçli epilepsi gelişimi %20,3 sıklıkta idi.
25- Tüm olguların %90’ına kraniyal MRG çekildi. Ortalama kraniyal MRG çekilme yaşı 12,4 aydı.
26- Kraniyal MRG’de,grup 1 ve 2’de en sık PVL (%41,2 vs. %52,3) izlendi.
27- Kraniyal MRG’de serebral atrofi, serebral anomaliler ve hidrosefali grup 2’de anlamlı olarak daha sık izlendi (p=0,021, 0,045, 0,022). Bu olgularda epilepsi gelişim riski sırasıyla 4,5 (% 95 GA: 1,437-14,378; p=0,010), 4 (% 95 GA: 1,277-12,528; p=0,017) ve 4,8 kat (% 95 GA: 1,482- 16,128) artmış bulundu.
28- Kraniyal MRG’de intrakraniyal kanama ve iskemik değişiklikler, grup 1 ve 2 olgularda sırasıyla %9,8 ve %4,7 sıklıkta izlendi. Bu farklılık epilepsi gelişim açısından istatistiksel olarak anlamlı değildi.
29- Grup 1 olgularda SF’ye eşlik eden problemlerden görme problemleri %11,2 sıklığında iken, grup 2 olgularda %27,1 idi. Bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Bu olgularda epilepsi gelişim riskinin 3 kat arttığı saptandı (% 95 GA: 1,456-5,969).
30- İşitme problemleri iki grupta benzer oranda saptandı (%5,2 vs. %7,6). 31-Grup 1 olgularda mental retardasyon %50, grup 2 olgularda %79,7 sıklığında idi. Bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulundu. Bu olgularda epilepsi gelişimi riskinin 4 kat arttığı saptandı (% 95 GA: 2,199-6,977).
32- Mikrosefali grup 1 olgularda %27,6 sıklıkta gözlenirken, grup 2 olgularda %68,6 idi. Bu farklılık epilepsi gelişimi açısından istatistiksel olarak anlamlı saptandı (p=0,000). Mikrosefalik olgularda epilepsi gelişimi 3,8 kat artmış bulundu (% 95 GA: 2,212-6,627).
58
KAYNAKLAR
1. Shevell MI, Bodensteiner JB. Cerebral palsy: defining the problem. Semin Pediatr Neurol 2004;11(1):2-4.
2. Mutch L, Alberman E, Hagberg B, Kodama K, Perat MV. Cerebral palsy epidemiology: where are we now and where are we going?Dev Med Child Neurol 1992;34(6):547-551.
3. Hagberg B, Hagberg G, Olow I, van Wendt L. The changing panorama of cerebral palsy in Sweden. VII. Prevalence and origin in the birth year period 1987-90. Acta Paediatr 1996;85(8):954-960.
4. Wood E. The child with cerebral palsy: diagnosis and beyond.Semin Pediatr Neurol 2006;13(4):286-296.
5. The definition and classification of cerebral palsy. Dev Med Child Neurol 2007;49(s109):1-44.
6. Shubhra Mukherjee, Gaebler-Spira Deborah, Cerebral Palsy In: Braddom Randall L. (Ed): Physical Medicine And Rehabilitation, 3rd Edition, Philadelphia; WB Saunders, 2007, 1243-67
7. Bax M, Goldstein M, Rosenbaum P, et al.; Executive Committee For The Definition Of Cerebral Palsy. Proposed Definition And Classification Of Cerebral Palsy, April 2005. Dev Med Child Neurol 2005; 47: 571-6
8. Dormans J, Sussman M, Yalçın S, Berker N. Serebral palsi tedavi ve rehabilitasyon. Pediatrik Ortopedi ve Rehabilitasyon Dizisi 3. Kitap. İstanbul, 2000.
9. Wong V, Chung B, Hui S, Fong A, Lau C, Law B, Lo K, Shum T, Wong R. Cerebral palsy: correlation of risk factors and functional performance using the functional independence measure for children (WeeFIM). J Child Neurol 2004;19(11):887-893.
10. Shevell MI. The "Bermuda triangle" of neonatal neurology: cerebral palsy, neonatal encephalopathy, and intrapartum asphyxia. Semin Pediatr Neurol 2004;11(1):24-30.
11. Vurucu S, Sarı O, Gülgün M, Ünay B, Akın R, Özcan O. Serebral Palsili Hastalarımızın Etiyolojik, Klinik ve Laboratuvar Bulgularının Değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull, 2008; 7(6):477-484.
