İNSANIN GELİŞİMİ Psikomotor GeliĢim
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
5.1. Sonuç
AraĢtırmada, teknolojiden eĢit düzeyde faydalanmayan 7-9 yaĢ grubu çocukların yaptıkları resimler, kendilerine özgü dönem özellikleri dikkate alınarak hazırlanan resim değerlendirme kriterleri doğrultusunda değerlendirilerek, teknolojinin, çocukların yaptıkları resimleri anlamlı düzeyde etkileyip etkilemediğinin saptanması, etkilemekte ise bu etkilerin hangi boyutlarda olduğunun belirlenmesi amacıyla, 30’u kentte yaĢayan, 30’u köyde yaĢayan 7-9 yaĢ grubu 60 öğrenci değerlendirmeye alınmıĢtır. Köyde ve kentte yaĢayan çocukların teknolojiden ne düzeyde faydalandıklarını belirlemek amacıyla anket uygulanmıĢ ve sonrasında her bir çocuğa “oyun” ve “haberleĢme” konulu 2 tane resim yaptırılmıĢtır. Bu resimler uzman görüĢü alınarak hazırlanan “Resim Değerlendirme Ölçeği” doğrultusunda üç alan uzmanı tarafından değerlendirilmiĢtir.
AraĢtırmada uygulanan anketlerin sonuçları değerlendirildiğinde kentte yaĢayan çocukların teknolojiden faydalanma oranlarının köyde yaĢayan çocuklardan daha fazla olduğu belirlenmiĢtir. AraĢtırmacı tarafından, uzmanlarca değerlendirilen çocuk resimlerinde SPSS 15 kullanılarak her bir kritere iliĢkin puanların yerleĢim yeri değiĢkenine göre karĢılaĢtırılmasına iliĢkin t-testi sonuçları elde edilmiĢtir. Kentte yaĢayan çocukların ve köyde yaĢayan çocukların resim puanları her bir kriter için ayrı ayrı yorumlandıktan sonra ortaya çıkan ortalama puanlar karĢılaĢtırılıp sonuca ulaĢılmıĢtır.
“ġemaların zenginliği” kriterine göre, “oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (X=4,12), köyde yaĢayan öğrenciler (X=3,74) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmazken (t= 1,334, p=0,188); “HaberleĢme” konulu
resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerin (x=3,81), köyde yaĢayan öğrencilere (x=3,26) göre puanlarının istatistiksel olarak anlamlı Ģekilde daha fazla olduğu gözlenmiĢtir (t= 2,006, p=0,05). Bu bulgular kentte yaĢayan öğrencilerin “haberleĢme” konulu resimlerinde Ģemalarındaki zenginliğin daha fazla olduğunu göstermektedir.
“Çizimdeki detaycılık” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,00), köyde yaĢayan öğrenciler (x=3,67) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=1,181, p=0,243). “HaberleĢme” konulu resimlerde de kentte yaĢayan öğrencilerle (x=3,74), köyde yaĢayan öğrenciler (x=3,28) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=1,704, p=0,094).
“ġemalarında duygularına yer vermesi” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,30), köyde yaĢayan öğrenciler (x=4,31) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmemiĢtir (t=0,40, p=0,968). Aynı Ģekilde “HaberleĢme” konulu resimlerde de kentte yaĢayan öğrencilerle (x=3,62), köyde yaĢayan öğrenciler (x=3,77) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,374, p=0,710).
“Nesneleri gerçeğine benzetme çabası” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=2,48) köyde yaĢayan öğrenciler (x=2,19) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,968, p=0,337). “HaberleĢme” konulu resimlerde de kentte yaĢayan öğrencilerle (x=2,09) köyde yaĢayan öğrenciler (x=1,88) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,787, p=0,434).
“Objeleri gerçek renklerinde boyama” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=1,78), köyde yaĢayan öğrenciler (x=1,99) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,776, p=0,441). Yine “haberleĢme” konulu resimlerde de kentte yaĢayan öğrencilerle (x=1,60), köyde yaĢayan öğrenciler (x=1,77) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,766, p=0,447).
