Sermaye Piyasası Kaynakları

KOBĠ‟ler, finansman ihtiyacını doğrudan ortaklardan yanı sıra sermaye piyasası yoluyla da sağlayabilmektedir. Ancak günümüzde geliĢmiĢ sermaye piyasalarına sahip olan ülkelerde dahi KOBĠ‟lerin bu yolla finansman sağlaması çok kolay değildir. Bunun nedeni genel olarak sermaye piyasalarının daha büyük ölçekte faaliyet gösteren iĢletmelerin Fon ihtiyaçlarını karĢılamakta etkin olduğu görülmektedir (AkkuĢ, 2009:42-43).

Fon piyasasında uzun vadeli tasarrufun yerine kısa vadeli tasarrufun çokluğu, sermaye birikimlerinin az olmasına neden olmaktadır. Böyle olunca yeni yatırım yapmak isteyen yatırımcı ve giriĢimcilerin yanı sıra büyüme ve teknolojik yönden yenilenmeye yönelen firmalar (KOBĠ) finansman kaynaklarından yeterince faydalanamamaktadırlar. Fon piyasasından faydalanamayan firmalara alternatif finansman kaynağı olarak borsaya açılarak finansman ihtiyaçlarının giderilmesi mümkündür (Güler ve Taner, 2008:531). Ekonomide büyük önem ve paya sahip olan KOBĠ‟leri, finansman ihtiyaçlarının giderilmesi baĢta olmak üzere çeĢitli faydaları bulunan, borsaya yönlendirmek amacıyla KOBĠ menkul kıymet piyasaları kurulmuĢtur.

ĠĢletmelere alternatif kredi bulma olanağı sağlamak amacıyla kurulan KOBĠ menkul kıymet borsaları uluslar arası uygulamalarda firmanın ölçeğine, geçmiĢ verilerine ve sektöre özgü olmaktadır. KOBĠ‟ler, ulusal piyasalar yerine kendilerine özgü özelliklerinden dolayı farklı bir Pazar veya ayrı bir tüzel yapı içinde iĢlem görmektedirler. Bunun ana nedeni ise KOBĠ‟lerin riskli yapılarının ulusal piyasaların volatilitesini artırabilmesidir. Bunun yanı sıra kotasyonda istenen kıstasların KOBĠ‟ler için esnetilmesi, ulusal piyasaların riskinin artmasına ve kalite düzeyini olumsuz etkileyeceği düĢünülmektedir. Tüm bu sebeplerden dolayı KOBĠ‟lerin farklı kotasyon koĢulları, kamuyu aydınlatma yükümlülükleri ve hatta iĢlem sistemleri çerçevesinde ayrı piyasada iĢlem görmesi gerekmektedir. Çünkü KOBĠ‟lerin farklı piyasalarda iĢlem görmesi, yatırımcıların sağlıklı karar almalarına imkân tanıyacaktır (Türkan, 2011:4).

Ülkemizdeki temel uygulamaya bakıldığında ĠMKB Hisse Senedi Piyasası‟nda, Ulusal Pazar (Ulusal Pazar kotasyon kıstaslarını sağlayan şirketlerin hisse senetleri işlem görmektedir), Ġkinci Ulusal Pazar (Ulusal Pazar kotasyon kıstaslarını sağlayamayan şirket ve KOBİ'lere yönelik olarak faaliyet göstermektedir) ve Yeni Ekonomi Pazarı olmak üzere, üç ana Pazar faaliyet göstermektedir. ĠMKB Ġkinci Ulusal/Bölgesel Pazar ve Yeni Ekonomi Pazarı, ĠMKB bünyesinde yani ana borsa içindeki pazarlardır. Ancak GĠP veya KOBĠ Borsası ayrı tüzel kiĢilik olarak kurulan ve faaliyet gösteren diğer bir borsadır (Güler ve Taner, 2008:531-532).