59 12. Platt MJ, Cans C, Johnson A, Surman G, Topp M, Torrioli MG, Krageloh-
Mann I. Trends in cerebral palsy among infants of very low birthweight (<1500 g) or born prematurely (<32 weeks) in 16 European centres: a database study. Lancet 2007;369(9555):43-50.
13. Yılmaz E. Serebral Palsili Olguların Rehabilitasyon Çalışması. İstanbul 70.Yıl Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uzmanlık Tezi 2005.
14. Ashwal S, Russman BS, Blascoe PA, Miller G, Sandler A et al. Practice Parameter: Diagnostic assessment of the child with cerebral palsy: Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and Practice Committee of the Child Neurology Society. Neurology 2004;62:851-863.
15. Himmelmann K, Hagberg G, Beckung E, Hagberg B, Uvebrant P. The changing panorama of cerebral palsy in Sweden. IX. Prevalence and origin in the birth-year period 1995-1998.Acta Paediatr. 2005;94(3):287- 94.
16. Russman BS, Ashwal S. Evaluation of the child with cerebral palsy.Semin Pediatr Neurol 2004;11(1):47-57.
17. Jones MW, Morgan E, Shelton JE, Thorogood C. Cerebral palsy: introduction and diagnosis (part I). J Pediatr Health Care 2007;21(3):146- 152.
18. Hagberg B, Hagberg G, Olow I, von Wendt L. The changing panorama of cerebral palsy in Sweden. V. The birth year period 1979-82.Acta Paediatr Scand 1989;78(2):283-290.
19. Sankar C, Mundkur N. Cerebral palsy-definition, classification, etiology and early diagnosis. Indian J Pediatr 2005;72:865-868.
20. Odding E, Roebroeck ME, Stam HJ. The epidemiology of cerebral palsy: incidence, impairments and risk factors. Disabil Rehabil 2006;28(4):183- 191.
21. Wichers MJ, Odding E, Stam HJ, van Nieuwenhuizen O. Clinical presentation, associated disorders and aetiological moments in Cerebral Palsy: a Dutch population-based study. Disabil Rehabil 2005;27(10):583- 589.
60 22. Pschirrer ER, Yeomans ER. Does asphyxia cause cerebral palsy? Semin
Perinatol 2000 ;24(3):215-220.
23. Koman LA, Smith BP, Shilt JS. Cerebral palsy.Lancet.2004 15;363(9421):1619-1631.
24. Gilstrap LC 3rd, Ramin SM. Infection and cerebral palsy. Semin Perinatol 2000;24(3):200-203.
25. Nelson KB , Grether JK. Causes of Cerebral palsy. Current Opinion İn Pediatrics 1999;11:487-491.
26. Al-Rajeh S, Bademosi O, Awada A, Ismail H, al-Shammasi S, Dawodu A. Cerebral palsy in Saudi Arabia: a case-control study of risk factors. Dev Med Child Neurol 1991; 33(12):1048-1052.
27. Hemminki K, Li X, Sundquist K, Sundquist J. High familial risks for cerebral palsy implicate partial heritable aetiology.Paediatr Perinat Epidemiol 2007;21(3):235-241.
28. Menkes JH, Sarnat HB. Perinatal Asphyxia and Trauma. In Menkes JH, Sarnat HB, Maria BL. Child Neurology. Lippincott Williams and Wilkins Seventh Edition Philadelphia 2006; 6:367-431.
29. Yapıcı Z, ‘’Cerebral Palsy’’de Nöropatoloji, Özcan H (Ed.) In: Cerebral Palsy, Boyut Yayın Grubu, İstanbul, 1. Baskı, 2005, 35-45
30. Berker N, Yalçın S, The Help Guide To Cerebral Palsy, Global Help Publication, Mart Printing Co Ltd, İstanbul, 2005, 5-88
31. Al-Asmari A, Al Moutaery K, Akhdar F, Al Jadid M. Cerebral palsy: incidence and clinical features in Saudi Arabia. Disabil Rehabil. 2006; 28(22):1373-1377.
32. Singhi P. The child with cerebral palsy-clinical consideration and management. Indian J Pediatr 2001; 68: 531-536.
33. Jones MW, Morgan E, Shelton JE. Primary care of the child with cerebral palsy: a review of systems (part II). J Pediatr Health Care. 2007 ;21(4):226-237.