“Objeleri istediği renkte boyama durumu” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,10) köyde yaĢayan öğrenciler (x=3,64) arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıĢtır (t=1,574, p=0,121). Bununla birlikte “haberleĢme” konulu resimlerde ise kentte yaĢayan öğrencilerin
(x=4,20) köyde yaĢayan öğrencilere (x=3,70) göre puanlarının istatistiksel olarak anlamlı Ģekilde yüksek olduğu saptanmıĢtır (t=2,081, p=0,042). Bu bulgular kentte yaĢayan öğrencilerin, “haberleĢme” konulu resimlerde, objeleri istediği renkte boyama durumunun daha fazla geliĢtiğini göstermektedir.
“Mekan algısının resme yansıması” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,20), köyde yaĢayan öğrenciler (x=4,00) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,643, p=0,523). Yine “haberleĢme” konulu resimlerde de kentte yaĢayan öğrencilerle (x=3,19), köyde yaĢayan öğrenciler (x=2,82) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,899, p=0,372).
“Konunun resme yansıması” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,83), köyde yaĢayan öğrenciler (x=4,46) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=1,596, p=0,116). Yine “haberleĢme” konulu resimlerde de kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,72), köyde yaĢayan öğrenciler (x=4,50) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=0,909, p=0,367).
“Teknolojinin resme yansıması” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerin (x=2,62) köyde yaĢayan öğrencilere (x=1,28) göre puanlarının istatistiksel olarak anlamlı Ģekilde yüksek olduğu saptanmıĢtır (t=3,527, p=0,001). Bununla birlikte “haberleĢme” konulu resimlerde ise kentte yaĢayan öğrencilerle (x=3,97) köyde yaĢayan öğrenciler (x=3,29) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptanmıĢtır (t=1,573, p=0,121). Bu bulgular kentte yaĢayan öğrencilerin “oyun” konulu resimlerde teknolojinin resme yansıtılması özelliğinin daha fazla geliĢtiğini göstermektedir.
“Özgünlük derecesi” kriterine göre, “Oyun” konulu resimlerde kentte yaĢayan öğrencilerle (x=4,10) köyde yaĢayan öğrenciler (x=3,81) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmamıĢtır (t=1,113, p=0,270). Bununla birlikte “haberleĢme” konulu resimlerde ise kentte yaĢayan öğrencilerin (x=3,63) köyde yaĢayan öğrencilere (x=3,00) göre puanlarının istatistiksel olarak anlamlı bir Ģekilde yüksek olduğu saptanmıĢtır (t=2,294, p=0,025). Bu bulgular kentte yaĢayan öğrencilerin,
“haberleĢme” konulu resimlerde, “özgünlük” derecesinin daha fazla geliĢtiğini göstermektedir.
Her bir resim için ayrı puanlandırılan “Resim Değerlendirme Ölçeği” doğrultusunda ise Ģemaların zenginliği, objeleri istediği renkte boyama, özgünlük derecesi kriterlerinin, haberleĢme konulu resimlerde, kentte yaĢayan çocuklarda köyde yaĢayanlara göre daha geliĢmiĢ olduğu gözlenirken, oyun konulu resimlerde bu kriterlerde iki grup arasında fark saptanmamıĢtır. Teknolojinin resme yansıması kriterinin ise, oyun konulu resimlerde, kentte yaĢayan çocuklarda köyde yaĢayanlara göre daha geliĢmiĢ olduğu gözlenirken, haberleĢme konulu resimlerde bu kriterde iki grup arasında farklılık gözlenmemiĢtir. Çizimdeki detaycılık, Ģemalarında duygularına yer vermesi, nesneleri gerçeğine benzetme çabası, objeleri gerçek renklerinde boyama durumu, mekan algısının resme yansıması, konunun resme yansıması kriterlerinde ise oyun ve haberleĢme konulu resimlerde iki grup arasında anlamlı farklılık saptanmamıĢtır.
