Seçici Dağıtım Sistemi Üyelerinin Yetkili Olmayan

Tebliğ’nin 5.b.3. maddesine göre, “Dağıtıcı ya da yetkili servisin

müşterilerince yapılacak satışları kapsamaması kaydıyla, seçici dağıtım sisteminin uygulandığı pazarlarda, yeni motorlu taşıtların ve yedek parçaların, seçici dağıtım sistemi üyeleri tarafından yetkili olmayan dağıtıcılara satışının kısıtlanması, anlaşmayı, grup muafiyetinden çıkarmamaktadır”. Bu hüküm ile Tebliğ, seçici dağıtım sisteminin uygulandığı pazarlarda, sistem üyelerinin, yeni motorlu taĢıtları ve yedek parçaları yetkili olmayan dağıtıcılara satıĢını

290 _{Bununla birlikte, perakendecinin toptan satıĢının yasaklanması grup muafiyetinden}

yararlanmayı engeller; Yılmaz/Katırcıoğlu/Toksoy/Ilıcak/Ardıyok/Bilgel, s.165.

291 _{Gürzumar, Dikey AnlaĢmalar, s.127, Karabulut, s.196, Willis, s.65.} 292 _{Yılmaz/Katırcıoğlu/Toksoy/Ilıcak/Ardıyok/Bilgel, s.164-165.}

113 kısıtlamasına izin vermektedir293_{. Bu istisnada da, yukarıdakinde olduğu gibi,}

aktif ve pasif satıĢ ayrımı yapılmamıĢtır294_{; dolayısıyla, sağlayıcının, bu konuda}

hem aktif hem pasif satıĢ yasağı getirebileceğinin anlaĢılması gerekmektedir295

.

Esasında, Tebliğ’deki bu düzenleme; yani sağlayıcıya, seçici dağıtım sisteminin seçildiği pazarlarda sistem üyelerinin yetkisiz satıcılara aktif ve pasif satıĢ yapmasını kısıtlamasına izin verilmesi, seçici dağıtım sisteminin temel özelliğinden kaynaklanmaktadır. Zira, yukarıda da açıklamıĢ olduğumuz üzere, seçici dağıtım sistemi, “..sağlayıcının anlaşma konusu malları veya hizmetleri

sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara veya yetkili servislere doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların veya yetkili servislerin de söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara veya servislere satmamayı taahhüt ettiği bir dağıtım sistemi” dir (m.3.f).

Tanımdan da görüldüğü üzere, bu sistemde sağlayıcı, belli kriterlere göre belirlenmiĢ dağıtıcılara mal vermeyi, dağıtıcılar da yetkisiz dağıtıcılara mal satmamayı taahhüt etmektedir. Dağıtıcının sağlayıcıya karĢı bu taahhüdü, sağlayıcının seçtiği kriterlerin korunmasına ve marka imajı taĢıyan ürünlerin yeterli bilgi ve deneyimi olan kiĢilerce satılması ve satıĢ sonrası hizmetlerinin verilmesi önemlidir296

.

293 _{Hatta, Rekabet Kurulu bir kararında, sağlayıcıların, bayilerinden, müĢterilerinin satın aldıkları}

motorlu taĢıtları yeni vaziyette ve ticari bir fayda sağlamak amacıyla tekrar satmayacaklarına dair bir anlaĢma imzalamalarını isteyebileceği belirtilmiĢtir. Aynı kararda, Kurul, seçici dağıtım sistemi uygulayan sağlayıcının, örneğin bir finansal kiralama Ģirketinin, araçları yeniden satıĢ için aldığı yönünde kuvvetli emarelerin bulunması halinde, bayisi tarafından böyle bir Ģirkete satıĢ yapılmasını da yasaklayabileceğini kabul etmiĢtir; bkz. Kurul’un 11.7.2007 tarih ve 07-59/683-239 sayılı Şenbayrak Otomotiv kararı.