34. Aneja S. Evaluation of a child with cerebral palsy. Indian J Pediatr 2004;71:627-634.
35. Topbaş S, Ege P, Turan A, Anlar B, Oğuz KK, Gücüyener K, Yakut A, Topçu M, Alehan F, Başer İ. Serebral Palsi ve GelişimselBozukluklar.
61 Erişim: (www.2.Ulusal Cerebral Palsy ve Gelişimsel Bozukluklar Kongresi). 2007. Erişim tarihi: (15.03.2009)
36. Ustad T, Sorsdahl AB, Ljunggren AE. Effects of intensive physiotherapy in infants newly diagnosed with cerebral palsy. Pediatr Phys Ther,2009;21:140-149.
37. Yakut A. Serebral Palsi. Çocuk Nörolojisi 2006: 420-465.
38. Nordmark E, Hagglund G, Lagergren J. Cerebral palsy in southern Sweden I. Prevalence and clinical features.Acta Paediatr 2001;90(11):1271-1276.
39. Ashworth B: Preliminary trial of cariprodal in multiple sclerosis. Practitioner 1964; 192:540-542.
40. Bohannon RW, Smith MB. Interrater reliability of a modified Ashworth scale of muscle spasticity. Phys Ther 1987;67:206-7.
41. Hoon AH Jr. Neuroimaging in cerebral palsy: Patterns of brain dysgenesis and injury. J Child Neurol 2005;20(12):936-939.
42. Zelnik N, Konopnicki M, Bennett-Back O, Castel-Deutsch T, Tirosh E. Risk factors for epilepsy in children with cerebral palsy. Eur J Paediatr Neurol 2010;14:67-72.
43. Mutch L, Alberman E, Hagberg B, Kodama K, Perat MV. Cerebral palsy epidemiology: where are we now and where are we going? Dev Med Child Neurol 1992; 34:547-551.
44. Comission on Classification and Terminology of the International League Against Epilepsy Proposal for Revised Classification of Epilepsies and Epileptic Syndromes. Epilepsia, 1989; 30: 389-99.
45. Rosenbaum P, Paneth N, Leviton A, Goldstein M, Bax M, Dmiano D, Dan B, Jacobsson B. A report: The Definition and Classification of Cerebral Palsy April 2006. Dev Med Child Neurol Suppl. 2007 Feb;109:8-14. 46. Berg AT, Berkovic SF, Brodie MJ, Buchhalter J, Cross .jh, van Emde
Boas W, Engel J, French J, Glauser TA, Mathern GW, Moshe SL, Nordli D, Plouin P, Scheffer IE. Revised terminology and concepts for organization of seizures and epilepsies: report of the ILAE Commission on Classification and Terminology, 2005-2009. Epilepsia, 51(4):676-685, 2010.
62 47. Volpe JJ. Neonatal seizures: Current Concepts and Revised
Classification. Pediatrics 1989 Sep;84(3):422-8
48. Kulak W, Sobaniec W. Risk factors and prognosis of epilepsy in children with cerebral palsy in North-eastern Poland. Brain and Devolepment 2003; 27:499-506.
49. Bruck I, Antoniuk SA, Spessatto A, Bem RS, Hausberger R, Pacheco CG. Epilepsy in children with cerebral palsy. Arq Neuropsiquiatr 2001; 59:35-39.
50. Levene M. The clinical conundrum of neonatal seizures. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2002; 86 :75-77.
51. Gururaj AK, Sztriha L, Bener A, Dawadou A, Eapen V. Epilepsy in children with cerebralpalsy.
Seizure 2003; 12: 110-114.
52. Ellenberg JH, Hirtz DG, Nelson KB. Age at onset of seizures in young children. Ann Neurol 1984; 15:127-134.
53. Al-Rajeh S, Bademosi O, Awada A, Ismail H, al-Shammasi S, Dawodu A. Cerebral palsy in Saudi Arabia: a case-control study of risk factors. Dev Med Child Neurol 1991; 33(12):1048-1052.
54. Hemminki K, Li X, Sundquist K, Sundquist J. High familial risks for cerebral palsy implicate partial heritable aetiology.Paediatr Perinat Epidemiol 2007;21(3):235-241.
55. Nacitarhan S. Merkezimize Başvuran Güneydoğu Anadolu Bölgeli Serebral Palsili çocukların Sosyoekonomik ve Demografik Özellikleri Dicle Tıp Dergisi 2005;1:13-19.
56. Kabakuş N, Açık Y, Kurt A, Özdiller DŞ, Kurt AN, Aygün D.Serebral palsili hastalarımızın demografik, etiyolojik ve klinik özellikleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48:125-129.