Sonuç olarak oyun konulu resimlerin, resim değerlendirme kriterlerine bakıldığında, teknolojiden faydalanan 7-9 yaĢ grubu çocukların, teknolojiden faydalanmayan 7-9 yaĢ grubu çocuklara göre resimlerinde teknolojiyi daha fazla yansıttıkları, daha çeĢitli Ģemalar kullandıkları, objeleri istedikleri renklerde boyadıkları ve daha özgün çizimler yaptıkları görülmüĢtür. AraĢtırma sonucunda; teknolojinin çocuk resimleri üzerinde etkisi olduğu ve teknolojinin çocuk resimlerine olumlu yönde katkı sağladığı tespit edilmiĢtir.
5.2. Öneriler
AraĢtırmanın sonucunda teknolojiden daha fazla faydalanan çocukların resimlerinde çizgisel geliĢim özelliklerine uygun resim değerlendirme kriterlerinin bir kısmında daha fazla geliĢim gösterdiği gözlenmiĢtir ve bu bulgular ıĢığında Ģu öneriler geliĢtirilmiĢtir:
1- Çocukların eğitim sürecinde teknolojinin olumlu etkilerinden yararlanabilmesi için öğretmenlere teknolojiyi tanıma ve teknoloji kullanımı konularında imkanlar sunulmalıdır.
2- Çocukların teknolojiyi kullanma düzeyleri aynı olmayabilir. Resim derslerinde bu farklı özellilkler göz önünde bulundurularak, değiĢik yöntemler denenmelidir.
3- Öğretmen tarafından, çocuğun içinde bulunduğu çizgisel geliĢim basamağı bilinmekle birlikte, içinde yaĢadığı sosyal çevre de göz önünde bulundurularak bilinçli yönlendirme yapmak, çocukların sanatsal geliĢimlerine katkı sağlar. Ülkemizde her okulda Ġlköğretim birinci kademede branĢ öğretmenleri derslere girmediğinden, sınıf öğretmenlerinin eğitim süreçlerinde de sanat eğitimiyle ilgili amaca yönelik gerekli donanıma sahip bir eğitim almaları sağlanmalıdır.
4- Çocuklar giderek artan oranda bilgisayar ve interneti kullanmaktadır. Uzun süre kontrolsüz bilgisayar ve internet kullanımı çocuğun fiziksel, psikolojik, sosyal, biliĢsel sağlığını ve yaĢamını olumsuz yönde etkilemektedir. Çocukların bilgisayar ve internet imkânlarından, doğru, etkin ve verimli bir Ģekilde yararlanması sağlanmalı; güvenlikleri de her zaman ön planda tutulmalıdır.
KAYNAKÇA
AKINOĞLU, O. (2002). Eğitim ve Sosyalleşme Açısından İnternet Kullanımı. Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi
ANDERSON, C.A., Bushman B.J. (2001). Effects of violent video games on aggressive behaviour, agressive cognition, aggressive affect, physiological arousel, and prosocial behaviour: A meta-analysis of the scientific literature. Psychosocial
Science, 12, 353-359.
Arkın Oxford. (1992). Gençlik Ansiklopedisi. (4. Cilt). Ġstanbul: Arkın Kitabevi. ARTUT, K. (2004). Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
ALICIGÜZEL, Ġ. (2001). Çağdaş Okulda Eğitim ve Öğretim. (3. basım). Ġstanbul: Sistem Yayıncılık.
BUYURGAN, S., Buyurgan, U. (2007). Sanat Eğitimi ve Öğretimi. (2. basım). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
BUYURGAN, S., Pazarlıoğlu, M., Kartopu, S. (2008). The Children Paintings from Divided
Families at Pre-School Period and the Expressions of These. International
Conference on Educational Sciences, Eastern Mediterranean University, Faculty of Education, Department of Educational Sciences, June 23rd-25th Famagusta, North Cyprus.
CANBEK, G. Sağıroğlu, ġ. (2007). Çocukların ve Gençlerin Bilgisayar ve Ġnternet Güvenliği. Politeknik Dergisi, 10, 33-39.
CAPLAN, S.E. (2002). Problematic Ġnternet Use and Psychosohial Well-Being: Development of a Theory-Based Cognitive-Behavioral Measurement Instrument.