GĠP geliĢme ve büyüme potansiyeline sahip Ģirketlerin sermaye piyasalarından Fon sağlamak amacıyla ihraç edecekleri menkul kıymetlerin iĢlem görebileceği Ģeffaf ve düzenli bir ortam oluĢturmak amacıyla 18.08.2009 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren ĠMKB GĠP Yönetmeliği‟ne istinaden borsa bünyesinde kurulmuĢtur. Bu piyasada SPK tarafından kayda alınmıĢ, ancak Borsa kotasyon Ģartlarını sağlayamayan Ģirketlerin menkul kıymetleri iĢlem görmektedir. Bu yenilik ile birlikte Hisse Senetleri Piyasası yanı sıra ĠMKB bünyesinde Ģirket paylarının iĢlem görebileceği ikinci piyasa kurulmuĢtur. Bu piyasanın kuruluĢ amacı ise yatırımcıların büyüme potansiyeli yüksek Ģirketleri ve bu Ģirketlerin gelecek vaat eden projelerini tanımalarına, portföy yatırımlarını bu Ģirketlere yönlendirmelerine ve bu Ģirketlere ortak olarak finansman ihtiyaçlarını karĢılamalarına imkan sağlamaktır (http://www.imkb.gov.tr, 2009).

Anonim Ortaklık niteliğindeki KOBĠ‟lerin halka açılmalarının ve hisse senetlerinin borsada iĢlem görmesinin çok çeĢitli faydaları bulunmakta olup, söz konusu faydalar aĢağıdaki Ģekilde özetlenebilir (Koç, 2007:108):

a) KOBĠ‟ler finansman ihtiyaçlarını geçici olmayan, kalıcı nitelikte, geri ödeme maliyeti bulunmayan kaynaklarla gidermiĢ olurlar.

b) Halka açılarak borsada iĢlem gören Ģirketlerin ortakları, Ģirket hisse senetlerini, borsa aracılığı ile mümkün olan en kısa sürede gerçek arz ve talebe göre belirlenen fiyat üzerinden alma ve satma olanağına sahip olurlar.

c) Halka açık Ģirketlerin istikrarlı ve güven verici bir görünüm arz etmesi sonucu Ģirketler daha fazla itibar görürüler. Bu durum, Ģirketin nitelikli iĢgücü çekebilmesine, ürettiği mal ve hizmetlerin minimum maliyetle pazarlanmasına imkân tanımaktadır.

d) Halka açık Ģirketlerin kamuyu aydınlatma zorunluluklarının olması, basında daha çok yer almalarına; bu durum Ģirketin bilinirliğini artırmalarına olanak tanımaktadır.

e) Neredeyse tamamına yakınının aile Ģirketlerinden oluĢan KOBĠ‟lerin halka açık hale gelmesi, mülkiyet ve yönetimin ayrılmasına ve bu

suretle Ģirketin profesyonel yöneticiler tarafından yönetilmesine neden olur.

f) KOBĠ‟lerin halka açılması, yeni yatırımlara gidilerek, üretim kapasiteleri artırılmasına dolayısıyla yeni iĢ imkânları vasıtasıyla ekonominin canlanmasına neden olacaktır.

g) Yatırımcıların yakından tanıdıkları firmaların hisse senetlerini alarak yastık altındaki paralarını ekonomiye kazandırmaları bölgelerarası kalkınmıĢlık düzeyi farkını azaltacaktır.

KOBĠ‟leri sermaye piyasası kaynaklarından faydalanmalarını sağlamak için yapılması gerekenleri aĢağıdaki Ģekilde sıralamak mümkündür (Aras, 2001:67- 68):

 Sadece KOBĠ‟lerin yer alacağı ve kotasyon koĢullarının daha esnek olacağı tezgahüstü piyasaların oluĢturulmasını sağlamak,

 Bu piyasaların oluĢturulması için yurt dıĢı piyasalarla gerekli iĢbirliği yapmak,

 Borsaya açılma yoluyla Fon sağlama olanağını daha iyi tanıtmak,  Kurumsal yatırımcılara, KOBĠ‟lerin hisse senetlerini alma olanağı

sağlamak,

 Borsaya açılan Ģirketlere vergi avantajı sağlamak,  Borsaya açılmada görülen bürokratik engelleri azaltmak,

 KOBĠ‟lerin birleĢmelerini özendirerek, sermaye piyasasına gelmelerini sağlamak,

 GiriĢimcilik kültürünü geliĢtirerek, aile Ģirketi bağımlılığını değiĢtirmek,

 Profesyonel yöneticilerin bu Ģirketlerde yer almalarını sağlamak ve üniversitelerle iĢbirliğine giderek KOBĠ‟lerin finansal danıĢmanlık hizmeti almalarını sağlamak.