294 _{Willis, s.65.}

295 _{Nitekim, Kılavuz’un 23.sorusuna verilen cevapta da, “sağlayıcılar, dağıtıcıya seçici dağıtımdan}

yararlanılan bölgelerde yetkisiz yeniden satıcılara yeni araçlar satmama yükümlülüğü getirebilmektedir.” Ģeklinde yapılan açıklamada, aktif/pasif ayrımı yapılmamıĢtır. Ayrıca,

Gürzumar da, 2002/2 sayılı dikey anlaĢmalara iliĢkin Tebliğ’e yönelik incelemesinde, söz konusu

Tebliğ’nin 4.maddesinde yer alan aynı hükmü incelerken, hükümde aktif/pasif satıĢ ayrımı yapılmadığından hareketle, sağlayıcının bu konuda hem aktif hem pasif satıĢları kısıtlayabileceği sonucuna varmıĢtır; Gürzumar, Dikey AnlaĢmalar, s.127.

296

Nitekim, Gürzumar, 2002/2 sayılı Tebliğ’deki benzer hükmü (m.4.b.3) değerlendirirken, bu hükmün, “…özellikle satış öncesi hizmetlerin önem taşıdığı mücevher, kozmetik ürünleri, elektronik

cihazlar vb. malların pazarlanmasında kullanılabilecek olan bu sistemde, belirli bir marka imajı taşıyan bu gibi ürünlerin, yeterli bilgi ve deneyimi olmayan kişilerce satılmasını önlemek ve sadece

114 Diğer taraftan bu sınırlamaya iliĢkin olarak, Kılavuz’un da dikkat çektiği bir hususa değinmek isteriz297

: Tebliğ ile getirilen “yetkili olmayan dağıtıcılara

satış yapma yasağı” sadece, “seçici dağıtım sistemi”ne dahil bayiler için

geçerlidir. Bir baĢka deyiĢle, sağlayıcı, münhasır dağıtımın uygulandığı bölgelerdeki bayilerine, üreticinin ağına dahil olmayan yetkisiz yeniden satıcılara satıĢ yapmasını engelleyemeyecektir. Kılavuz’da verilen örneğe göre, A Bölgesinde münhasır dağıtım sistemi uygularken, B Bölgesinde seçici dağıtım sistemi uygulayan sağlayıcı, A bölgesinde faaliyet gösteren (münhasır) dağıtıcıların B bölgesindeki tüketicilere veya bağımsız yeniden satıcılara doğrudan satıĢ yapmasını engelleyemeyecektir. Buna paralel olarak, sağlayıcı, B bölgesindeki (seçici) dağıtıcıların, A bölgesindeki bağımsız yeniden satıcılara veya kendilerinden talepte bulunan herhangi bir müĢteriye satıĢ yapmalarını engelleyemeyecektir. Son örnekteki seçici dağıtım sistemi üyesinin A bölgesindeki bağımsız yeniden satıcılara satıĢ yapma hak ve yetkisinin, sadece pasif satıĢ ile sınırlı olduğuna tereddüt bulunmamaktadır.

2.2.4. BirleĢtirilme Amacıyla Sağlanan Parçaların Üretimde Kullanılması Kısıtlanabilir

Tebliğ’nin 5.b.4. maddesine göre, “Alıcının, birleştirilme amacıyla

sağlanan parçaları, bu parçaları sağlayıcı tarafından üretilen mallarla aynı tipte malların üretiminde kullanmayı amaçlayan müşterilere satma imkanının kısıtlanması, anlaşmayı grup muafiyeti dışına çıkarmamaktadır.” Burada

kastedilen Ģudur; örneğin X marka aracın sağlayıcısı, X marka araçların üretiminde kullanılan parçaları, yetkili dağıtıcısı olan bir bayiye satarken, bayinin bu parçaları, aynı tipte bir aracın üretiminde kullanmayı amaçlayan müĢterilere (ki bunlara rakip teĢebbüsler de dahildir) satmasına kısıtlama getirebilecektir. Bu tip bir kısıtlama, anlaĢmayı grup muafiyeti kapsamından çıkarmayacaktır. Burada da

(sağlayıcı tarafından önceden belirlenmiş kriterlere sahip olan)yetkili dağıtıcılar aracılığıyla yapılacak bir dağıtım neticesinde son kullanıcılara en etkin bir şekilde mal sağlamak amaçlandığından, bu sistemde yer alan böyle bir müşteri kısıtlaması grup muafiyetinden yararlanmaktadır” demiĢtir; Gürzumar, Dikey AnlaĢmalar, s.128.

115 aktif ya da pasif satıĢ ayrımı yapılmadığından, tüm satıĢları kapsadığı söylenebilecektir298

.

3. Seçici Dağıtım Sisteminin Uygulandığı Pazarlardaki SatıĢ