Computers in Human Behavior, 18, 553-575.
ÇETĠN, T. (2002). Sanat Eğitiminin Gerekliliği Üstüne. Sanat Eğitimi
Sempozyumunda sunuldu, Ankara: Gazi Üniversitesi ĠletiĢim Fakültesi Matbaası.
ERCAN, A.R. (1999). Çocuklarımızı Başarıya Ulaştırma Yolları. Ankara: Alkım Kitapçılık Yayıncılık.
ELKIN, F. (1995). Çocuk ve Toplum, Çocuğun Toplumsallaşması. Çeviren: Nezife Güngör. Ġstanbul: Gündoğan Yayınları.
GÜR, S., Özbilgen, A., Ertürk, S. (1999). Çevresel Psikolojide Çocuk. Trabzon: KTÜ, Mühendislik Mimarlık Fakültesi Yayınları, 4.
ĠÇLĠ, T. (1991). Toplumsal Sapmaların Bir Göstergesi Olarak Bireysel Sapmalar. H.Ü.
Edebiyat Fakültesi Dergisi, 8, 1, 13-19.
KARASAR, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ġstanbul: AraĢtırma Eğitim DanıĢmanlık Ltd. ġti.
KARAYAĞIZ MUSLU, G., BolıĢık, B. (2009). Çocuk ve Gençlerde Ġnternet Kullanımı.
TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 445-450.
KAYA, K., Tuna, M. (2008). Ġlköğretim Çağındaki Çocukların SosyalleĢmesinde Televizyonun Etkisi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 159-182.
KELLECĠ, M. (2008).Ġnternet, Cep Telefonu, Bilgisayar Oyunlarının Çocuk Ve Gençlerin Ruh Sağlığına Etkileri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(3), 253-256. KIRIġOĞLU, O.T. (2005). Sanatta Eğitim. (3. basım). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
KÜÇÜKKURT, M. (1991). Televizyon ve Çocuk. Derleyenler: Dikeçligil, B., Çiğdem, A. BaĢbakanlık Aile AraĢtırma Kurumu. Ankara: Bilim Serisi.
LOTMAN, M. (1996). Sinema Estetiğinin Sorunları. (Çeviren: Oğuz Özügül), Ġstanbul: Öteki Ajans.
LOWENFELD, V., Britain, L.W. (1971). Creative and Mental Growth. (2. basım). New York: The Macmillan Company.
MC. NEILL, W.H. (1989). Dünya Tarihi. Çeviren: Alaaddin ġenel. Ankara: Ġmge Kitabevi.
ÖZCAN, N., Buzlu, S. (2005). Problemli Ġnternet Kullanımı Belirlemede Yardımcı Bir Araç: “Ġnternette BiliĢsel Durum Ölçeği”nin Üniversite Öğrencilerinde Geçerlik ve Güvenirliği. Bağımlılık Dergisi, 6, 19-26.
ÖZDEMĠR ÖZDEN, H. (2004). 7-9 YaĢ Grubunun Sanatsal GeliĢiminde Materyal Kullanımı. Sanat ve Plastik Sanatlar Eğitimi Dergisi, 3, 10-11.
ÖZER, B. (1998). Eğitim Biliminde Yenilikler. EskiĢehir: Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
ÖZKAYA, H. (2007). Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Çocukların Resimsel
Gelişimlerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi
ÖZSOY, V. (2007). Resim-İş Eğitiminin Tarihsel ve Düşünsel Temelleri Görsel
Sanatlar Eğitimi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
RAWLINSON, J.G. (1995). Yaratıcı Düşünme ve Beyin Fırtınası. Ġstanbul: Rota Yapım Tanıtım Tic. Ltd. ġti.
REIN, P.R., Rein, R. (2000). Çocuklarınızın Beceri ve Yeteneklerini Nasıl
Geliştirebilirsiniz. Ġstanbul: Özgür Yayınları.
RIZA, E.T. (1999). Yaratıcılığı Geliştirme Teknikleri. Ġzmir: Anadolu Matbaası.