57. Zelnik N,Konopnicki M, Bennett-Back O, Castel-Dutch T, Tirosh E. Risk factors for epilepsy in children with cerebral palsy. European Journal of Pediatric Neurology 2009; 30:1-6.
58. Curatolo P, Arpino C, Stazi MA, Medda E. Risk factors for the co- occurence of partial epilepsy, cerebral palsy and mental retardation. Dev Med Child Neurol 1995; 37:776-782.
63 59. Arpino c, Curatolo P, Stazi MA, Pellegri A, Vlahov D. Differing risk factors for cerebral palsyin the presence of mental retardation and epilepsy. J Child Neurol 1999; 14:151-155.
60. Kulak W, Sobaniec W. Risk factors and prognosis of epilepsy in children with cerebral palsy in North-eastern Poland. Brain and Devolepment 2003; 27:499-506.
61. Sun Y, Vestergaard M, Pedersen CB, Christensen J, Olsen J. Apgar scores and long-term risk of epilepsy. Epidemiology 2006; 17:296-301. 62. Kuenneth CA, Boyle C, Murphy CC, Yeargin-Allsopp M. Reproductive
risk factors for epilepsy among ten-year-old children in metropolitan Atlanta. Pediatr Perinat Epidemiol 1996; 10:186-196.
63. Nelson B, Odding E, Pharoah PO. Risk of cerebral palsy in multiple pregnancies.Clin Perinatol 2006;33(2):301-313.
64. Topp M, Huusom LD, Langhoff-Roos J, Delhumeau C, Hutton JL, Dolk H; SCPE Collaborative Group. Multiple birth and cerebral palsy in Europe: a multicenter study.Acta Obstet Gynecol Scand 2004;83(6):548-553
65. Serdaroglu A, Cansu A, Ozkan S,Tezcan S. Prevalence of cerebral palsy in Turkish children between the ages of 2 and 16 years. Dev Med Child Neurol.2006 ;48(6):413-416.
66. Carlsson M, Hagberg G, Olsson I. Clinical and aetiological aspects of epilepsy in children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol 2003; 45:371-376.
67. Singhi P, Jagirdar S, Khandelwal N, Malhi P. Epilepsy in children with cerebral palsy. J Child Neurol 2003; 18:174-179.
68. Hadjipanayis A, Hadjichristodoulou C, Yourokos S. Epilepsy in patients with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol 1997; 39:659-663.
69. Uvebrandt P. Hemiplegic cerebral palsy: Aetiology and outcome. Acta Pediatr Scand 1998; 77: 65- 68.
70. Steffenberg U, Hagberg G,Viggedal G, Kyllerman M. Active epilepsy in mentally retardedchildren. 1. Prevalence and additional neuro- impairments. Acta Pediatr 1995; 84: 1147- 1452.
71. Aicardi J. Epilepsy in brain injured children. Dev Med Child Neurol 1990; 32:191-202.
64 72. Hosting G, Mites R. Seizures in patients with cerebral palsy. Dev Med
Child Neurol 1990; 32: 1026-1027.
73. Robinson MN, Peake JL, Ditchfield MR, Reid MS, Lanigan A, Reddihough DS. Magnetic resonance imaging findings in apopulation based cohort of children with cerebral epilepsy. Dev Med Child Neurol 2008; 51:39-45.
74. Zafeiriou DI, Kontopoulos EE, Tsikoulos I. Characteristics and prognosis of epilepsy in children with cerebral palsy. J Child Neurol 1999; 14:289- 294.
75. Goulden KJ, Shinnar S, Koller H. Epilepsy in children with mental retardation: A chort study.Epilepsia 1991; 32: 690-697.
76. Steffenberg U, Hagberg G, Kyllerman M: Characteristics of seizures in a population-based series of mentally retarded children with active epilepsy. Epilepsia 1996; 37:850-856.
77. Delgado MR, Riela AR, Mills J, Pitt A, Browne R. Discontinuation of antiepileptic drug treatment after two seizure-free years in children with cerebral palsy. Pediatrics 1996; 97:192-197.
78. Sellier E, Uldall P, Calado E, Sigurdardottir S, Torrioli MG, Platt MJ, Cans C. Epilepsy and cerebral palsy: characteristic and trends in children born in 1976-1998. European Journal of Paediatric Neurology 2012 Jan;16(1):48-55.
65
EKLER