SAN, Ġ. (1979). Sanatsal Yaratma ve Çocukta Yaratıcılık. Ankara: Türkiye ĠĢ Bankası Kültür Yayınları.
SAN, Ġ. (1977). Sanatsal Yaratma ve Çocukta Yaratıcılık. Ankara: Türkiye ĠĢ Bankası Kültür Yayınları.
SAN, Ġ. (1985). Sanat ve Eğitim. (2. baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
SÖZEN, M., Tanyeli, U. (1986). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. Ġstanbul: Evrim Matbaacılık Ltd. ġti.
SUBRAHMANYAM, K., Smahel D, Greenfield P. (2006). Connecting Developmental Constructions to the Internet: Identity Presentation and Sexual Exploration in online teen chat rooms. Developmental Psychology. 42, 395–406.
SUNGUR, N. (1992). Yaratıcı Düşünce. Ġstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.
TEPECĠK, A., Oğuzoğlu, D. (2002). Erken Çocukluk Eğitiminde Resim Eğitiminin Yeri
ve Önemi. Erken Çocukluk ve GeliĢimi ve Eğitimi Sempozyumu. Ankara: Kök
Yayıncılık.
TEZCAN, M. (1994). Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Zirve Yayınevi.
Thema Larousse. (1993-1994). Tematik Ansiklopedi. “Sanat” Maddesi. (3. Cilt). Ġstanbul: Milliyet Yayınları
TURLA, A. (2007). Çocuğum Daha Yaratıcı Olabilir mi? (4. baskı). Ġstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
VAROL, N. (1997a). Radyo ve Televizyonun Eğitim Amaçlı Kullanımı. Türkiye Türk Cumhuriyetleri ve Asya Pasifik Ülkeleri Uluslar arası Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Elazığ: Fırat Ünv. Basımevi. 108-116.
VAROL, N. (1997b). Bilgisayar Destekli Eğitim. Türkiye Türk Cumhuriyetleri ve Asya Pasifik Ülkeleri Uluslar arası Eğitim Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Elazığ: Fırat Ünv. Basımevi. 138-145.
YAVUZER, H. (1997). Resimleriyle Çocuk. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
YAVUZER, H. (2003). Resimleriyle Çocuk “Resimleriyle Çocuğu Tanıma”. Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
YAVUZER, H. (2007). Resimleriyle Çocuk. (10. baskı). Ġstanbul: Remzi Kitabevi.
YILDIRIM, S. (2001). Öğretmen Eğitiminde Bilgi Teknolojileri ve Kalite. Öğretmen YetiĢtirme ve Eğitimde Kalite Paneli. Ankara: MEB.
YĠĞĠT, Y., Yıldırım, S., Özden M.Y. (2000). Web Tabanlı Ġnternet Öğreticisi. Bir durum çalıĢması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 19, 166- 176.
YILMAZ, M. (2009). Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar. (3. baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
YONTAR, A. (1993). İnsanda Yaratıcılığın Gelişimi. Ankara: Türk Eğitim Derneği 17. Eğitim Toplantısı, 2. Oturum Metni, ġafak Matbaası.
EKLER
EK-1. Resim Değerlendirme Ölçeği *
* Ölçek, üç alan uzmanının görüĢleri alınarak araĢtırmacı tarafından geliĢtirilmiĢtir. Alan uzmanları: Prof. Dr. Serap BUYURGAN, Doç. Dr. Meliha YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Meltem KATIRANCI.
Genel Puan
1. Uzman 2. Uzman 3. Uzman
1. ġemaların zenginliği 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5)
2. Çizimdeki detaycılık 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5)
3. ġemalarında duygularına yer vermesi 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) 4. Nesneleri olduğu gibi aktarma durumu 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) 5. Objeleri gerçek renklerinde boyama durumu 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) 6. Objeleri istediği renkte boyama durumu 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) 7. Mekan algısının resimlere yansıması 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) 8. Konunun resme yansıması 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) 9. Teknolojinin resme yansıması 5 (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5) (1) (2) (3) (4) (5)
EK-2. Öğrenci Anket Formu